Dictee – dictees [2267]
Oefendictee 614 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (243)
1. De vues d'ensemble zijn de algemene beschouwingen. Hoe spreek je 'wagyurund' (momenteel – [wah-kie-joe]) uit? NB Watoessi's zijn weer andere runderen … Met zicht op de Waterman [sterrenbeeld] begon het schip met water maken. Washi(papier) [zuurvrij] komt uit Japan, wasabi is Japanse hete groene mierikswortelpasta. Aan het aantal walvistanden kun je de vroegere walvisstand afmeten. Skalden zijn oud-Noorse hofdichters. De Skal is in Nederland Stichting Keurmerk Alternatieve Landbouw (organisatie die gemachtigd is het EKO-keurmerk toe te kennen). Deze bank heeft een skai bekleding (VD ook, GB alleen (znw.): skaibekleding). Skaat is een zeker Duits kaartspel, tussen drie personen gespeeld met 32 kaarten. Ska is uptempo [bijw.] muziek, ontstaan uit een vermenging van traditionele Jamaicaanse muziek met jazz en rhythm-and-blues [r&b, arrenbie], met een sterke afterbeat. Wat zie jij d'r sjijk [chic, niet meer in VD] uit, zeg. Alle sjwartse joden zijn orthodox (vergelijk: een versjwartster nar = een dwaas, idioot).
2.Een sjtreimel is een bonthoed van chassidische joden. Bij joden is sjuchten ritueel slachten. Piet wilde verdergaan met de tocht, maar Jan wilde niet verder gaan dan Delft. Noem tien veelvoorkomende (veel voorkomende – VD lemma’s: moutan, actinoliet en tijdgevoelig) ziektes. De ene gastvrouw is nu eenmaal veel voorkomender dan de andere. Wat zijn de verschillen tussen rambouillet- [plaats bij Versailles], karakoel- [Karakul in Oezbekistan] en veluweschapen? Kom, trek je vena poetica [dichtader] eens open. In Vlaanderen kun je veluxramen [dakramen] kantelen. VD en GB kunnen nu samen bij VenW ontboden worden. Deze veie [vet, zeer vruchtbaar] grond is niet te koop. De veinzaard [huichelaar] wilde zijn belangen ten aanzien van de cipresbomen veiligstellen. Hij was een vileine [gemene] velijnhandelaar [perkament]. Een velddragon is een wilde bertram [plant] en een veldtjakker is een kramsvogel. Een vehikel heet zo naar het Latijnse vehiculum [voertuig, wagen]. Velcro (van velours [fluweel] + crochet [haakje]) is klittenband, de veleta een dans. Vellum is fijn perkament, een velum onder andere een dak van zeildoek. Die stof is velouté, fluweelachtig.
3. De uitdrukkingen 'veluti in speculum' en 'tamquam in speculo' betekenen beide 'als in een spiegel'. Voortwerken is verder werken. Ik wil bij u verblijf houden. Ik werd als het ware gedoucht onder een verbeuze [woordenrijk, wijdlopig] verbiage [woordenvloed]. Het geschreven verslag was verbatim et literatim, woordelijk en – sterker nog – letterlijk. 'Verchromen' is het verbum infinitum, de onbepaalde wijs. De preses liet zijn feces [fecaliën, uitwerpselen] achter op nummer honderd [toilet]. De verlaatmeester [sluiswachter] was nog nooit op dat verlaadcentrum [vracht overladen] geweest. De religieuze bad voor de aborteuse [doet in abortussen], de (putain) respectueuse [prostituee] en de truqueuse [kunstvervalsster]. De precieuze [verfijnde] precieuses [lid van een damesgezelschap in Parijs – taalverfijning] leefden in de zeventiende eeuw. Stichtelijke geschriften werden in de middeleeuwen aangeduid als libellus aureus [gulden boekske]. Ze bezat van nature een gracieuze gratie. Cymeus [middelpuntvliedend] is in de plantkunde het antoniem van racemeus [middelpuntzoekend]. Bone deus, goeie god! Het meisje liep met een bahneus. Hij wilde het liefst en snel met een glaasje verjus [sap van onrijpe druiven] vergoelijken.
4. Hij wilde me vernachelen met die zogenaamde vermoutsmokkel. Achelen (ook: hachelen of naggelen) is eten (hij kan me de bout – feces, fecaliën – hachelen: hij kan naar de maan lopen), kachelen is kuieren of wandelen, een troep ganzen kwam het erf afwaggelen, achteruitkachelen is (bijvoorbeeld zakelijk) achteruitgaan, baggelen is baggeren en braggelen is morsen of knoeien, ontsjacheren (ook: ontsjachelen) is door sjacheren (bedrieglijke handel, ook: sjachelen) afhandig maken, ganzen gaggelen [gakken] en lompe mensen daggelen of daggeren [zwaar, moeizaam stappen], maggelen is slecht schrijven, rachelen is met rachels bespijkeren (betengelen), aan iets paggelen en tichelen is er nog allerlei kleinigheden aan verrichten, om het af te werken en versjacheren is versjachelen, verkwanselen. Hij verkruide de kruiden van de verkruide molen naar de kruidenopslagplaats. Zijn vrouw kruidde de etenswaren nogal fors. Calleus is eeltig.
5. Hm! Versgebakken broodjes en vers bereide jus d'orange. Het bier is verschaald [geur en kracht verliezen] en verschraald [idem]. Zijn invloed zou ver reiken en verreikende gevolgen hebben. Het rijke Westen ligt ver van het Verre Oosten. Moeten deze woorden niet vernederlandst worden? Ze had veel veine [geluk, pech: deveine] in het spel. Wil je het uiteinde van die veilrank (niet meer in VD: klimoprank) even bijvijlen? Hij was bijwijlen bijna wijlen en dus kassie-zes. Zydeco is volksmuziek van Franstalige Amerikanen langs de Mississippi, sterk geïnspireerd door de Amerikaanse blues en de Franse musettemuziek. De zygoma is het jukbeen. Het zyklon B-gas werd als cyaanwaterstof in de nazikampen gebruikt.
6. Daar had je het gedonder in de glazen: ik kon mezelf wel op mijn lazerij geven, toen ik een fout maakte; ik ben me het apelazarus geschrokken. Wist je dat sinaasappelen feitelijk naar China genoemd zijn? Een pashmina is een sjaal van de zijdeachtige wol van de kasjmiergeit. De titel voor de hoogste burgerlijke en militaire ambtenaren in het Ottomaanse Rijk was pasja. Mijn vader heeft een TIA (transient ischaemic attack, voorbijgaande aanval door een ontregelde bloedtoevoer naar de hersenen; vaak als voorbode van een beroerte) gehad. De Tweede Wereldoorlog wordt ook wel aangeduid als WO II. Een wiskundige, en dan in logicam peccare [tegen de logica zondigen]? Hij zat erop als Gerard op zijn varken [flink aframmelen]. Ik heb de hele nacht opgezeten. Zou die ellende nu echt erop zitten? Wie wou er ook alweer weten wat een wiewouw [gele = de wielewaal] is? Wow (wauw), wat 'n motor! Het welliné [zeker weefsel] hing te drogen op het wengé [houtsoort]. Een weepie [ie:] is een tearjerker [tranentrekker].
7. Wouwouen (wouwous) zijn zilvergibbons. Een wouwaapje is hetzelfde als een woudaapje. Kawauwelen, kawauwen, klepmeieren, lierelauwen, semmelen en sjouwelen is uitblinken in gewauwel, de productie van een verbiage [woordenvloed]. Wiewauwen is wiebelen of zich gestaag bewegen. Een kwijl- of zeverbaard zevert [zeurt]. Ze reageerde als door een weep [wesp] gestoken. Zij is een tennisster sans pareil (zonder weerga – en hij is een tennisster). De wauwe wind was gunstig voor de wauw (wout – politieagent). Succes was nog ver verwijderd. Hij dient in het ver weg gelegen Afghanistan. De bomen plantten we ver uit elkaar, dat leek ons veruit het beste. Hoe Frans is het meervoud 'vertus heroïques' [+] [vernederlandst, ï, h niet uitspreken] nog? Hij toonde veel tact en had een wijdvertakt netwerk. In welke betekenis schmierde [op effect spelen, ook: zijn rol niet serieus, au sérieux, nemen] hij? Hij is vi et armis [door wapengeweld] om het leven gekomen. La vie de bohème [ongebonden, onconventioneel], zo kun je zijn levenswijze het best omschrijven. Die afkorting van 'te weten' (videlicet [k]) telt drie letters, te weten: vdt.).
8.
Vi cessionis [krachtens
een overdracht]
is hij nu eigenaar. Voor een viola-da-gambaconcert heb je een
viola da gamba nodig. De vigna
[nj]
is
een tropische boonsoort. Ik vergis me: het is niet vijfduizend
dertig, maar vijf miljoen dertig. Er vielen vijfenhalfduizend
(vijfduizend
vijfhonderd)
slachtoffers. Hanna(h)
en Emma de Groot volgen de visagistenopleiding.
Ik vertel hem dat liever face to face in een
face-to-facegesprek. In
de oorlog was deze polder geïnundeerd [onder
water gezet].
Je weet het: V is victorie! Wilde zij voor barmhartige samaritaan
[over
medemens ontfermen]
doorgaan door voor Samaritaanse donor [bij
leven orgaan afstaan aan een onbekende]
te spelen? Deze woorden eindigen met 'int': waterhyacint, terebint
(terpentijnboom),
wolfskwint [onzuiver,
huilend geluid],
spint
(xyleem
– houtgedeelte vaatbundels),
Septuagint(a)
[uit
het Hebreeuws in het Grieks vertaalde O.T.],
roodgetint, organdie- [glasbatist]
en oranjelint, mezzo- [halftint,
zwarte kunst]
en lithotint [lithografisch
aquatintprocedé],
lichtgetint, labyrint [doolhof],
kolokwint [komkommerachtige
plant],
hameigebint [wipgebint
bij ophaalbrug],
gentle hint (lichte
wenk),
gelint en gestrikt, forint
(munteenheid
Hongarije
– HUF,
100 filler),
flint (vuursteen),
DNA-fingerprint en bruggebint
(!
– de balken van een brug).
9. Ik geniet altijd van die Zwitserse absint [likeur, alsem en anijs]. Een wollenaaister vervaardigt van wolletjes wollen kleren. De merchandiser [verantwoordelijke] voor de economisers [voorverwarmer] was een womanizer [rokkenjager]. Op een kruiser hebben ze meestal geen geisers [warme springbron; wel gasgeisers?]. Schrijf goed: achromatopsie (totale kleurenblindheid), anerytropsie (roodblindheid), hydropsie (waterzucht), xanthopsie (toestand waarin iemand alle voorwerpen geel ziet), put- [aandeel verkopen] en calloptie [aandeel kopen] en greenshoeoptie [recht om na de beursgang extra aandelen te kopen]. Een vogelvrijverklaarde is vogelvrij verklaard. Een volschip [fregat] hoeft niet per se vol te zijn. Hij zal er wel goed voor staan bij zijn examen. Ze kunnen zowel vooruit- als achteruitboeren. Is het zo, dat de auto al voorstaat? De voogdijinstelling wordt verplaatst. De voorbijtrekkende stoet zou al voorbij zijn, voor ik het doorhad. Hoe werkt zo'n voodoo-economie [met rituele magie]? De vox populi [wat het volk beslist] is de vox Dei [stem van God, spreekwoord]. Vozen [vrijen, neuken] leidt niet tot alles wat voos en vies [moreel bedorven] is. Is er nog voraussetzungslose Wissenschaft [onbevooroordeeld]?
10. Dat was een carambole par pistolet [uit de losse hand]. Een yuccamot [op sierplant, adamsnaald] zul je niet in yuca [maniok] aantreffen. Propeno- of acrylonitril wordt gebruikt bij de lijmbereiding. De zagenzetter was een zageman. Hiervoor kun je beter zaadbeits [beits – hulpmiddel om verfstoffen vast te leggen – in korrels] gebruiken. Is er verband tussen zaad en zaathout [scheepsbouw: zware balk]? Nee, dus. Een zambo is een kind van een zwarte man en een indiaanse vrouw, een zamboni een dweilmachine (ook om kwijl op te vegen). Ik vind zambezihaaien (reuzenhaaien) doodmooi. De zeisenman (Magere Hein) hakt (slaat) eropin met zeisen. Hij ziedt van woede. De maghrib is het avondgebed (islam, een van de vijf dagelijkse gebeden).
