2592 Dictee zaterdag 12-02-2022 (1) dictee – Dictee van de dag (482) √

Dictee – dictees [2592]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 375, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (482)

1. De kastelein drentelde langs de ravelijnsgracht [buitenwerk, demi-lune]. Over de schrijfwijze van 'ratinéjassen' laat het Groene Boekje geen discussie toe (VD vindt ook ratiné jassen wel goed). Dat geldt ook voor 'ratatouille' en 'ratjetoe', waar Van Dale als extra mogelijkheid 'ratatoelje' vermeldt. De Razende Bol is een zandplaat bij het Marsdiep. Zijn werk was razendsnel klaar, maar het was ook razend slordig. Wat is een realtimeonderzoek [zonder vertraging door/bij verzenden van data]? Rebetika [melancholieke Griekse volksmuziek] wordt vooral in Griekse hasjcafés gespeeld. Op mijn récamier [rustbank] kan ik rustig distantie [afstand] nemen van de recente recensie die het in het boek verguisde licentiaat [waardigheid] ophemelt, daarmee recht doend aan de gevoelens in mijn rechterhersenhelft [rechter hersenhelft]. De rechtop lopende man (die rechtop liep) passeerde de rechtopstaande vrouw (die rechtop stond en rechtovereind (GB) was). In bed mocht de patiënt rechtop zitten. Alles ging zijn gewone gangetje, recht op en neer, hij dronk zijn recht op-en-neer, zijn gewone klare in de oudeklareclub.

2. Je kunt rechtdoorzee zijn, maar ook recht door zee gaan. Nadat hij rechtdoor gegaan was, kon hij in de werkplaats de staaf rechtbuigen. Het (de) recepis is een bewijs van ontvangst. Hij is een recommandabel [aanbevelenswaardig] recipiendus (kandidaat-lid). Een reduit is een vluchtschans. Vond er na de reconquista [herovering Iberisch schiereiland op de Moren] een reconciliatie [verzoening] plaats? Horse is een zeker wit poeder dat ten minste 88 procent heroïne bevat. Hors la loi is vogelvrij, hors ligne is uitmuntend, hors commerce is niet in de handel, hors concours is buiten mededinging, hors de combat is (eufemistisch) buiten gevecht gesteld, hors de prix is zeer duur, hors de saison is niet geschikt voor de tijd van het jaar en een hors-d'oeuvre(!) is een voorgerecht. Een chef-d'oeuvre is trouwens een meesterwerk. De man met renommee [goede naam] had par renommée [bij geruchte] vernomen, dat zijn vrouw vreemd deed en ook nog vreemdging. Een rentree is een soort tweede (of nog anderszins meervoudige) entree.

3. Je haalt ze licht door elkaar – wat je zegt! – remunereren is betalen, belonen, en renumereren is terugbetalen. Zit rennine (melkstremmend enzym van het maagsap) ook in Rennietabletjes? Bij het rendez-vous leverde hij mij een lelijke rendez-moi [diefstal door wisseltruc]. In het remarquabele [opmerkelijke] Rembrandtjaar werden veel rembrandteske (rembrandtieke) zaken geëxposeerd; er werd voor veel geld zelfs nog een Rembrandt aangekocht. Een noëpedist is een remedial teacher. De patiënt is in remissie (verbetering). Een remplaçant remplaceert altijd iemand. Een reminiscentie legt altijd een gedachtelink naar het verleden. Renforcé is madapolam, een katoenen stof voor hemden. Een Amerikaanse roadrunner (renkoekoek) jaagt op slangen. Verwarrend is dat je voor 'renet' kennelijk ook 'reinette' [rèh-nèht] (GB mv. s, VD n/s) mag schrijven. De repasse is het voor de tweede keer bedienen – met geheel andere gerechten – tijdens een maaltijd.

4. De renversé is de omslag bij een zeker zwachtelverband. Een wijgeschenk (wijgift, ex voto) is met votieve [wegens belofte] bedoelingen gegeven. Het (de) repentir is een veranderd detail in een schilderij. Hij repliceerde op het repugnante [weerzinwekkend] verwijt onder dreiging van represailles dat zijn reproductie-impuls [voortplanting] tot maximale hoogte was gestegen. Het was gelukkig een resiliabele [opzegbare] overeenkomst. Het requisitoir [eis OM] eiste teruggave van de relikwieën aan de rechtmatige eigenaren. Hij resideerde in een résidence en het resisteren [weerstaan] had hij geleerd in de résistance [Franse verzet WO II]. Hij was zeer gehaaid in het répondre en Normand [een ontwijkend antwoord geven]. Repoussépapier is dik reliëfpapier dat goudleerbehangsel nabootst. Resuscitatie is reanimatie. Het gerestylede [met andere vorm, uiterlijk] dagblad gaf een resumé [samenvatting] van de geheime nota. Een bedrijf heeft resources (mensen, middelen) nodig. Zo'n bedrijf moet ook al zijn mogelijkheden (ressources) gebruiken.

5. Speciale aandacht verdienen de human resources. Daarvoor is het humanresourcesmanagement [hrm, hr-management] ingesteld. Het re-integratiebeleid werd gere-interpreteerd. Die reinardie, een listige streek, heeft zijn naam te danken aan Reinaert de Vos. De reine du bal [mooiste en meest gevierde van alle danseressen] verslikte zich in een reine-claude [pruim]. De maffe politicus, die aan reikimassage deed, was nauwelijks te re-imponeren (opnieuw imponeren) door mijn hang naar reïncarnatie, gere-importeerd uit Tibet. Reikhalzend zag hij uit naar de reikwijdte van de verhandeling over regurgitaties [oprispingen]. Wanneer is Nieuw-Guinea gereïficeerd [tot een zelfstandigheid gemaakt]? De Brugse reien zijn de stadsgrachten.

6. De refugié en zijn beminde refugiee hadden een refugiéhuwelijk [m. of gemengd]. De régencestijl slaat op de tijd van het regentschap in Frankrijk (1715-1723). Relishes zijn lang houdbare, gekookte mengsels van groenten en specerijen die als bijgerecht gegeten worden. Relikwieën (relicten uit vroeger tijd?) bewaar je in een reliquiarium. De reliefcommissie verleende steun aan de reliëfschildering, een vorm van reliart. Een relaps(us) is een soort herhaalketter. Heel vroeger zat een computer (zoals de Zebra – zeer eenvoudig binair rekenapparaat) vol relaistjes. De rekruut vernielde het rek-op [bitterzoet, alf(s)rank, elfrank], een slingerplant. De lijst toneelrekwisieten was ellenlang. Bij het requisitoir [eis van OM] zal de aanklager een straf rekwireren [eisen]. De relâche forcée is het gedwongen oponthoud, met name van schepen met averij. Het was een pokkeneind rijden naar dat dictee en het was nog retedruk ook! Ze hadden een reuzevakantie in het reuzensprookjesbos (reuzesprookjesbos), een reuzeoord (reuzenoord).

7. De (het) retabel zit achter aan het altaar. Reüsseren is réussite [succes] hebben. De kermis veroorzaakte heel wat reuring [ophef]. De schutting was nogal retig [met reten = kieren]. De rettich is een variant van de zwarte rammenas. De revanchegedachte was heel sterk aanwezig. Retiré en relevé zijn beide basisbewegingen bij ballet en dans. Retinol komt in levertraan en zuivel voor. Een retraktatie is geen nieuwe snoepronde (zoals een bonne bouche of een tournée générale), maar de herroeping (van een traktaat). Retorqueren is iemand met diens eigen woorden bestrijden. Met de Griekse (hoofd)letters chi (X) en rho (P) kun je met enige fantasie een katholieke jeugdbeweging in Vlaanderen vormen (Chiro), maar ook het Christusmonogram (XP). Bij een reversed take-over wordt het kleine overnemende bedrijf opgeslokt door het grotere. Revers is een keerzijde-uitdrukking.

8. De spits was de revelatie [openbaring] van het toernooi. Zat bij de reviana [Revespullen] ook een rex(konijn)? Revivescentie (qua woordbeeld vergelijkbare woorden zijn: senescentie – veroudering – en quiëscentie = toestand van rust) is weer tot leven wekken. De Reykjaviker woonde laag-bij-de-gronds in zijn rez-de-chaussee(woning). We hebben heel wat afgerock-'n-rold, maar dat haalde het niet bij de jump-'n-jive en de rhythm-and-blues. Ridere in stomacho is in zijn vuistje lachen. Ricotta is een zachte Italiaanse kaassoort. Rickettsiae [micro-organisme] veroorzaken rickettsiose (vlektyfus). De richard [rijkaard] genoot aan de Rhôneoever onder de ricinus (wonderboom) van zijn ribeye [grote lendenbiefstuk met vetaderen]. Een Riffijn (riffie) woont in het Rifgebergte. In het rijkgeïllustreerde en rijkversierde magazine stond dat er in het rijke Westen veel rijkelui wonen met hun rijkeluiskinderen, beslist geen armoedzaaiers dus. Over de Rijnbedding vloeit heel wat Rijnwater, waarin talloze rijnschepen varen.

9. Gevangenen eten uit de rijksschotel op kosten van de rijksbegroting. Rijijzers markeren de overgang naar een brugdek. De rigaudon is een Provençaalse dans. De plannen werden rigoureus getroebleerd door de anti's die rijendik aanwezig waren. De rijinstructeur beleefde veel rijjool met die cliënt met de rijk gevulde portemonnee. Een rinorragie is een neusbloeding. Hij kondigde een hele rits (rit) nouveautés af zoals de rissole (een klein gerecht), risotto (rijst met Parmezaanse kaas), ris de veau (kalfszwezerik) en rillettes (varkenspastei). De rinoceros [afko: rino] ramde de kar met rioja [ch – wijn]: de desastreuze gevolgen lieten zich raden. In de riksja [fietstaxi] zat de rooms-katholieke geestelijke met rinitis [neusslijmvliesontsteking]. Een driedubbele rittberger [kunstschaatsen] is niet simpel. Hij zocht achter het rijsscherm beschutting tegen het zand, maar zijn rikketik stopte ermee. Toen moest hij toch in het zand bijten.

10. De RNA (ribonucleic acid) bevattende cel was genetisch defect. Rochellezout is seignettezout en genoemd naar La Rochelle. De roc's [in NL: regionaal opleidings- of opleidingencentrum] kennen nog geen opleiding tot rockgitarist. Een robinsonade is een avonturenroman à la Robinson Crusoe. Opgave 7: leg het robinhoodprincipe [deel winstgevende projecten besteden aan maatschappelijk – verliesgevende – projecten] uit. De robbedoes was op het robbenschip beland. Een smid gebruikt een ritsstamp. Doordat hij de kring sloot, was hij figuurlijk de ritssluiting(!). 'RIZIV' [in BE: Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering] schrijf je zo vanwege het donorprincipe, een rizofoor is een luchtwortelboom en rizomanie is een virusziekte in suikerbieten, overgebracht door een bodemschimmel. Kijk, een rococokerk!

 

2591 Dictee vrijdag 11-02-2022 (1) dictee – Dictee van de dag (481) √

Dictee – dictees [2591]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 376, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (481)

1. De dictee- en de computerweduwe hadden regelmatig troostvrouwenuitstapjes. Voor elkaar waren ze troostmeisjes. We aten borsjtsj, rodebietensoep. In welk land assisteerde de Rode Halvemaan ook weer bij die Rode Duivelswedstrijd? We hoorden 'Roger': ontvangen en begrepen. Het roezemoezen leverde veel geroezemoes op. De bereisde roel kon zich gedragen als een razende roeland; soms citeerde hij uit het Roelandslied. De zodiac [rubberboot – zodiak = dierenriem] was roeiriemloos. De roei-equipe overvoer bijna de
roei-eend. De Rode Khmer (bestaande uit Khmers) was niet verdacht op de ontstane roetsjbaan. Het lekkerst van al: roggebrood met roggenstaart. Een roll-overkrediet is heel flexibel. In een Tour de France-etappe (Ronde van Frankrijketappe) lag hij rondelang aan kop na een flitsende demarrage. Ronds de jambe zijn basisbewegingen bij ballet en dans. Een romusha is een Indonesische dwangarbeider. In de Schilderswijk (Den Haag) vind je heel wat romeo's en julia's (prototypes van Romeo en Julia). Rohypnol [rooie knol] is de vergeetpil.

2. Een rolykit is een oprolbaar soort gereedschapskist. Wat moet een rondom-lelijk nu toch met zo'n römertopf [stoofpot zonder vet]? De
Roi-Soleil is de Zonnekoning. Bij rokeren voer je een rokade uit. De term 'Romeins-katholiek' [nadruk op Rome!] wordt weinig gebruikt. Hij kon zijn betoog goed rondmaken. Wil je echt roosvicee [vitaminerijke stroop] over je roquefort [kaas]? Veel logica zit er niet in de plantenwereld: jerichoroos (VD ook: roos van Jericho) en roos van Libanon … Waar liggen je roots? Roosje-zonder-doorns is de volksnaam voor de akelei. Een rooms-rode coalitie? Als dat maar goed gaat! Een rond plein vanwaar een aantal straten straalsgewijs uitgaan, is een rond-point. Een ronggeng was een inheems Indisch dansmeisje. Hij, althans een deel van hem, werd geröntgend. De in een roodfluwelen jasje gestoken onderhandelaar met rood aanlopend hoofd verstrekte het niet-roodgekleurde [niet roodgekleurde], in rood kader gestelde, memorandum aan de rood-groene coalitie.

3. De rozemarijn mag je beslist niet verwarren met de moerasrozemarijn, ook wel moeraspalm genoemd. Witte of blanke en bruine roux zijn beide soorten rouxs. Je golfbal kan beter niet in de rough [rahf = ruig gedeelte golfterrein] terechtkomen. Hoe groot is de voorraad roulerende euro's en twee-eurostukken? Het rouge-et-noir is een hazardspel met zes whistspellen. De ongelukkige rottweiler [hond] werd op Rottumerplaat achtergelaten. Een rotisserie is een grillrestaurant [bij znw., bij ww. grilrestaurant], gespecialiseerd in geroosterd vlees. Het Surinaamse gerecht roti [koek met vulling] kun je daar niet bestellen. Hij was een roueetje, zij een echte rouee, samen waren zij twee roués (roué: losbandig persoon uit de aanzienlijke stand geslacht onzeker of onbekend: mnl. vorm!). Het rosemetaal is een legering bestaande uit 1 deel tin, 1 deel lood en 2 delen bismut, gebruikt voor het maken van clichés en van letterzetsel. Op Rosj Hasjana, het Joodse Nieuwjaar, eten ze geen rösti [gerecht van gesnipperde of geraspte aardappel]. De rorschach- of vlekkentest werkt met 10 grote inktvlekken.

4. De Rota is het rechtscollege van de Heilige Stoel. De rowdy reed op zijn met een roze kleed bedekte rossinant [paard] naar de rosse buurt [hoeren]. Van welk land is de rufiyaa [mv. + s] de munt [Malediven! – MVR]? Ruderale planten groeien tussen het puin. In de danskunst is dos-à-dos rug tegen rug. Woningen kunnen rug-aan-rug staan. De rudbeckia behoort tot de composietenfamilie. [de Rudbeckia purpurea = de purperrudbeckia.] Aan damesklerenmouwen kunnen ruches zitten. Rubberoïd is in petroleumasfalt gedrenkt vilt. Rucola is een wilde slasoort. Rufenen zijn verwoestende slijkvloeden met bergpuin in wilde beken, met name in Zwitserland. Rubella is rodehond. De rubensiaanse [van vrouwen: mollig] rubensfiguur was door Rubens goed neergezet. Het rtf-formaat (rich text format) wordt weinig meer gebruikt. Zijn rücksichtslose [nietsontziend, meedogenloos, hard] optreden viel verkeerd. RSI staat voor repetitive strain injury (ook: CANS = complaints of arm, neck and/or shoulder, ook KANS =
klach­ten aan arm, nek en/of schou­der).

5. Het Sotho is een Bantoetaal, gesproken in Lesotho. Heb jij de ruitenacht? Ik heb de klaver(en)boer. Als je rummikub (VD: merk) gespeeld hebt, heb je gerummikupt. De rupsjes-nooit-genoeg kregen er niet/geen genoeg van. De runner-up bij de triatlon werd later running mate van de presidentskandidaat. Hij had een russomane [liefde voor Rusland en alles wat Russisch is] adoratie voor Anatevka. Hij kon je rust geven, hij was rustgevend. Kan de sabar [trommel] een rol vervullen bij het sabaeïsme [sterrendienst]? Een saaimans is een droogstoppel, een saaie piet. De S5 had in Nederland betrekking op de (het) ahboris abohzis [in NL: algemeen, bovenste ledematen, onderste ledematen, horen, zien, intelligentie, stabiliteit (vroeger bij de keuring voor de militaire dienst gebruikte term)]. De rvc is de raad van commissarissen, de rvb de raad van beheer (bestuur, in Suriname: Raad van Bestuur – geen afko!). Een cvb is een commissie van beheer en een CvB een College van Bestuur (bij universiteit of hogeschool).

6. Ook in Rwanda is rypofobie smetvrees. Een ruziemaker is expert in het ruziemaken. De afkorting rvs staat voor roestvrij staal, maar ook voor roestvrijstalen [bnw.]. Een ruwaard was een landvoogd. Rustica is rustiek werk (de natuursteen is 'en – Fr – bossage' bewerkt). Het rutherfordium is een kunstmatig bereid radioactief chemisch element [Rf, 104]. Een brochette ['tuh' uitspreken!] wordt aan een vleespen opgediend. Een SAE-nummer [Society of Automotive Engineers] heeft betrekking op smeeroliën en motorbrandstoffen. Heeft zij in die saffierblauwe saharienne [mouwloos colbert met opgestikte zakken] 'gesafaried' [aan een safari = karavaantocht, expeditie deelnemen]? Hij was nu een sadder-but-wiser (ook: sadder-and-wiser) man. Alleen een priester kan een sacerdotale [priesterlijk] zegen geven. Vroeger was de president van Egypte sacrosanct [bij uitstek heilig, onaantastbaar]. Sacd's zijn super audio compact discs. Er zat een sachembij [pelsbij] op de sachertaart [sachertorte: bepaald soort (Weens) fijn chocoladegebak]. Op Sacramentsdag, de tweede donderdag na Pinksteren, wordt het sacramentsfeest [= hetzelfde] gevierd. De bastaardvloek sacredieu is een verkorting van sacre-nom-de-Dieu.

7. Sacrilège (sacrilegie, sacrilegium) is heiligschennis. De custos [koster, conciërge] wordt zelden meer sacristein genoemd. Het begrip 'custode' (bladwachter) bij de drukkers is heel interessant [mv. + n]. Past saffloerrood bij saffraangeel? Een sagoïentje is een zijdeaapje. De stakers hebben het bedrijf platgegooid. De directie moest alles maar gladplooien [gladgeplooid] [lijkt wel een spoonerisme ... – net als blaasje gier bij glaasje bier]. Het Saharastof overdekte de saharaschorpioen volledig. Een salarywoman is een Japanse employee [ee]. Het salafisme is een radicale, antiwesterse islamistische stroming. Aan de saladbar kon je een salade niçoise [maaltijdsalade] bestellen. De bekendste Arabische groet is 'salam aleikum' (vrede zij met u – reactie: [GB] wa-aleikum as-salam – en met u vrede). Sajoer is een Indonesisch gerecht, sajoeran kering zijn gedroogde groenten en sajoer lodeh bestaat uit gemengde groenten in kokosbouillon. Sajet is tot garen gesponnen wol, meestal gekaard, niet gekamd. Forain beslag is conservatoir beslag (ook: saisie foraine).

8. De bevolking van Saint Vincent en de Grenadines spreekt een creools-Engels. Is het strand daar net zo aantrekkelijk als
Saint-Tropezs strand? Hoe zit dat met Saint Kitts en Nevis en met Saint Lucia? Saintes nitouches zijn kruidjes-roer-mij-niet
(kruidje-roer-mij-nieten, ook me – GB). Hij had een saillante [opvallend. in het oog springend] miskleun gemaakt. Welke wijn zou bij de proeverij als beste gekwalificeerd worden: de saint-émilion, de
saint-julien of de saint-estèphe? Enkele resultaten van zoeken op '*seren*': wolmaniseren (prepareren tegen schimmels en insecten), trousseren (bij gevogelte de bouten ervan onder het vel steken voor het braden of grillen), taboeïseren, sherardiseren (verzinken door met zinkpoeder te bespuiten), reüsseren (goed uitvallen, maar let op: réussite = succes!), reboiseren (herbebossen), recenseren en quotiseren (ieders deel in baten of lasten berekenen).

9. Verder: pelletiseren (tot pellets verwerken), pousseren (in de gunst trachten te brengen), ostraciseren (aan een schervengericht onderwerpen), maitriseren (meester spelen over), lyofiliseren (vriesdrogen), kwantiseren (uitdrukken in quanten), froisseren (licht krenken), exorciseren (boze geesten uitdrijven), eclipseren (verduisteren, verdwijnen), delokaliseren, deklerikaliseren,
de-industrialiseren, deactualiseren, daltoniseren, communautiseren, cohenniseren (niet meer in VD – Job Cohen), braiseren (smoren), baisseren (zetsel op de juiste hoogte brengen), ardoiseren (met een laag leisteen(poeder) bedekken, de kleur van leisteen geven), apaiseren (doen bedaren), anestheseren (gevoelloos maken door inademing van chloroform enzovoorts), accuseren (beschuldigen, aanklagen) en abuseren (misleiden).

10. Ten slotte levert zoeken op '*ceren*' onder andere op: vitrificeren (verglazen), tiërceren (tot op een derde verminderen), theeproducerend, reïficeren (tot een zelfstandigheid maken), quintupliceren (vervijfvoudigen), nullificeren (tenietdoen), kwantificeren, kwalificeren, injiceren (injecteren, inspuiten), excommuniceren, effaceren (uitvegen, uitwissen), evoceren (voor de geest roepen, ook: evoqueren), exerceren (oefenen in militaire bewegingen en wapengebruik), denazificeren, demystificeren, dedicaceren (opdragen aan), declassificeren (vrijgeven), contradiceren (tegenspreken, weerleggen), coërcerend (dwang uitoefenend), beatificeren (zalig verklaren) en authenticeren (authentiek maken).