3368 Dictee zaterdag 22-07-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1007)

Dictee – dictees [3368]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee januari 2019 (2), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1007)

Oefendictee januari 2019 (3)

1. Een sharon(vrucht) is een kaki(vrucht) [dadelpruim, godenpeer, kakiappel]. Buiten de partij is tjeef [dat wel; niet in wdb.: tseef, seef, dzeef] een scheldnaam, binnen de CD&V (christendemocraten) een geuzennaam. Vergelijk ook: tjeverij. Het woord 'kaloot' [niet in wdb.] slaat meer op de godsdienst dan op de politiek. Woorden op *bi: alibi, anbi [in NL: algemeen nut beogende instelling – giften aftrekbaar voor de belasting], babi [zwijn, nestvarken – vgl. babi pangang – geroosterd varkensvlees], bambi: (liefkozend) jong hertje, BBI (BE): Belgische biotische index [rivierwater] of Bijzondere Belastinginspectie, bi (internet: Burundi, ook: biseksueel, bnw. en znw.), BI (landcode Burundi – ook: businessintelligence), Bi (bismut, 83), bibi (schertsend: ik), birambi (SR: blingbling, opzichtige versieringen), biribi: kansspel met 64 balletjes – uit een zak halen, chuchubi (op de Antillen: tropische spotlijster), dyumbi (SR, dwaalgeest).

2. Verder: combi (combinatie(wagen) of politiebusje), ebi (NL: extra beveiligde inrichting (gevangenis met zware bewaking)), ecocombi (roadtrain, supertruck, XXL-truck), fayalobi (sierheester SR), FBI (Federal Bureau of Investigation (federale politie en inlichtingendienst in de VS)), fransmanbirambi (kleine boom), Galibi (indianentaal, gesproken in Zuid-Amerika), habibi (straattaal: schatje), hebi (als last ervaren onhebbelijkheid), hidjabi (moslima die een hoofddoek – hidjab – draagt), historia morbi (ziektegeschiedenis), hodie mihi, cras tibi (vandaag overkomt het mij, morgen u = heden ik, morgen gij), holebi (homo, lesbienne of biseksueel, znw., bnw.), koolrabi (koolvariëteit), kubi (oe ie, ombervis Zuid-Amerika), lesbi (lesbienne, lesbisch), mobi (mobiele telefoon), nabi (profeet van Allah), ni(hi)l conscire sibi = zich van geen kwaad bewust zijn, obi (Japanse gordel, ook: katoenen sluitband van een judopak), rabbi (joodse rabbijn), renminbi (munteenheid van China, vgl: yuan – CNY).

3. En ook nog: sbbi (sociaal belang behartigende instelling (die de belangen behartigt van de leden en waarvoor speciale belastingregels gelden, bv. een fanfare of ouderenvereniging)), urbi et orbi (zegen paus: aan de stad (Rome) en aan de (gehele) wereld), vbi (vrijgestelde beleggingsinstelling = rechtsvorm om fiscaal aantrekkelijk te beleggen), wabi (peuldragende boom – Antillen), wabi-sabi = op het zenboeddhisme berustende kunstopvatting, bier-kaascombi,
man-mancombi, man-vrouwcombi, wahabi (= wahabiet) en wasabi = Japanse hete groene mierikswortelpasta. Ook protestants: bedienaar van Gods Woord = predikant, verbi divini minister, V.D.M., bicamerisme (democratie: tweekamerstelsel) en v.g. of v.gr. = verbi gratias = v.c. = verbi causa = bijvoorbeeld. Een maki(bi) is een snuitaap.

4. De S.V.D. is de Societas Verbi Divini = Gezelschap van het Goddelijk Woord (een missiecongregatie – achter de naam: s.v.d.). Dat traangras kun je plukken (jobstranen, mozestraan). Een oebie is een yam. Met *com: bedrijfsintercom, trekzalf: brasilicum, brasilicom, basilicum (dat laatste ook: bazielkruid, koningskruid = plant), Caricom (Caribbean Community and Common Market, o.a. Jamaica, Haïti en Suriname), com. = comité, COM = computer output on microfilm (microfilm of -fiche, gemaakt d.m.v. een computer), dotcom(bedrijf) [bedrijvigheid via internet], romcom [romantische comedy], sitcom (situation comedy) en telecom(municatie)bedrijf. Om het makkelijk te houden, beginnen we met een incipiëntendictee (aanvangers). Ik vind je een shitty [waardeloos, slecht] wijf. Moeten we short gaan [speculeren op koersdaling]? De ziekte sinte-markoen = koningszweer, kropzweren, scrofulose, mal de roi, klierziekte is een tuberculeuze aandoening van de halsklieren.

5. Darten = darts spelen, pijltjesgooien (alleen inf.). De big five zijn in Afrika leeuwen, olifanten, luipaarden, buffels en neushoorns. Jachtluipaarden heten ook cheeta, jachttijger of gepard. De Big Five zijn de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad, t.w. de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Rusland (of de Sovjet-Unie), China en Frankrijk = de Grote Vijf. De Big Four waren de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Rusland en China tijdens en na de Tweede Wereldoorlog = de Grote Vier. Wist je dat een rabauw ook een appel is [niet: appel]? Mansoir [oo]: mannelijke erfgenaam, de vrouwelijke werd ‘uitgeboedeld’ [uitgekocht]? Naast de 'erfzoon' staat de erfdochter. Obligatoir is obligeant, toch? Een splendide mendax kan ook een aartsleugenaar zijn (naast iemand die liegt om bestwil). Zo zie je maar: elk onmogelijk woord komt toch een keer aan de beurt: in de aangespoelde containers op de (Nederlandse) Waddeneilanden zat ook (di)benzoylperoxide (o.a. bleekmiddel van bv. meel). De stegomyia is de gelekoortsverwekker. Een stère (wisse) is een m³.

6. Dan moet je toch wel stekeblind zijn. GB noemt een stèle ook zomaar een stele. De Jakobsdag is de dag van Sint-Jacobus, de Heilige Jacobus [25 juli]. Is hij de trap opgeslopen? Het caravaggisme is een stijlrichting in de zeventiende-eeuwse schilderkunst, gekenmerkt door realisme en scherpe contrasten in de weergave van licht en donker. Het helladisch betreft een znw. (laathelladisch), het is een periode. Een dra [bijw., bijv. gebruikt] moeder kan aan het
Hellp-syndroom lijden (Hemolysis [bloedafbraak], Elevated Liver enzymes [leverfunctiestoornissen], Low Platelets [afbraak van bloedplaatjes]): zwangerschapscomplicatie die o.a. gekenmerkt wordt door afbraak van rode bloedcellen en gestoorde leverfunctie. Zonder de Goede Herder dolen Zijn schapen. Zonder een goede herder dolen de schapen.

7. De hemline-indicator is een quasigrafischverband tussen de
Dow-Jones en de roklengte. Het roepen van (a)hoe is jouwen. Ook de homo sapiens (mv. homines sapientes of homo sapiensen) behoort tot de familie der Hominidae (mensachtigen – hominiden). Haar
prêt-à-porterjurkje stond best goed. Hij liep daar in en uit. Hij liep erin en -uit (het bos). Is die kid ooit door k.i.d. [kunstmatige inseminatie door donor] of door kie [echtgenoot] geconcipieerd? Uiteindelijk stonk hij er in. Hij is er lelijk in gevlogen. Ik vind het jammer dat de kinderen niet mee willen (gaan). Ik vrees dat mijn benen niet meer meewillen. Denk je dat je het werk vanaf nu alleen afkunt? Ik weet niet of je dat wel zult aankunnen. Wat we daar nu weer mee aanmoeten … We kennen het septum nasi (mv. septa nasi) = neus(tussen)schot. O ja, en fernweh is heimwee. Welke angst is ringxiety? Is Piet nou oud- of vrij-katholiek? Nou, oudkatholiek natuurlijk. 'Zeil van het Schip' heet nu 'Zeilen' (sterrenbeeld)!

8. Een soroptimiste is lid van een werkendevrouwenorganisatie. Wat is zo'n soroptimiste trouwens meer dan een gewone optimiste? De afkorting van doctorandus is drs. en Drs. P kennen we allemaal, net zoals we de Ali B-petjes kennen. Voordat hij definitief in vrouw getransformeerd werd, was hij al behoorlijk vermeid. Een pons asinorum is een ezelsbrug(getje). Het woord 'c-print' spreek je uit met 'sie', 'e-print' met 'ie'. De kapucijn en de kapucines hadden iets gemeen: beiden lustten ze peultjes en kapucijners [zoals calvinisten wel van kalvijnen houden]. Ik hoorde 'heybaberiebah' en dacht onmiddellijk: dat is een scat. En toen ik 'shoobydoowop' [oe] hoorde, moest ik aan doowopmuziek denken. Het is die verdomde Lowietje (of Louistje), het zwarte schaap weer. Er staat wild zwijn op het menu. Het woord 'acroniem' staat voor een letterwoord, zoals 'vip' [uitspraak vihp] voor 'very important person' in viptribune, etc.

 

3367 Dictee vrijdag 21-07-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1006) √

Dictee – dictees [3367]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee januari 2019 (3), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1006)

Oefendictee januari 2019 (2)

1. Ik share en ook mijn eega sharede onze belevenissen graag via WhatsApp. Het volgende komt uit een oefendicteetje voor specialisten (Ter Aar). Ik vermeide me in gedachtekronkels: de bouquiniste [geen e uitspreken] ontwaardde na overhandiging mijn cadeaucheque en er trok een queueënde unus-multorumcrowd [massamens, ook: unus e(x) multis] voorbij van Transjordaniërs, Indochinezen, Sri Lankanen, Verweggistaners, Han-Chinezen en vroegere Opper-Volta-inwoners, voortgedreven door een toestormende cycloon-tyfoon [ie]. Onderwijl had ik onder de hand nog een verrassing voorhanden met het ophanden zijnde bezoek aan de Storting [Noorwegen] aanstaande dinsdag: die Staten-Generaal zou de kers-op-de-taartbelevenis worden voor Jaan, Peer en Pauw, zo'n typische Jan-en-allemanuitdrukking, die aanduidt dat eenieder in de [VD, GB: the] picture komt, al dan niet pide [luchtige Turkse broodsoort] of coprofage [uitwerpselen etend] insecten etend (en dus: insectenetend).

2. Ook maar even verder zoeken [GB, VD – die: ook wel aaneen] naar 'unus': unus (judex): alleensprekende rechter (tegenover rechterlijk college vgl.: unusrechtspraak), unus atque idem: een en dezelfde, unus post alterum: de een na de ander en unus pro multis: een voor velen. Een munus Apolline dignum is een uitstekend gedicht. De zeelieden zijn de zonen van Neptunus. Travesteren is van een ernstig een
plat-grappig (toneel)stuk maken. Een cérémonie protocolaire is een protocollaire ceremonie. Wil je uit de supermarkt een goudaatje [kaas] meebrengen? 'Uitvaart' en 'Ausfahrt' [afrit!] zijn false friends, valse vrienden, faux amis. Het is altijd hei of fij [hollen of stilstaan] met hem. Die skilerares, zelf een goed skiester, heeft al menige skister afgeleverd. Taaislijmziekte wordt ook wel muco of mucoviscidose genoemd. Schrijf je scrabblewoord [VD] of scrabbelwoord (denkbaar; ww. scrabbelen!).

3. Wat was de honderddagentournee (100 dagentournee – niet meer in wdb. – rondgang NL-regering na 100 dagen regeren) ook alweer? NB Met de Honderd Dagen wordt de tweede regering-Napoleon aangeduid. Bij de 100 dagenviering [BE – Chrysostomos] heeft de middelbare school nog zoveel dagen te gaan tot aan de vakantie. In de Eerste Wereldoorlog was (de) dikke bertha (mortier van het grootste kaliber van de Kruppfabriek) heel populair. Het kostte vijf miljoen vijfduizend dertig (in cijfers: 5.005.030) euro. Gooi die verzouten soep maar in dat verzoute boezemwater. Het O.T. is het Oude Testament en een OT is een (politie)observatieteam (NL).

4. 2023: in onderstaand verhaal zijn veel punten verdwenen!

Als je van 32 kompasrichtingen uitgaat, liggen in 'elk kwadrant' 8 'sectoren. Bekijken we in tegenwijzerrichting, antikloksgewijs, N – W – Z en O, het derde kwadrant (W – Z), dan hebben we dus 8 'gebiedjes' met 9 begrenzers: W (west), W.t.Z. (west ten zuiden), WZW (westzuidwest), Z.W.t.W. (zuidwest ten westen), ZW (zuidwest), Z.W.t.Z. (zuidwest ten zuiden), ZZW (zuidzuidwest), Z.t.W. (zuid ten westen) en Z (zuid). Nu de systematiek duidelijk is, geven we van de overige kwadranten alleen de afkortingen. Eerste kwadrant (O – N): O – O.t.N. – ONO. – N.O.t.O. – NO – N.O.t.N. – NNO – N.t.O. – N. [zinseinde!] Tweede kwadrant (N – W): N – N.t.W. – NNW – N.W.t.N – NW – N.W.t.W. – WNW – W.t.N – W.[zinseinde] Vierde kwadrant (Z – O): Z – Z.t.O. – ZZO – Z.O.t.Z. – ZO – Z.O.t.O. – OZO – O.t.Z. – O.[zinseinde] Je kunt het ook anders bekijken: A – 4 hoofdrichtingen: N, W, Z en O, B – ertussenin: 4 tussenrichtingen NW, ZW, ZO en NO, C – de 8 tussen die 8 van A en B in: NNW, WNW, WZW, ZZW, ZZO, OZO, ONO. en NNO en D – 16 stuks rond de 8 van A + B samen: daar kun je dus op de logisch juiste plaatsen t.N. (ten noorden), t.W. (ten westen), t.Z. (ten zuiden) en t.O. (ten oosten) achter zetten. Totaal: 4 (A) + 4 (B) + 8 (C) + [(4 + 4) x 2 =] 16 (D) = 32 windstreken.

5. Hij bezat alles behalve een academische titel, maar daar was hij allesbehalve rouwig om. Een copoclefiel verzamelt sleutelhangers. Indiase kelim [tapijt] heet dhurrie. Tja, zeewier [zeerui, zeegras]. VD: zalm op een bedje van spinazie, sla, zeewier; dat bruine zeewier opkruipend tegen de glooiing. Agaragar is gedroogd zeewier. Alginaatgaren is garen vervaardigd uit alginaatvezels, die uit zeewier gewonnen worden. Blaaswier is Fucus vesiculosus. Dashi is bouillon op basis van zeewier. Kelp is op rotsige kusten groeiend zeewier. Koelucht [hier niet: koeienlucht!] wordt in de zomer door op het water drijvende zeewier verspreid. Kombu is in de Japanse keuken zeewier om bouillon van te trekken. Nori is in de Japanse keuken tot donkerpaarse vellen geperst en vervolgens gedroogd en/of geroosterd zeewier (daar wordt sushi ingewikkeld[!]). De sushibacterie kan in het maag-darmkanaal van Japanners zeewier verteren. Wakame [aa, ee] is een soort gekweekt zeewier, krulwier. In Japanse zoutjes kan zeewier zitten. De zeestijl is de Egeïsche k/ceramiekstijl met decoraties van inktvissen, zeewier, schelpen en koraal. Hiziki is een eetbare, bruine zeewiersoort. Dulse [dahls] is een eetbare zeewiersoort met donkerrode bladeren.

6. In 'wij kommen' is er sprake van dittografie [verdubbeling], bij 'schrijfout' van haplografie [weglaten]. Het driekoningenfeest [Driekoningen, Epifanie] is genoemd naar de Wijzen uit het Oosten: Caspar, Melchior en Balthasar. Op driekoningenavond [dertienavond, vgl. dertienavondkoning – meestal aangewezen door een 'trekbrief'] lopen er dan ook vaak drie koningen rond met een driekoningenster [= met de ster lopen]. Men doet dan ook aan kaarsjespringen (kindervermaak: dansen om een brandende kaars). Tamari is sojasaus. Met zoeken naar * in de online-VD kun je dagelijks nagaan of de online-VD is aangepast (in ieder geval qua aantal lemma's, lemmata). Villa(!) [begin zin!] Bellevue of villa(!) Schoonzicht zeggen we als een meisje een zeer korte rok draagt of wijdbeens zit. Hotel(!) [begin zin!] Bellevue of hotel(!) de Houten Lepel zijn aanduidingen van de gevangenis.

7. Een kakapo is een uilpapegaai. Een kingkong wordt zo genoemd naar King Kong. Het stikt daar van de kap-, kob- en kokmeeuwen [niet: kop-]. Hij was per paard-en-kar gekomen. Een eierboer is nog geen oöloog. Een open haard stook je meestal niet in de openlucht. Dat aangerijkte erts [het-woord] is kwalitatief super. Met *poco*: apocope (mv. -'s, -s of -n – aan het eind: 'eind' i.p.v. 'einde' – vgl procope – vooraan: ''k' i.p.v. 'ik' – en syncope – in het midden: 'broer' i.p.v. 'broeder' –, ww. apocoperen, procoperen en syncoperen – ook 3 mv. voor procope en syncope), hypocoristicon = vleinaam, verkorte naam, zoals Ab, Eefje e.d., poco (bijwoord, muziek, een beetje = [It.] p.), poco (bnw. – politiek correct, ook: policor), poco (znw., iemand die poco is), poco a poco (stukje bij beetje, langzamerhand), p.f. = poco forte, enigszins luid (muziek), un poco (muziek, enigszins) en epocontrole(!). Weet jij een Brusselseaardevindplaats?

8. Frustratie in stripverhalen wordt geuit met 'aargh' (ook: 'argh'). Ik had het me gans aârs [anders] voorgesteld. Een acerola is een barbados- of West-Indische kers. Een fakbar [BE] is het café van een faculteitskring. De verrassing van VD 2019: Pinokkio en pinokkioneus. Ik zal aan de pin-onlykassa gaan betalen. Er is een ISO-landcode NF (internet: nf) van Norfolk, maar dat is niet het graafschap in Engeland, maar een eiland bij een extern territorium van Australië! En Tasmanië heeft landcode AU-TAS. Strenggelovigen zijn steilorig [o.a. bekrompen]. Voelt de regering voor een porto-franco-idee [porto franco: (systeem met) vrijhaven(s)]?

 

 

3366 Dictee donderdag 20-07-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1005) √

Dictee – dictees [3366]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee januari 2019 (1), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1005)

Oefendictee januari 2019 (1)

1. VD, Is het nu eedverbond (1566, lemma, Verbond der Edelen) of Eedverbond (1566, lemma 'compromis': Eedverbond der Edelen) *? De making-of van The Sound of Music was klip-en-klaar, glashelder. Zoeken op 'grigio' levert in de oVD op: pinot grigio = pinot gris grauburgunder. In het dictee in Utrecht 2018 kwam deësis voor [voorstelling Christus, Maria, Johannes de Doper]. Dat zei me in Utrecht niks meer, maar het woord stond gewoon in Oefendictee 683 (oud): het lukt niet om alles te onthouden ... Nog een stijlbloempje uit 683: Philips droomt ervan: het nirwana, toestand van volmaakte verlichting ... Voor de roker was er deli [delicieus] deli [tabak] uit Deli en voor de snoeper delicieuze delicieuse [zeker gebak]. Ik kom temee, demee, temet (aanstonds). Na de derby [sport] aten ze derby [kaas] uit Derbyshire. Tot wanneer vormden de Oostbloklanden het Pact van Warschau [1991]? In Tonga betaal je met Tongaanse pa'anga's [TOP].

* 2023 – nog niet opgelost.

2. Geelharthout heet ook wel pakoeli. De monnik was pijloos – trouwens met boog, maar wel pijlloos – en zijn gedachten waren peilloos diep. De doerra is het kaffer- of negerkoren (sorghum). De Zwarte Donderdag * heeft duidelijk promotie gemaakt ... Nu zwarte vrijdag ** [bv. 9 mei 1873 en 25 oktober 1929] nog, VD! 'Geschonken (door)' is dono dedit [d.d.]. Douteus [oe] is twijfelachtig. Tja, Mozes (zoek op *mozes*): mozes kriebel (krachtterm – net als in: jezus christus, wat ben jij lelijk, zeg), Mozes: bekende Bijbelse persoon, aanvoerder en wetgever der Israëlieten, ongeveer 1500 v.Chr. (v.C.), een kalf Mozes (een echte goedzak, een goeie sul), Mozes en de profeten (= geld), een mozesboom = een stekelige mispelboom, vuurdoorn (Mespilus pyracantha), mozes-in-het-biezen-mandje (bekende kamerplant uit Mexico), mozestraan, jobstranen (traangras), Mozes en Aäron (staat en kerk), alzo sprak de Heer tot Mozes en de baard van Mozes (kamerplant, slaapkamergeluk, vredesmosje).

* 24 oktober 1929, toen in New York de beurskoersen instortten = Black Thursday

** Ondanks ‘meerdere data’ zou ik voor Zwarte Vrijdag kiezen

3. Verder: de uitdrukking: daar kom ik met de boeken van Mozes, van iemand gezegd die met zware en oude boeken komt aansjouwen, uitdrukking (schertsend): de vijf boeken Mozes = vijf oude ongetrouwde zusters of vrijsters, zo dom als 't kalfke Mozes (heel dom), de staf van Mozes was zijn scepter (teken van waardigheid), het wetboek van Mozes [Pentateuch, eerste vijf Bijbelboeken* – wordt ook bondboek genoemd, net als O.T.], choemasj = * in gebonden vorm, de Pentateuch wordt ook Thora genoemd (Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri en Deuteronomium), Bargoens: het is een ribbemoos van een vent (een grote, ruwe kerel, verbastering van Mozes), smous, scheldnaam voor Jood (verbastering van Mozes), Bijbeltaal :de tafelen der Wet, de stenen tafelen = de stenen platen waarop Mozes de wet had geschreven.

4. En ook nog: op Asjoera [feestdag] wordt de uittocht van Mozes uit Egypte (de exodus van de Joden) herdacht, een thorarol wordt begraven, niet verbrand, een verspieder was elk van de twaalf mannen die Mozes uitzond om het Beloofde Land [Kanaän, Heilige Land] te verkennen, de Oude Wet = het wetboek van Mozes, de huishouding van het Oude Verbond (Oude Testament). En trouwens: wat een eendenhemeltje is dat, altijd met de bek in het nat! Het is daar het beloofde land voor drinkebroers [dronkenmannen]. Napoli won de treble (triple – voetbal) en daar namen ze nog een tripeltje [bier] op! Hier zijn ze vanaf 109 = meitnerium (Mt), 110 = darmstadtium (Ds, voorheen: ununnillium = Uun), 111 = röntgenium (Rg, voorheen unununium = Uuu), 112 = copernicum (Cn, voorheen ununbium = Uub), 113 = nihonium (Nh, voorheen ununtrium = Uut), 114 = flerovium (Fl, voorheen ununquadium = Uuq), 115 = moscovium (Mc, voorheen ununpentium = Uup), 116 = livermorium (Lv, voorheen ununhexium – Uuh), 117 = tennessine (Ts, voorheen ununseptium = Uus) en 118 = organesson (Og, voorheen ununoctium = Uuo). Het zgn. periodiek systeem der elementen begint bij 1 (H, hydrogenium, waterstof).

NB (2020) De wetenschap heeft 119 (Ununennium, Uue) en 120 (unbinilium, Ubn) nog niet kunnen aantonen. Beide nog niet in wdb.!

5. Een dumbphone is natuurlijk geen dumptelefoon. Ook in het derde geval zou VD 'Pipo de Clown' moeten schrijven [2020: OK]. Wijd en zijn verbreid heerst de opvatting dat je verbrijde rijst moet wegsmijten. Bij een helicopterview [helikoptervisie, helikopterblik] is formosa superne (alleen vanboven schoon) voldoende. Correcties op 'senaat', VD: v.v.v.: senaat (van Rome) [2020: OK, kleine s], filibuster: Senaat (VS) [2020: OK] en assessor (een academische senaat – zoals overal elders [2020: OK, kleine letter]). Fraîcheur is friste. Spionnenpoeder is de stof NPPD (nitrofenylpentadienal) die via de huid wordt opgenomen en door de KGB gebruikt werd als hulpmiddel bij spionage. Moet die gangmaker de boel weer aan de gang maken bij het gangmaken? Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft het Brussels Hoofdstedelijk Parlement [of (Brusselse) Hoofdstedelijke Raad]. De voorganger van de KGB was de OGPOe [1923-’34], de voorganger daar weer van de GPOe. De huidige dienst heet GROe.

6. Die cava [wijn], ça va! Die lijkt echt, maar het is een nepganzenneb! Gezocht op *cape* (een selectie): a capella (zingen) [afko: a cap.] en a-capellakoor, soundscape (sfeervol muzikaal tafereel), zorrocape, zeemanscape, escapeknop, horecapersoneel, Capellenaar [met Capelse roots], aquascape [bodeminrichting aquarium], capermovie [kraakfilm, heistfilm, roven van iets kostbaars], decaperen (ook: beitsen), escape(toets), escaperoom, escapelit(t)eratuur, escapisme (onttrekken aan verantwoordelijkheden), great escape (spectaculaire ontsnapping), jamaicapeper (piment), beeldscherm: landscape, liggend, landschapstand, oblong (antoniem: portretstand, staand, portrait) en narrow escape (ontsnapping op het nippertje – narrowescapeverhaal). Vergeet je brei- en strijkgerei niet. Ze hebben een eigen gerij. Je kunt iemand in de misère helpen, maar je kunt ook iemand in de misère (vernieling) helpen. Toegevoegd 2023:
kinder-a-capellakoor.

7. Stiekem had hij de nsfw-link [not suitable for work] toch maar geopend ... Met *back: (gelegenheids)(links)back [voetbal], biofeedback [bewustwording en beheersing eigen lichaamsfuncties], cashback [geld terug als aankoopstimulering], clawback [afroming voordelen zoals belasting], comeback [terugkeer], cornerback [American football – ook: fullback, halfback, quarterback], drawback [hindernis, zwarigheid], fastback [auto met schuin aflopende achterzijde], feedback [terugkoppeling], flashback [teruggrijpen op vroegere gebeurtenis – vgl. flashforward], greenback [Amerikaanse dollar], hardback [hardcover, harde kaft, vgl. paperback], hatchback [auto met 5e deur], kickback [vergoeding voor genereren van inkomsten van anderen], laidback [ontspannen, rustig, relaxed], neurofeedback [neurotherapie – terugkoppeling eeg's om psychische stoornissen te bestrijden], notchback [sedan, vierdeurs], outback [ruige binnenland], playback [mondbewegingen bij afspelen bandopname], pushback [terugsturen bootvluchtelingen], (Rhodesian) ridgeback [leeuwhond, pronkrug], slingback [hooggehakte damesschoen met een riempje achter de hiel langs], slingerback [voetbal: libero], trackback [(terug)link in blogbericht] en vleugelback [voetbal].

8. Een piepauw is een onzelieveheersbeestje. Met *rsjt* allen borsjtsj en versjteren (vgl. ook: Chroesjtsjov). Met *rsj* veel zoals: kaarsjespringen (Driekoningen), poesieversje [poëzieversje], steigersjorring, versjachelen en versjacheren [verkwanselen], versjofelen [er sjofel uit gaan zien], versjwartster nar [Jiddisj/ch: dwaas, idioot], trainersjargon, burgemeestersjob en cijfersjoemelaar. Met *sjt* o.a. hasjtransactie en hasjtekort, Pasjtoestam (volksstam), Pasjtoe (taal), sjtreimel (bonthoed van chassidische joden) en sjtetl: kleine joodse gemeente, m.n. in Oost-Europa.

 

3365 Dictee woensdag 19-07-2023 (2) – dictee De Taalstaat 2023 – woorden van de spellingbee van 15 juli √

Dictee – dictee [3365]

De Taalstaat 2023 – woorden van de spellingbee

III zaterdag 15 juli 2023

Dit waren de woorden die de beide kandidaten in de spellingbee hardop moesten spellen.

1. ensemble

2. chimpansee

3. gynaecoloog

4. bavarois

5. (van) beiderlei (kunne)

6. gympies

7. gejuicht

8. vivisectie

9. flauweriken

10. flambouw

11. crypte

12. ongebreideld

13. kleptomaan

14. (zij) speldt (je iets op de mouw)

15. (naar) verluidt

16. lijzijde

17. fouilleren

18. anderszins

19. carpaccio

20. gegymd

21. (hij) vlijt (zich naast me neer)

22. kornettist

23. fascisme

 

3364 Dictee woensdag 19-07-2023 (1) – mag je niet missen! – dictee Dictee van de dag (1004) √

Dictee – dictees [3364]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee december 2018 (3), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1004)

Oefendictee december 2018 (3)

1. Fascesrecueil [bijlbundel + verzameling] is een beetje vreemde samenstelling. Is het rendez-vous [afspraak, (plaats van) bijeenkomst] de chiquige [chique] uitvoering van een rendez-moi [diefstal door wisseltruc]? Nee, dus. Je te(r) ruste leggen (begeven) kun je vaker doen, je hoofd te(r) rust(e) [4x] leggen maar eenmaal [één keer]. Voorhanden waren een sachari- [suikergehalte, bv. die van Soleil] en calorimeter [warmte]. Lijdt die savante [geleerde] savante [blauwkous] nou echt aan het savantsyndroom [autisme + bepaalde grote begaafdheid]? Per pedes apostolorum [lopend], met de apostelpaarden [idem], gingen we op weg naar de sedes apostolicum, de Heilige Stoel. Een sylvester [stijlentrekker] die op silvesteravond [oudejaar] moet werken: das war einmal [iets aangenaams – hier on- ? – uit het verleden dat niet meer terug zal keren]. SIMM's zijn single in-line memory modules. Toen ze de grootslempartij [grandslampartij,
grand-prixwedstrijd] gewonnen hadden, volgde een ware slemppartij [schranspartij]. Op het congres heb ik veel gesocialized [informeel contact op conferenties en congressen]. Snapt u het nog: hij legde een sudanknoop in het soedanrode touw. Ten langen leste volgde het ten laste leggen. De yakuza [Japanse georganiseerde misdaad] werd opgepakt: ze zaten in hun jacuzzi's [bubbelbad].

2. Gooi die bayem [spinazie] maar in de majem [water]. Mezze (mv.) zijn in de Midden-Oosterse keuken kleine hapjes die als tussendoortje, als voor- of bijgerecht of complete maaltijd worden gegeten. De indycar [zeker type raceauto] is naar Indianapolis genoemd. De intrigant was erg exigeant [veeleisend]. Vroeger werkte hij in een smidsstal. Hij verdient evenveel als zijn vrouw, maar meer dan zijn zoon. Het is even ver naar A als naar B, maar verder dan naar C. Het is mij even veel (om het even, onverschillig). Uit het boek dat hij las, giste hij dat het toen in die stad behoorlijk gistte. In een huis clos bevind je je met anderen in een helse ruimte, waaruit je niet kunt ontsnappen. Overigens: Huis Clos was een toneelstuk van Sartre (1945); daaruit kent VD ook de uitdrukking ''L'enfer, c'est les Autres'' [De hel, dat zijn de anderen]. Zij komen uit een grote Koïsche [van eiland Kos] familie. Turken zijn verzot op köfte [Turks gerecht van gebakken (lams)gehaktballetjes met kruiden].

3. Annie is het buurmeisje van Karel. De totemnaam [bij scouting] van koning Boudewijn was Trouwe Eland. De bijnaam voor de jonge koning Boudewijn in Congo was Bwana Kitoko [lett.: mooie heer]. De
kou(de)-inval viel vroeg in dat jaar. Meerdere kouroi (enkelvoud: kouros) en dito korai (enkelvoud: korè) vullen elkaar goed aan [naakte mannen- resp. geklede vrouwenfiguur]. Piet de Visser is Kreeft en Piet Kreeft is visser. Annie en Karel zijn Tweelingen. Wij zijn anti racisme [en dus antiracisten]. Een blanco accept is een blancet [s] en een blanco volmacht, blanc-seign, is een blanket. Hij is met de noorderzon vertrokken en dus met farao's bokken weggegaan. De Blasiuszegen (tegen keelaandoeningen) ontvang je op 3 februari. Het spul van Blanus trof je op de kermis aan. Chic (sjiek) de friemel (friebel) is de aanduiding van iets dat nepchic is zoals dat nepchique [zeg maar: chiquige] voorwerp daar. Een choker(collier) [kohl-jee] is een nauwsluitende halsketting. Een choker [ww. choken] is ook nog een sporter die 'dichtslaat' als hij een wedstrijd dreigt te winnen en verder een ascot [choker] = een (zijden) sjaaltje in de open boord van een overhemd. In de plaats Ascot zijn de jaarlijkse paardenrennen.

4. Een politicus, in gesprek met de media, is getraind in het répondre en Normand: een ontwijkend antwoord geven. De constante van Boltzmann [in joule per kelvin, J/K] wordt weergegeven door k en die van Planck door h [in joule per hertz, J/Hz]. In de r.-k. kerk is de vierde zondag van advent rorate (coeli) (ook: vroegmis in de advent). De introïtus voor die zondag is 'Rorate coeli desuper' [Dauwt, hemelen, uit den hoge – archaïsch]. NB: coeliakie is een ongeneeslijke stofwisselingsziekte, veroorzaakt door een glutenintolerantie. Het meervoud van missa brevis [korte mis] is missae breves [dat niet in VD], het meervoud van missa solemnis is missae solemnes [dat niet in VD]. Wikipedia noemt ook nog de missa longa [mv. missae longae]. Allerwegen bekend zijn is volitare per ora virum [lett.: op aller lippen zwevend]. Een sororaat is een zusterhuwelijk [getrouwde man heeft ook rechten op jongere zussen van eega].

5. Een scala caeli is een jakobsladder (trap of ladder naar de hemel). Hij wilde niet over de brug komen, want hij leed aan gefyrofobie [brugvrees]. Hij kan goed jeu-de-boulen, hij beheerst het
jeu-de-boulesspel (tot) in de (fijnste) puntjes. Op Sicilië is de nuraghenbouw [nuraghe: rond bouwsel] veelvoorkomend. Ze zeggen dat ze hun boterhammen wel op kunnen, maar hun geluk niet op kunnen. Op het woord 'cajon' wordt nu veel minder nadruk gelegd dan voorheen [voorheen cajón]. VD is 'om': chakchouka'= 'shakshuka' (groenteomelet, identiek – niet voor dictees, zelfde uitspraak). Dat is ondenkbaar en dus niet peizelijk = denkbaar. Als je twijfelt, het is 'gij die loopt' [niet: loop] en dus ook 'gij die wilt'. VD hanteert de vaste uitdrukking 'pais en vree', het Liedboek [voorheen: 'voor de kerken', uitgave: PKN] hanteert 'peis en vreê'. Zowel GB als VD kent de woorden 'pasgeboren' en 'nieuwgeboren'.

6. Zomaar, VD op *aaa* [selectie – zelfs iets met *aaaa* – blokcopolymeer = chemie: polymeer waarvan de moleculen uit secties van homopolymeren bestaan … -A-A-A-A-B-B-B-A-A-A- …]: AAA (triple A), java-aap, media-aandacht, DNA-, RNA- en MRSA-aanpak ***, contra-aanval, na-aapgedrag, na-aapster, terra-nigra-aardewerk, terra-sigillata-aardewerk en genormeerde valuta-aanduiding. Op *bbb*: bbb-training [buik, billen, benen] en KBBB [Koninklijke Belgische Basketbalbond en Koninklijke Belgische Biljartbond]. *ccc*: in de chemie betekent allenyl- als voorvoegsel dat organische moleculen de groep H₂C=C=CH- bevatten en 'gecumuleerd' betekent: dubbele bindingen tussen ten minste drie opeenvolgende koolstofatomen zoals in alleen, H₂C=C=CH₂. Latijn d.d.d. betekent: do, dico, dedico = ik geef (het), wijd (het), draag (het) op aan en DDD (bnw.) = van cd's: digitaal opgenomen, digitaal gemixt, digitaal op de cd-master [compact disc] vastgelegd. *eeee*: zee-eend. twee-eenheid, gve = grootvee-eenheid, ze wil dat hij mee-eet; bekend is ook de zeeduiker of wigstaart, de zwarte zee-eend (!). *eee* [veel, kleine selectie]: cetaceeën (walvis) en bobsleeën.

*** DNA = deoxyribonucleic acid (GB, VD), desoxyribonucleïnezuur (VD)

*** RNA = ribonucleic acid (VD), geen uitgeschreven vorm (GB)

*** MRSA(-bacterie) = methicillineresistente Staphylococcus
aureus-bacterie

7. Verder: halve-eeuwfeest, hoezeeën, twee-eiig, Breeënaar, Heverleeënaar, Oud-Heverleeënaar(! al – ) [New Yorker], twee-euromunt, levée en masse [massamobilisatie], IEEE = Institute of Electrical and Electronics Engineers, peeën = plagen, tweeënhalf, tweeërhande, tweeërlei, poe-ee, tweeënzestig,  tamme-eendenborst, zonne-eest, twee-en-een-halve-centstuk en Zuidzee-eiland. *fff*: fff = fortississimo [muziek], zo luid mogelijk en tiff = (internet) tagged image file format (beeldbestand in TIFF-formaat = de standaard). *ggg*: niks! *hhh*: nop(pes). *iii*: Louis XIII, socii individui = onafscheidelijke genoten en wiiitis [krijg je bij Wii, het wiiën]. *jjj*: nada. *kkk*: KKK = Ku-Klux-Klan. *lll*: de VBSL is de Vlaamse Baseball- en Softballliga. *mmm*: heerlijk, verrukkelijk – of uitdrukken van twijfel. *nnn*: niente. *ooo*: een peroxyzuur is in de anorganische chemie een zuur dat de groep -C(=O)-OOH bevat (bv. peroxymierenzuur). *ppp*: pianississimo, uiterst zacht, PPP = Triple P = people, planet, profit, p.p.p.d. = per persoon per dag (met m: maand, met n: nacht, met w: week) en PPPS = postpostpostscriptum (naschrift na ...).

8. Verder: (een hele mooie!) het appprotocol. *qqq*: zero. *rrr*: rrrt = geluid van een rollende val. *sss* (altijd interessant): businessschool, crossselling, economyclasssyndroom [vliegtuigtrombose + n/s],
KISS-syndroom ***, Ordnung muss sein, SSSR = (historisch) Sojoez Sovjetskich Sotsialistitsjeskich Respoeblik = Unie van Socialistische Sovjetrepublieken (Sovjet-Unie, USSR), stresssituatie, stresssymptoom, stresssensatie, welnessspecialist, stressstijging, PTSS = posttraumatische stressstoornis [veteranensyndroom] en TSS = tibialestresssyndroom (scheenbeen). *ttt*: o.t.t.t. = onvoltooid tegenwoordige toekomende tijd (en v.t.t.t = voltooid). Ze zullen het wel als een haas veranderen nu, maar kijk eens (oVD) bij de lemma's 'kwetsbaar' (1, 1e stip) en 'dampwinkel' ... (:-)). 2023: geen idee meer … waar dit toen op sloeg ...

*** KISS = Kopfgelenk Induzierte Symmetrie Störungen

*** KIDD = Kopfgelenk Induzierte Dyspraxie und Dysgnosie (tot 2 jaar)

9. *uuu*: Uuu = unununium (element 111, thans röntgenium). *vvv*: VVV (NL: Vereniging voor Vreemdelingenverkeer) en VVV-bediende, AVV/VVK = Alles voor Vlaanderen/Vlaanderen voor Kristus (leus van de Vlaams-nationalistische beweging), IVVV = Internationaal Verbond van Vrije Vakverenigingen [vergelijk WVV = Wereldvakverbond, communistisch georiënteerd], v.v.v. = Latijn: veni, vidi, vici = ik kwam, ik zag, ik overwon (bericht van Caesar aan de Senaat in 47 v.Chr.) – ook (op documenten): voor vernietiging vatbaar. *www*: www = world wide web. *xxx*: XXXL = extra extra extra large [en S = small] en xxx = de seksextensie op internet. *zzz*: jazzzanger, etc. Ook nog: zzz = zeer zeldzaam (bij verzamelaars) en zzz als zoemgeluid van bijen.