Dictee – dictees [2407]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee 511 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (346)
1. Bij niks hoort niksisme, bij laks hoort laxisme en sexappeal is verwant aan seksisme. De functie van notaris vaceert [s], is vacant [k]. Het gebeden(!) vaderons heeft als naam het Onzevader. Op Valentijnsdag kreeg ik een valentijnskaart. Onder welk ressort [gebied] valt dit vakantieresort [luxe verblijf, luxeverblijf]? Een vampirella is een vrouwelijke vampier. Ze wilden ervandoor gaan, er snel vandoor gaan. Ik wil vanilleyoghurt. Vanilline is vanillekamfer. De term 'vanityfair' [kermis der ijdelheid] hebben we aan schrijver (John) Bunyan te danken. Vasopressine is ADH [antidiuretisch hormoon]. Hij vaatte [in een korf opvangen] de bijen. Bij vazalliteit is er een ondergeschikte (een [één] ondergeschikt!). Man en vrouw zijn vaneen [leven gescheiden]. De veie [welige] plantengroei viel me op. De veejay (afkorting: vj) deed het goed. Mijn vrouw is een veelleesster en is daarom een veelweetster, maar beslist geen veelpleegster. We moesten de kostbaarheden veiligstellen. Velo is een verkorting van vélocipède. Zijn uitgesproken hobby is vendelzwaaien. Venkelknollen kun je ook eten.
2. Onze B en W [mv.] [burgemeester en wethouders], gingen [het college van B en W ging ...] op bezoek bij VenW [historisch: Ministerie [instelling] van Verkeer en Waterstaat]. Zijn verbalisme [woordenkraam] overtuigde me niet. De mens verbeestte [GB, ook; verbeestelijken, verdierlijken] ooit. Beulemans Frans is slecht Frans. Pas op dat we de taal niet verbeulemansen [verfransen, het Frans verbasteren]. Hoe zat het ook weer met verbindings-n'en en -s'en? Hij blinkt uit in verbositeit [woordenrijkdom]. Het vroegere verbrekingshof is nu het Hof van Cassatie (BE). Komt het met die verbruide [verbruien, bederven, niet: verbruiden! – dát niet in wdb.] zaak nog goed? De verbruikszaal (GB met, VD zonder s – 2020: ook mét s!) was drukbeklant. De een is vergevorderd, de ander verder gevorderd. De ene maatregel is al vergaand, de andere verdergaand. Het ene voorstel is al verstrekkend, het andere verstrekkender. Een TIA is een transient ischaemic attack [voorbode beroerte]. Tussen vooruit- en achteruitboeren in ligt erdoor boeren [zijn goed opmaken, verdoen]. Bij het afscheidnemen moet je afscheid nemen. Is addax nu een fauna- en 'adaxiaal' een florabegrip of is het juist omgekeerd? Antwoord: addax is addax- of mendesantilope en adaxiaal is plantkundig aan de kant naar de hoofdas gekeerd. In dit verhaal speelt de mendesantilopesoort [n/s] dus ook nog een rol. Acyclovir is een geneesmiddel tegen herpes [virusinfectie].
3.
We aten visfilet à la meunière, een à-la-meunièrevisfiletje [door
de bloem gehaald]. Plukten Adam
en Eva in hun tijd al adam-en-eva's (niet
meer in VD: monnikskap, witte dovenetel, gevlekte orchis)?
De airmarshal ving de airedaleterriër.
Hij hield van marshmallows
en dokterde aan een marshallplan
om de criminaliteit te bestrijden; van het oorspronkelijke
Marshallplan
wist hij niets af. Is dit stuk in es-mineur of in Es grote
terts? Op '*oi': ahoi (tussenwerpsel,
wel: Rotterdam:
Ahoy), amsoi (bladgroente),
barzoi (hazewindhond,
ook: borzoi), camelot du roi
[monarchistisch
propagandist in Frankrijk],
crachat de roi [spottend:
ridderorde, waardigheidsteken],
culte du moi [eigenbelang
eerst], de bonne foi (te
goeder trouw), envoi
(princestrofe),
hiephoi (uitroep),
excusez-moi (pardon),
hoi (vreugde-uitroep),
hoi polloi (de
menigte, de massa), hors la loi
(vogelvrij),
je-ne-sais-quoi (ik-weet-niet-wat),
kaisoi (bladgroente),
koi(karper),
[Grieks]
kunikoi (mv.,
of kunes,
behoorden tot de Cynici,
volgelingen van Diogenes – Griekse wijsgeer, die
van de ton!),
livre de bonne foi (te
goeder trouw geschreven boek), ma
foi (op mijn
woord), mal de roi (scrofulose)
en malgré soi (tegen
wil en dank, ook: malgré lui).
4.
Verder: mevroi (quasivolkstaal),
n'importe quoi (wat
dan ook), oi (muziekstijl
en Joods tegenwerpsel), paksoi
(bladgroente),
plus royaliste que le roi (roomser
dan de paus), tatsoi (Chinese
sla),
rendez-moi (diefstal
door wisseltruc), quant-à-moi
(ook: -soi,
wat mij betreft), tjaptjoi
(Chinees
groente-en-vleesgerecht), toitoi
en toitoitoi, tout à
toi (geheel
de jouwe, afkorting t.à.t.;
vergelijk: tout
à vous,
t.à.v.)
en VOI (Vlaamse
openbare
instelling).
Met ottenoje, ottelenojeheine, addenoi (ook
in GB), addenom en attenoje kun
je verbazing uitdrukken. Een goj (meervoud
VD: gojim of gojims, volgens GB gojiem of gojem)
is een niet-Jood. Kinderen, die dat betreft zijn gojs of
gojims [bnw.].
Wat doet een sjabbesgoj op de sabbat? Sommige legers plegen een
coupje (GB
– uitspraak: koe),
volgens VD zou dat qua uitspraak ook een couptje
[uitspraak:
koep] mogen
zijn. Hij voerde consequent en adequaat het adelspredicaat [adellijke
titel]. Het affodillenveld
stond vol met affodillelies.
5. Een à-forfaitverkoop [à forfait: voor een bedrag ineens, bij de hoop, voor een ronde som] is van origine Frans, een a-fortioribesluit [a fortiori: met meer reden, des te eerder] Italiaans. Hij wendde het hoofd af en wende een rare gewoonte af. Vergunningverleners moeten vergunningen verlenen. Dit is zeker niet oer-Hollands, maar wel verhollandst (en dus niet verindischt). Bij het ver kijken, kun je je gemakkelijk verkijken. Hij verklootte ons succes. De verlate deelnemer kwam in een verlaten ontmoetingsruimte. Dit bedrijf is echt verliesmakend. Onze goede naam is volledig vermassacreerd [vernield, verknoeid]. Die meiden vermeiden zich in het drinken van vermout. Als je me wilt vernachelen [beetnemen], kun je me de bout hachelen [je mening interesseert me totaal niet]! GB, wat is vernooi [znw., het-woord – WNT: verdriet]?
6. Zonder verpinken [met de ogen te knipperen, ijskoud] zocht hij de noorderzon [vertrok hij ermee]. Bij een verplichtstelling wordt iets verplicht gesteld. Ik vind dat hun beleid behoorlijk verroomst is. Wie heeft ons plan versjteerd [bederven, verpesten]? Een verssnede [gedicht, geen groente] is een soort van cesuur [rustpunt, diëresis]. Dit gebied raakt steeds meer versteedst. Ons hoge doel is nog ver verwijderd. De vestaalse maagden verwijzen naar Vesta. De vestenring om de stad vormt één geheel. Gezocht op '*mantie': aeromantie (waarzeggerij uit luchtverschijnselen), aritmomantie (idem getallen), astromantie (sterrenwichelarij), auramantie (op grond van iemands aura, vluchtig omhulsel), belomantie (pijlwichelarij), bibliomantie (Bijbel of andere heilige boeken), biomantie (levensduur), cartomantie (kaarten), chiromantie (handlezerij), geomantie (verschijnselen op aarde), gyromantie (magische cirkels), hydromantie (waterwichelarij), necromantie (dodenbezwering) en nigromantie (toverij).
7. Verder: oneiromantie (ee, droomuitlegging), ornithomantie (vogels), pyromantie (vlammen), rabdomantie (wichelroede), rapsodomantie (een toevallig opgeslagen vers van een gedicht of in een boek) en theomantie (goddelijke ingeving). En relief is in reliëf. Het land kreeg economische bijstand, relief [rie-lie:f – steun]. Zoek maar eens op '*lief'! We gaan in pakkie-deftig. Weg of dood: sjewijne, asjeweine, gasjewijne, kasjewijle, kasjewijne, kassiewijle, kassiewijne, kassie-zes (dood). Poëzie in het Kawi is in het Oudjavaans. On-dit is hearsay. Een oemiak (ook: amiak, antoniem: kajak) is een open vaartuigje bij de Eskimo's voor meerdere personen. Een bank-verzekeraar doet aan bankverzekeren, bancassurance, allfinanz. Ahriman, de god van het kwaad en de duisternis volgens de leer van Zarathoestra, dankt zijn naam aan het Avestisch. Ik ben verloren, ainsi soit-il (het zij zo)! De SS.D. is de Sanctissimus Dominus, de Allerheiligste Heer (en een SSD een solid state disk: apparaat voor dataopslag zonder bewegende delen).
8.
Gezocht op '*mote*': escamoteren (ontfutselen),
eskimoteren [wildwatervaren:
omslaan en terugdraaien], grand
motet (veelal
meerdelige geestelijke compositie voor solisten, koor en groot
orkest), homotel
(homohotel),
mnemotechniek (geheugenleer),
nemo-teneturbeginsel (dat
een verdachte niet verplicht kan worden mee te werken aan zijn eigen
veroordeling), plamotten of
plammoten (bevlekken),
promoten (promootte,
gepromoot), remote
sensing [teledetectie:
onderzoek aarde vanuit satelliet],
schamoteren (goochelen)
en Timotheus [VD;
NBG: Timoteüs].
Gezocht op '*bi': wasabi (Japanse
hete groene mierikswortelpasta),
urbi et orbi [zege
paus: voor stad – Rome – en de – gehele – wereld],
renminbi (munteenheid
van China
– yuan,
renminbi yuan, CNY),
obi (Japanse
gordel), nil (ook:
nihil) conscire sibi (zich
van geen kwaad bewust zijn), mobi
(mobiele
telefoon), lesbi
[lesbienne
of lesbisch
– bnw.], koolrabi [groente],
knolrabi [niet in
wdb.], holebi
(verzamelnaam –
znw.: homo,
lesbienne
of biseksueel),
fayalobi (sierheester),
ebi (extra
beveiligde
inrichting),
historia morbi (ziektegeschiedenis),
hebi (Sranan(g)(tongo)
– als last ervaren onhebbelijkheid)
en dyumbi
(dwaalgeest).
9.
Verder: biribi (hazardspel
met 64 balletjes, die men uit een zak haalt),
birambi (blimbing,
vrucht, starfruit), bi
(verkorting van
biseksueel),
bambi (liefkozende
benaming voor een jong hertje) en
babi (zwijn,
mestvarken). Gezocht op '*ci':
veni, vidi, vici (ik
kwam, zag en overwon), (miscere)
utile dulci
(het nuttige aan
het aangename gepaard (verenigen),
synoptici (vier
evangelisten minus Johannes),
speci
(speciaal),
sans souci (zorgeloos),
raccourci's (in
de kunst: verkort), presocratici
(Griekse denkers
voor
Socrates – de Ionische natuurfilosofen, Pythagoras, Herakleitos
– 2021: Heraclitus!
– en de Eleaten; is dat trouwens
dezelfde als Heraclitus, de man van 'panta rhei', 'alles stroomt'? –
Ja, dus),
neoplatonici [bestrijders
veldwinnende christendom], merci
[dank je],
laci (verkort
van 'eilaci',
eilaas), hujus loci
(van deze plaats),
grand merci (dank
je feestelijk) en gnomici
(gnomische
dichters – van spreuken, vergelijk gnome – zedenspreuk,
apofthegma en gnomon – richtsnoer).
10. Verder: goddank, Dieu merci, we hebben het gered, ci's (centrale interfaculteiten), la belle dame sans merci (de schone jonkvrouw zonder genade) en arrivederci (tot ziens). Wat is die kerel arro [arrogant], zeg! Zijn arrière-pensée [bijgedachte, voorbehoud] geeft me nog steeds een arrière-goût [bijsmaak]. De amor [liefde] straalde van deze amor, dit Amorbeeld, af. Hoeveel apps [appje: applicatie (6) voor een smartphone, tablet e.d.] heb jij? Op een wijnfles betekent A.C.: appellation contrôlée [A.O.C: O van d’origine]. Anhidrose is uitblijven van hidrosis, zweetafscheiding, zweetsecretie. Die laatste wordt bevorderd door hidrotica [zweetmiddelen]. Wat was de achilleshiel van Achilles? Het was best apotheosenachtig, dat verdwijnen van de laatste antilopesoort! A.D., jazeker, anno Domini: in het jaar onzes Heren.
