2703 Dictee donderdag 05-05-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (564) √

Dictee – dictees [2703]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 293, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (564)

Het Groot Medisch Dictee (3)

1. Een medusahoofd is de kransvormige uitzetting van de huidaderen rondom de navel. Memisa is de Medische Missiesamenwerking (een medische hulporganisatie). Menidrosis is maandzweet. Meningitis is ontsteking van hersen- en ruggenmergsvliezen. Een menorragie is een baarmoederbloeding. Het mercurialisme is de kwikvergiftiging. Het mesothelioom is een kwaadaardige tumor die uitgaat van het mesothelium van de sereuze vliezen (longvlies, buikvlies). Een metastase is een uitzaaiing. Metritis is ontsteking van de baarmoeder. Microalbuminurie is de aanwezigheid van een kleine hoeveelheid eiwitstoffen in de urine. De miliaria is een korrelige uitslag. Een milium (meervoud: miliën, milia) is een gerstekorrel [in ooglid]. Misogynie is haat tegen, ziekelijke afkeer van de vrouwen (antoniem: misandrie). Een miosis is een pupilvernauwing, waardoor je bijvoorbeeld een myosotis [vergeet-mij-niet] niet goed meer ziet. Het mongolisme (downsyndroom) is het syndroom van Down. Morbus anglicus is rachitis, morbus gallicus syfilis, morbus regius geelzucht of lepra en morbus sacer epilepsie.

2. Waar MRSA-bacterie [medisch: methicillineresistente Staphylococcus aureus-bacterie – bacterie die bestand is tegen verschillende soorten penicilline) voor staat, wil je niet weten. Mucosa is slijmvlies, mucoos is slijmachtig. Myalgie is spierpijn, myasthenie spierzwakte. Het myeloom is een tumor van beenmergcellen. Myiasis is het parasitisme van vliegenlarven in het menselijk en dierlijk organisme. Myocarditis is ontsteking van de hartspier. Een myoom is een vleesboom. Myositis is spierontsteking. Myringotomie is het doorprikken van het trommelvlies. Een myxoom is een slijmgezwel. Nanisme is dwerggroei (tegenover gigantisme). Nefrectomie is de operatieve verwijdering van een nier. Nastaar is de secundaire cataract na verwijdering van de ooglens. Een karbonkel is een negenoog. Een neurotransmitter werkt in de synaps. Noma is waterkanker. Noradrenaline is een bijnierhormoon (synoniem: levarterenol, norepinefrine). Novocaïne is de benaming voor procaïne hydrochloride, een alkaloïde met narcotische werking, gebruikt voor plaatselijke verdovingen, onder andere in de tandheelkunde en voor ruggenmergsanesthesie. Een od [oo-dee] is een overdosis (meervoud: od's). De ok is de operatiekamer (of in BE: het operatiekwartier – ook: ongewenst kinderloos).

3. Oligofrenie is zwakzinnigheid. Oligospermie is een tekort aan gezonde zaadcellen in het sperma. Een oncoloog is een kankerdokter. Een oneirodynie is een nachtmerrie. De defloratie is de ontmaagding. De onychia is de ontsteking van de om en onder de nagel gelegen weefsels. De nystagmus is de oogsiddering (oogbeving). Een opprobrium medicorum (een schande voor de dokters) is een ziekte waar de medische wereld niets tegen vermag. Bij xanthopsie zie je alle voorwerpen geel. De orthetiek is de medisch-technische wetenschap die zich met de constructie van orthesen [instrument voor corrigeren van lichaamsafwijkingen] bezighoudt. Het os is de mond of het bot. Orthofonie is de behandeling van spraakstoornissen. Waar leed zij aan: acidose [te hoge zuurgraad van het bloed], cyanose [medisch: blauwachtige verkleuring van huid of slijmvliezen – bv. bij hartaandoening of longziekte –blauwzucht], myxomatose [konijnenziekte], scoliose [zijwaartse verkromming van de wervelkolom] of trombose [vorming van bloedstolsels, vgl. DVT = diepveneuze trombose]? Osteïtis (ostitis) is ontsteking van het beenweefsel. De otoloog [oorarts] behandelde de otorragie [oorbloeding]. Ovariëctomie is het wegnemen van een of beide eierstokken. Een ozena is een stinkneus [medisch]. Een pacemaker is een hartstimulator. Panaritium is fijt. Panoftalmie is de etterende ontsteking van nagenoeg het gehele oog. Panplegie is algehele spierverlamming.

4. De Spaanse kraag [te nauwe voorhuid om eikel] is parafimose (parafimosis). Paranoia is achtervolgingswaanzin. Parasitemie is de aanwezigheid van parasieten in het bloed. Parotitis is de ontsteking van de oorspeekselklier (bijvoorbeeld de bof). Het pelvis is het bekken. Amandelen kun je pellen. Pericarditis is ontsteking van het hartzakje. Is penicilline zo langzamerhand uitgewerkt? Perichondritis is ontsteking van het kraakbeenvlies. Periostitis is beenvliesontsteking. De niersteen verliet het lichaam langs natuurlijke wegen, per vias naturales [èh]. Bij wonden gebruiken ze vaak perubalsem. Pertussis is kinkhoest. Pertubatie is het doorblazen van de eileiders. Peritonitis is buikvliesontsteking. Peristaltische bewegingen zijn nodig voor de spijsvertering, antiperistaltische bewegingen doen je braken. Een petechie is een kleine puntvormige bloeding onder de huid. De pituïtrine is een extract uit de achterkwab van de pijnappelklier.

5. De plethora is de volbloedigheid. Pleuralgie is pijn in het borstvlies. Pleurectomie is de verwijdering van een deel van het borstvlies. Met de pleuritis wens je iemand longvliesontsteking toe. De pneumonitis is de vluchtige en goedaardige ontsteking van het longweefsel. Pneumectomie is de verwijdering van een long of een deel daarvan. Het PMS is het premenstrueel syndroom. Poliomyelitis is polio. Polydactylie is een misvorming waarbij zich aan hand of voet te veel vingers of tenen bevinden. De Poolse (haar)vlecht is een haarziekte waarbij de haarvezels splijten en het geheel een viltachtig voorkomen krijgt. Polyfagie is vraatzucht, polyfrasie praatzucht en polyneuritis een ziekte waarbij verschillende zenuwen tegelijk worden aangedaan. Zij kreeg een prematuurtje [te vroeg geboren kind]. Pregnant is zwanger en het praeputium is de voorhuid. In medisch slang is een prent een röntgenfoto. Presbyacusis is ouderdomsslechthorendheid. Priapisme (bnw. priapisch!) is een aanhoudende hinderlijke erectie van de penis door ziekelijke oorzaken. De ptca is de percutane transluminale coronaire angioplastiek (de dotterbehandeling). De pubis is de schaamheuvel. De propulsie is het onvermogen om een ingezette beweging weer te stoppen, zoals bij de ziekte van Parkinson.

6. De pyelitis is de ontsteking van het nierbekken (pyelum). De maagportier is de pylorus. Qaly's [medisch: quality-adjusted life year] bepalen of je nog wel behandeld wordt. Een regurgitatie is een oprisping. De reumatologie is de wetenschap die zich bezighoudt met de reumatische ziekten. De resusfactor [van het bloed: negatief of positief] wordt aangeduid met Rh. Rickettsiose is een door rickettsia veroorzaakte ziekte, zoals vlektyfus. De splenorragie is de miltbloeding. Rubeola is rodehond. Schistosomiasis is de door schistosoma veroorzaakte wormziekte. Een sfygmomanometer is een bloeddrukmeter met een kwikkolom. Septikemie is bloedvergiftiging. Wat is het verschil tussen het senium [ouderdom met gebreken] en de senectus [zonder]? Sirenenvorming is een niet-levensvatbare misvorming met aaneengegroeide benen. De jongen kreeg sondevoeding [sondes]. Spasmodermie is kippenvel. Het soxhlettoestel is een sterilisatieapparaat. Spermacide is een zaaddodend middel. De spina bifida is de open rug. Spondylartritis is een reumatische ontsteking van de wervelgewrichten. Bij de status epilepticus keert het bewustzijn tussen de aanvallen niet terug. Een stertoreuze ademhaling is snurkend.

7. Bij medici is de stheniciteit de kracht, het uithoudingsvermogen. Een stremma is een verstuiking, verzwikking. Een stuip is een convulsie, een eclampsie. Stypsis is bloedstelping. De sugillatie is een onderhuidse bloeduitstorting. Hypoglykemie [GB ook c!] is een abnormaal lage suikerspiegel (en hyper- te hoog). Syndactylie is vergroeiing van vingers of tenen. De tabes (tabes dorsalis) is de ruggenmergstering. De tetralogie van Fallot is een aangeboren hartafwijking zoals bij 'blauwe baby's' bestaat. Tofi zijn jichtknobbels. Wat is een tic convulsif [medisch: korte, elkaar snel opvolgende samentrekkingen van de spieren die door de gelaatszenuw geprikkeld worden – bv. bij het syndroom van Gilles de la Tourette – gillesdelatourette(syndroom), tourette(syndroom)], wat is een tic douloureux [zenuwpijn in het aangezicht]? Tonsillectomie is de operatieve verwijdering van de amandelen. Een tourniquet is een slagaderpers. De tracheotomie is de luchtpijpsnede bij dreigende verstikking. De trichobezoar is de haarbal. Het TSS is het tibialestresssyndroom (irritatie van het scheenbeen). Ulcus durum is harde sjanker [syfilis], ulcus molle zachte sjanker . Een vairon heeft ogen, verschillend van kleur. Vagebondage is de onbedwingbare aandrift tot het maken van zwerftochten. Een veneroloog is een specialist voor geslachtsziekten. Het is verum [met werkzaam middel] versus placebo [zonder]. Een virago is een vrouw met mannelijk voorkomen en mannelijke eigenschappen. Een vestibuloog is een in aandoeningen van het evenwichtsorgaan gespecialiseerde kno-arts (het vestibulum is de toegangsruimte tot een orgaan zoals neus, mond en inwendig oor). Visus is gezichtsvermogen.

8. De vis medicatrix naturae is de geneeskracht der natuur. Een vlijm is een lancet [lancet, laatijzer, vgl. vlijmscherp]. De Lupus heet vretende wolf. Ondanks de wiet [marihuana, weed] van de ouders en hun wiegelied trad de wiegendood in. Met een waterhoofd lijd je aan hydrocefalie. Een zandlopermaag [door verzwering sterk ingesnoerd] kan niet veel hebben. De pathologie is de ziekteleer. De zorgpiraat [betaalt niet voor zorg] enterde de zorginstelling. Een zwerfcel is een planocyt. Het zygoma is het jukbeen. De zymologie is de leer van de werking van de enzymen. De invaginatie is de darminstulping. Ik koos voor een umc: het UMC Utrecht.

 

2702 Dictee woensdag 04-05-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (563) √

Dictee – dictees [2702]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 294, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (563)

 

Het Groot Anatomie Dictee

1. De zoekactie op *anato* levert 44 treffers op (oVD – 2021) bij zoeken op woordvormen, 20 bij de voorbeeldzinnen (2021) en 527 (oVD, 2021) bij zoeken binnen artikelen, waarvan akte. Het anatocisme is de renteberekening van interesten van hoofdsommen. Fytotomie is de anatomie van planten. Een anatosauriër is een voorhistorisch, zeer groot reptielachtig dier. Anatoxine wordt gebruikt voor actieve immunisatie. Een patholoog-anatoom zal vaak secties verrichten. Bij dit zoeken vinden we ook: sanatorium, net als uraanatoom. Thanatofilie is de suïcideneiging die de vorm van een dwang heeft aangenomen. De thanatofobie is de (letterlijke) doodsangst.

2. Het aanhechtingspunt van een pees of spier heet ook: insertie. De adductor heet als spier aanvoerder, de afvoerende spier abductor. De adamsappel bestaat eigenlijk uit schildkraakbeen. De keelamandelen zijn de tonsillen. Amblyopie is een lui oog. De ammonshoorn is een zeer gespecialiseerd deel van het hippocampusgebied in het limbisch systeem [hersenen]. Een antagonist is een spier waarvan de werking die van een andere opheft, bijvoorbeeld de buig- tegenover de strekspier. De aorta is de lichaamsslagader. Een arcade is in de anatomie een boogvormig kanaal. De atlas is de bovenste halswervel. Het atrium (meervoud: atriums, atria) is de hartboezem. Een band is een vaste bindweefselstrook, het ligament. De bilnaad kan zowel staan voor perineum als voor bilspleet. Het bindvlies (de conjunctiva) is het slijmvlies aan de binnenzijde der oogleden en over de oogbol.

3. Het buikvlies, het weivlies dat de bekken- en buikwand aan de binnenzijde bekleedt en in zijn plooien de ingewanden omgeeft, heet ook peritoneum. De buis van Eustachius (eustachiaanse buis, eustachiusbuis, oortrompet) verbindt de neus-keelholte en de trommelholte in het oor. De fallopische buis (eileidertrompet, trompet van Fallopius, fallopische buis) is de baarmoedertrompet. De bijbal is de epididymis. De carpus is de handwortel (denk aan: carpaletunnelsyndroom). Het cartilago is het kraakbeen. Het centrum van Broca is het spraakcentrum (in de hersenen). De clitoris is de kittelaar (kietelaar), de cochlea (meervoud: cochleae, cochlea's) het slakkenhuis. De cortex is de buitenste laag van enig orgaan.

4. De coronairarterie is de kransslagader. Het corpus (meervoud: corpora) is het lichaam. Corticaal is de cortex betreffend. De cubitus is de elleboog, de voorarm. De diafyse is de schacht van een pijpbeen. De diafysebeschrijving staat in de medische handboeken. Doolhof en labyrint zijn synoniemen. De eierstok is het ovarium. Het rectum is de endeldarm. Bij de anatomieles worden de elleboogsspier en de elleboogszenuw uitputtend besproken. Het endometrium is het baarmoederslijmvlies. NB Hebt u al één onvertogen woord gehoord?

5. Salpingitis is eileiderontsteking. Een falanx is een kootje van vinger of teen. De fascia is de bindweefselplaat of het -vlies om spieren. De forceps is een zekere vezelbundel in de hersenen. Een ganglion is een zenuwknoop. De kleine kalkhoudende korrels in dienst van het evenwichtszintuig heten statolieten (otolieten, gehoorzand). Een haarzak is een haarfollikel. Linker- en rechterhartkamer zijn de ventrikels. Het heiligbeen is het sacrum (kruisbeen). De heiliglendenspier is een zekere spier bij de lendenen. De hypofyse is het hersenaanhangsel.

6. Het dura mater is het harde hersenvlies, het pia mater het zachte of weke hersenvlies. Het middelste hersenvlies is het spinnenweb(s)vlies. Heterotaxie is de verandering in de ligging van organen. Een homoseksueel is een meid met een handvat. De hippocampus is een hoornvormig uitsteeksel in de zijventrikels van de hersenen. Het hoornvlies is de cornea. Een papil is een huidtepeltje. Het hymen is het maagdenvlies. De hypothalamus is een deel van de tussenhersenen onder de thalamus. De (het) introïtus is de toegang tot een lichaamsholte. Van de kanalen noemen we gal- en lymf(e)kanaal. Kegeltjes en staafjes vind je in het oog.

7. Het kuitbeen is de fibula. Het lamsvlies is het amnion. De eilandjes van Langerhans zijn genoemd naar een Duitse patholoog-anatoom. Een lenticel is een oogwratje. De liesband is de band van Poupart. Een lipoom is een vetgezwel. De luxatie is de ontwrichting. De melkklier is de mamma. De meniscus is een kraakbeenschijf tussen twee gewrichtsvlakken. Het mesenterium is het darmscheil (weivliezen bij de ingewanden). De coloscopie (colonoscopie) is het endoscopisch onderzoek van (het slijmvlies van) de darmen. Het colostrum is biest. De moulage is een gegoten stuk van anatomische waspreparaten.

8. Een neuriet [lange uitloper zenuwcel] is een axon (tegenover, t.o., tgov. een dendriet). Een neuron is een zenuwcel met haar neuriet en dendrieten. Het pallium is de hersenmantel. De pancreas is de alvleesklier. Het periost is het beenvlies. De ureter [2 stuks!] is de urineleider (pisleider) tussen blaas en nieren. De pisbuis (urinebuis) is de urethra, de verbinding tussen blaas en buitenwereld. Een preparateur van dieren is een taxidermist. Een prosector-bacterioloog is een specialist die zowel pathologisch-anatomisch als bacteriologisch onderzoek in een ziekenhuis verricht. De prostaat is de voorstanderklier. Het pterygium is het vleugelvel (niet meer in VD). De epifyse is de pijnappelklier.

9. Het regenboogvlies is de iris. De retina is het netvlies van het oog. De rompmusculatuur is het spierstelsel van de romp. Sacraal is betrekking hebbend op het heiligbeen (os sacrum). Een schwannoom is een tumor die uitgaat van de zenuwschede, het buisvormige omhulsel van een neuriet. Het scrotum is de balzak. Seceren [s] (vergelijk: sectie) van een lijk is ontleden. De sfincter is de sluitspier. De signum romanum is de S-vormige kromming van de dikke darm voor de overgang in de endeldarm (S-romanum). De oesophagus is de slokdarm (vergelijk: esofagitis). De stèle is het centrale gedeelte van de plant, de centrale cilinder. Spiritus en formol dienen als sterkwater [dit niet los!].

10. De stijgbeugel is ook een gehoorbeentje. De symfyse is de schaambeenvoeg. Terathenasia is sterfte door aangeboren afwijkingen. De testis (meervoud: testes) is de zaadbal. De thalamus is de grijze stof van de tussenhersenen. Thanatisch is de dood betreffende. De trachea is de luchtpijp. Het duodenum is de twaalfvingerige darm. Het chorion is het vaatvlies (het cotyledo). Vaatzenuwen zijn vasomotoren. De venusberg is de schaamheuvel. Het verhemelte is het palatum (gehemelte). Vestibulair is behorend tot het vestibulum, de voorhof van het inwendig oor. Een vlecht (plexus) is een bloedvat dat of zenuw die zich als vlechtwerk uitbreidt.

11. Het vorkbeen is een V-vormig been van vogels dat met de sleutelbeenderen van zoogdieren overeenkomt. Het weivlies is een uit twee bladen bestaand vlies van glad gekruist bindweefsel, dat de wanden van inwendige holten bekleedt (bijvoorbeeld het borstvlies, het buikvlies, het hartzakje, het spinnenweb(s)vlies van de hersenen en van het ruggenmerg). De wervelkolom is de ruggengraat. Het wiggenbeen is een gedeelte van de schedelbasis. De wigvormige botjes zijn de wiggenbeentjes. Het Turkse zadel is een kleine uitholling aan het wiggenbeen waarin de hypofyse zich bevindt. Het zadelhoofd is een dolichocefale schedel met vergroeiing tussen wand- en wiggenbeen. Een zenuwziekte is een neurologische aandoening.

12. Zoötomie is anatomie van dieren. De bouwvakkers schaftten, wat de pot schafte. Om drie uur zouden we scheep gaan. De
schone-bij-nachte (niet meer in VD 2015 –wel: nachtschone) bloeide fraai. Het ki-station [kaa-ie] verzorgt kunstmatige inseminatie. Dordtenaars zijn schaapskoppen [scheldnaam]. Een wicca is een witte heks, een wika een werker in kerkelijke aangelegenheden. De schaatsster kon goed schaatsenrijden. Is het collecterooster al klaar? Schampavie spelen is (geruisloos) verdwijnen. In dit dictee komen voor: reïncarnatie en re-integratie. De gestipte ij [BE] kun je niet eten, een gestippeld ei met Pasen meestal wel. Hij was schat- en schatrijk, schathemeltjerijk. Hij zat op pilates (werkwoord: pilatesen, niet meer in VD). Hij voer op een flottielje. Jan, Piet en Klaas hinkten op drieërlei gedachte, vormden een drie-eenheid en aanbaden de Drie-eenheid. Het schilderij was een schuttersstuk.

 

2701 Dictee dinsdag 03-05-2022 (2) – dictee Groot Rozenburgs Dictee 2022 √

Groot Rozenburgs Dictee 2022

(geen titel) (auteur: Johan de Vries)

 

1. De drieënzeventigjarige [reglement: letters!] immuungecompromitteerde [niet in wdb.] obese dame had, in het gezondheidscentrum, een afspraak bij de diëtiste, die een koolhydraatarm dieet [geen trema, Leidraad GB, 7.4] voor haar had gecreëerd.

2. Het kostte de vrouw door een recent geplaatste thalliumprothese [znw., GB, VD] de nodige moeite om van haar e-bike af te stappen.

3. Gelukkig lukte het uiteindelijk, want haar schizoïde persoonlijkheid had, ondanks de vele antipsychotica, geen langere opsluiting geaccepteerd.

4. De COVID-19-vaccinatie [VD] met het Pfizervaccin [niet in VD, merknaam, hoofdletter] luchtte haar op en gaf rust, want een langere quarantaine zou tot rampscenario’s hebben geleid.

5. Nu kon ze morgen ook naar de tattooshop om de naam van haar eeneiige tweelingzus [ook eeneiigetweelingzus = ((eeneiige tweeling) + zus)] op haar linkeronderarm [GB] te laten tatoeëren.

6. Die had haar geappt met de vraag of ze nog langs het nieuwe Hospice Nathrine [daar was de opbrengst van het dictee voor bestemd, naam in uitnodiging en vooraf op het scherm] kon gaan, om de voorgenomen palliatieve sedatie [kalmerende middelen in terminale fase] van hun oriëntaalse [= oosterse] neef met een verpleegkundig specialist te bespreken.

7. Haar fervent bingewatchende [langdurig onafgebroken tv-kijken] zus netfixt [al deze internetachtige ww. met kleine letter!] liever dan dat ze op deze oud-Koninginnedag [= 30 april … , dag van dit dictee] de open dag van het Blankenburgtracé [straat, voormalig dorp Rozenburg] zou bezoeken.

8. Jammer, want achter de façade [schijn, voorzijde van iets, waarachter je iets anders zou vermoeden - ç zorgt voor uitspraak s] van steigers(!) gaat een immense [onmetelijke, ontzaglijke] cascade [stortvloed, vloedgolf, waterval] van ijzerconstructies schuil.

9. Straks wil ze over de Boulevard [straatnaam Rozenburg], langs het oude Baken, [vroeger verpleeghuis Rozenburg] naar de Landtong [schiereiland tussen Calandkanaal en Nieuwe Waterweg] rijden althans, als de geüpdatete software van haar scootmobiel werkt.

10. Daar op de Punt [het puntje van de Landtong] wil ze nog even herinneringen ophalen aan de demonstraties tegen de megawindturbines, die nochtans geen effect hebben gehad.

 

 

2700 Dictee dinsdag 03-05-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (562) √

Dictee – dictees [2700]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 295, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (562)

 

Bijbelboeken (vindplaatsen zelf opzoeken!) (1)

1. Genesis (1). Zij werkten in het zweet huns aanschijns. De duivel wordt ook aartsleugenaar genoemd. Abrammetje [A!] spelen is trachten zich te redden door de halve waarheid te zeggen. De oude Adam kan bovenkomen, maar je kan hem ook afleggen. Het is niet goed dat de mens alleen zij. De Sefarden (VD ook: Sefardim, GB ook: Sefardiem) moet je niet verwarren met de Asjkenazim (VD, GB ook: Asjkenazi's, Asjkenaziem). De Euromast is zo hoog als de toren van Babel (die werd niet afgebouwd vanwege de(!) Babylonische spraakverwarring). In dat parlement is het een compleet Babel. In datzelfde parlement heerste een babylonische spraakverwarring. Bdellium (bedolah) is een welriekende gom. De mens is beelddrager Gods. De boom der kennis van goed en kwaad stond in de Hof van Eden. De Chiwwieten (niet meer in VD) zijn een Kanaänitische volksgroep. De Eufraat is de langste rivier in Mesopotamië. De mens is naar Gods beeld en gelijkenis geschapen. Gods Geest was over hem gekomen. Zorg dat je geen Jakobs stem hebt bij Ezaus handen. Dat mocht je willen: een jakobsdood sterven. Het zijn allen geen jozefs: weinigen zijn de ware jozef (jakob). Wat gebeurt er als een kuise jozef en een kuise suzanna elkaar treffen? Eva is de moeder van alle levenden. Voor een schotel linzen (vergelijk: linzensoep) kun je het eerstgeboorterecht verkopen. Dat is een rib uit je lijf. Tot stof zult gij wederkeren. Het gaat haar naar de wijze der vrouwen. Hun devies: après nous le déluge (na ons de zondvloed; wie dan leeft, die dan zorgt). De Zoutzee is de Dode Zee (en de Rode Zee de Rietzee – niet meer in VD, ook ‘rietzee’ niet – of Schelfzee).

2. Exodus (2). In de zomer heb je soms een vakantiegangersexodus. Het tweede boek van Mozes, het Oude Testament (afkorting: O.T.) is Exodus; de Hebreeuwse en Joodse naam is Sjemot (niet meer in VD). Sin is de woestijn op het Arabisch Schiereiland waar de Israëlieten doorheen trekken op hun tocht van Egypte naar Kanaän. De Sinaï (ook: Horeb) is het gebergte tussen de Golf van Suez en die van Akaba, waar Mozes de stenen tafelen met de tien geboden (de tien voornaamste voorschriften van de mozaïsche wet, synoniem: decaloog) ontvangt. Het slijk der aarde wordt wel aangeduid met Mozes en de profeten (naar: moos, Bargoens voor geld). Zippora (Sippora, beide niet meer in VD), vrouw van Mozes, was de dochter van de Midjanitische (uit het land Midjan) priester Jetro (allemaal niet meer in VD). Mara (niet meer in VD) is de pleisterplaats van de Israëlieten in de woestijn, waar Mozes bitter in zoetwater [GB in toelichting ook: zoet water] verandert. De God Israëls waakt over de kinderen Israëls. Koningen bij de gratie Gods waren gezalfden des Heren. Figuurlijk worden met Mozes en Aäron ook wel staat en kerk aangeduid.

3. Leviticus (3). Dit derde boek wordt ook wel Wajikra (Joods en Hebreeuws, niet meer in VD) genoemd. Het bevat de verordeningen voor de levieten (de levitische wet). Een Leviet is lid van de stam Levi. Iemand de levieten lezen is hem streng berispen. Een zoutverbond was een verbond, door het gebruik van zout bezegeld en als onverbrekelijk geldend. Een zondebok was bij de oude Israëlieten de bok die de woestijn werd ingejaagd (zoals je een hond de tuin injaagt), nadat hij met al de ongerechtigheden van het volk was beladen (bestemming: de demon Azazel – niet meer in VD). Vandaar: iemand de woestijn in sturen (zoals je een hond de tuin in stuurt), hem als zondebok wegsturen, ontslaan. Grote verzoendag houden is zich wassen en verschonen, schoon linnengoed aandoen (genoemd naar de Grote Verzoendag, Jom Kipoer). Soekot [loofhut = soeka] is de oorspronkelijke naam van het Loofhuttenfeest. Caritas (charitas) is naastenliefde.

4. Numeri (4). Het vierde boek (boek der getallen) wordt ook wel Bemidbar (Bamidbar, beide niet meer in VD) genoemd. Je kunt het best de koninklijke weg gaan. Rubenieten (niet meer in VD) zijn afstammelingen van Ruben. Nebo (niet meer in VD) is de berg in Moab, waar Mozes, na het beloofde land te hebben gezien, sterft. Het gouden kalf aanbidden is onderdanige hulde aan rijke mensen bewijzen. Een kalf Mozes is een goedsul, een goedzak, een goeie sul. Op de berg Hor (niet meer in VD) stierf Aäron. Spreken voordat men iets gevraagd wordt, is Bileams ezel slachten (naar Numeri 22:28). In het dal Eskol (niet meer in VD) waren grote druiventrossen te vinden. Een enakskind is een reus van een kerel (zo genoemd naar Enak, vergelijk Enakieten, beide niet meer in VD – wel: enakskinderen). Pieter was de benjamin van het gezin. De ark van het verbond vergezelde het volk op de gehele tocht.

5. Deuteronomium (5). Dit vijfde boek behoort niet tot de deuterocanonieke boeken (de Wijsheid van Salomo wel). Gewestelijk is een arme tobias een sukkel. Volksgunst is wispelturig: vandaag hosanna, morgen stenigt (t = archaïsch) hem. Het sjema jisraël [zou dat als naam van een gebed niet met hoofdletters moeten?] is een van de belangrijkste joodse gebeden, onder andere voorkomend in het ochtend- en avondgebed, bestaande uit drie Thoragedeelten. Ramot is een stad in Gilead, gelegen ten noorden van de Jabbok (deze zin niet meer in VD). Ook theologische studenten deden hun propjes (propedeutisch examen) en kandjes (kandidaatsexamen). Het zwagerhuwelijk is het leviraatshuwelijk. Zeg tegen iemand die veel 'och' zegt: 'Och (NBG: Og) was de koning van Bazan'.

6. Bekend zijn de ceders van de Libanon. Gij zult de naam des Heren niet misbruiken (NBG en Statenvertaling: niet ijdellijk gebruiken). De Hermon (niet meer in VD) is een uitloper van de Antilibanon (niet meer in VD, schrijf nu: Anti-Libanon). Het huis des Heren is de kerk (het gebouw). Boosaardige, slechte mensen worden kinderen Belials genoemd. Amen op iets zeggen is ergens mee instemmen, zeker als een volk dat twaalfmaal doet [Bijbelverwijzing].

7. Jozua (6e, zesde boek). Tyrus is een Fenicische (Foenicische) havenstad, vaak genoemd samen met Sidon (niet meer in VD). In Silo (verdwenen) staat in de dagen van Eli (verdwenen) en Samuel de ark. Ook in Kirjat-Jearim (verdwenen) staat de ark 20 jaar. Rachab was een hoer in Jericho. De Karmel is een berg aan de Middellandse Zee. Het nieuwe Jeruzalem is een geestelijke heilstaat [GB ook: heilsstaat], het Jeruzalem van het Noorden is Antwerpen, het hemelse Jeruzalem is het Godsrijk, de hemel, 'het volgend jaar in Jeruzalem' is een Joodse afscheidsgroet en een vreemdeling in Jeruzalem is iemand die van niets weet.

8. De wallen van Jericho konden het ver dragende bazuingeschal niet verdragen. Ga naar Jericho, tot uw baard gegroeid is en kom dan weder (wacht nog een poosje). Een roos van Jericho (jerichoroos, anastatica) is een eenjarige, kruisbloemige plant. Gat (niet meer in VD) was een Filistijnse stad. Daar zijn heel wat goede voornemens naar de filistijnen geholpen. Het is goed de oude Adam af te leggen. Kinderen van Adam zijn neven (en nichten, voegde de feministe eraan toe), familie van Adamswege.

9. Rechters (7e boek, ook: Richteren). Sterven is tot zijn vaderen vergaderd worden (vergelijk: ad patres gaan). Terafim zijn voorwerpen die in het oude Israël bij de cultushandelingen werden gebruikt. De simsonsverzuchting (nog één keer, Heer) is genoemd naar Simson. Met een anders kalf ploegen is stiekem het werk van een ander gebruiken. Ik vond de koninklijke kerstboodschap maar matig. Het werkwoord jeremiëren slaat terug op Jeremia. Een gideonsbende is een kleine troep van uitgelezen strijders (naar Rechters 7:1-8). De Geest des Heren was in hem gevaren. In Bijbeltaal is 'van Dan tot Berseba' het hele land door.

10. Ruth (8e boek). Ruth is een Moabitische (vgl. Moab, Moabieten) vrouw, getrouwd met een van de zonen van Elimelech (niet meer in VD), die wegens hongersnood uit Bethlehem [VD; NBG: Betlehem] naar Moab (niet meer in VD) is getrokken. Als haar man daar sterft, gaat Ruth met haar schoonmoeder Noömi (voorheen: Naomi, beide niet meer in VD) naar Bethlehem [VD; NBG: Betlehem], waar zij trouwt met Boaz. Uit dit huwelijk wordt Obed (hij was de vader van Isaï, beide niet meer in VD) geboren, voorvader van David (die was een man naar Gods hart). Ruth behoort tot de hagiografen (zie in Van Dale bij Tenach en eventueel ook bij Thora – heiligenlevensbeschrijver), Hebreeuwse boeken van het O.T. [Oude Testament] die als laatste in de canon werden opgenomen (Hebreeuws: Chetubim). Als je zo rijk als Boaz bent, ben je heel rijk.

11. 1 en 2 Samuel (9e en 10e boek). NB Alleen Reüel (niet meer in VD, zoon van Ezau) schrijf je met een trema. Het volk Sions (de dochter van Sion) is het Joodse volk. De Profeten zijn 16 boeken in het O.T. Is Saul ook onder de profeten (gaat het zijn pet niet te boven)? Krethi en Plethi duidt een lijfwacht van keurtroepen aan. 't Is David en Jonathan, het zijn twee dikke vrienden. Een achitofel is een niet te vertrouwen raadgever. Zijn wij niet allen kinderen des doods?

 

2699 Dictee maandag 02-05-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (561) √

Dictee – dictees [2699]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 296, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (561)

1. De fil-à-fil is een weefsel. Het fil d'écosse is glanzend tweedraads [bnw.] katoengaren. Een filhelleen leefde aan het begin van de negentiende eeuw. Een filharmonie is een symfonieorkest. Een bijbank (filiaalbank) wordt ook succursale genoemd. Filet americain (niet te verwarren met mal américain!) is fijngemalen rauw rundvlees, filet d'Anvers [B.-N.] (maar elixir d’anvers?) is gerookte runderfilet, filet mignon is biefstuk van de haas en filet pur is biefstuk van de runderhaas. Leed zij aan stripofilie [is ze stripliefhebster – nee, niet dát strippen!] of aan xenofilie [welgezindheid voor vreemdelingen – xenofobie is angst voor hen]? Die filippine [soort kruiswoordraadsel] was best lastig. Een filius nullius is een selfmade man. Een filmfoto is een still.

2. Een film noir heeft sterke zwart-witcontrasten. Een fille de chambre is een kamermeisje, een fille de joie een meisje van plezier (prostituee), een fille d'honneur een staatjuffer (meisje of jonkvrouw, behorend tot de staat of stoet, het gevolg van een adellijke of aanzienlijke vrouw) en een fille du régiment een legerhoer. Het filosemitisme is de Joodsgezindheid. Een fils de famille is een zoon van goeden huize. Een filumist spaart lucifermerken. De fin-de-siècleroman speelt in het fin de siècle [eind 19e eeuw]. Zij behoorde tot de fine fleur [de meest uitgelezenen van enige groep] der schrijfsters. De finesses (de kneepjes) kende hij nog niet. Zijn fingerspitzengefühl [vergelijk: vingertoppengevoel/kwestie) liet hem niet in de steek: hij beleefde zijn finest hour [hoogtepunt, bijv. in loopbaan]. Na de finishing touch [laatste afwerking] was het werkstuk fini [klaar, af]. De finnjol [wedstrijdklasse bij zeilen] voer uit.

3. Firn is korrelig sneeuwijs. First things first [de belangrijkste dingen gaan voor – wat het zwaarst is, moet het zwaarst wegen]: de first lady [meest invloedrijke vrouw in een bepaalde context] reist first class [in vliegtuig]. Volgens Van Dale is belastingvriendelijk fiscaal vriendelijk. Dat lijkt vreemd, omdat bijna alle samenstellingen met 'vriendelijk' aaneengeschreven worden. Maar ‘belasting’ is znw., ‘fiscaal’ = bnw.]! Een fischerklok is een zekere schaakklok. Fish-and-chips is een typisch Brits gerecht bestaande uit stukken visfilet met friet. Flabben zijn conferven (het lijkt wel een spraakgebrek). Flabbergasted is verbijsterd. Het schip voer onder een flag of convenience [goedkope vlag]. Hij werd in flagranti (flagrante delicto, op heterdaad) betrapt. De bevolking ging flagrante bello [onder het woeden van een oorlog] gebukt. De flamingo's genoten zichtbaar van de flamencomuziek.

4. Een filozellen (floretten) borduurwerk is een vloszijden dito. Van fimose (ook: fimosis en fimosisoperatie) hoef je alleen te weten dat 'phimosis' uitgebannen is [nu: f!]. Zonder volledig consequent te zijn, vond(!) Van Dale beide vormen gelijkwaardig. Binnen artikelen komen we namelijk ook tegen: parafimose, parafimosis en paraphimosis (dat laatste nu niet meer in VD, en dus nu echt fout!). Een first offender is iemand die voor het eerst terechtstaat. Een flambard is een slappe vilten hoed. Dat Oost-Aziatische vaatwerk is flambé. Op internet is het blaming-and-shaming [publiekelijk te schande maken voor de rechtszaak – vgl. naming-and-shaming] en flaming [verbaal geweld bij internet- of e-mailverkeer]. Het flammé is een zijden stof met verschillende kleuren. Worden flanellen borstrokken nog gedragen? Ik moet nodig flappen tappen uit de flappentap [= geld downloaden]. Een flap-aan-de-wand [tafeltje] kun je omhoogklappen. Erboven hing een flip-over (flap-over(bord) = bord op een standaard). Hij sloeg een flater met zijn flatus [darmgas, wind]. Flausch is duffelse wollen stof, gebruikt voor dekens en jassen.

5. Flavine is een geel, in water oplosbaar pigment, dat in levende cellen als co-enzym voorkomt. Ook de collaps en de syncope zijn flauwtes. De flauwtefrequentie – voorkomen van flauwtetjes met flauwvallen – is niet bekend. Een flebile ludibrium is een droevig geval dat niettemin aan het lachen maakt. Flebitis is aderontsteking. Een fleece bodywarmer [fleecebodywarmer] geeft warmte. Fleisjig (antoniem: milchig – melk) wil zeggen: bereid met vlees en daarom apart te houden van melkspijzen. Flenzen [neersmijten] van geflenste [in stukken gesneden] walvis gaat gegarandeerd [geheid] verkeerd. Op het laboratorium kom je de Leidse fles [elektriciteit, hoge spanning], de fles van Woulfe [woel] [met twee of meer halzen, chemie – ook: woulfefles – woel-flèhs] en de Florentijnse fles [voor distilleren van etherische oliën] tegen. Het fletcheren is voedsel langdurig kauwen. Een bottleneck is een flessenhals.

6. Een fleur de lis is een heraldische lelie. Een fleur du mal [iets moois] spruit voort uit het kwaad. De flexie (werkwoord: flecteren) kennen we uit de taalkunde, de flexiecirkel heeft een kromtestraal, maar reflectie is terugkaatsing. Een flexikoker is een fabriek voor verwerking van zware stookolie. Een flibustier [uu ie] is een zeeschuimer (boekanier). Een fliffis is een tweevoudige salto met schroef. Een flikflak begint met een handstand-overslag. Een flikkerstrik is gewestelijk een vlinderdasje. 't Is witte flip met die twee [ze zijn erg goed met elkaar], ze zullen elkaar niet bij de flip pakken (gewestelijk, Bargoens – beetnemen). Naar Flip zijn is overleden zijn. Dat is Flip en Jacob staat gewestelijk voor: dat past niet bij elkaar. Een e-flirt, begin daar niet aan! Hij hanteerde de flitspuit, hij flitte dus. Het flo [èhf-èhl-oo] is in Nederland het functioneel leeftijdsontslag. Het floëem is het bastweefsel. Dat floepte er zomaar uit.

7. Floid is een kunststof voor buitentennisbanen. Bloemen zijn Flora's kinderen. Flos caducus (vergankelijke bloei) gedijt niet. Een flos ipse is een bloeiend jong meisje, de flos juvenum (flos juventutis) is de bloem der jeugd en floss is tandzijde om mee te flossen [ik flos, jij flost]. Wat was er flou [oe] aan die schildering? Je moet me geen flousjes [au] [smoesjes] verkopen . De fluctus in simpulo is een storm in een glas water. Een flügelhorn is een bugel. Een fluitglas is een flûte. Er groeide fluitenkruid. Bij de fly-drive (fly-and-drive) staat de huurauto al klaar. De fly-over is een kruisingsvrij verkeerspunt. Het fosteren is kinderen in ontwikkelingslanden ondersteunen [vgl. fosterkinderen].

8. Hij sprak met flux de paroles (radheid van tong), een woordenvloed. De flux de bouche is de welbespraaktheid. De Vliegende Hollander (Flying Dutchman) was oorspronkelijk een spookschip ten oosten van Kaap de Goede Hoop. De flush is een opvolgende rij kaarten of dobbelsteenkanten. De fluxie is een differentiaalquotiënt (afgeleide). Hij werd gepaaid met een fluwelen tong. De lading was f.o.b. (free on board). De foeyonghai is een Chinees gerecht. De foi du charbonnier is het kolenbrandersgeloof [fides carbonaria – werktuiglijk], foie gras is de ganzenleverpastei. Een foleykatheter is een ballonkatheter. De folie à deux is de door twee personen gedeelde waan. Het
N-pteroyl-L-glutaminezuur is het foliumzuur. De Folketing is het Deense parlement. Een foncé [bnw.] gelaat is donker van tint.

9. We gaan fonduen (fondue eten); waar is de fonduepan [theoretisch ook (ww.): fondupan = pan om te fonduen – stam: (ik) fondu]? De symfonie leek wel een kakofonie. Dat is het toppunt: hij leed aan fobofobie [angst voor fobieën]. Overigens: fonofobie is de overgevoeligheid voor geluid. De food for powder (kanonnenvlees) is duidelijk non-food [geen voedsel]. Een fopmiddel is een placebo, een fopduik een schwalbe en force majeure is overmacht. De hele voorraad werd à forfait [bij de hoop, ineens] overgedaan, verkocht. De for intérieur is het oordeel van het geweten. For old times' sake is omwille [ter wille van] van vroeger. De formule 1-coureur zette de bokaal op het formica tafelblad (formicatafelblad). Geert Wilders for president, for shame! Een foton is een lichtquant.

10. Ik heb nog in Fortran [Formula Translation Language, Formula Translator (een programmeertaal)] geprogrammeerd. Dat vertel ik je off the record. Jij, fortunate senex (gelukkige grijsaard), je hebt het maar getroffen! Forumen is deelnemen aan een of meer forums op internet. Dit is for your eyes only (strikt vertrouwelijk). Een fossa is een fretkat. Wat behoort er zoal tot het werelderfgoed? Wat is er morgen, een fleetrace [alle schepen bijeen] of een matchrace [wedstrijd]? FDC (fleur de coin) is de aanduiding van spiksplinternieuwe munten [de fdc is de first day cover, eerstedagenveloppe]. Haar fluwelen woorden maakten dat de jonker platging [helemaal ingenomen werd]. De forenzen (forensen) forenzen (GB ook: s), forensden (GB dus ook: t) en hebben geforensd (GB dus ook: t). Fototypie is lichtdruk. Een fotovoltaïsche cel is een zonnecel.

11. Een fot is een grote eenheid van verlichtingssterkte, een vod is een oude lap. Een foucaultslinger slingert in één vlak. Foudroyant gangreen is zich snel uitbreidend koudvuur. Een fouetté is een verlengde pirouette. In de sport kun je fouls begaan (vergelijk: foul play versus fair play). De fourré is een koekje met een middenlaagje van crème. Fourragères zijn schouderkwasten met koorden op uniformen. Een fournisseur de la Cour is een hofleverancier. De four in hands is een rijtuig bespannen met vier paarden, van de bok gereden. De founding father is de stichter van iets. Found footage is historisch beeldmateriaal in een nieuwe film.

12. Een fourwheeldrive (afkorting in drie symbolen: 4wd, fwd) is een auto met vierwielaandrijving. De fourth estate is de vierde stand: pers etc. In de oorlog fout, was Duitsgezind. Fox is een verkorting van foxterriër en foxtrot. In Nederland staat de FPU [èhf-pee-juu] voor flexibel pensioen en uittreden. Percentielen en decielen zijn fractielen. Het fragiele-X-syndroom [o.a. verstandelijke handicap – X-chromosoom] treedt vooral bij mannen op. Zie je die fraise [what's in a name: aardbeikleurig] aardbeien? De Française danste de française en at francala [breed Turks stokbrood]. Een kordelier is een franciscaan. Een Francofascist is een falangist (ook wel: caudillist). De guereza is de franjeaap. Is zijn CFA-frank gevallen? De opgezette frankolijn [patrijsachtige vogel] werd gratis thuisbezorgd. De Frankfurter at een grote knakworst, een frankfurter. Een frankenstein geeft je vaak gm-voedsel [GB, van: genetische modificatie].

 

2698 Dictee zondag 01-05-2022 (2) – dictee Wekelijkse dicteetest 204 RL √

Dictee – dictees [2698]

Wekelijkse dicteetest 204 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?

Oplossingen: hieronder!

Bron: Oefendictee (oud) 704

1. De ………… dragen ze tijdens de ………....

a. ihram                                             hadj

b. ieram                                             hadjz

c. irahm                                             hadj

2. In de moslimwereld is de ……….. een gebruikelijke …………...

a. ijara                                               transactie

b. idzjara                                           transaktie

c. idjara                                             transactie

3. Zittend aan de …….. genoot ik van een ……...

a. IJoever                                        ijbokking

b. IJ-oever                                      ij-bokking

c. IJ-oever                                       ijbokking

4. De ………. was de ……… van Alva.

a. IJzeren Hertog                            hertog

b. IJzeren Hertog                            Hertog

c. ijzeren hertog                              hertog

5. Het vroegere ……….. heet nu …………..

a. illinium                                     promethium

b. ilinium                                      promethium

c. illinium                                     prometium

6. Drie ………. diep begroeven ze de ………. kat.

a. spadensteken                             cyperse

b. spadensteken                             Cyperse

c. spadesteken                               cyperse

7. Het woord ‘………….’ is verkort uit ‘…………...’.

a. taffia                                rataffia

b. taffia                                ratafia

c. tafia                                  ratafia

8. Haar moet je ……….. en wonden ………....

a. shamponneren                           tamponneren

b. shamponeren                            tamponneren

c. shamponeren                             tamponeren

9. De ………… was gekleed in …………....

a. tanguero                                     tappestry

b. tangero                                       tapestry

c. tanguero                                     tapestry

10. De dokter moest komen, ………… daar hij des

…………… ging hoesten

a. temeer                                       temeer

b. temeer                                       te meer

c. te meer                                      te meer

Oplossingen [204]: zie hieronder.

--------------------------------------------------------------------

Oplossingen [204]

1a 2a 3c 4a 5a 6c 7b 8b 9c 10b

Contact: leentfaarrein@gmail.com