Dictee – dictees [2382]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee 529 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (328)
1. Bij de zondagsviering wordt de dominica, de zondag, de dag des Heren, in ere gehouden. Een dame-huishoudster is een huisdame. Stel nu eens dat Kea en Jan Steen zouden gaan samenwonen, dan krijg je een huishouden van … dat wil je niet weten. Ze hebben aardig huisgehouden in onze drankvoorraad. Het Parisch marmer komt van Paros. De mambo is een dans, de mamba een slang en de gamba een grote garnaal, maar ook een muziekinstrument. In Hollywoodfilms vind je veel hollywoodromantiek. Is het een goed hooi-jaar geweest? De artseneed is de eed van Hippocrates, de hippocratische eed. Een hippopotamus is een nijlpaard of een log persoon. Hippopotomonstrosesquippedaliofobie [Engels, geen Latijn – zoals sesquipedalia verba – ellenlange woorden] is de ziekelijke angst voor lange woorden. Het Hindoevolk telt veel hindoeaanhangers. Een hobiecat is een bepaald type catamaran. Dat hofstedegroepje ligt er mooi bij. Mijn bedstedegenoot trouwens ook!
2. Met hoffmann(s)druppels breng je een bezwijmde (persoon) weer bij. Zwoeren de Woodbrookers [vero: protestantse stichting] bij wedgwood [Engels porselein – wedge = zekere golfclub]? Holadijee, en høken [uit je dak gaan] maar! Dit is een hof van Eden [lustoord], naar analogie van het originele Hof van Eden [Bijbelse paradijs]. Het land van deze agrariër is 60 hectare groot. De vier Heemskinderen zijn Ritsaart, Writsaart, Adelaart en Reinout. Aaisykjen is iets met kievitseieren (ook: kieviet). Deze hercules [buitengewoon sterk en fors man] kan bergen verzetten. Hervese kaas [uit (het Land van) Herve] is sterkruikende en -smakende kaas. Zij was het struist(e) van al die meisjes. De Heverleeënaar keek naar de hexaëder [regelmatig zesvlak, kubus]. De angst voor het getal [letters] zeshonderdzesenzestig heet hexakosioihexekontahexafobie. De diels-alderreactie is, u weet wel, een additiereactie van een geconjugeerd dieen, bijvoorbeeld butadieen, met een alkeen, waarbij een cyclohexeenderivaat ontstaat, toch? Het is maar dat u het weet. Een narthex is een voorhal, een portiek langs de voorgevel. Hexyl is een alkylgroep afgeleid van hexaan.
3. De maestro [meester, muziek, dirigent] legde het geduldig uit. Een bornagain christen is een wedergeboren christen. De scheidsrechter toste, hij heeft getost, hij deed de toss. Ja, ik ben gekke Henkie niet (ik ben geen gekke henkie)! Ik schrijf 'een snelle jelle', 'een handige harry' en 'gekke Gerrit' echt wel goed, hoor. Een arme tobias is een sukkel. De hoenders waren nog zo fris als een hoentje. Een krab is een soort van schuinsmarcheerder en wel letterlijk [met zijwaartse gang]! Hij is een tweede Hooft. Op 6 plaatsen in VD kom je (ook 2020 nog) 'Huygens' tegen [o.a. bij ogentroost]. Dat is ook de man van 'wit roet' [= sneeuw], een contradictio in adjecto. Ik typte, dat ik weleens dictees hypete [via de media tot hype maken]. De typefout (typfout) komt als type fout heel vaak voor. Een hoody is een sweater met capuchon. Geef die ijzerenheinige ijzeren hein [iemand die tegen alles gehard of bestand is] maar een ijskompres! Voodoo [rituele magie Haïti] en hoodoo [rotspilaar] hebben niets met elkaar te maken. Honkyoku is meditatieve zenmuziek. Ze was hooggehakt, diepgezonken, laaggecijferd en -geletterd.
4.
Ook was ze sterkgespierd, langgestraft [GB,
VD wel: langgestrafte]
en laag-bij-de-gronds. Een hordeolum is een strontje of
gerstekorrel [in
het oog]. Een hooi-ijzer
wordt gebruikt bij het broeionderzoek [door
een hooipeiler]. De leus van de
stad Gent is 'hou en (ge)trouw'
[Fides et Amor].
Houille blanche is witte steenkool [energie
van vallend water]. Het House of
Lords (Huis der
Lords, Hogerhuis) en het House of
Commons (Lagerhuis)
zijn afdelingen van, en in feite de Eerste en Tweede Kamer van het
Engelse parlement. De hooligans versjteerden
[verstierden]
de hovercraftovertocht [luchtkussenvaartuig].
Bij de hadj [bedevaart
moslims naar Mekka] voert de
hadji feitelijk een tegengestelde beweging uit als indertijd bij de
hidjra [wegtrekken
Mohammed uit Mekka]. In de
hippiescene met veel hippo's [overjarige
hippie] werden vaak scènes
gemaakt. Waarom noem je de hippeastrum niet gewoon amaryllis? De
woorden 'hoatzin'
[hoo-waht-zihn]
[prehistorisch
lijkende vogel] en 'muezzin'
[moe-wèh-dzihn]
(oproeper tot
gebed in de moskee) hebben alleen
maar wat letters gemeen. Een hoax [hooks]
is een onterechte viruswaarschuwing. Mijn hocker [voetenbankje]
staat nog steeds in de locker [afsluitbaar
opbergkastje].
5. Tot zover voor vandaag: hactenus hodie [hoo-die-jee]. Hoezo lelijk? Hoever ben je met je huiswerk gevorderd? Hoe ver [afstand] is het naar de naaste, de naë buren? Hoever is zij met haar zwangerschap? Hoezeer was zij boos? Hij rolde holderdebolder van de trap af. Bij de hogere-inkomensgroepen is de hogere kookkunst bon ton [welgemanierd(heid) – znw]. Die holmespet is wel, dat holmeslicht niet naar Sherlock Holmes genoemd. Niet elke hollebolle gijs (veelvraat!) hoeft een gijsje goochem [slimme, handige jongen] te zijn. Cannelloni is een in de oven bereide pasta in cilindervorm, gevuld met een groente-en-gehaktmengsel en met een kaassaus bedekt. Hij droeg een houtje-touwtjejas [montycoat, duffelcoat]. Wat doet het ertoe?
6. De vader van de bruid gaf maar node toestemming. Een zwerver moet veel node missen. Hij zag node van zijn luilekkerlandleventje (dat met het zwitserlevengevoel) af. Bij een watersnood is er geen waternood. Een hoogbejaarde heeft weinig van node. De zielenpiet verkeert in zielennood, sedert hij op zijn zielement kreeg. De man was duidelijk behoeftig en nooddruftig. Bewaar dat kleinood goed. Wat betekent: hij heeft gesjnoderd [gift toezeggen voor een goed doel]? Een udu [2x oe] is een Nigeriaans percussie-instrument: de term komt uit de Nigeriaanse taal Igbo [hoofdletter I (ie)!]. Ik was geen ongenode gast, want hij noodde mij immers, zij het node. Dat zei de buurvrouw. Een huerta is een geïrrigeerde vlakte. Hij was nodeloos uitvoerig in zijn betoog. Je noodt een smulpaap niet uit voor een chasse-cousin [slecht diner met minderwaardige wijn]. Op die chassene, een Joodse bruiloft, schonk men tafelwijn, geperst uit chasselasdruiven. Waar is mijn chassepot(geweer) [sjahs-poo]? Hij kreeg een (geduchte) sjar [= sjars, sjas = standje, uitbrander].
7.
In 1832 heeft Chassé Antwerpen verdedigd. Zie de citadelpoëzie
[kasteel].
Het traktaatgenootschap verspreidde traktaatjes [vlugschrift
van godsdienstige, stichtelijke inhoud],
geen traktaties! We kennen de schijtnoot [purgeernoot
- laxerend], de sint-jakobsnoot
[plakje van de
witte sluitspier van de sint-jakobsschelpen]
de sint-lambertsnoot
(sint-lambertusnoot
– grote hazelnoot van de berkenfamilie; ook de betreffende struik).
Het was geen nood- [telefoon]
maar een nootlijn(tje),
die/dat boven de voetnoten getrokken
was. De macadamianoot lijkt op de walnoot. Aan de wal was dan ook een
macadamweg aangelegd. (Dit
is echt lariekoek en apekool.)
Uit welke streek kwamen zijn hugenootse voorvaderen ook alweer? Het
Genootschap Onze Taal en het Aardrijkskundig Genootschap spelen ieder
op eigen gebied een belangrijke rol. Vreemde namen voor de
olifantsluis zijn bombaynoot, cashewnoot
en cachounoot. Je zult maar apennootjes
en apekool geserveerd krijgen. Dan is de
kok toch wel apetrots. Je bent
bentgenoot [genootschap
van kunstenaars] of je bent het
niet … In een ik-bv heeft de eigenaar-grootaandeelhouder alle
aandelen in zijn bezit [ook:
ik-vennootschap].
8. Een paar daagjes naar Fryslân geweest. Met een 'wolkom' (niet in wdb. = weg!) werden we verwelkomd, met een 'oant sjen' (weg!) weer uitgezwaaid. We zijn in Makkum, Workum en Sexbierum geweest. De eerste plaats ligt in Zuidwest-Friesland, gelegen in de zuidwesthoek van Friesland, niet te verwarren met Zuid-West-Friesland, waarin onder andere Hoorn gesitueerd is. Terug in Breskens viel ons een welkomstwoord ten deel en konden we een welkomthuis aan mijn inwonende halfzuster ten geschenke geven. Een taledek [èh] is een beroepsdanseres op Java en vaak ook prostituee. Ik hou nog van je, trotz alledem [ondanks alles]. De vrouw overkleedde [= verkleden] zich en nam plaats op de overklede stoel. De ledeboerianen [volgelingen van een orthodoxe stroming binnen de protestantse kerk – dominee (ds.) L.G.C. Ledeboer (1808–1863)] zagen het met lede ogen aan. De dorsslede [graan] werd vroeger in Klein-Azië gebruikt. De gelede dieren [geleedpotige dieren en wormen] lieten de gelede hauw [die door dwarse wanden in hokjes is verdeeld] links liggen. Op te zoeken fenomeen: le démon de midi [de nieuwe seksuele impuls die op middelbare leeftijd vaak optreedt]. Kijk je naar ledematen [lidmaat, lichaamsdeel] als je leden de maat neemt?
9. Dan wordt het een ellenlang verhaal. Verstaat wie Boerenfries spreekt, wel Stad(s)fries? Een logette (niet meer in VD) is een vrouw die een weblog bijhoudt. Soms heeft een horloger [horlogemaker] ook een horlogerie [dito winkel]. Een éloge [VD, GB heeft eloge! – niet voor dictee dus] is een lofrede, een ecloge een herdersdicht. Ze heeft amandelogen [donkere ogen in amandelvormige leden]. Is een revuester [revuester, revuester] een man of een vrouw? Het roekoeën van de duiven had wel iets van voodooën [geestenbezwering, geesten bezweren]. Deze icarusvleugels [onbetrouwbaar hulpmiddel] zullen je niet uit de penarie, de puree, helpen. Neem regelmatig twee ibuprofens [acrylpropionzuurderivaat, pijnstiller]. Bij hypothyroïdie (hypothyreoïdie) werkt de schildklier onvoldoende. Valt er nog wat te huttemannen (de familie Hutteman in Rotterdam beoefende het slijpersvak – slijpen, seks hebben)? Een h-woord [zoals hypotheek – en r-woord zoals recessie] pleegt men niet voluit uit te spreken. Hyalien kraakbeen is helder, glasachtig. Geef eens een goed hybridisch woord (samengesteld uit verschillende talen). Een voorbeeld van een hypallage is 'een goed glas wijn' [goed bij glas i.p.v. bij wijn]. Wiskundigen dromen van een hyparschaal als dak [vorm van een hyperbolische paraboloïde]. Butenal is crotonaldehyde [giftige vloeistof, tussenproduct chemische industrie].
10.
De gebutste [met
b(l)uts
of deuk] scharensliep kreeg een
ijskompres. Kun je met een bloedmatige idiosyncrasie
[overgevoeligheid,
afkeer] wel arts worden? Idées
reçues [+]
[algemeen aanvaard
idee] zijn duidelijk in de
maatschappij 'geland'. Idées de
derrière la tête [gedachten
die uit de achtergrond van het bewustzijn opkomen]
komen van ver, en kunnen tot idee-fixen
[dwangvoorstelling
– GB n, VD n/s]
leiden. Het (de)
ijzerhard [grond]
groeide vlak bij de Surinaamse ijzerhart
[lucht
– boom].
Wat is de formule van ijzer-II-sulfaat [internet:
ijzer(II)sulfaat]?
Antwoord: FeSO4.
Ikan bali is een Indonesisch visgerecht. Al iemand een uur in de
wind stinkt, kan dat wel zeven mijl ver zijn. Je moet niet overal
instinken en in tuinen. Hij is vijf jaar geleden de kast in gegaan,
maar is nu vrijgekomen (en
later zelfs uit de kast gekomen).
