2210 Dictee donderdag 06-05-2021 (1) dictee Dictee van de dag (200) √ x

Dictee – dictees [2210]

Oefendictee 657 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (200)

1. Quadragesimo anno is de encycliek van paus Pius XI (15 mei 1931) over het herstel van de maatschappelijke orde. De Quadruple Alliantie was het viervoudig verbond, in 1718 gesloten tussen Frankrijk, Engeland, Oostenrijk en Nederland. Een quadruple bogey is bij het golfen niet geweldig (4 boven par). Qualibet ex re: door welke oorzaak dan ook. Qualis ab incepto: zoals hij (zij, het) in het begin was. Wat zijn qaly's [medisch: quality-adjusted life year]? In dat spectrum
[van kleuren] bevindt zich een quartet [piek met 4 lijnen]. Quasi umbra persequi: (iemand) volgen als zijn schaduw. Qua talis: als zodanig, quatenis: voor zover. Met quatre-quarts wordt een evenveeltje [gebakje] bedoeld. Quel spectacle des dieux: een aanblik, de goden waardig, ein Schauspiel für Götter. Een quena is een benen blokfluit uit Brazilië. De querelle des Anciens et des Modernes: langdurig twistgeschrijf in de zeventiende en achttiende eeuw over de vraag of nieuwere schrijvers de antieke kunnen evenaren.

2. Een quesadilla is een met kaas bedekte en vervolgens gegrilde tortilla. Quidlibet audendi potestas: vrijheid om waarmee dan ook te experimenteren. Quién sabe [uh]: wie weet? Een quine [kie-nuh] is een worp van twee vijven bij het dobbelen. Qui nil molitur inepte: die niets ondoordacht op touw zet. De quisse(je) [kw] is een gedeelte van een (gebraden) kip [en quiche een taart]. Quoad sacra: wat de geestelijke zaken betreft. Hij is een graag geziene gast. Voor de liefhebbers nog wat Latijnse uitdrukkingen: quaeritur (quaer.): er wordt gevraagd, de vraag luidt, quaestio (quaest.): vraag, quaestio vexata (vexata quaestio): een veelbesproken, onopgeloste vraag, qualibet ex re: door welke oorzaak dan ook, qualiter taliter (taliter qualiter): op enigerlei wijze, hoe onbevredigend ook, qua mandatarius: als gevolmachtigde, quantum in me: voor zoveel het aan mij ligt, van mij afhangt, voor zover ik vermag, quantum valeat: zoveel het waard is.

3. En ook quantum vis [q.v.]: zoveel men belieft, quarto: ten vierde, quarto loco, loco quarto: in de vierde plaats, quat.: quatertemper – in elk jaargetijde een onthoudingsdag, r.-k., quicunque vult: ieder die wil, quid ad me?: wat gaat mij dat aan?, quid ad te?: wat gaat het u aan?, quid faciendum?: wat te doen?, quid inde?: wat volgt daaruit, wat dan nog?, quid mirum?: wat wonder? is het wonderlijk (dat …)?, quid novi?: wat voor nieuws (is er)?, quid nunc?: wat nu?, quid plura?: waartoe meer, er meer van te zeggen?, quid prodest?: waartoe dient het?, quid rei?: wat is er gaande?, wat is er?, quid pro quo: het beginsel, bv. in de handel, dat men iets krijgt voor iets anders, dat de ene gunst de andere waard is, quinto: ten vijfde, qui pro quo: verwisseling van personen of zaken, misverstand, quo animo: met welke bedoeling?, locus delicti: pd, plaats delict.

4. Het Quai d'Orsay is het Franse ministerie (gebouw, indien instelling: M) van Buitenlandse Zaken (naar de straat langs de Seine in Parijs waar het ligt). Quocumque modo [steeds alleen hoofdletter vanwege begin zin]: op welke manier dan ook. Quocumque nomine: onder welke naam dan ook. Quod absurdum: hetgeen ongerijmd zou zijn. Quod licet: wat geoorloofd is. Quod non: dat is echter niet zo, dat is niet waar. Quo jure: met welk recht? Quomodo: op welke wijze (als zelfstandig naamwoord de wijze waarop). Quorum pars magna fui: waarin ik een groot aandeel heb gehad. Quousque tandem?: hoe lang nog? Quo vadimus: waar gaan wij heen? Quo vadis: waarheen gaat gij? Quovis modo: op welke wijze dan ook; hoe dan ook. Een pirosjki is (in de Russische keuken) een met kaas, vlees of groente gevuld pasteitje. Charlotte-russe is room(ijs)pudding met gelei en een rand van biscuits (vergelijk: montagne russe = vanillevla met puddingbiscuits). Op die school doen ze aan slöjd [werken met karton, klei, hout]. De Stijlgroep was een zekere kunstrichting [tijdschrift De Stijl, Theo van Doesburg, Piet Mondriaan, J.J.P. Oud en Gerrit Rietveld]. Chowder is een gebonden maaltijdsoep met vis, etc.

5. Bij de Olympische Spelen spelen bidbooks (ook: biedboeken) een rol. Een biblist is een Bijbelkenner. De priester heeft biecht gehoord. Over (op) een bidelotje [oo] of aapje kun je een das strikken. Bien entendu is welteverstaan. Deze bietenrooier is een bietebauw. 'Bien étonnés de se trouver ensemble' heeft als betekenis: zeer verwonderd zich in elkaars gezelschap te bevinden, m.n. in de betekenis van: samen genoemd te worden. Bier drinken is voorbehouden aan bierdrinkers. Bigarreaus zijn harde Franse kersen. Met de Biblebelt wordt de Bijbelgordel bedoeld. De hoofdbel deed het niet, maar het bijbelgeluid(!) was meer dan goed te horen.

6. Dit was bij het bigotte [kwezelachtig] af. Een bde is een
bijna-doodervaring. Ze bloeien niet, die Bijbelbloemen [archaïsch: treffende plaats in de Bijbel – ook: bloempje]. Een bijoutier is een juwelier. Hij had behoorlijk bijdetijdse opvattingen, zij een behoorlijke bildung, algemene ontwikkeling. Zeker kinderspeelgoed wordt bilboquet [vangbeker + koord + bal] genoemd. Je kunt hieruit evengoed constateren dat Jan even goed biljart als Piet. Help even: een billfold is … [dubbel te vouwen herenportemonnee of -portefeuille]. Bij het bimbambeieren doet de klok bimbam. Hij is in Binnen-Mongolië geboren. De beschouwing kan als bio- en bibliografisch gekarakteriseerd worden. De ontmoeting eindigde in bisbilles, met gekibbel dus. Vandaag behandelen we de bisam(rat) en de bizon. Een biryani is een stoofschotel met basmatirijst. Dit jeremiëren hield bladzijdelang aan. Een blagueur [opschepper] spreekt met blague [grootspraak, lef]. Zet de bledsproeier [aangesloten op bledkraan = tapse – kegelvormig, conisch – kraan in een gasbuis] even aan. Een bleeder is een verliesgevend bedrijfsonderdeel. Blanquette de veau [kalfsragout] heeft weinig met blanketsel [maquillage voor schminken] van doen.

7. Hij is blik- en koperslager. Blessing in disguise: meevaller die aanvankelijk een tegenvaller leek. Schotse blended whisky is een blend [melange]. Blendwerk der Hölle: begoocheling uit de hel (Schiller). In de blindenbibliotheek speelden de kinderen blindemannetje. Terwijl ze in de verkeerstoren aan het blinddammen waren, moest de piloot met blind vliegen zien binnen te komen. Bij Joden (VD, j lijkt fout 2021 OK: J) is een blintse een kleine pannenkoek. De blondes d'Aquitaine zijn goed voor veel vlees. Blut und Boden: leus van de nationaalsocialistische binnenlandse propaganda en grondpolitiek. Ze zong een nogal bluesy [bluesmuziek, melancholiek] song. Blut und Eisen: beginsel van machtspolitiek. Je moet maar weten dat 'blusher' [rouge in poedervorm] van 'blozen' komt. Blühende Landschaften: bloeiende landschappen, een belofte die bondskanselier Helmut Kohl in 1990 de inwoners van de voormalige DDR deed. Hij staat bij het biljart bekend om zijn weergaloze bloques [een forse stoot, rechtuit].

8. Allemaal blauw: blue chip (goudgerand aandeel, in 't bijzonder op de Amerikaanse effectenbeurs), bluefort (een variëteit van de Franse kaas roquefort), bluegrass (countrymuziek, afkomstig uit Kentucky), bluejeans (stof voor – een spijkerbroek), blue movie (pornografische film), Blue Peter (blauwe vlag met een wit vierkant in het midden, op schepen gehesen als signaal voor aanstaand vertrek), blueprint (blauwdruk) en bluestocking (blauwkous, bas-bleu, (femme) savante). Een scheldnaam voor een Duitser is boche [bohsj]. Een bobèche vangt afdruipend vet op. Ze was bobbed [kortgeknipt] en pissed [pisnijdig]. Een board of trade is een Kamer van Koophandel. Ze zeilden een BM [zeilboot van de bergumermeerklasse (klasse van 4,75 m lange zeiljachten)]. Voor het vliegtuig heb je een boardingpass [toegangskaart] nodig. Een boddaertcentrum (niet in wdb.) vangt kinderen met vele problematieken op. Een bodhisattva is een heilige die verwerven van het boeddhaschap uitstelt om anderen te helpen tot inzicht te komen.

9. De Boekenleeuw is een jaarlijkse Vlaamse literatuurprijs
(GB ook: tt - doe in dictee 1 t), de Boekenwelp ook. Hij zei boe noch bah. Lekker, die boemboeboemboe [specerij]? In Vlaanderen kun je bij de Boerenbond goedkoop boerenbont kopen. Zij zei dat uit boert [schertsend, spottend]. Het boerhaavesyndroom heeft met slokdarm en braken te maken. Wilt u dat bo-gesprek [bee-joo = betaalde oproep], die collect call, aannemen, of niet? Boeuf bourguignon is een gerecht van in blokjes gesneden rundvlees met ui en champignons, gestoofd in rode wijn en bouillon. Een boîte de nuit is een nachtclub. Een bollandist is of jezuïet of aanhanger van een Nederlandse filosoof [Jean Bolland, levensbeschrijving heiligen]. Een bonae fidei possessor is een bezitter te goeder trouw. Een bombe (glacée) is een ijsgerecht in twee kleuren. Een bonheur(-du-jour) is een salonkastje. De bondskanseliere moest voor de Bondsdag verschijnen. Bon gré, mal gré: goed- of kwaadschiks, tegen wil en dank. Boomtown (niet in wdb.) is een muziekfestival in Gent.

10. Bone deus: goeie god! Het bone china is serviesgoed van fijne kwaliteit porselein. Elke schrijver uit het Brits Gemenebest of Ierland kan de Booker Prize winnen. Een bordereau is een borderel [meestal een lijst van het een of ander]. De bore [uh] is het oplopen van de vloed als getijgolf in nauwe riviermonden, boreh [ee] is welriekende gele zalf van kurkuma. Hij is born to be wild: in de wieg gelegd voor een ongeregeld, een onconventioneel leven. Het was een bontgekleurd gezelschap van velerlei pluimage. Leni Lagerberg woont in de Bollenstreek en is omringd door bollywoodromantiek.

 

 

  

2209 Dictee woensdag 05-05-2021 (1) dictee Dictee van de dag (199) √ x

Dictee – dictees [2209]

Oefendictee 658 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (199)

1. Is dit niet een beetje van het goede te veel: bonis auspiciis (bonis avibus: onder goede voortekenen), een bonne (Franse kinderjuffrouw), bonne à tout faire (meisje voor alle voorkomend werk), bonne bouche (lekker hapje, traktatie, pour la bonne bouche: als een lekker hapje voor het laatst bewaard), een bonne fortune (een fortuintje, een bof, een meevaller), bono cum Deo (met de goede God, met Gods hulp, met Gods genade – B.C.D.), bon pour le badinage non pour le mariage: goed om mee te dollen, niet om mee te trouwen, bon sens (gezond verstand), bon souper, bon gîte et le reste (goed eten, goed logies en de rest), bonum et aequum (wat recht en billijk is), een bon vivant (iemand die geniet van de goede dingen des levens of een losbol), bon voyage (goede reis!) en bon appétit (eet smakelijk). Welke volken stammen er van Sem af [de semieten: Arabieren en Joden]? Wie kent er nog Semitisch [taal]?

2. De Filistijnen zijn een niet-semitisch volk. Een merguez is een sterk gekruid braadworstje, met name van schapenvlees. Deze dienstplichtige werd indertijd b.o.t.'er [beroeps voor onbepaalde tijd]. Hier is als tapijtstof bouclé gebruikt. Een bouchee is een pasteitje van bladerdeeg met verschillende hartige vullingen. Een bouillotte is een bedkruik. Bouillabaisse is onder andere sterk gekruide Provençaalse vissoep met tomaten. Bouilli is soepvlees aan één stuk, bouillie bordelaise is Bordeauxse pap, kopervitriool met gebluste kalk dus. Een boulingrin is een verzonken grasveld voor balspelen. Een bouzouki is een snaarinstrument, een boustrofedon een schrijfwijze van inscripties. Een bourgeois satisfait is een behoudend burgerman. De bourree is een oude, snelle rondedans uit Auvergne. Een boussole is een meetinstrument [met magneetnaald]. Een bouton d'orient is een besmettelijke zweer in oosterse landen. Hij is zoon van een bovvader [bewust ongehuwde vader] en bommoeder [bewust ongehuwde moeder].

3. Caïro ligt in Boven-Egypte. Een cairn is een pre-Keltisch gedenkteken. De vlag stak erboven uit. Bij Hans en Grietje moet ik altijd aan een boze griet [boos, kwaad wijf] denken. Een zeker balspel wordt bowls genoemd. Dat vlees is gebraiseerd [smoren]. Een bratsch is een driesnarige altviool. Bras dessus, bras dessous: arm in arm of zeer vertrouwelijk. Geven brechcokes [gebroken gietcokes] veel warmte? Brecciën [brokken gesteente, etc.] worden door een bindmiddel verenigd. 'Break a leg' is een synoniem van 'toitoitoi'. De brei-juffrouw vierde haar breidelloze hartstochten bot op haar breiwerk. Ze had een brideversiering [brie-duh – afhangend lint – verkleinwoord bridetje, briedje - mag niet, TA] aan haar hoed. Brevitatis causa: ter wille van de kortheid, om kort te gaan. Brief as woman's love: zo kort als de liefde van een vrouw. De brigges [brigadier, korporaal] mocht wel willen dat ie [dat-ie] brigadegeneraal was. Wat is brinkmanship [balanceren op de grens van oorlog en vrede]? Kun je met een brique [steenrode] briquet [aansteker] briketten [langwerpig stuk brandstof] aansteken? Brno is een overbekende plaats in Tsjechië. Hij bezit veel bouw- en hooiland.

4. Het broeder- en zusterschap stond hoog in aanzien. De
brood-en-spelenbenadering [brood en spelen] werkte [geef het volk ...]. De bronsttijd is van alle tijden, ook van de bronstijd. Het brønstedzuur is een verbinding waarvan de moleculen een proton kunnen afstaan aan een base. De Brugse metten vonden in 1302 plaats, het Beleg
[GB – VD, fout: b – ook 2021 nog] van Alkmaar was in 1573 [GB: Beleg van Breda en Maastricht]. Broyeren is (van zeep) tot vlokken walsen. De brousse is een rimboe, een broes een douchekop. Na beëindiging van de brouille [onmin] dronken ze een brouilly [zekere beaujolais]. Met een brosse [kort overeind staand kapsel] heb je een broskuif [borstelkuif]. Bruta fulmina: ongerichte en onbewezen beschuldigingen en bruta Fortuna: dom geluk. Een brunhilde is een grote, forse blonde vrouw, Brunhilde kennen we uit het Nibelungenlied. Een brunoise is een mengsel van in kleine blokjes gesneden groenten. Wou je mij bruuskeren [schofferen]? Een buddleja is een vlinderstruik. De gebaksnaam buche [buusj – boomstam, kerststronk] komt van 'bûche de Noël' [= Frans!] . Geef die büchnertrechter [chemie: porseleinen filtreertrechter met geperforeerde plaat] even aan, wil je?

5. De bugelspeler [uu] ging onderuit. De Buitenbezittingen waren de Buitengewesten, die bevonden zich buiten Java en Madoera. Is buisjes- net zoiets als vlaggetjesdag? Ja. Builderen [ih] is hoge gebouwen beklimmen als sport. Kom je buiten spelen? Bij BVN-TV
[het Beste van Vlaanderen en Nederland – Televisie] is er sprake van een eigennaam. Hij heeft een byzantijnse [slaafs] geest, maar komt niet uit Byzantium (Istanboel). De tureluur (daak, tjerk, tuimelaar, tuit, tuiter, tuut, tuuk) kwinkeleerde als een tierelier. Een tiereteintje is een tjiftjaf. Volwassenen doen van 'tuttut', kinderen 'tuuttuut'. Met een ellenstok kun je de ellepijp nameten. De butoh [boe-too] is een moderne, gestileerde Japanse dans.

6. Bévues zijn misslagen, bokken, flaters. De Buma/Stemra gaat over auteursrechten. Het terrein werd gebulldozerd. Bij het hockeyen kennen ze de bully [kruisen van de sticks]. Het buna [uu] is een soort van synthetisch(e) rubber. Welke burggrafelijke voorrechten zijn er zoal? Alle bunny's zijn gekleed naar het logo van Playboy. De bunraku is het Japanse poppenspel met zeer brede, uitgewerkte decors. De butage is het springen van de biljartbal. Een burrito is een soort tortilla. Studenten doen vaak burschikos [oo – burschikoser - studentikozer]. De Orde der Weefsters is de vrouwelijke pendant van de Orde van Vrijmetselaren. (R)-2-butanol is optisch linksdraaiend. De ontmoeting was r.a., remotis arbitris: zonder getuigen, in het geheim. Raden te over: voorbedachte raad, met voorbedachten rade, Moeder van de Goede Raad (Moeder Gods), de Raad van Indië, de raad van Middelburg, de raad van elf staat Prins Carnaval bij, en de Raad van Bestuur in Suriname is een adviescollege.

7. Verder: de Raad van State, de Raad van Vlaanderen, de Vlaamse Raad (vroeger het Vlaams Parlement), de Hoge Raad der Israëlieten (het sanhedrin), de Hoge Raad (der Nederlanden), de Centrale Raad van Beroep, de Raad van Beroerten, de Raad voor Economische Aangelegenheden (REA), de Raad van Europa, de Raad van Justitie, de Hoge Raad van Adel, de raad van administratie (raad van beheer – rvb – ook: bestuur), de Buitengewone Raad van Advies (1942-1945), de Raad van Arbeid, de Hoge Raad van de Arbeid (voorganger van de SER), de Raad van Beroep, de raad van commissarissen (rvc), de Raad van Defensie, de Hoge Raad voor Diamant, de Economische en Sociale Raad (VN), de raad van onderzoek (soort van eregericht, dat in bepaalde gevallen moet beslissen, of iemand officier mag blijven of niet) en ten slotte de Raad voor de Scheepvaart (verouderd: de Raad van Tucht).

8. Ook niet ongenoemd mogen blijven: de Raadgevende Vergadering van de Raad van Europa en West-Europese Unie en de Raadgevende Interparlementaire Beneluxraad [eigennaam, anders streepje!].
Onze-Lieve-Heer heeft rare kostgangers. Een Celtic field (raatakker) is een historisch complex met akkertjes van ongeveer 160 vierkante meter, omgeven door lage walletjes die elkaar loodrecht kruisen. Hij is een echte rabas [onbesuisde] onder de rabauwen [landloper]. Die kwieke rabbies [konijnen] kunnen heel goed vermenigvuldigen. Heb rachmones [medelijden] met mij! Het rad van Sinte-Katrien is het katrienerad (huidziekte in de vorm van een steeds groter wordend wiel, katrienewiel). Radar komt van 'radio detecting and ranging'.
Raden-ajoe is de titel van de echtgenote van een regent [Indië]. Radikalinski is de pseudo-Russische schertsnaam voor radicale of radicaal geachte (socialistische en communistische) actievoerders. De Ku Klux Klan (USA – KKK) bestrijdt minderheden.

9. De RFID, de radiofrequentie-identificatie, is de technologie waarmee d.m.v. een chip een product op afstand kan worden herkend. Een radio-isotoop is een radioactieve isotoop. De RAF is (ook) de
Rote-Armee-Fraktion. Een rafblauw uniform herinnert aan de Royal Air Force. De rafflesia is een Oost-Indische woekerplant op de wortels van cissus- en vitissoorten. Een raffleslamp [lamp bestaande uit twee matglazen stolpen op elkaar, aan glazen kettingen met een rij kristallen staafjes eromheen] is heel hip. Raggamuffin is de hiphopvariant op reggae. Het rahout is de sent [lijst, gording] van de gilling [schuins naar omlaag afgezaagd einde van een balk of een plank]. Een railleur
[ree-leur - werkman tramrails] houdt zich niet met raillerieën [scherts] bezig. Beschrijf de staatsraison, de raison d'état [zich niet aan het bestaande recht of de zedelijke normen gebonden achten door de staat zelf]. De raison d'être is trouwens de bestaansgrond. Een rakelijzer is een loet of een sleis [kolen in de oven roeren]. De raka (meervoud: rakaat) is een vast onderdeel van de salat, zoals bv. de takbir [uitspreken 'Allahoe akbar'] of de recitatie van een soera [Koranhoofdstuk]. De rajayoga is het streven naar controle over de geest. Een rail-wegvoertuig verzorgt rail-routevervoer. Het vlot zou spoedig lekslaan, lek raken.

10. Raku [oe] is zachtgebakken handgevormd aardewerk met loodglans (Japan, theeceremonie). Een RAL-kleur verwijst naar de ReichsAusschuss für Lieferbedingungen. Ik ben op 22 april geboren en dus net geen Ram. De ramboetan is een zekere vrucht. Een ramequin is een vuurvast ovenschoteltje (voor crème brûlée). De ramingssommen staan op de ramingsstaat. Het RIT is het Rampenidentificatieteam. De gemalin van Aegir was Ran. Rana in fabula: de kikker in de fabel (die zich opblies om even groot als de koe te zijn, maar ten slotte barstte).

 

 

2208 Dictee dinsdag 04-05-2021 (1) dictee Dictee van de dag (198) √ x

Dictee – dictees [2208]

Oefendictee 659 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (198)

1. De gemeenten van het Vlaamse Gewest die als een ring om het Brusselse Gewest heen liggen, vormen de (Vlaamse of Brusselse) Rand. Welke steden behoren tot de Randstad (Holland)? De rangaku is in Japan de studie van Nederland en het Nederlands. Na dit toernooi (tornooi: verouderd, Belgisch-Nederlands, niet algemeen) gaan de mannen op tournee. Het rangoli is een Indiase kunstvorm. Een raout [raa-hoet] is een voorname, deftige avondpartij [ook: rout - au]. De dissrap was tegen A. gericht. Een rapaljaan was lid van de Rapaljepartij. Ik lees de woorden 'eierrapen' en 'contrapen' [borgpen]. Dit rapid [schaken, dammen] mag maar een kwartier duren.
1 Zwitserse frank is 100 rappen. Een raptor, largitor, is tegelijk gierig en verkwistend. Bij een sneeuwwandeling doe je raquettes [sneeuwschoen] onder. Een rara avis in terris nigroque simillima cygno [lett.: een zeldzame vogel op aarde, het meest lijkend op een zwarte zwaan] is een kuise vrouw. De Noorderrassen [ras: wiel, draaikolk] bevinden zich in de Westerschelde.

2. De ras el hanout is een kruidenmengsel, gebruikt bij de bereiding van het gerecht couscous. Een rasoel is een apostel van Allah. Een raspoetin is een intrigant. Een rassé is een kleine Indische civetkat. Een rastaquouère is een buitenlandse snoeshaan. We drinken in de regel ratafia [likeur]. De ratanhiawortel is een adstringerend [doen samentrekken] middel. Die raté [mislukkeling] maakte van zijn vrouw ook nog een ratee. Ratio juris: de algemene rechtsbeginselen. Ratio legis: de bedoeling, de grondgedachte van de wet, de strekking van een bepaling. Ratione officii (r.o.): ambtshalve. Ratione personae: wegens de (bedoelde) persoon, wegens de aard van zijn karakter. Rationes decidendi: beslissende redenen. Rationes dubitandi: redenen tot twijfel. Rationes pro et contra: redenen voor en tegen. Ratio suasoria: overreding. Ratio sufficiens: voldoende reden, grond. De rattenbeetziekte is de sodoku. Hitler was de rattenvanger van Berlijn, maar Hameln?

3. Hij zal daar niet rouwig om zijn; de tegenpartij valt dat natuurlijk wel rauw op het dak. Een ravelijn is een demi-lune [buiten de vestinggracht]. Een rawah is in Indië een moeras. Hij ging als een razende roeland tekeer. Ze verviel razendsnel in razernij. RBT's zijn recherchebijstandsteams. Il re galantuomo: koning-gentleman, de bijnaam van koning Victor Emanuel (1820-1878). De REA is in Nederland de Wet Re-integratie Arbeidsgehandicapten. De reaganomics [Reagan, potus] verminderden de overheidsuitgaven. Een rebab is in Indië een soort van tweesnarige viool, onderdeel van de gamelan. Rebel without a cause: opstandige jongere, m.n. van welgestelden huize, zonder idealen, die niet precies weet waartegen hij in opstand moet komen. Rebus sic stantibus: nu of daar de zaken zo staan, onder deze omstandigheden. Een récamier is een soort rustbank. Een recessionista [modebewuste vrouw, recessie, outlets] is een chiconomic (dat laatste woord is maar even in de mode geweest en staat niet meer in VD). Mijn moeder kon heel goed rechtbreien
[VD 2018: aaneen! – ook: niet rechtbreien wat krom is – altijd aaneen.].

4. Een rechter a quo (judex a quo) is de rechter tegen wiens beslissing het ingestelde rechtsmiddel is gericht. Een error juris is een rechtsdwaling. De raad van rechtsherstel is in 1967 opgeheven. Je moet die grote spijker maar even rechtslaan. Vanbinnen kookte ze, haar woede kwam van binnenuit (niet: van buitenaf). Het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (WvBRv of Rv), wordt kortheidshalve ook wel Rechtsvordering genoemd. Hij is een jantje-rechtuit [openhartig]. Een custode is handig bij het lezen [1e lettergreep van volgende bladzijde]. Wie bedacht dat bedoelde reclamenidee (van de custode of bladwachter) eigenlijk? Een reclusengroepje [ingemetselde kluizenaar] is tamelijk honkvast. Een recollect [vr.: recollectine] is een franciscaan die streng de oude orderegels naleeft. Dat kan ik je recommanderen (aanbevelen). Een récompense [aanvulling gemeenschap van goederen, ook: recompensie] is het tegengestelde van een reprise [persoonlijke compensatie uit de gemeenschap van goederen]. Een recruiter is een rekruteerder. Na het rectale toucher werd een dito klysma ingebracht. Recta prava facere: wat krom is recht praten. Krompraten is trouwens kromtongen of tatewalen.

5. Moest ik jouw fouten weer rechtbreien? Interessante woorden met '*esk' (zoek ze maar op): burlesk [boertig, kluchtig], chevaleresk [ridderlijk], clownesk [clownachtig], dandyesk [dandyachtig] , gargantuesk [overdadig in voedsel en drank], grandguignolesk [griezelig, luguber], kafkaësk [kafkaiaans, op raadselachtige wijze bedreigend], operatesk (niet: operaësk! – op een opera lijkend,
opera-achtig), pantagruelesk [overdadig in voedsel en drank], picaresk [schelmachtig], rocambolesk [fantastisch, onwaarschijnlijk (verhaal)] , simiësk (aapachtig), soldatesk [als van een soldaat], statuesk [als van een standbeeld] en sultanesk [zoals een sultan]. Recte bene: zeer juist. De rector magnificus was ziek. Het is milieuvriendelijker om iets recto verso [dubbelzijdig] af te drukken. Dat idee is vrij reçu [algemeen geaccepteerd]. Reculer pour mieux sauter: een klein voordeel opgeven om later een groter te kunnen krijgen [vgl. spierinkje en kabeljauw]. Er werden drie redes gehouden over alle reden van Noord-Holland door mensen met redenkennis.

6. Een redemptorist is lid van de congregatie van de Allerheiligste Verlosser. De Congregatio Sanctissimi Redemptoris (C.Ss.R.) is zo de congregatie van de orde der redemptoristen. Deze gerede [klaar] producten vragen om gerede [onmiddellijk na koop] betaling. Redire ad nuces: kinds worden. De koperionen (Cu₂⁺) van kopersulfaat kun je reduceren tot metallisch koper (Cu). Reductio ad absurdum: bewijs uit het ongerijmde. Amenorroe [uitblijven menstruatie], diarree en seborroe [overmatige talgafscheiding huid] zijn vervelende aandoeningen. De reeën- en gazelleogen keken me aan. Hebt u nog zin in een feest, kies maar: Wekenfeest [joods pinksterfeest], Suikerfeest [Ied/Eid-al-Fitr, afsluiting ramadan], Slotfeest [joods: 8e dag Loofhuttenfeest], Portiuncula-aflaatfeest [2 augustus, H. Franciscus van Assisi], Lichtfeest [joods: Chanoeka], Oranjefeest [huis van Oranje], Offerfeest [meerdaags islamitisch: offer van Ibrahim (Abraham) – Schapenfeest - Eid/Ied-al-Adha], Lotenfeest [joods: Poerim], Loofhuttenfeest [zevendaags joods feest, gevierd in oktober, herdenking exodus uit Egypte], Hamansfeest (= Poerim), Bacchusfeest [bacchanaal], allerzielenfeest [r.-k.: 2 november, overledenen – Allerzielen], chanoekafeest [Chanoeka, inwijding tempel], hamansfeest (neutraal – vreugde over ondergang tegenstander), kerstfeest [Kerstmis], nieuwjaarsfeest [Nieuwjaar], holifeest [Hindoestaans, (Holi) Phagwa], paasfeest [Pasen], pinksterfeest [Pinksterfeest], ramadanfeest [ramadan], sinterklaasfeest [Sinterklaas], enne … Pasen en Kerstmis. Aan de hengel zat een reel [voor snoer vieren of opwinden].

7. Hij kreeg een re-engagement [nieuw dienstverband]. Ze willen het Beleg van Leiden re-enacten [naspelen]. Het verouderde 'reesplee'
[VD – GB: raceplee] staat voor scooter. Référés vinden voor de kortgedingrechter plaats. Met refluxesofagitis heb je een slokdarmontsteking [aan de oesophagus dus]. Die croupier houdt van kroepoek. Wat waren refuseniks [Joodse Sovjetburgers die niet naar Israël mochten]? In de Vulgaat beslaat het Regum vier Bijbelboeken, overeenkomend met 1 en 2 Samuel en 1 en 2 Koningen. De regels van de markies van Queensberry gelden bij het boksen ter bevordering van de sportiviteit. Dit is een weinigregelig gedicht, zeg maar erg weinigregelig. Hij is expert in meet- en regeltechniek. Zoek maar op: blauweregen [heester, klimplant, wistaria], goudenregen [boom, heester], gele regen (mycotoxine – giftig, van stofwisseling schimmels) en rode regen (de ruige acacia – Robinia hispida). Van 1715-1723 had je in Frankrijk de régence [regentschap]. De Hyaden worden ook wel Regengesternte (Regensterren) genoemd. Een regenjekker is een regenjack of -jas. De regenmaand in de Franse republiek heette pluviôse.

8. Regis ad exemplar: naar het voorbeeld van de koning. Regium donum: koninklijke gift en regius professor: aan Engelse universiteiten een professor die een door de koning (m.n. door Hendrik VIII) ingestelde leerstoel bekleedt. Een regula juris is een rechtsregel. In het hart van de Leeuw [sterrenbeeld] vinden we Regulus [ster]. Met 45 liter wijn kun je 10 rehabeams vullen. Een reier is een uithaler [van tenten = dak van linnen]. Wat is het verschil tussen reïmponeren [boekdrukkerij] en re-importeren [opnieuw]? Aan Reinaert (Reintje) zijn de reinardieën [listige streek, sluwheid] ontleend. Hij keerde re infecta, onverrichter zake, terug. Reining is dressuur in western style. De reine du bal is de mooiste en meest gevierde van alle danseressen. Reïsen zijn gezagvoerders of kapiteins van een Ottomaans koopvaardijschip. Heb je de reis- en kredietbrief wel bij je? De reishi [paddenstoel] wordt in de traditionele oosterse geneeskunst gebruikt. De waterplanten werden gereit [uitgedund]. De ecu was tot 1999 in de Europese Unie de rekeneenheid. En de écu? Oude Franse daalder, kroon.

9. In België is het Rekenhof het college dat toeziet op de besteding van overheidsgelden. Een rekening van Jan Kalebas valt moeilijk te ontcijferen. In Nederland is de Algemene Rekenkamer het college dat toeziet op de besteding van overheidsgelden. Het bitterzoet (een slingerplant) wordt ook wel rek-op genoemd. Op het toneel lagen heel wat rekwisieten. Hout houdt van hout. O ja, houdt hout van hout? In het theater staat relâche voor: geen opvoering. Een relâche forcée is een gedwongen oponthoud, m.n. van schepen met averij. De man heeft in het bordeel gerelaxt. Met trisomie 21 wordt het syndroom van Down, d.w.z. dubbele aanwezigheid van het 21e chromosoom, aangeduid. Het relief en bas is het bas-reliëf. Het relief en creux is het reliëf waarbij de hoogste punten van de figuren gelijkkomen met het vlak waarin ze zijn aangebracht. Een reliquiarium is een reliekschrijn. Hij hing over de reling.

10. De bananenrelish breng ik u zo meteen. In zijn remslaap droomde hij van r.e.m. (rasterelektronenmicroscopie) en de REM (historisch: Reclame-exploitatiemaatschappij - op tv-schip). Er ontstond een remarquabele [opmerkelijke] revival [opleving van geloof]. Wat hier een déblai [uit te graven grond] is, kan daar een remblai [op te werpen grond] vormen. Een remedial teacher is een noëpedist. Het zijn van rondom-lelijk [znw.! – mv. -en] is een goede remedie tegen de liefde. Dat incident riep een reminiscens en aha-erlebnis op. Remisso animo is met slappe of trage geest, zonder animo. Remis velisque
(velis et remis): met de grootst mogelijke spoed.

 

 

2207 Dictee maandag 03-05-2021 (1) dictee Dictee van de dag (197) √ x

Dictee – dictees [2207]

Oefendictee 660 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (197)

1. Een bowdenkabel [oo] is een remkabel. Hij behoort tot de Remonstrantse Broederschap. Met de remote control werd de remote sensing ingeschakeld. Remotis arbitris (r.a.): zonder getuigen, onder vier ogen. Remotis partibus: na wegzending van de beide partijen. Morgen krijgt mijn auto een remouldband [ie oh – nieuwe rubberlaag]. Het vliegtuig belandde in een remous (dit is geen wens – stijgen en dalen – luchtlaag). Ik blijf moeite houden met remuneratie (beloning, betaling) en renumeratie (terugbetaling). Ze was duidelijk niet bedacht op de rendez-moi [wisseltruc]. Een renegaat (mammeluk – christen onder dwang naar islam) is nog erger dan een Turk. Ik hoorde par renommée [bij geruchte] dat zijn renommee [goede naam] in het geding was. Het renseigneerrecht is hier echt van toepassing. Deze lening rentte (tot nu toe) erg goed. Deze stukken zijn gerenvooieerd aan de rechter-commissaris [in handen stellen]. Een reparatrice is kloosterzuster van de orde van Maria Eerherstel (Societas Mariae Reparatricis – S.M.R., achter naam s.m.r.). Wat, doen ze hier aan repasse [volledig nieuwe 2e vervolgmaaltijd]? Een repêchage is een herkansing in de sport.

2. Een repellant [ie èh uh] is een insectenwerend middel. Het repentir is het pentiment(o) [ook: pentiment, bij schilderen]. Wat doen legeronderdelen op repli's [positie waarop een legeronderdeel zich kon terugtrekken]? Is jullie repo [reportage] al af? Répondre en Normand is een ontwijkend antwoord geven. Die kunstplaat is in repoussé [aan achterzijde inhameren] gerepousseerd. Reptilia Parnassi: de prulpoëten die, door afgunst bezield, giftig en spijtig van aard plegen te zijn. De république des lettres (res publica litteraria) is de republiek der letteren. De maanden van de republikeinse kalender zijn vendémiaire, brumaire, frimaire, nivôse, pluviôse, ventôse, germinal, floréal, prairial, messidor, thermidor en fructidor. Het was een repugnant (uitspraak:
gn/nj – weerzinwekkend) schouwspel. Requiescat in pace (R.I.P.): hij (zij, het) ruste in vrede (de laatste woorden van de requiemmis). Ook: requiescant in pace: mogen zij in vrede rusten (en ook: rest in peace). Rerum novarum: dat is een encycliek door paus Leo XIII op 15 mei 1891 uitgevaardigd.

3. Res: ding, zaak, res accessoria: bijzaak, res alienabilis: vervreemdbaar goed, res angusta domi: armelijke huiselijke omstandigheden, res communis: gemeengoed en res decisa: een twijfelachtige zaak. Reseceren is operatief wegnemen (uitsnijden). Reserpine [bloeddrukverlager] wordt uit rauwolfia gewonnen. Een reserva [enige tijd op fust, langere tijd op fles] is nu eenmaal geen crianza [idem, kortere tijd op fles]. Reservatio mentalis: het (voor zichzelf) aan eigen of andermans woorden een andere dan de gewone betekenis geven om iemand te misleiden. Reservatis reservandis [r.r.]: met het nodige voorbehoud. De Heilige reserve wordt in het tabernakel bewaard. Res familiaris: vermogen, huishouden. In Den Haag (de Residentie) resideerden de Oranjevorsten doorgaans. Dit is een resiliabele [opzegbaar] overeenkomst. Res immobilis: onroerende zaak. Res integra: juridische zaak, nog in haar geheel onaangeroerd of onaangetast, res judicata: gewezen vonnis, res litigiosa: zaak waarover geprocedeerd wordt.

4. Res mali exempli: iets dat tot een slecht voorbeeld strekt, res mobilis: roerend goed, res novae: nieuwe staatsorde, revolutie en res nullius: zaak die aan niemand toebehoort, onbeheerd goed. De resources zijn het geheel van mensen en middelen (geld, grondstoffen, productiemiddelen) benodigd voor het voortbrengen van een product of dienst (vergelijk: human resources, hr, en hrm, humanresourcesmanagement). Met ressources worden middel(en) van bestaan, capaciteiten, bedoeld. Een (putain) respectueuse is een prostituee. Respice finem: let op het einde. Res praeternaturales: bovennatuurlijke dingen. Res publica: het algemeen belang, de staat. Res rusticae: huisbestuur. Een ressort is een rechtsgebied, een resort een luxueus verblijfscomplex. Het tijdvak van 1814-1830 wordt de restauratie genoemd. 'Restbank' is een eufemisme voor 'bad bank'. Resurgam: ik zal weer opstaan.

5. Restitutio in integrum: herstel in de oorspronkelijke toestand, in vroeger bezit enz., met name krachtens daartoe strekkende vordering, door rechterlijke tussenkomst. De resultatenrekening is de
winst-en-verlies- of verlies-en-winstrekening. Met restless legs wordt het rustelozebenensyndroom bedoeld. De RET is de Rotterdamsche Electrische Tram (een stadsvervoerbedrijf). Het reticulaire stelsel of reticulo-endotheliaal systeem is het weefsel in milt, beenmerg en lymfklieren. Hij heeft diabetische retinopathie [bij suikerziekte optredende degeneratie van de kleine bloedvaatjes in het netvlies]. Hij was zo te retorqueren [met eigen woorden bestrijden]. Een retourtje is een heen-en-terugbiljet. Bij emigreren: single ticket, geen retourticket.

6. Een ignatiaanse retraite duurt niet per se 30 dagen. Retrieval
[2x ie uh] is het opzoeken en zichtbaar maken van in een databank opgeslagen informatie. Retroflectie heeft met licht van doen, retroflexie is een medische term. Daar heb je de retteketet sjing-boem 2025 [fanfare]. Weichselhout is welriekend, goed ruikend. Een reukdoosje is een loddereindoosje. Reumatoïde artritis moet je aan de hand zoeken. Bij een réussite [succes] is alles gereüsseerd [geslaagd]. Bestaat het internationale persbureau Reuters nog steeds? Maar dat is toch een reuze-idee! Een reuzenbed is een hunebed en een reuzenboom is een sequoia. Een reuzenkever is de goliathkever. Die man had een reuzengeslacht. Hij kende een reuzemop over reuzenmoppen [stenen]. Met Herculeus labor wordt herculeswerk (herculesarbeid) bedoeld. Rev.D. of R.D. [Reverendus Dominus, Reverende Domine]: eerwaarde heer. Het (specifieke) Reveil is een stroming van vernieuwing in het godsdienstig leven onder de protestanten.

7. Re vera: in waarheid, werkelijk. Het revêtement is de muur waarmee het talud van een vestingwerk bekleed was. Een reversed take-over is een zekere bedrijfsovername. Het orkest speelde een rêverie [dromerig muziekstuk]. Reverendus Pater: de eerwaarde vader (als vocatief (vocativus) 'Reverende Pater', eerwaarde vader). Reverendus Dominus (zie eerder): de eerwaarde heer (als vocatief 'Reverende Domine', eerwaarde heer). Het debieltje maakte een reverence [eerbiedige buiging] voor de reverbère [lantaarnpaal, ook: lantaren]. 'Revivificatie' is een moeilijk woord [chemie: terug naar oorspronkelijke toestand]. De Culturele Revolutie vond in China plaats, de Russische Revolutie in 1917. Hoe werkt een revolving fund [investeren in festivals, tentoonstellingen, etc.]? Rex apostolicus: Apostolische Majesteit (titel Hongaarse koningen), rex catholicus: titel voor Spaanse koningen, rex christianissimus: Zijne Allerchristelijkste Majesteit (titel Franse koningen), rex fidelissimus (titel van Portugese koningen, door paus Benedictus XIV aan Johan V verleend).

8. De Rode Halvemaan is de islamitische pendant van het Rode Kruis. Een rez-de-chaussee is een benedenwoning. Het scheikundig element Rg is röntgenium (unununium – UUN – 111). Het RGB- (rood, groen, blauw) - bij tv - of CMYK-begrip (Cyan, Magenta, Yellow, Key – black) - bij drukkers - geeft de primaire kleuren weer, waarmee door kleurmenging full colour kan worden gedrukt. Rh staat voor resusfactor of het scheikundige element rodium [en RH = Republiek Haïti]. Een rhinestone is een rijnsteen. Een Rhodesian ridgeback is een leeuwhond of pronkrug. Met rhônewijn wordt côtes du Rhône bedoeld. De (het) Riagg is de Regionale Instelling voor Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg. De CAC-40 is de Compagnie des Agents de Change-40 (beursindex van Parijs – uitspraak: kahk-quarante). Bij cabernet kennen we de cabernet franc (loirewijnen) en de cabernet sauvignon (voor rode bordeauxwijnen). Een kabaret is een schenkblad, dienblad.

9. De caddie [golf] deed een cd in de caddy [lade]. Het cadavre exquis is een surrealistisch literair (GB ook: tt - doe bij dictee 1 t!) spel. De cacoëthes carpendi is de vitzucht. Met een cachet-crampon sluit je een brief. Caelum et terras miscere: hemel en aarde bewegen. Cajons zijn handtrommels. Een hoody is een sweater met een capuchon. Hij wilde me de Calvarieberg (de naam komt van Calvarië) op leiden. Calomnie is laster, kwaadsprekerij. De call of the wild is het romantisch verlangen om de vertrouwde omgeving te verlaten en elders, in de ongerepte wildernis, een nieuw bestaan op te bouwen. Een caligula is een met macht beklede wrede sadist. Is de californisering [onbekommerde levensstijl jongeren] ook Nederland al binnengedrongen? Het calicot is katoen uit Calicot of Calcutta. Het calgon [calcium gone! – merknaam] maakt water zacht. De calendae of kalenden: meervoud van de eerste dag van de Romeinse maand. Ad calendas graecas: met sint-juttemis. De calculus Minervae: de beslissende stem.

10. Calcar addere currenti: nodeloos aansporen. Camaraderie à titre de revanche: kameraadschap bij wijze van wraakneming. Een camelot du roi is een monarchistisch propagandist in Frankrijk. Een camera lucida projecteert beelden op papier. Een campo santo is een begraafplaats in Italië. In Canada groeien canada's (informeel: canadassen). Een cannabist gebruikt hasj of weed. Wie kent het cant [èh] (een soort van argot) niet? De moerabitoen (= mv., kluizenaars; in VD: sub lemma ribat; volgens internet een soort van moslimkruisvaarders; vrouwen: moerabitaat, dat niet in wdb.) verdedigden hun ribat (versterkt moslimklooster). Zijn fiets was foetsie, ribbedebie.