2718 Dictee dinsdag 17-05-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (576) √

Dictee – dictees [2718]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 281, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (576)

1. Het was rixari de lana caprina (ruziemaken over niets door een ruziemaker – vergelijk: geen ruzie maken en ruzie zoeken c.q. ruziezoeker). Deleatur staat voor: door te halen, te schrappen. Hij is naar Delft geweest: hij heeft zijn haar laten knippen. Met delfische raadselachtigheid werd de opgegraven kist geopend (als een pythisch orakel). De Pythische Spelen heten ook wel Delfische Spelen. Hugo de Groot was het Delfts orakel. Was er ook oud delfts onder dat Delfts blauw? Bij een culpoos [door onachtzaamheid] delict is er geen opzet. Delitabak (deli) komt van Deli. Hij werd opgenomen met een delier, hij was delirant (had een delirium tremens).

2. Onder professoren heerst vaak de deliramenta doctrinae [razernij der geleerden]. Hij loste de delingssom perfect op. In het deltagebied omvatten de delta-armen het delta-eiland. De Deltametropool omvat ook Almere en Dordrecht. Dat deltaplan voor het onderwijs was hoognodig. De deltahoogte is na het Deltaplan volgens de Deltawerken gerealiseerd. Het misbruik ging de mal en pis [van kwaad tot erger]. Demaquilleren is afschminken. Bert J. en Jacques (Sjaak) B. zijn niet de eerste(n) de besten. Bij demarqueren wordt een demarcatielijn vastgesteld. Bij de laatste verkiezingen vond het demasqué der politiek plaats. Dementia senilis is seniorendementie. De demi-plié is een basisoefening bij ballet en dans (vergelijk: grand plié). De demi-monde [schijnbaar fatsoenlijke wereld] bevindt zich achter een façade.

3. De demi-john is de masculiene pendant van de dame-jeanne (de dameraan – mandfles). Zonnecollectoren zijn meritgoods (meritgoederen – aan te moedigen door de overheid), alcohol behoort tot de demeritgoederen [te ontmoedigen]. De demolitie [sloop] van het pand stond letterlijk voor de deur. Demulgeren is de-emulgeren [emulgeren = een emulsie maken]. Hij verdient het, dem Verdienste seine Kronen, ere wie ere toekomt. De denar is de munteenheid van de republiek Macedonië [FYROM, MKD – Former Yugoslav Republic of Macedonia], de denarius een oud-Romeinse zilvermunt. Dendrochronologie is jaarringenonderzoek. Wat doet een dendroloog [boomkundige] meer dan een dendrograaf [boombeschrijver]? Met dengue wordt knokkelkoorts aangeduid.

4. De denier wordt gebruikt als garennummer. Een denimbroek (denim broek) is van spijkergoed. Een kreet van de kruisvaarders was: denique coelum [eindelijk de hemel: wij zullen die verwerven]. De noëtiek is de denkleer. Dat klinkt niet: hij heeft gedenksport. Welke denkpiste (gedachtegang) was onderlegger van deze hersenkronkel? Een denkwolkje in stripverhalen is een gedachteballon. Een
demi-fortune is een rijtuig met maar één paard. Met mijn groteteennagelschimmel gaat het al een stuk beter. Geef de deo even aan, wil je? Het geluksgevoel van de WK-gekte de nos jours [huidig, tegenwoordig] overheerste. 'De non locando' staat voor: '(onder)huur verboden'. Die voordracht is niks, doe het maar de novo [opnieuw]. De dentale r is de tong-r (tongpunt-r).

5. Dente superbo [met lange tanden] slikte hij zijn voedsel door. Dat is gefundenes Fressen [een buitenkansje] voor gelovigen: Deo annuente (met Gods gunst, ook: Deo favente, favente Deo, annuente Deo), Deo gratias (God zij dank, goddank, godzijdank), Deo juvante (met Gods hulp, ook: juvante Deo) en Deo volente (D.V.: als God het wil, ook: volente Deo, V.D.). Moeten softdrugs gedepenaliseerd worden? Een depêche is een postzak, maar ook een telegram. Uit dépit [woede, ergernis] trapte hij de deur in. Jij hebt de plano [gemakkelijk] praten. Geld kun je à deposito geven [op rente zetten]. Het depositum fidei [geloofsinhoud, geloofsschat] is onveranderd. De stembus werd gedepouilleerd [de stembriefjes openen]. De aso depri (depri aso) [depressief, asociaal] was suïcidaal. Een deputé is lid van de Bestendige Deputatie van een provincie (B.-N.). Een derby is een garibaldihoed, maar kan ook kaas uit Derbyshire zijn (en sportwedstrijd tussen streekteams).

6. De Derby is ook een beroemde paardenwedren aldaar. Tertio is ten derde. Het was er paradijselijk, gelijk der Himmel auf Erden. In een democratie heb je der Luxus der eigenen Meinung [de weelde van een eigen mening]. In derdewereldlanden kennen ze der Kampf ums Dasein [de strijd om het bestaan] maar al te goed. Al te goed is buurmans gek. Wat de etiquette voorschrijft, is de rigueur [verplicht]. Een uitspraak de rigore juris is naar de gestrengheid der wet. De dermatofyt is een huidschimmel (zoals dermatomycose), dermatitis is een huidontsteking. De dernymotor was voorzien van alle derniers cris [+] [nieuwste modesnufje]. De vijand was op déroute [verwarde vlucht]. Derrie komt meestal uit een derrière. Een derrick is een boortoren, een derris is een vlinderbloemige klimplant. Het punctum saliens (der springende Punkt – het kardinale punt, waarop het aankomt) is der rote Faden [de rode draad], des Pudels Kern [de kern van de zaak]. De deuterocanonieke boeken worden door de protestanten niet erkend.

7. Een goede vijftiger is lang niet altijd een literaire (GB ook: tt) Vijftiger. De Dertigjarige Oorlog was een godsdienstoorlog in Duitsland. Zij liepen her- en derwaarts. Een derwisj is een islamitische bedelmonnik (een klein exemplaar is een derwisje). Het was stil in de desa [dèh-saa – dorp – doesoen]. Was het desaveu [juridisch: loochening] van het kind niet een déjà vu [gewaarwording dat men iets reeds eerder heeft gezien of meegemaakt = paramnesie, fausse reconnaissance]? Waar staat desda in de logica voor [dan en slechts dan (als)]? De bijdrage van de deserteur aan de desertificatie [verwoestijning, woestijnvorming] was nihil. De vader van een desdochter is toch niet het
di-ethylstilbestrol? Desgevraagd kun je desnoods verklaren dat haar deshabillé [nachtkleding] je des Guten zuviel is. Zondaars vrezen de descensus ad inferos, de ne(d)erdaling naar de hel.

8. In een mannenwereld zijn des histoires de femmes [vrouwenpraatjes] not done. De deskundologe zei dat een
dtp-deskundige thuis is in de desktoppublishing. Desodoriseren is ontdoen van een onaangename geur. De desperate desperado leed aan desoriëntatie. De disorder is de desorder [wanorde]. Zij was een nakomertje, een dessertmeisje. Het dessous (des cartes) [geheim van een zaak] bleef verborgen. De (het) dessus-de-porte [deurstuk, schilder- of ander kunstwerk] zit boven het kalf [= dwarsregel tussen een deur- of luikopening en het lichtraam erboven] van een deur. Dat was ten detrimente [ten nadele, tot schade] van de staat. Overal waar 'te' voor staat is 'de trop' [te veel, overbodig]. De detox is de afkickafdeling van een verslavingszorgcentrum. De onbegrepen geleerde sprak de tripode dictum (ex tripode dictum = in orakeltaal).

9. Deugddoend is goeddoend, genot gevend. De dennenbasterdrups en de dennenboomwesp zijn schadelijk. Hij ploeterde bij dag en de nocte ['s nachts]. Detente is politieke ontspanning. Hij zei het aan dovemans deur, hij heeft het voor dovemansoren gezegd. Is deursluitpaniek hetzelfde als torschlusspanik? Ja. Een deus ex machina komt uit de lucht vallen (op toneel – geen parachutist!). Andere 'Deus'-uitdrukkingen zijn: Deus absconditus (de verborgen God), Deus avertat (God beware, als basterdvloek: godbewaarme), Deus meliora det (God betere het, als tussenwerpsel: godbetert), Deus misereatur nostri et benedicat nobis (niet meer in VD: God zij ons genadig en zegene ons) en Deus omen avertat (God verhoede dat). In zijn deux-chevauxtje had hij als cadeau een deux-pièces mee op weg naar het deuxième bureau. Maar zij was er niet, ze deed aangifte bij het Deuxième Bureau.

10. Ze had een deviante [afwijkende] hobby: koekhappen met deventerkoek [ook wel: Deventer koek]. Ze kon het gesprokene de verbo ad verbum (letterlijk, ad verbum) verstaan. De developpé is een basisbeweging bij ballet en dans. Ik heb de misdaad zelf de visu [met eigen ogen, als ooggetuige] gezien. Het deweysysteem [decimale classificatie in de bibliografie] staat geheel los van het dewarvat [principe van de thermosfles]. 'Woord' is geen de-woord. Het dharma [geheel van grondregels voor individueel en sociaal gedrag] hoort bij oosterse religies. Een dhow is een traditioneel Arabisch zeilscheepje. Een voorbeeld van een diafora [herhaling woord in andere betekenis] is: 'wat was was eer was was was'. Een diacriticum is een diakritisch teken. Dinkie komt van 'double income, no kids' (tweeverdiener zonder kinderen), diak van double income and kids (tweeverdiener met kinderen). Diaks kunnen ook diaken zijn. In het diakenhuis worden de diaconiearmen verzorgd.

11. De partijen voerden een dialogue de sourds (ze voerden een dialoog van doven). In het Bargoens heet een juwelierswinkel een diamantgroeve. De diana-aap speelde geen rol bij de Dianagekte. De diastolische [onder-] en de systolische [boven]druk zijn tegenhangers. Dibenzopyrrool, u wist het, is carbazool; dibenzoylperoxide wordt gebruikt als initiator van radicaalpolymerisaties, toch?. Goeie goden, di boni! Hij kon geen oog dichtdoen. De dichterlijke vrijheid is de licentia poetica (ook: licentia vatum). Op de dichterschool had je meer dan een (één) dichtersbent.

12. De buitenspelval wilde niet dichtklappen, maar de keeper kon toch zijn goal dichthouden (of was die dichtgetimmerd?). Het peloton heeft het gat dichtgereden. De dichter was bezield met de furor poeticus (het dichtvuur). Fatsoenshalve is dicis causa (ook: dicis gratia). In een dickensiaans verhaal kon nog moeilijk een dickeyseat voorkomen. Bedelaars zijn niet geholpen met dicta docta pro datis (mooie woorden in plaats van gaven).

 

2717 Dictee maandag 16-05-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (575) √

Dictee – dictees [2717]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 282, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (575)

1. Dicumarol is een antistollingsmiddel. De Didachè is een geschrift uit de eerste eeuw: 'de leer der twaalf apostelen'. Een didotpunt is een twaalfde van een cicero [lettergroottes]. Een diëder is een tweevlakshoek. Het dieen is een organische verbinding met twee dubbele bindingen. De diels-alderreactie is een additiereactie van een geconjugeerd dieen, toch? Die entgötterte Natur is de van goden beroofde natuur. Zij speelden diefje-met-verlos met zicht op de dieffenbachia [plant]. Die gepanzerte Faust (met veel diehards) van een staat kan in die grosse Stunde [het grote, beslissende ogenblik] doorslaggevend zijn. Het diëncefalon, dat zijn de tussenhersenen. Een pantry is een dienkeuken.

2. De dienst na verkoop is de klantenservice. De dienstbodekamer is de meidenkamer. Een dientafel [rooms-katholiek] is een credenstafel. Zijn betoog was diepdoordacht, weldoordacht. Het schip zal dra de dieperik in gaan [zinken, verdrinken ten onder gaan – naar de dieperik gaan]. Dieptemeting is bathymetrie. De diepvrieswees [= embryo! – vader overleden] ligt in de (diep)vriezer. Als je zegt: dierendag, is dat een verkorting van Werelddierendag. Dierenaanbidding is zoölatrie, dierenbeschrijving is zoögrafie. De dierenriem is de zodiak [een zodiac is een opblaasbare rubberboot], het dierenrijk de fauna (antoniem: flora). Bij 're-integreren' is er sprake van diëresis [breking van een tweeklank]. Daar heerste die Ruhe eines Kirchhofs, de rust van het kerkhof. En wat dies meer zij, zoals de dies natalis (stichtingsdag), de dies a quo (de begindatum) en de dies ater (de zwarte dag). Een kruis in de muziek heet ook diësis.

3. Op de dies non wordt geen recht gesproken. Zijn de middeleeuwen bij uitstek jenseitig, de renaissance is diesseitig (Geerten Gossaert). De diëtist heeft diëtetiek gestudeerd. Het argot is de dieventaal. Het was weer die verdammte Pflicht [de verdomde plicht], die wachtte. Een Duits nationalistisch gedicht en lied heeft als titel: "Die Wacht am Rhein". Een gelovige gebruikt eerder 'Dieu merci', een ongelovige 'goddank' of 'godzijdank'. Bij differentiëren wordt er gedifferentieerd. De diftar komt van 'differentiatie tarieven' met betrekking tot de hoeveelheid afval. Er zijn heel wat termen met het voorvoegsel 'digi-': digerati (vergelijk: literati) verachten digibeten, een digibord (smartboard), digicam (camera), digiflirt, digidier, digizerk, digitenne, digidaten en DigiD.

4. De 'ch' in schip is een digraaf [één klank met twee letters]. Een digitalispreparaat komt van [het giftige] vingerhoedskruid. De dii minores (dii minorum gentium) zijn de mindere goden. Dii boni, goede goden, wat is het hier heet! Een di-jambe (di-jambus) is een dubbele jambe [kort – lang]. Wil je dijonnaise of mayonaise op je friet? Hij wordt dikbetaald en heeft dus een dikbelegde boterham. Hij was een diknek [rijkaard]. De pachyderme [dikhuidige] olifant brulde. Dikvloeibaar is thixotroop, dunvloeibaar heeft in Van Dale geen alternatieve naam. Duodenoscopie is onderzoek van de twaalfvingerige darm. Wat is een duppie in de eurotijd? Ken je het spreekwoord 'Duren is een mooie stad'? Durante matrimonio [gedurende het huwelijk] is lang niet altijd meer durante vita [levenslang]. Met dupuytren duiden we verkort de ziekte van Dupuytren (de Keltische klauw) aan.

5. De diligence was een soort postkoets. Een dime is een Amerikaans dubbeltje. De uitroep 'di meliora' staat gelijk aan 'God beware' (profaan: godbewaarme). DMT is dimethyltereftalaat (afgeleid van tereftaalzuur), DMF dimethylformamide, DME dimethylether en xyleen dimethylbenzeen. Een golfbal zit vol dimples [putje]. Een dinch is lunch en diner tegelijk. Wat een diner dansant is, zegt de term zelf al. Dinnerproof, gezegd van hout, is bestand tegen hoge temperatuur en vocht. Een dinky toy is een speelgoedauto. Een dinghy is een rubberbootje, een dingo een warrigal [verwilderde hond].

6. Meneer Dinges [zonder meneer ook: dinges] heeft als aliassen: huppel(d)epup, meneer Van Ipschoten en meneer Van der Hummes. De derde dinsdag in september is het Prinsjesdag, Dolle Dinsdag(!) viel op 5 september 1944. Diplopie is dubbelzien en dipsomanie is onregelmatige drankzucht. De dira necessitas is de vreselijke noodwendigheid, het wrede noodlot. Wil je een kop directklaarsoep? Een dirigator [dirigent met weinig ervaring] stuntelt met zijn baton [dirigeerstok]. Een directoirekostuum herinnert ons aan het Directoire [Frankrijk 1795-1799].

7. Een directmailactie is een kwestie van direct marketing en direct mail. Bij een direct writer en direct selling staan tussenpersonen buitenspel. De regisseur monteerde zelf de director's cut. Een dirty harry [rouwdouw] hoeft geen dirty mind te hebben noch van dirty dancing te houden. Ze gebruikte het dirkje (vanonder haar dirndlkleid) om de dirkjesperen in te bundelen (dit slaat als kut op dirk). Toen meldde zich een brave dirk (van Diederik, vergelijk een brave hendrik) om met haar slappe dirk [dunne brij, pap] te nuttigen. Bij de protestanten is de avondmaalsdis [Heilig Avondmaal – H.A.] een sacrament.

8. Discalsen zijn gewestelijk ongeschoeide karmelieten. Drinken die eau des carmes, karmelietenwater? Een disclaimer heeft een beperkend karakter. Een discothecaresse beheert een discotheek. Rechters hebben op sommige vlakken een discretionaire bevoegdheid [ministers ook]. Discuswerpen is een discus gooien. In een slagerij werken slagers, in een dikdoenerij dikdoeners en op het dilettantentoneel dilettanten. Diplegie is dubbelzijdige verlamming. Heb je het (de) laatste digizine al gelezen? De dinanderie [snuisterijen uit messing] is genoemd naar Dinant.

9. Een dipswitch is een type schakelaar (dual in-line package-switch). Het ergerde me mateloos dat mijn vriend zich zonder vrienden, dus mateloos, verveelde. Een diseuse à voix is een liedjeszangeres. Is disharmonie overeenstemming aan tafel? Dis inimicis natus (deis inimicis natus) betekent: onder een ongelukkig gesternte, voor het ongeluk geboren. Dislokeren is een kwestie van dislocatie. Zit in een discman nou ook een diskdrive? Op mijn display kwam de foto van een displaced person (dp). In dissrap wordt iemand verbaal hard aangepakt (dissen is disrespect betonen). Een dissolve is een filmbeeld dat langzaam verdwijnt.

10. In Max Havelaar gebruikt de auteur de romantechniek distanzstellung [gefingeerde namen als verteller]. Een disulfidenbrug [2021 OK!] (VD, wel: (di)sulfide, mv. (di)sulfiden!) is een koppeling van twee cysteïneresten [geen mv.] via een -S-S-brug. Een dit-en-datse vent is een vervloekte kerel. Weet je wat een dithiokoolzure ester is? Houden zo! Van dittum heb ik geen verstand, van dattum wel! Hij zwoer het bij dit en bij dat (bij hoog en bij laag). Bij de verhuizing kwamen allerlei ditjes en datjes tevoorschijn. Het Divali is het lichtjesfeest. Divae memoriae (zaliger nagedachtenis) Willem van Oranje. De zinsnede 'divide et impera' betekent: 'verdeel en heers'. Een divette is een operette- of café-chantantzangeres. Bij diverteren [zich vermaken] ontstaat divertissement [verstrooiing].

11. De dividivioogst [zekere peulen] was goed. Divorceren is scheiden. Lizzy [Lizi] was behoorlijk dizzy. De djahé is in de oosterse keuken de gember. Komen islamitische terroristen in de djenna [het paradijs], waar de djembés [muziekinstrument] spelen? In dl-melkzuur is de stof [hier melkzuur dus] als racemisch mengsel aanwezig. Het DMMP is het dimethylmethylfosfonaat, belangrijke grondstof voor sarin (een zenuwgas, ook: sarine). Het DNP2000 is het Democratisch Nationaal Platform 2000, een Surinaamse politieke partij. Na een DNA-douche heeft de politie een speciale uv-lamp nodig. Als je tegen elf ogen moet dobbelen, is je winstkans een twaalfde. In een weverij maken ze dobby's [stofnaam]. In zijn dobli (dode- en blindehoekspiegel) zag hij het fietsende doblootje [dom blondje]. In dobson [meeteenheid – internet: dobsoneenheid = DU, Dobson Unit] geef je het ozongehalte aan. Op Italiaanse wijnen staat D.O.C. voor denominazione d'origine controllata.

12. Dociliteit is meegaandheid. Is een docking station voor schepen? Nee, voor pc’s. Een doctor honoris causa (eredoctor) heeft die titel als eerbewijs. Een doctoraatsstudie is een proefschrift. Een doctor designatus promoveert binnenkort tot doctor. Een kerkleraar is een doctor ecclesiae. De docu [documentaire] was heel illustratief. Een documentaire-theater is een toneelvorm waarbij ware gebeurtenissen worden nagespeeld en geïnterpreteerd. Een document humain [film, voorwerp] geeft het leven in al zijn ellende weer. Het doddengras heeft zeer dichte rolronde aren. Er zijn tegenwoordig alternatieven voor de dodebomenmedia. De dodemanshendel (het dodemanscontact – GB ook: handel) wordt zelden gebruikt [door de bestuurder van de trein]. Een molecule dodecacarbonyltriruthenium telt 12 atomen of groepen.

 

2716 Dictee zondag 15-05-2022 (3) – dictee Oefendictee mrt 2022 (2) √

Dictee – dictees [2716]

Oefendictee mrt 2022 (2)

1. Een tikkie is een digitaal betaalverzoek dat met een betaalapp wordt verzonden [ABN AMRO]. GB heeft STER-reclame [fout, eigennaam], etc., VD heeft Ster-reclame. Het paard van Troje is het donum exitiale Minervae. Gezocht op *back* (VD, selectie): 360 gradenfeedback, asset-backed security (effect dat gedekt is door activa), backbencher, backflip (salto achterover), back in business (weer aan het werk), backing vocals (achtergrondvocalen), back in town (terug van weggeweest), backoffice, backpacker, backroniem (herziening van een afkorting), backslash, backspacetoets, backstabben (verraden),
back to basics (terug naar de bron), back to normal (terug naar normaal), back-up(bestand), barebacken (anale seks zonder condoom), cashback(actie), clawback (belasting).

2. Verder: comebackkid (terugkomen ondanks tegenslag), coming backservice (bedrijfslasten verdelen over komende jaren), drawback (hindernis, zwarigheid), fastback (type auto), flashbackherinnering, greenback (Amerikaanse dollar), hardback (t.o. paperback), hatchback (5e deur, ook: auto), laidback (muziek: rustig, ingetogen), notchback (sedan, auto), mortgage-backed security (gesecuritiseerde hypotheek = hypotheken etc. als aandelen, effecten verhandelbaar maken), (Rhodesian) ridgeback (pronkrug, leeuwhond), rollbackpolitiek (terugdringen communisme), sale-and-lease-backconstructie, slingback (hooggehakte damesschoen) en slingerback (voetbal: libero). Chemie, moeilijk: oniumion, ylide(n), oxoniumion, ytterbium (70, Yb) en yttrium (Y, 39). YT staat voor de ISO-landcode van Mayotte. YTL: nieuwe Turkse lira (nieuwe pond).

3. Het samarium (Sm) heeft als atoomnummer 62. De tiercé-uitslag is bekend. Tiërceren is verminderen tot op een derde. Een tierce is het derde deel van een pijp en een tierceron een hulprib. De café-eigenaar haalde bakzeil. Uitgaan van alleen Adam en Eva is monogenisme. Amigurumi is kleine poppetjes maken (Japan). In dat lokaal mogen alleen lokale deelnemers (locals) meedoen aan het dictee. Met een lobwedge kun je bij golf een bal uit hoog gras slaan. Een local option, is (de) plaatselijke keuze maken.

4. Deernis-(!) is meelijwekkend. Erop en erover is d’r op en d’r over. Wat is een codec? Antwoord: programma voor het coderen en decoderen of het comprimeren en decomprimeren van bestanden, m.n. video- en audiobestanden. Afzijn staat niet in GB, is in VD (ww.) nalaten en (znw.) afwezigheid. Ik wil ervan af zijn. Ik wil ervanaf kunnen. Die prinses van de nacht had in haar slaapkamer een bloeiende prinses-van-de-nacht. Antilopen/s kunnen lopen, het antiloop (stof) niet. Er zijn rabbi’s die niet goed in hun rabbes [lichaam] zitten en rabbies [konijnen] houden. De raffleslamp bescheen de woekerende rafflesia’s. Tegenwoordig drink ik uit een kapitaal façon-de-Veniseglas! Een cope is een rechthoekige kavel, coping is: (psychologie) wijze waarop mensen omgaan met problemen.

5. Dat was een heilloos Heilooër [Heiloos] dictee! Nieuwe update oVD: 392.869 lemma’s (was: 362.712). Voor een dictee moet een beetje liefhebber veel tijd en geld overhebben. Hij of zij kan dan nog steeds veel geld en tijd overhebben. Bij de cesartherapie hoef je geen caesarsalade (naar de voornaam van een kok) te eten. Wat betreft de godsdienst zijn joods en israëlitisch synoniem: een israëlitische feestdag. Ook onze vve (vereniging van eigenaren) heeft een meerjarenonderhoudsplan. Ik lijd aan sarcoïdose. Goûter is een vieruurtje, dat kun je gouteren (proeven). Een goutte militaire is een druiper. We hebben degout, gouteren en degouteren naast degoutant. Ook: arrière-goût ([onaangename] nasmaak), à son goût
[naar zijn/haar smaak] en de haut goût [sterk gekruid].

6. Verder: goût de contradiction (dwarsdrijverij) en le goût de la perfection qui stérilise = het onvruchtbaar makende verlangen naar volmaaktheid. Gewichtheffen heeft alleen (GB) een onvoltooid deelwoord [gewichtheffend], verder alleen infinitief. De wedstrijd werd beslist door een owngoal. Met f.o.s. wordt in de handel free overside ship, vrij van boord bedoeld (met inbegrip van kosten voor overlading). Een dooie pier (saaie vent) is vaak in zijn dooie piere eentje. De wielrenner zou eraf pieren, lossen. Wat bij ons de IJzeren Hertog of hertog van Alva is, is in Engeland the Iron Duke, de hertog van Wellington. Naast de kapitale filet d’Anvers is nu ook elixir d’Anvers een kapitale drank geworden! Ken je de pluk-ze-wet en de Wob
(Wet openbaarheid van bestuur)? Werkwoord: wobben, wo- en
hbo-bachelor.

7. Een sinjo of njo is in Indië een jongere van Europese afkomst. De sémillon brengt de sauternes voort. Het rijk der fungi is het zwammenrijk (enk. fungus). De funchi is een Antilliaans gerecht. Het follikel van De Graaf heet in VD sinds 2022 ook: graafse follikel. Je kunt ergens de kantjes (van) af lopen (lijntrekken) of de kantjes aflopen (alles nauwkeurig nagaan). De e.a., de épreuve d’artiste is de kunstenaarsproef (artist’s print – eerste afdruk van een prent). De egyptomaan was begeistert van de egyptologie, de Egyptekunde. Het hellmann- of wintergetal H zegt iets over de strengheid van een winter. Er kwamen anderhalf miljoen bezoekers.

8. Ik was de anderhalf miljoenste. Let op: niet anderhalfduizend en de anderhalfduizendste! In de krant stond een verhaal over chemseks [onder invloed van synthetische (hard)drugs]. Cisbuteendizuur is maleïnezuur (gebruikt bij de productie van polymeren). Cif staat voor centrale interfaculteit, maar ook voor cost, insurance, freight; de toevoeging n.a.g. staat voor netto afscheepgewicht [word je daar – figuurlijk – mee afgescheept?], n.u.g. voor netto uitgeleverd gewicht. De partijen moesten op spijtige wijze afscheid nemen [VD wel znw. afscheidnemen, GB ook: bnw. afscheidnemend] van elkaar, dus dag zeggen met het handje. Langs de IJ-oever liepen MRIJ-runderen (Maas, Rijn, IJssel). Een gedenk- of herdenkingsdag is algemeen, de Herdenkingsdag in NL is die op 4 mei.

 

 

2715 Dictee zondag 15-05-2022 (2) – dictee Wekelijkse dicteetest 206 RL √

Dictee – dictees [2715]

Wekelijkse dicteetest 206 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?

Oplossingen: hieronder!

Bron: Oefendictee (oud) 706

1. Doe maar …………..., …………..

a. pianoaan                                     langzaamaan

b. piano aan                                    langzaam aan

c. piano aan                                    langzaamaan

2. Die plant is …………., ………………..

a. altijdgroen                        semper virens

b. altijd groen                       semper virens

c. altijdgroen                        sempervirens

3. Is ‘………….’ een ……………. uitdrukking?

a. eufonium                             eufuïstische

b. euphonium                          euphuïstische

c. eufonium                             euphuïstische

4. Van schelden met een ………. loop je geen ………. op.

a. invectief                              infectie

b. invectief                              invectie

c. infectief                               infectie

5. Het ………. is een stof uit Chinese ………....

a. sjantoeng                            tussorzijde

b. shantoeng                           tussorzijde

c. shantoeng                           tusserzijde

6. Een ………… is een extra beveiligde inrichting.

a. EBI

b. ebi

c. e.b.i.

7. De Indonesische …………. wordt ook wel ………... genoemd.

a. archipel                               insulinde

b. Archipel                              Insulinde

c. archipel                               Insulinde

8. ‘………...’ en ‘………….’ zijn klankverwant.

a. Tuktuk                                tsjoektsjoek

b. Tuktuk                                tsjuktsjuk

c. Toektoek                             tsjoektsjoek

9. Je mag schrijven ‘Caribisch’ (I) of ‘Caraïbisch’(II).

a. Alleen I is goed.

b. Alleen II is goed.

c. I en II zijn allebei goed.

10. Een ……….. is een stootplaat en een ……….. een dans.

a. tsoeba                            tumba

b. tsuba                              tumba

c. tsuba                              toemba

Oplossingen [206]: zie hieronder.

 

--------------------------------------------------------------------

Oplossingen [206]

1c 2a 3c 4a 5b 6b 7c 8a 9c 10b

 

 

Contact: leentfaarrein@gmail.com

2714 Dictee zondag 15-05-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (574) √

Dictee – dictees [2714]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 283, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (574)

1. Vanavond moet hij dj'en (deejayen). De dobermannpincher bewaakt hem dan. Een DNS is de domain name server. De dixielandmuziek stamt uit Dixieland. Als je lezen met dubbele z schrijft, is er sprake van dittografie. Een distichomythie is een passage in een drama, waarin twee sprekers om beurten telkens een dubbel vers (distichon) zeggen. Dp's zijn ontheemden (displaced persons – dp). Zelfs ellende kun je disneyficeren. De nationale dodenherdenking is in Nederland jaarlijks op 4 mei [herdenkingsdag – alg. – GB: H… = 4 mei]. Necromantie is dodenbezwering. Het dodenfeest is Allerzielen. Een necropool is een dodenstad. De Dode Zeerollen zijn vanaf 1947 gevonden. Een doeal is een factotum, een manusje-van-alles. De winkeljuffrouw (beter: kassière, caissière) zei: "Doe het zelf", dus heb ik als doe-het-zelver afgerekend bij de doe-het-zelfkassa (zelfscankassa). Doekje-achter is hetzelfde als zakdoekje leggen.

2. Is de Nachtwacht ook een doelenstuk? Gebruikt Gino graag 'doemetoch'? Dat is geen standaardtaal. Ze doen daar niets aan (het) sinterklaas(feest). Een broes is maar een deel van een douche. Daar stond hij dan met gebroesd haar [onder de broes geweest]. Bij de Doggersbank vang je veel haring. Doktor Eisenbart is een succesvolle kwakzalver. Bestaat het dolce vita [goede leven] uit het dolce far niente [zalig nietsdoen]? Is een dolichocefaal [langschedelige] eerder doli (in)capax [(on)toerekeningsvatbaar] dan een brachycefaal [kortschedelige]? Een geslaagde dollarisering [invoeren van de dollar als 1e of 2e betaalmiddel] hangt mede van de koers af. Dollepraat is gekkenpraat. Dolus is kwade opzet. De rechter beboette de doloze [opzettelijk, te kwader trouw] opzet, dolo malo = arglistig, heel streng. Een handeling met dolus praemeditatus [voorbedachte raad] heeft duidelijk met voorbedachten rade plaatsgevonden. Een domeinnaam is aan een IP-adres (internetprotocol, vgl. TCP/IP – gekoppeld – transmission control protocol).

3. Ook Nicolaas Beets was een dominee-dichter. Zijn er ook Dominicaanse dominicanen (dit is geen pleonasme!)? De graaf bezat het dominium directum [het blote eigendom – een ander heeft het vruchtgebruik]. Hoe gaat het eraan toe in een dominocratie [schertsend: gezag ligt bij de dominees]? Het bezoek aan het dogepaleis was veelbelovend. Dolik is een soort raaigras. Die doline [geologie] wordt ook wel cockpit genoemd. Heet dat spelletje nu domineeën of dominoën? Antwoord: allebei goed. De touroperator verhuurde ook toercaravans. De beurt was nu aan Don Pedro en doña (donna) Juanita. De Donaumonarchie is de Oostenrijks-Hongaarse Dubbelmonarchie (GB specifiek, ook d, VD: alleen d! – wel: Donaumonarchie!) Döner kebab is aan een verticaal draaiende spies geroosterd.

4. Een donjuan heet tegenwoordig ook dongiovanni. Een don gratuit is een vrijwillige schenking. De donovanosis is een door een bacterie veroorzaakte soa. Dat was je reinste donquichotterie. Wat is nu het wezenlijke verschil tussen de Zwarte Dood (midden veertiende eeuw; voor andere gevallen: kleine letters) [de pest] en de witte dood [door lawine]? Een dooddoener is een machtspreuk. Hij is doodgoed, door en door goed (door- en doorgoed). De shakenbabysyndroombaby (hersenschadebaby, net zo'n onwoord – non-woord – als woordgedrochtwoord) was letterlijk doodgeschud. Je kunt dat wel doodzwijgen en Oost-Indisch doof zijn, maar Joost is de gedoodverfde winnaar. Een dooievisjes(vr)eter is een saaie vent.

5. De doom en gloom [VD – dus ook: doom-en-gloomverhaal, maar GB: doom-and-gloomverhaal] is de onheilsdreiging (als van doomsday). Een doopgeschenk is een pillegift. Een doopschelp is een concha. Wat leert de Doopsgezinde Gemeente nu precies? Hij was doorkoud, door en door koud (door- en doorkoud). Door de week droeg hij zijn doordeweekse kleren. Hij zei het met een donaldduckstem: "De domstad, dat is Utrecht [bij een dictee in Utrecht zelf kun je echter beter Domstad schrijven], maar de koekstad, dat is Deventer." Een donquichot (van: Don Quichot – Frans: + te) beoefent donquichotterie, een donjuan (van Don Juan) het donjuanisme. In 'bemind door zijn vrouw' is 'door zijn vrouw' de door-bepaling ['door' in zelfnoemfunctie].

6. Een doorbitch is een vrouwelijke portier bij een horecagelegenheid. Een doorbraakchristen was een christen in de periode vlak na WO II die zich inzette om de verzuiling in de Nederlandse maatschappij op te heffen. De doorkijkbloes toont vlees dat zwak is. Klasse, Van Dale, dat ook de doorloopbal bij het korfbalspel benoemd wordt! Spinifex is doorngras. De Schone Slaapster is de bijnaam van Doornroosje, met haar doornroosjesslaap. Doorregen spek is met lagen vlees afgewisseld. De regenjas was kleddernat, door- en doornat (door en door nat), doorwaternat. Een doortrapper is een fiets zonder vrijwiel [fixedgearfiets, fixie]. Een percolator is een doorzijgapparaat [voor koffie].

7. Met een schrijfmachine kun je een letter door-x'en. De doowop is verwant met gospel en rock-'n-roll. Johannes de Doper is de wegbereider van de Heer. Het dopjesspel is balletje-balletje. Het dopplereffect betreft geluid [als bron en waarnemer niet stilstaan]. Doppers [dop = doorstroming onderwijspersoneel – dopper] maakten gebruik van een eenmalige VUT-regeling [vervroegde uittreding uit dienstverband] voor leraren vanaf 55 jaar. Een dorknoper [saaie ambtenaar] wordt zo genoemd naar een schepping van Marten Toonder. Wat lijkt je het aardigst: een Eskimodorp of een indianendorp? De kepala kampong (= loerah) is het dorpshoofd van een inlands dorp in Indië. Dorstlessend is de dorst stillend. Een dory is een open roeiboot. Het DOS is een disk operating system, een bepaald computerbesturingssysteem. Ik adoreer die Italiaanse donna (en ook wel die Spaanse doña).

8. Een boek met een vlakke, vierkante rug heeft een dos passé. De dotcom is een verkorting van dotcombedrijf. De dota is de documentatie van tijdschriftartikelen. De double [dubbelganger,
stand-in] had een doublé armband om. Een klysma is een anale douche. Het zachte genot van te leven, dat is plaisir de vivre, douceur de vivre. Double eagle [drie slagen onder par = baangemiddelde] en double bogey [twee slagen boven par] zijn golftermen. Het double Dutch is een erg veilige manier van vrijen. Hij droeg een
double-breasted jasje [met elkaar bedekkende voorpanden en twee rijen knopen]. De Dougalls stern heeft een lange staart en zwarte snavel. De douglasspar is een naaldboom, het doussié afzeliahout, de dourowijn port en douteus [oe] twijfelachtig. Niet-droge wijn is doux of zoet.

9. De afkorting van daaropvolgend is dov. Een dovemansgesprek voeren is als aan dovemans deur kloppen. Een kind een downie noemen is beledigend. Een doyen is het oudste lid van het corps diplomatique ter plaatse. Lekker joh, die doyenné du comice, een geelbruine, zoete en sappige handpeer. De ruimtevaarder was
down-to-earth, en wel letterlijk. Draadwormziekte is filariasis. Een draagvleugelboot is een jetfoil. De Draak is een sterrenbeeld. Wat is het verschil tussen draaksteken [een volksspel] en met iemand de draak steken?

10. Drag-and-drop [met een muisklik een bestand verplaatsen] is een bekende computerterm. Een draai-ijzer is een snijijzer op een draaibank. In 2000 was de drachme nog wettig betaalmiddel in Griekenland (en in 2015 bijna weer …). De draconische maatregelen waren te veel van het goede. Een drakar (drakenboot, drakenschip) is een Vikingschip. Het dralon is een polyacrylonitrilvezel. Het DRAM is het dynamic random access memory (een soort geheugenchip). Een dramady is een kruising tussen drama en comedy. De dramatis personae passeerden de revue bij de reconstructie. Drambuie is Schotse likeur. Geef mij maar twee drambuietjes.

11. Ken je de ironische uitdrukking 'drandus' [doctorandus]? In Calabrië werd aan misdaadorganisatie 'ndrangheta een fikse slag toegebracht. Een drankladder is een drinkebroer. Een drankslot is een alcoslot [alcoholslot op auto]. Draperies d'amour zijn wallen onder de ogen. De dravidologie bestudeert de Dravida's. Een draufgänger is een vechtjas. Op een dreadnought [verouderd: slagschip] vind je meestal geen dreadlocks [haardracht van rastafari's]. Een dreestrekster (AOW'ster) [Algemene Ouderdomswet] trekt van Drees. De Dreigroschenoper is de Driestuiversopera. Met een drejdel [ij] speelt men spelletjes op Chanoeka. Zie voor plaatjes daarvan het internet. Een ileus [darmafsluiting] kan tot drekbraking leiden. Dreksteen is een in de darm verhard stuk drek (coproliet). Een drekvers is een scatologisch gedicht. De drentenier koesterde het drenthelevengevoel (drenthegevoel) en drentelde door Drenthe. De waarde werd gedriedeeld (ook: gedrieëndeeld, getiërceerd).

12. Een dreuzel is in de Harry Potterboeken iemand die niet kan toveren. De WK-voetballer [wereldkampioenschap(pen)] was specialist in dribbel (dribbelen) en tackle (tackelen). Wie waren de Big Three, de Grote Drie van Europa [Churchill, Stalin en Roosevelt]? En wie waren de Grote Drie van de letterkunde [Hermans, Reve en Mulisch] en wie van het cabaret [Sonneveld, Kan en Hermans]? Een Schotse [schottische] drie is een dans in driepas (de écossaise). De drie-ene (drie-enige) God staat voor de Drie-eenheid, de Drie-enigheid [(God) de Vader, de Zoon en de Heilige Geest]. Dat is dus niet voor drieërlei uitleg vatbaar en het is ook geen driegodendom (tritheïsme). Naast de Zuidelijke Driehoek (Zuiderdriehoek) is er ook een noordelijke: de Driehoek, logisch toch? Je hebt platte- en bolvormigedriehoeksmeting. De triceps is de driehoofdige armspier. Hij woonde driehoog-achter. Ze aten drie-in-de-pan. Bij Austerlitz vond de Driekeizersslag(!) plaats.