Dictee –
dictees [3211]
Oefendictee
maart 2023 (1)
1.
Allereerst de oplossing van de puzzel uit het vorige Oefendictee. Als
de secondes (en ook de minuten) veranderen van (beide) *00* tot *59*,
blijven de uren hetzelfde. De enige kans is dus het verspringen van
*59* *59* naar *00* *00*. Hoeven we dus alleen de uren nog na te
lopen. Dan zie je dat alleen beide cijfers veranderen van *09* naar
*10*, van *19* naar *20* en van *23* naar *00*. Het
antwoord is dus drie! Het is mindfulness’
(achtzaamheid) en full
speed (in volle vaart, met de hoogste
snelheid). Hoe zit dat? Zoeken op *full*: [VD]
full back, full colour, fulldress, full employment, fullereen
(buckyball, voetbalmolecule), full
house, full monty (de hele bups),
fullprof, full screen en fullservicebureau.
2.
Verder: full swing (znw.: slag bij golfspel),
fulltime(r), wrongful
life(!) en samenstellingen met
fulltime- en fullcolour-. GB nog: mindful en mindfulle (GB,
bnw.!), fullcontainerschip
en fulltime-equivalent
(fte, vte =
voltijdequivalent).
Bij VD en GB op *full verder niets, bij VD op *ful: penny dreadful
(stuiversroman) en wensdenken, wishful
thinking en een wrongful life. Hij was
een bijna-menselijke (bijna
menselijke)
automatismenautomaat. Volgens VD zijn
in/im Frage allebei goed! Wist je dat:
wiezen = whisten? Shouldersurfing = schoudersurfen (meekijken
op apparaat). Kudo
en kudo’s
[kjoe – oo] zijn complimenten, kudos
[kjoe – oh] is (ook)
een vorm van waardering (geen mv.).
Een
cache-neztje is een das.
3. De
camachedienst is zekere militaire dienst in vredestijd. Dat
hechtdraad, catgut, verdwijnt vanzelf. Je kunt het binnenste buiten
keren, maar ook iets binnstebuitenkeren. Het zij zo = à la bonne
heure, bij lemma ‘zo’ 2 ook: amen. Een vaper [ook
de e-sigaret zelf!] rookt
e-sigaretten en vaporware [vapor
= damp, Engels] is – alleen nog aangekondigde – nieuwe
hard- of software. De EBG, dat is de
Evangelische Broedergemeente,
dat zijn de hernhutters. De uitdrukking ‘quidlibet audendi
potestas’ betekent: vrijheid om waarmee dan ook te experimenteren.
Een ouroboros is een staartbijtende slang. De Noordzee en de
Middellandse Zee kun je niet samentrekken, de Middellandse Zee en de
Noordzee ook niet. Triktrakken is triktrak spelen.
4. Andere
namen: backgammon (afgeleid van, met stenen en
dobbelstenen), bakspel (vero),
‘in het bord spelen’, pietjesbak, tiktak (vero),
toccadielje (vorm van triktrak)
en verkeersspel. Zelfs in Nederland was de aurora borealis, het
noorderlicht, te zien. Met de aurora australis, het zuiderlicht, zal
dat zeker niet lukken … Deze kwestie is beslecht: mank gaan [VD]
en mankgaand. Proxetisme is koppelarij. Herhaling: MDMA
is methyleendioxymethylamfetamine
(de drug ecstasy). Een vrouwelijke roué
is een rouee. Schrijf je deze gerechten wel goed: sukiyaki
[alleen in VD], teriyaki
[beide kort] en teppanyaki
[lang]? Alom, alomtegenwoordig,
alomvattend, maar alom b/gekend. In GB
ook nog: alomaanwezig.
5. Dat is
albekend. Hebben medusa’s (medusen)
een slangen- of medusahoofd? Nee. Denk ook aan de Gorgonen: hun aanblik deed de mensen verstenen. De
hamburgerziekte, het hemolytisch uremisch syndroom, kent geen af- of
verkorting. Jarenlang leefden ze toe naar een brexit en uiteindelijk
werd die Brexit een (historisch) feit. Die amfora [vaas of kruik] moet je bij de beide handvatsels
aanvatten. Met hoedjesdag wordt Prinsjesdag bedoeld. De hominy is een
zekere dikke pap (Amerika). Homines
duplices zijn allemaal homo duplex (dubbelhartig,
onbetrouwbaar), homines economici zijn allemaal homo
economicus (maximaal nut tegen minimale
kosten). De ib is de
inkomstenbelasting,
ib. staat voor ibidem:
aldaar, op dezelfde plaats, op dezelfde bladzijde. Hij is staatloos
of stateloos, hij is een stateloze.
6. Het
Farsi is Perzisch (vb. van Farsi: biryani =
stoofschotel). Met farshoren wordt offshoren naar een ver land
bedoeld (vgl. nearshoren). Met sheshbesh
bedoelen we gewoon backgammon. De patjepeeër was van het padje
geraakt [geestelijk in de war]. Het magisch realisme, is dat magisch-realistisch? Ja.
In NL is de Wet bbbg die van
buitengewone bevoegdheden
burgerlijk gezag.
Met PPP, Triple
P, wordt people,
planet, profit
bedoeld, triple A
is een bankrating: AAA. Dat was van die
keeper toch geen keeperen; die kun je wel bij het afval kieperen! Een
hotel kan een gerant [zjih-rah:n(t)], een
uitbater, hebben. De samoerai is de Japanse krijgsadel. Ze hebben
altijd veel ditjes en datjes te vertellen. IADM
is insulineafhankelijke
diabetes mellitus,
jeugddiabetes. Het iaën, dat doen ezels.
7. Een
échange [mv. s] de vues, dat is iets
voor diplomaten. Je toges mag je ook je tokes noemen (achterwerk).
Het bnw. bij Venezuela is Venezolaans. Mixoscopie is voyeurisme,
myxopoëse is slijmvorming. De targoem is de Aramese vertaling van de
Hebreeuwse Bijbelteksten. De sjammes is de koster van een synagoge.
Wie kent er nog Misjnaïsch Hebreeuws? Mysofobie is infectievrees:
enige met myso-, rest met miso. Voor het gerecht dagen, dat is sueën.
Een middagslaapje, een dutje, is een powernap. Een esonarthex is een
binnenportaal en een exonarthex een voorportaal. De nagana of ngana
is een tropische paardenziekte, de tseetseeziekte. Nubuck(leer)
[uh] is fluweelachtig.
8. We
kennen o.a. Westinje en de Oostinjevaarders. Ook in Oost-Indië [denk
aan de Oost-Indiëvaarders]
kunnen ze Oost-Indisch doof zijn. De WIC
was de West-Indische
Compagnie
en de OIC
de Oost-Indische
dito. De VOC
was de Vereenigde
Oost-Indische
Compagnie.
Op 27-03-2023 een nieuwe update van de oVD geconstateerd: 394.515
treffers (was:
394.186).
RAL
staat voor ReichsAusschuss
für Lieferbedingungen
[een
kleurcodering].
Weet je wat een surplace in de baanwielrennerij is? Op
*cot o.a. [VD]:
ascot (zijden
sjaaltje, choker),
boycot (doodverklaring),
calicot (katoen:
chintz, indienne, sits),
cot (cotangens,
wiskunde),
fricot (regionaal:
eten),
mass/ticot
(loodoxide,
gele verfstof)
en picot (band,
omoog).
