2086 Dictee woensdag 03-02-2021 (1) dictee Dictee van de dag (108) √

Dictee – dictees [2086]

Oefendictee 749 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (108)

1. Een sluitkrop is een zware krop sla, geen gewone kropsla dus. Wordt hang-en-sluitwerk nu wel of niet als één geheel opgevat? Ja. Slurry is schlamm [kolenslik]. De kleur- en smaakstoffen horen op de verpakking te staan. De smalneus is een aap uit de Oude Wereld. Met de gordel van smaragd (vergelijk: Rijk van Insulinde) wordt het voormalig Nederlands-Indië bedoeld. Wat waren de zeven smarten van Maria (Moeder van Smarten of Moeder der Zeven Smarten)? Op het smartboard werd een smart bomb [slimme bom] uitgetekend. Ik heb nog een dumb- [eenvoudige] en nog geen smartphone [slimme mobiele telefoon. ook pc]. Een smeekpsalm gaat meestal niet over smeekolen [voor de smid]. Smeltijzer wordt ook vloei-ijzer genoemd (een soort van I-ijzer? – met I-profiel). De MI is de smeltindex (melting index – vloeiing kunststoffen). Op mijn lootje was een smeltloodje [veiligheidsplug] gevallen. Een smeltnet [net om smelt te vissen] is niet wat je denkt. Kijk: een stilleven met amaril [zeer hard gesteente om te polijsten] en amaryllis [plant]. De smerissen hielpen de dreumesen.

2. Wat doet men met lycopodium [sporen wolfsklauw – pillen, waterafstotend]? De SMI is de Swiss Market Index (beursindex van Zürich). De SMID is in Nederland de School Militaire Inlichtingendienst (dienstonderdeel van de Koninklijke Landmacht). Het is daar een
gooi-en-smijttent. Ze is een femme fatale met smokey eyes [zwoel, verleidelijk]. Je zult wel de smoor inhebben over die treiterij. Hij is smoorlijk verliefd, smoorverliefd. Zijn smoothies [zeker drankje] goed voor baby's? Smoren is laten gaar stoven [= klaarstoven]. Is die smulpapenrij aan de smulpaperij? Een poelie is een snaarschijf [gegoten ijzeren schijf voor staalkabel]. Je zou snacktaks op snackseks moeten heffen. Die schnaps [jenever] wordt ook wel snaps [VD] genoemd. De bek- of snavel-en-veerrot wordt door het circovirus veroorzaakt bij papegaaien. Sneakersok: footie [sok zonder schacht]. De SNCF is de Société Nationale des Chemins de Fer Français. ADSL [GB ook: adsl] is de asymmetric digital subscriber line [vgl. VDSL – V staat voor very high speed].

3. De SNCB is de Société Nationale des Chemins de Fer Belges (Franstalige naam van de NMBS). Ik ontmoet u juist ter snee (ter snede – op het gunstige, geschikte moment). Een sneeuwbes heeft rozerode bloemen. De sneeuwmaand is nivôse (Franse Republiek – en de sneeuwmeter de nivometer) en de verschrikkelijke sneeuwman is de yeti (onder de Yggdrasil? – noordse mythologie – wonderboom). De sneeuwmus is een noordse vogel. Dat boek zullen ze sneevergulden. Daarna is het goud op snee. Zo'n postbode heeft wel iets van een snelle jelle. Deze snek is een Vikingschip. We onderscheiden de sub-, super- en transsonische snelheden. Bij het snelnet is er sprake van adsl- ADSL- en ATM-technologie [SR]. De eerste afkorting staat (VD) voor 'asymmetric digital subscriber line', de tweede (Wikipedia) voor 'Asynchronous Transfer Mode' [geldautomaat SR]. Wordt er nog vaak een snellius [plaatsbepaling door het meten van twee hoeken tussen drie bekende punten] gedaan? Een sneltrein is een S-trein. Elke smid heeft een snijbeitel. De eenheid atmosfeer (atm) is vervangen door de pascal (Pa): 1 atm = 101.325 Pa.

4. Engelse snijbokking is gerookte kanaalharing [net als 'noordzeegarnaal']. Met een snijijzer maak je schroefdraad. Snijprei is bieslook. Hij zal wel weer een snip aan hebben, een snipper ophebben [dronken zijn]. Hoe wordt snip-snap [gezelschapsspel met zekere kaarten] gespeeld? Snitsels(!) snijdt men van kinabast. Elsje houdt van snoepies en schnitzels. Het drievoudig snoer: God, Nederland en Oranje. Vanmorgen snoozede [in bed sluimeren] ze nog, vanmiddag doet deze snoezepoes de snoezelzorg [verstandelijk gehandicapten snoezelen in de snoezelkamer]. In die winkel van Sinkel hebben ze veel snorrepijperij [snuisterij, prullen]. Hij heeft een snorrenbaard en een geitensik. Die snotapen hebben me potdorie, jandosie, voor Piet Snot gezet. Nooit meer vergeten: de snotolf of strontvreter is de steenkruiper, een snotdolf/dolver (ook snotolf) is een snotneus [scheldwoord]. SNP is het single nucleotide polymorphism, een
DNA-variatie in de nucleotiden van een genoom.

5. De snoge is de synagoge van een Portugees-israëlitische gemeente. Snuf en Snuitje komen uit de tv-serie 'Pipo de Clown'. Een snurrevaad is een zeker trawlnet (treilnet). Wie is er thuis in de Papoese (Papoease) gebruiken en gewoonten? Henk kent elk Papoeaas dialect. Een Papoea-Nieuw-Guineeër heeft de Papoea-Nieuw-Guinese nationaliteit en betaalt met kina's (PGK). Die Goereese inwoner heeft een Heverleese vriendin, die farizese trekjes vertoont. Eén Guinees biggetje, twee Guine(e)se biggetjes. De kuru [oe] [bij kannibalen] is verwant aan de gekkekoeienziekte. Australisch Insulinde is de Papoease eilandengroep. De Hottentotten (nu: Khoikhoi) en de Papoea's zijn bundelharigen. De bisjpaal [boomstam] is onderdeel van het Papoease dodenritueel. Op internet: pg, landencode: PG. In een solunaire periode staan zon en maan tegelijk aan de hemel.

6. Soba is Japanse spaghetti van boekweitemeel. Morgen krijgen we vast een so'tje [schriftelijke overhoring]. Wat doet de vereniging Sobriëtas [r.-k., tegen alcohol en drugs]? Een sociaal geograaf doet sociaalgeografische onderzoeken. We hebben verloren, so be it [het zij zo]. Zij is een socialgamingverslaafde. Op dat congres werd flink gesocialized. Een societas leonina [de een alles, de ander niets], dat is toch niet echt delen? Kijk, daar heb je weer zo'n socialtalkgroepje. De Societas Rosicruciana [vrijmetselaars] gaat uit van de christelijke
Drie-eenheid. De Sociëteit van Jezus, de Societas Jesu, wordt afgekort met S.J. [achter de naam s.j.]. Ze zijn onafscheidelijk, die socii individui [onafscheidelijke genoten]. Wat doet een socialengineeringexpert [social engineering = kraken van computers]? Heb jij al een socialemediatestament? Parijs is een sodom en gomorra, het Sodom van deze tijd. Soedah [Indië: laat maar], ik heb het al. Arabieren lopen graag door de soek [overwelfde straat met bazaars]. Het soepterrientje [-terrinetje] kan komen. Soepvlees is poelet, een soerat een brief.

7. Met soggen vertoon je studieontwijkend gedrag. Soit [het zij zo], ik geef je gelijk. Hij was soi-disant [zogenaamd] quasibuitenaards. De hardlopers liepen nek aan nek: het was een nek-aan-nekrace. 'Sola fide' was het sjibbolet [kenmerk van een hoedanigheid] van de lutheranen. Frederik Willem I was de Soldatenkoning [gaat intensief met militairen om]. Je kunt in de lorum zijn (van: delirium), maar lorum is ook soldeerwater. Voor ons graag twee soles à la meunière [zeetong door de bloem gehaald]. Tot de solenodons [soort spitsmuis] behoren de agouta [beweeglijke snuit en een lange, kale staart] en almiqui [donkergrijs, dichtbehaard]. Een solideo [kalotje bisschoppen] neem je alleen voor God af. De sol justitiae is de zon(ne) der gerechtigheid. Solo e pensoso: alleen en in gedachten verzonken. Arrivederci, auf Wiedersehen, au revoir, bye, ciao, goodbye, houdoe, tot kijk, de mazzel (en broge (brooche) = geluk), so long: tot ziens! Hoeveel solotniks [4 g] gaan er in een poed [16 kg]? Vierduizend! Hij is solutis curis: ontslagen van alle zorgen.

8. Is dat zo: solvitur ambulando [ondervinding leert de oplossing]? Something is rotten [er deugt iets niet] in Staphorst. Somma sommarum (summa summarum) ben je mij zestienduizend euro schuldig. Een sond is een zeestraat (voorbeeld: de Sont tussen Kattegat en Oostzee). Het Canticum Canticorum is het Hooglied. Een songbook is toch gewoon een liedboek? Ja, van een artiest. Heb je die sonic booms [dubbele harde knal na doorbreken geluidsbarrière vliegtuig] gehoord? Kafferkoren is sorghum. De sortes (mv.) Homericae zijn voorspellingen ontleend aan Homerus; vergelijk ook de sortes biblicae. Een biblist is een Bijbelkenner. We zullen een SOS (Save Our Souls) uitzenden (in morse: kort kort kort, lang lang lang, kort kort kort . . . – – – . . .). De Soter is de Redder, Verlosser. In Lesotho spreken ze Sotho. Wat houdt het (zeker) perspectief (bij schilderingen) 'sotto in su' [perspectief plafonds en gewelven] nu daadwerkelijk in? Hij is het zwarte schaap, de souffre-douleur. Hij is een gedwee, soumis volgeling (gedweeë partner). Speel sousafoon [muziekinstrument]!

9. Een soussie komt uit het Soussgebied (de enige rechtvaardiging voor wel een koppelteken zou een verkorting kunnen zijn; nu weg, lemma ‘soussie’). De souterliedekens liggen in het souterrain. Een Goereese boer werkt in de Goeree-Overflakkeese klei. Daar heb ik een broertje dood (het land) aan. Bij de sla horen volgens het volk sousies (sausjes). Zij kreeg het Spaans benauwd. Haarlem is de Spaarnestad, Leiden de sleutelstad. In die muizennis zitten veel van die beestjes. De wethouder mocht de eerste spadesteek verrichten. Het spagnolet [soort flanel] werd aan de spanjolet (espagnolet – draairoede) te drogen gehangen. Spandex is een zekere elastische stof. Wat is een spanjaard [spanjool, vlekje] in de grafische industrie? Een spanjool [scheldnaam] kan best een spanjool [jenevermix] drinken. Het span dronk een spannetje [glas bier + borrel]. Een thrillseeker [doet spannende dingen] is geen spanningsverklikker of spanningzoeker. Sparta et Martha: een bestaan en een vrouw, een nestje en een vogeltje …

10. Te noemen vallen: de fijnspar, de grove spar, de hemlockspar en de douglasspar. Zijn ogen schoten vonken, fonkelden. Sparadrap [ah, geen p uitspreken] is hechtpleister. Hij kon dat spartaanse bestaan aan, omdat hij spartaans was opgevoed. Die gedateerde Spartaan volgde natuurlijk de Spartaanse zeden en gewoonten. Zij is spast(e) (spastica). De Romeinse cavalerie gebruikte spatha's [lang zwaard]. Er is nog tijd voor een spatium deliberandi (mv. = spatium deliberationis – beraad bij erfenis). Zou ze weer zoveel (net zoveel) spats(ies) [kapsones – kouwe drukte] maken ? Op het menu staan spätzle [pasta] en spätlese [wijn]. Boven een Latijnse brief stond S.P.D.: salutem plurimam dicit (de schrijver groet u zeer).

11. Nog wat dansen: ländler [oude Duitse boerendans], limbo [onder lat], macarena [Spaanse solodans], malambo [Argentijnse gaucho's], mambo [Cuba, verwant met rumba], (polka) mazurka [Polen], merengue [o.a. Haïti], milonga [Argentinië], nospel [Japans toneel met dans], onestep [ballroomdans], pantomime [gebarenspel], pas de deux [ballet], paso doble [Spaans], passacaglia (passacaille – oude dans Italië), pavane [Italië, oud, statig], pirouette [snelle draai], pogoën [wild en vrij de pogo dansen], polonaise, reggaeton [Caraïbisch], rigaudon [Provence], rock-'n-roll(en), rondo [danslied], rumba, sardane [Catalonië], sarabande [oud, Spaans, langzaam, deftig], de Schotse drie [écossaise], seguidilla [Spaans volksdans], sema [werveldans], shimmy [societydans], sicilienne [herdersdans], sirtaki [Grieks], soca (soul en calypso), de swing dansen (swingen), tandak [Javaans], tangoën (door een tanguero), tarantella [Zuid-Italië], techno(house), thé dansant (t.d.), soirée dansante.

 

 

2085 Dictee dinsdag 02-02-2021 (1) dictee Dictee van de dag (107) √

Dictee – dictees [2085]

Oefendictee 750 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (107)

1. Voor de specialen [mv. – bordeelbezoekers met seksuele afwijkingen] heeft het bordeel een aparte hostess. Speciësisme [discriminatie naar soort] bevoordeelt mens boven dier. Een frisisme voor 'beheksen' is 'tsjoenen' [Fries]. Spectemur agendo: beoordeel ons naar onze daden. Spectra oculorum: gezichtsbedrog, en spectre rouge: het rode spook, het rode gevaar. Wie had al die spectacles coupés [+][voorstelling van verschillende stukken] gecomponeerd? Een echte celeb [sie-lèhp – celebrity], die Speedy Gonzales [niet in wdb. – de snelste muis van Mexico – tekenfilmpersonage]. Die pieterman is een speer [penis]. Een speer- of zambezihaai is zeer agressief. Hij zei: "Wil je die zij (dat zijtje) spek meenemen?" Een integraalteken wordt ook wel spekhaak (ʃ) genoemd. Spreek goed uit: spekkers (Spaanse kers(!)). Een speksnijder moet het spek snijden. Wanneer is het 'spelletje' en wanneer 'speeltje'? Ik had het weer mis: een spelbord is een a-b-bord [2 streepjes]. We hebben de konijnen laten spelen (= paren, bij de konijnen af). O, gaat ze weer speldenprikken [geen n uitspreken] uitdelen? Kom, we gaan spelevaren.

2. Spem mentita seges: een gewas dat niet aan de verwachtingen heeft beantwoord, en spemque metumque inter dubii: zwevend tussen hoop en vrees. Van de oliën noem ik de spermacetiolie [spermaceet, walschot, witte amber – uit schedelholte potvissen] en de kajapoet(ih)olie [uit bladeren en takken van de kajapoetboom]. Spero meliora: ik hoop op betere tijden. Spes alterius vitae: hoop op een ander leven (opschrift boven kerkhoven). Spes gregis: hoop der kudde, spes incerta futuri: de onzekere hoop op de toekomst, spes patriae: de hoop des vaderlands (de jeugd) en spes ultima gentis: de laatste hoop van zijn geslacht. Wat was de spetsnaz [sabotage-eenheid in het Russische leger] ook alweer? Het spiegelapparaat van Bauschinger [toestel met spiegelaflezing] is zeer nauwkeurig. Een spiegelei bakken is geen spielerei. Daar stond hij dan in zijn spierenakie. In Rotterdam: 't Nakie op het Blakie [beeld van bevallige naakte dame, van Piet Starreveld VD]. Verwar myositis – spierontsteking – niet met de myosotis, het vergeet-mij-nietje [ook: me]. Een beisa is een spiesbok.

3. Je weet het: spijers [spuwers] zijn (ge)dijers: kinderen die spuwen, groeien het best. Op z'n Bargoens kun je naar Spijkerborn gaan [de gevangenis]. Met spim wordt spam in instant messaging (IM – via chatrooms) bedoeld. Een spinoos (= spinoze –brandkast, makkelijk – zonder snijbrander – te openen) is zo gekraakt. Heb je nog een paar van die spiraalblocs (blocnotejes)? Krinkel- of spiraalpasta heet fusilli of spirelli. Een spiraaltje is een IUD (intra-uterine device). De spiritus asper en lenis zijn Griekse grammatische [grammaticale] tekens. De Spiritus Sanctus is de Heilige Geest. Splendida vitia zijn mooi schijnende zonden. Dat spinnenverdriet [de ragebol] is nog helemaal spiksplinternieuw: spic en span dus. Splitleer is croûte of spouwleer. Zo'n Indische lijfmeid [vr. bediende voor meesteres] weet vast niet wat een (kas)spintmijt is. Bij 'split level' moet je automatisch wel aan een splitlevelwoning denken. Op split screens kun je versies van een document tekstueel vergelijken, ook in de context van een ander document.

4. Vervelend, dat ik spockoren [aan bovenzijde puntig] heb. Een spoedgeding is een [NL] kort geding [BE: kortgeding]. Vraag: zou je van spoelingvlees dronken worden? Nee, spoeling is ook afval uit de bierbrouwerijen. De spoelvoetcollybia is een witsporige plaatjeszwam. Morgen vindt een dertigledendebat [spoeddebat, Kamer] plaats. Een spoelworm is een ascaride. Wanneer werd de eerste spoetnik gelanceerd [1957, Russische kunstmaan]? Die spondeus [dee-juhs – spondee, versvoet: lang lang] is toch wel curieus [merkwaardig]. Die spolia [mv., afbeelding van buitgemaakte wapens – enk. = Latijn: spolium] zijn nep. Spondylartritis zit in de wervelgewrichten. Het originele plan is (uit)geveegd met de spons van Blanus. De sponsdrager (bij de kruisiging op Golgotha) heette Stephaton (die naam staat niet in de Bijbel – wel in VD: spons met edik = eek, azijn). Hij heeft het sponte sua [spontaan, vrijwillig] terugbetaald. Sponsores fidei zijn doopgetuigen. Kreeg jij dat spoofie [e-mailvirus dat gebruikmaakt van een valse afzendernaam] gisteren ook? Kan dat, een spoof [persiflage] op een wildwestfilm? Was de Vliegende Hollander een spookschip? Ja. Ik vind zo'n koboldmaki [spookdier] spooky [eng]. Die locomotief loopt op spoorrijs(!) [takken voor aanmaken van vuur – vgl. een spoorreis]. Aan een sporkel [sporkeboom, zwarte els, vuilboom] zit sporkehout.

5. Moet een spoorwegwerker de sporen van criminaliteit wegwerken? Hij werd door de spopo's [lid spoorwegpolitie] in de kraag gevat. Dat geoha over die sportbeha (andere schrijfwijze: sport-bh) moet nu maar eens uit zijn. Het sportieve en wedstrijdroeien doet me denken aan sport- en nutfokkers, zoals je ook sport- en broodjagers hebt. Een sportstep is een kickbike. De drie bekendste spotheiligen zijn
Sint-Niemand [VD: St.], Sint-Lorts en Sint-Reinuit [alleen sub lemma bij 'spotheilige']. Hij spuwde spouw [spuug, speeksel, spoog]. Hij was niet echt rouwig om het verlies van de spouwwig [ww. spouwen = kloven]. Zij kan spraakafzien [inf., liplezen – idem]. Rondom Amsterdam heb je een sprawl [oh] (geheel van bebouwing (industrieterreinen, voorsteden) rond een grote stad). In een filibuster [urenlange redevoering] komt ongetwijfeld ook spread-eagle oratory [bombastische nationalistische retoriek in de VS] voor. Op Nieuwjaar begint het nieuwjaar. Zijn eloquentie, elocutie, flux de bouche, volubiliteit is wijd en zijd bekend.

6. De paroemiologie [ah/aa eu/ee] (ook: paremiologie) is de spreekwoordenleer. Hij spreekt Hebreeuws voor mij, dat is potjeslatijn, latijn [onbegrijpelijke taal] zoals van de ambtenaren [ambtenarees]. Hij lijkt sprekend(!) op zijn logopedist. Dat boek is op snee [snede, zeg maar: rug] gesprenkeld [gespikkeld, bespikkeld]. Ze was not amused [niet blij] door die spretae injuria formae, de beledigende miskenning van haar schoonheid. Heeft dit adjectief [enig] wel een comparatief [vergrotende trap] en superlatief [overtreffende trap]? Ja: enigst kind in de betekenis 'leuk'. Ik moet toegeven: dat goudhaantje zal eruit springen. Pardon, waaruit? Een riotgun is een soort van
sproei-installatie (niet te gebruiken bij buiig weer). Wanneer dateert men de Grote Sprong Voorwaarts van Mao Zedong? 1958-1960. Nederland, spruitjesland bij uitstek [bevolking heeft bekrompen mentaliteit]. De machine spuwde achterelkaar Haagse hopjes
(koffie-ulevellen) uit. Wat doet een klein steentje al niet in een Bolognezer fles [uiteenspringen in duizenden stukjes]? Wat is er vereenvoudigd aan de spring- of Echternachprocessie [vroeger: 3 passen vooruit, 2 achteruit – thans enigszins vereenvoudigd]?

7. Wat doet een spudpaal [werk- of binnenschip verankeren]? Een gargouille is een spuier of spijer [waterspuwer]. Het SQL is de Structured Query Language [voor databases]. Hij squatte [squat = hurkbeweging, al dan niet met gewichten, om bovenbeen- en bilspieren te versterken], vooral voor zijn bilspieren. Een SRBM is een short range ballistic missile [korteafstandsraket]. De S.R.E. is de Sacra Romana Ecclesia, de Heilige Roomse Kerk. De serotonine speelt een belangrijke rol in de communicatie tussen hersen- en zenuwcellen. S.R.I. betekent: Sacri Romani Imperii, van het Heilige Roomse Rijk [H.R.R.]. Hoeveel is de Sri Lankaanse (voorheen: Ceylonese) roepie [vero: ropij] waard [LKR]? Sa Sainteté wordt afgekort tot S.S. [Zijne Heiligheid, Z.H.] SSI staat voor small scale integration [computerchips] en waar SSSR voor staat, dat wil je niet weten: Sojoez Sovjetskich Sotsialistitsjeskich Respoeblik. Dat was just in time, sine tempore (s.t.). Waar kennen we de staafjes en kegeltjes van [zitten op het netvlies]? Staagjes aan [gestaag] kwam hij tot rust. Zijn broer speelt al lang lyra (draagbaar staafspel in een muziekkorps).

8. Voor een staakt-het-vuren is een bevel 'staak het vuren' nodig. Van een staalbad word je vast ijzerenheinig. Een beroemd schilderij van Rembrandt is 'De Staalmeesters'. Staalhoudend is staal bevattend. Wat op zichzelf staat, is opzichzelfstaand. We zullen je zo goed als mogelijk terzijde staan. Het Openbaar Ministerie levert de staande magistratuur. Je wordt wegens wanprestatie staandevoets ontslagen. Een staartagoeti heet ook wel acouchy. Hoezo, staartgeld voor Chinezen [personele belasting Nederlands-Indië – ook: fooi]? Een manxkat is staartloos. De koeien staan aan de staart-op [in veestal]. De cubebe heet ook staartpeper. In alle staten: de Kerkelijke Staat, de Staat der Nederlanden, de staten van Europa, Kerk en Staat en een Kind van Staat (zoals prins Willem III sinds 1666, toen de Staten van Holland zijn opvoeding ter hand namen). De staats(secretaris) moet me(d)eondertekenen.

9. De SGP, de Staatkundig Gereformeerde Partij, wint aan macht en invloed. De voorloper van de KVP [Katholieke Volkspartij] was de RKSP, de Rooms-katholieke Staatspartij. Het idee van de staatsraison (raison d'état – voor de staat zou het recht niet gelden) wordt niet breed gedeeld. Het Stabat Mater is een gezang: de moeder (van Jezus) stond (aan het kruis). De stabijs zijn in Friesland gefokte staande honden die dus voor het wild roerloos blijven staan. Een stabjack is een trimvest [onderdeel duikuitrusting]. Hoe werkt het stableford [aparte puntentelling bij golf]? Wat beloont het stachanovisme precies [prestaties die de opdracht overtreffen]? Zes stadiën [15 schreden of 182 m] is al meer dan een kilometer (km). Een Rotterdamse stadjer wordt natuurlijk nooit een echte Stadjer [Groningen]. Een
off-the-roadmotor rijdt off the road. Een stadslegende, een broodje aap, resulteert meestal in een broodjeaapverhaal. Bij 'stadsport' [brieven] moest ik even nadenken. Een SUV (sport (GB: + s) utility vehicle) is een stadstank. Stampaarde is pisé.

10. Met de Stagiriet wordt Aristoteles bedoeld. Een sta-in-de-weg staat in de weg. Mooi, die staffordshireterriërs. Een estacade is een staketsel. Hij? Dat is een stalen jezus [hij lacht nooit]. Wie werden er in een stalag [Stammlager = gemeenschappelijk kamp (krijgsgevangenenkamp voor soldaten en korporaals)] gestopt? Een fylum (stam) is een van de hoofdgroepen waarin het dierenrijk verdeeld wordt. Een stambha [geen h uitspreken] is in India een losstaande zuil of pilaar, vaak in gebruik als gedenkteken. Hebben Indo-Europese talen ook een stamboom? Ja. Zij is stamgaste, habituee [m.: habitué], in haar stamcafé, haar stamstaminee. Dit woord stamt uit het Latijn. Stampij (ook: stampei) maken? De stam eet wat de pot schaft: stamppot van andijvie. De stamwort is de oorspronkelijke voorraad wort [ongegist bier]. Een paar dansen zijn de trance [type housemuziek] en de trepak [Russische volksdans].

 

2084 Dictee maandag 01-02-2021 (1) dictee Dictee van de dag (106) √

Dictee – dictees [2084]

Oefendictee 751 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (106)

1. Schreef iedereen maar Standaardnederlands en sprak iedereen maar standaardtaal … Een standee [stèhn-die] is een levensgroot reclamebord, gewoonlijk van een persoon. Ze haalden de top stans pede in uno: met het grootste gemak. Het was stamp- en stampvol. Je moet je daar niet op blindstaren. Stare super vias antiquas: in de voetsporen van zijn voorvaderen gaan, de oude wegen bewandelen. De stars-and-stripes [vlag VS] hing in top. Wat hield het Start-verdrag(!) in [Strategic Arms Reduction Treaty]? Een synoniem voor Star Wars is SDI (Strategic Defense Initiative). Waar zouden die wapen- en drugsstashes [geheime opslagplaats] zijn? Het Statencollege [theologische studenten] werd in 1592 te Leiden opgericht [gratis studeren]. Statenoverzetting is een verouderd woord voor Statenvertaling. Beschrijf de statue-colonne [overgang zuil naar vrijstaand beeld]. De State of the Union is de Amerikaanse 'troonrede'. We noemen het Academisch Statuut en het Statuut van het Koninkrijk. De ambtenaar gaf op verzoek direct de stavaza (stand van zaken) weer.

2. Wat moet ik me voorstellen bij een steamy seksscène? S.T.D.: Sacrae theologiae doctor, Sanctae theologiae doctor, doctor in de heilige godgeleerdheid. Octadecaanzuur heeft als formule CH₃(CH₂)₁₆COOH. We houden dit jaar een staycation [thuisvakantie]; onze kinderen gaan in een stayokay [jeugdherberg]. Bij Hottentotvrouwen (Khoikhoi) treedt steatopygie [groot vetkussen op zitvlak] op. De stedentrip ging stedewaarts. Met een 3, 4 en 5-steek (VD) kun je een loodrechte hoek uitzetten. Die appels zijn steeïg [vol steeën, kwade plekken]. We zagen een mariadistel en een kruisbes. Steekschuim is oasis en een steekschoor is een korbeel [karbeel, kraagstuk]. Hoe spreek je 'steelgitaar' (ie, ook: steelguitar – g van goal – ah) uit? Waar precies vinden we het/Het Steen in Antwerpen? Arabia petraea is steenachtig Arabië. Een steenbrak is een parforcehond. Een burrie is een berrie [draagbaar]. Een sclereïde is de harde, verhoute wand van een cel. Ze vertolkte dat recital steengoed. Hij heeft een ko(e)mpel [mijnwerker] als kompaan [makker, kameraad].

3. Hij is een kei in steganografie [geheime schrijfkunst of communicatie]. De stegomyia is de gelekoortsverwekker. Als een parapentist [parachute] niet daalt, is hij een stijger. Op zijn werk is hij steigerman [stellage, stelling]. Vroeger op de kermis ging ik naar het steilewandrijden (met motoren). Hij is een krullenbol steilhaar (en nog steilorig ook). Met een steiltang maak je het haar steil, met een stijltang style je het haar. In Zeeland kennen ze de stelle of stelberg [heuvel, voor opkomend water]. Stelliet is een kobalt-chroom-wolfraamlegering. Het stelsel van Linnaeus [planten] zit kunstig in elkaar, dat van Copernicus en Ptolemeus betreft de ruimte, respectievelijk de sterren daarin. Een steuntrekkende (steuntrekker) is een steun trekkende werkloze. Een stengellid is een cauloom. De Syr Darja is een stepperivier. Hoeveel Michelinsterren heeft dat restaurant? Zoek op internet de grote ster van Afrika en de Ster van het Zuiden eens op [diamanten]. Maria's epitheton is 'stella maris' [maris stella, ster der zee].

4. Stereotypisch is stereotiep. De (het) foetus werd op sterkwater [niet los!] gezet. De aanval produceerde een juweeltje van een [in cijfers] 1-2'tje (anders ook: een-tweetje). Ik wil iets sterkers dan likeur van sterkers(!). Een grote stern is geen noordse stern. Astrolatrie is sabaeïsme [sterrendienst, godsdienstige verering]. Hij at zijn sterrenet (reinette), keek naar de sterreloze hemel en zag dus geen sterrennet [netwerk van sterren]. Men trof de zwerver stertoreus [snurkend] aan. Morituri te salutant: zij die gaan sterven, groeten u [zwaardvechters in de arena tegen de keizer]. Het sterft er van de vliegen, het sterft ervan. Ik heb het stervensheet, erg heet, ik ben bloedheet. Met kerst[brood] en als sint-nicolaasgebak eten we vaak [=] stevens, met name op
Sint-Steven, tweede kerstdag. Een ononderbroken aaneenschakeling van gelijksoortige verzen noemen we stichisch. Die grijsaard is nog buitengewoon sthenisch [krachtig, vitaal]. Hij is in Het Sticht [provincie Utrecht] geboren. In de Stichtse lustwarande [lusthof] zit poen. Doe er een [elas]stiekje om.

5. Ze wilden ergens op af stieren [lemma ‘stieren’], erop afgaan (GB). Een raseteur is een stierenvechter. Die Stiermarker [deelstaat van Oostenrijk – n] heeft een stierenhouderij. Wil je een stijg [20] eieren meebrengen? Wij hebben een stijle [gave], onwijs goeie, leraar. Een stijlentrekker is een sylvester, maar niet op silvesteravond [oudejaar]. In de Stijlgroep zaten onder anderen Van Doesburg en Mondriaan. Ik heb het stik koud [lemma ‘stik’ 3] (ook: stikkoud, dus niet snikheet, stikheet, stikkend heet) en dat vind ik niet stikleuk. Wij drinken alleen stille wijnen (niet-mousserende). De Wet Geluidhinder [lemma stiltegebied: geen s, wel: geluid(s)hinder in het algemeen] wijst stiltegebieden aan. Een teledoe is een Indische stinkdas. Bij de stinkklei [stinksteen] lag stinklei [met aardolie doortrokken lei]. De ziekte van Mortalo wordt ook wel stinkpoot [verhoorning van de hoeven van koeien] genoemd. Een stipo is een schrijfmeubel [met opbouw]. Een stipriaantje is een hoestmiddel [afgeplat stroopballetje]. Handig, zo'n stobbelichter [haalt wortels uit de grond].

6. De pauselijke stoel is de Heilige Stoel oftewel de stoel van Rome. Marie is een stoffel stootgaren [onhandige meid, domoor]. Groningers zijn stoepschijtertjes [scheldnaam]. De kinderen gingen stoepie doen, stoepranden [bal via tegenoverliggende stoeprand terugstuiten]. Jacob van Ruysdael maakt weinig werk van de stoffering [liet anderen de kleine dingen schilderen]. Wat voor ziekte is pneumoconiose [stoflong]? Een stokargument is een doorslaggevend argument, een argumentum ad baculum. Wij kicken op Stolkse kaas, maar ook op stolwijker. Aardappels hebben stolonen [stoloon, uitloper]. Stelletje stombo's [vgl. dombo], dat jullie zijn … Dat is (poepie)ouwe stomp [bij soldaten: al lang in dienst]. Vreemd woord: 'stoneleek' [gewas, lijkt op bosui, de steel wordt gegeten]. Wat voor planten zijn stomppuntige berlicummers [wortel, peen]? Waar zou het blijven? Nou, hier is het dan: het stoomheiblok van Morrison [40 tot 50 slagen per minuut]. In Estland komt veel stooklei [gesteente waaruit door distilleren teer, paraffine en teerolie gewonnen worden] voor; knikklei is taaie, onvruchtbare klei met veel ijzeroxide. Een stoomlier is een donkey [ezel]. Kijk: een stoomvinkie [vliegtuig]. Valt dat onder de Stoomwet? Nee, dus.

7. Een stootaks bestaat, stoottaks waarschijnlijk niet, stootbelasting weer wel. Mijn excuses: ik heb je tekortgedaan, hopelijk is onze vriendschap daarmee niet tenietgegaan. Voor de visserij gold een vangststop [één keer 'st' uitspreken]. De Stopera: stadhuis en opera ineen. Een stoplichtrelatie is een aan-en-uitrelatie [aan/uitrelatie GB]. In Dubai was er een stop-over [luchtvaart: kortstondige onderbreking lange reis]. Stoppoeder is poeder tegen diarree, meestal tannalbine met bismut. Hoort 'stop-motion' [film, beeld voor beeld] wel in ons woordenboek? Een motorrijder zie je soms stoppy's [achterwiel in de lucht] of wheelies [voorwiel] maken. Bij storytelling wordt er niet geteld [maar verteld]. De Straat van Gibraltar is een zee-engte. Een stormster was lid van de Nationale Jeugdstorm. Karel de Stoute/le Téméraire was hertog van Bourgondië. Ook op 's heren straten zijn 's Heren wegen ondoorgrondelijk. Streks [stenen, in lengterichting] is niet kops [dwars, bijv. metselstenen]. Apothekers gebruiken nauwmondse stopflessen [= ingeslepen].

8. Een jij-bak is straatjongensrepliek. We hebben in Breskens een straatfiguur, een stille willie. Het straatsgoed was door de Straatvaarders aangebrachte majolica. Het Internationaal Strafhof is gevestigd in Den Haag. Opmerkelijk: jongeren met straight edges [principieel niet drinken, roken, drugs gebruiken en veelal ook vegetarisch leven]. Een clam is een strandgaper [mosselsoort]. Wie kent de Temmincks strandloper [vogel] nog? Ik mag dat wel: zo'n stream of consciousness [directe gedachteweergave van een personage die door fragmentarische zinsbouw en associatieve verbindingen]. Deze strenggelovige is streng orthodox.

9. Mogelijke shoot-outwoorden of -zinnen in Breskens: [Aanvangers] Een scheit is een kruising tussen een schaap en geit. En een gaap … Die gozer is een loser. Er heerste een uitgelatenjongehondensfeer (uitgelaten jongehondensfeer). Zij was nog het misnoegdst van allen. [Liefhebbers] Ome Gevert is dood, ome Hebbert leeft nog. 'Fecaliën' is duidelijk vernederlandst, maar 'feces'? Ze waren weer aan het mimen [geen gesproken woord!]. [Specialisten] De firma List en Bedrog verkoopt nepnokklampen. De designerdrug mephedrone heeft als bijnaam meowmeow [miauw]. Een tuyau [twie-joo] is een
Belgisch-Nederlandse tip. Ik geef mijn lijst helemaal vrij en maak wel een nieuwe: [Liefhebbers] Cito-toets, ABN-spreker, ge-sms, ge-e-mail, bureauegel, bureau-uren, tenuis [tee-nuu-wihs] = stemloze plofklank, hbs = hogere burgerschool [GB VD aaneen], cahorswijn [oor; minimale h] en cajon [kaa-chohn] = handtrommel. Para-aminosalicylzuur [PAS] is tegen tbc.

10. En voor de Specialisten: hijood [hie-dzjoet] = lichaamsbedekkende zwemkleding gedragen door fundamentalistische moslima's, chaebol [dzjèh-buhl] = Zuid-Koreaans industrieel conglomeraat, boertjes van buut'n [buu-tuhn], fourreur (bontwerker), foerageur [bevoorrading], fournituren [mv., benodigdheden handwerk], fourneren [verschaffen], briouat [brie-waht – ovengerecht], brønstedzuur [chemie], tagliatelle [tahl-jaa-tèhl-luh – It. lintvormige pasta], brougham [broo-wuhm – rijtuig], bar.esse [afkorting], omnivoor [alleseter], omphalos (navelsteen), groepage [vracht van meer afzenders], Salpêtrière (gebouw, Parijs), capoeira [kaa-poe-wèh-raa = Braziliaanse zelfverdedigingstechniek], giaur [gaa-voer = Turkse scheldnaam niet-moslims], gnocchi [njoh-kie/gnoh-kie – tussengerecht], kiur [kie-joer = uitgestorven reuzenvogel op Madagaskar], mycorrhiza = symbiose tussen planten en zwammen, myiologie = muggenkunde, seiches
[sèh-sjuhs] = periodieke niveauverandering van een meer, teloh [tee-loo] = gefrituurde stukjes cassave, zoögloea [zoo-woo-gloi-jaa – klomp bacteriën], borsjtsjschranser = rodebietensoepschranser [beide: ook z!] , zoomlens [oo/oe], caixa [kaai-tsjaa] = Braziliaanse snaredrum [èh, ook: snaardrum], cajunkeuken [kee-dzjuhn] en scrollwiel(tje).

11. Hier volgen nog een paar dansen: tribal house [dansmuziek, vrijwel alleen percussie], tumba [carnavalesk, Caraïben], twist [moderne dans], tyrolienne [Tiroolse dans of lied, jodellied], urban party [groot dansfeest met urban], varsovienne [lijkt op mazurka, polka], veleta [ballroomdans, driekwartsmaat], viben [draaien onderlichaam], wintiprei [dansfeest wintigoden] en zumba [fitness, muziek, dans].

 

 

2083 Dictee zondag 31-01-2021 (3) dictee Oefendictee januari 2021 (2) √

Dictee - dictees [2021]

Oefendictee januari 2021 (2)

1. Facta non verba: geen woorden maar daden! Tip: als je bij de oVD ‘godbewaarme’ intypt, krijg je niet de losse vorm. Typ in zo’n geval ‘god bewaar me’ in, dan krijg je ook de aaneengeschreven vorm! Het is crime(s) passionnels [BE: passiemoord, passionele moord], grande(s) passions en passionato (muziek: hartstochtelijk). Waarom mea culpa en mea-culpagevoel, maar zevendagenquarantaine en bestpracticevoorbeeld? Wel, in principe worden Nederlandse en Engelse samenstellingen aaneengeschreven, mea culpa is van vreemde herkomst. Grappig: grand-prixtoernooi en grandslamwedstrijd! Ook hogeherengekonkel.

2. Waarom holadijee (en VD: skijöring), maar di-jambe (di-jambus). Wel, samenstellingen met i + j krijgen een koppelteken, ongelede woorden (als bijectie) niet. Holadijee wordt als één geheel ervaren, mini-jurk en brei-juffrouw niet. Dit geldt ook voor i + i: uiig en goeiig, maar mini-instructie. Ook voor e + ij: beijzeld en geijkt, maar
mede-ijsmeester, koffie-ijs en toe-ijlen en ook voor e + ui: fauteuil, portefeuille en geuite verlangens. maar lente-ui, milieu-intensief, oranje- en tarwe-uil, vakantie-uittocht, zee-ui en zee-uitzicht. Nog iets aardigs: VD kijkt bij zoeken (online versie, onlineversie) niet naar spaties, streepjes, hoofdletters. etc. Dat betekent vaak grote hoeveelheden woorden die je niet zoekt, vb. *di-j* naast di-jambe: dijader, gedijen, kledij.

3. Dat doet online-GB (online GB) beter: zoeken op *i-j* geeft keurig 23 resultaten: ski-jas, kiwi-jam, mini-job, naai-juf, ski-jack, demi-john, gummi-jas, hooi-jaar, maxi-jurk, mini-jurk, groei-jaar, nazi-jager,
digi-junkie, lawaai-junk, safari-jeep, barzoi-jacht, bikini-jeans,
bonsai-jager, mini-jacuzzi, multi-jobben, multi-jobber, anti-judaïsme en strooi-jonker. De uitspraak van ‘mèden agan’ is /mee-dèhn-aa-chahn/. Betekenis: alles met mate, niets te veel, geen excessen. Ook: ne quid nimis. De meme [ee uh] is een eenheid van culturele overdracht, de meme [mie:m] is een verkorting van internetmeme [ie], te verspreiden afbeelding, cartoon, etc. Miosis is antoniem van mydriasis. Je femur is je dijbeen, mv. femora.

4. Aethiopem dealbare: de moriaan wassen (vergeefse moeite). Ook een netizen met een leuk nerinkje moet zich aan de nettiquette houden! Volgens GB zijn ‘oeh’ en ‘ah’ tussenwerpsels (geen mv.). Volgens VD ook znw. zoals in oehs en ahs [ah]. GB heeft
oeil(s)-de-boeuf(s) [of], VD alleen oeils-de-boeuf (klein venster in daken, etc.). Uit GB noteren we ook nog: oe-klank, a-klank en s-klank. Moeten we die trap op lopen of die andere trap oplopen? Ze onderging een cosmetischchirurgische ingreep. Hij wist het schrimpeljeus/zig (angstvallig) verborgen te houden. Het ju-ju spelen is geen vorm van rituele magie (juju). Een pensionaire zit in een pensionnetje in pensionaat en kan best een pensh/ionado (h: Antilliaans-Ned.) zijn.

5. Volgens de TH moet Pidginengels net als Luikerwaals met een hoofdletter, maar koeterwaals niet. Die door de wol geverfde, die dubbelgebeide, dronk graag een dubbelgebeide, een dubbelgebeide (VD ook los) jenever. De biljarters waren met hun keus een queue aan het vormen, aan het queueën dus. Een reflectie is een weerkaatsing, reflecteren, reflecterend = reflectief. Maar reflexie niet in wdb. Wel reflexief = bespiegelend of wederkerig. Een reflexief of reflexief ww. heeft ‘zich’ bij zich. Een reflex is een reactie op een zenuwprikkel. De SAE komt van Society of Automotive Engineers. Teloh [tee-loo, SR: gefrituurde langwerpige stukjes cassave] lijkt veel op telo [tih-loo, SR: gebakken cassave, vaak gegeten met bakkeljauw]

6. In de quakerij hebben ze vaak een kwekerij. Op een schrijfmachine had je zo’n gedeelte getipp-ext. Schrijf nummer 69, Tm, wel goed: thulium. Pens is triep, trip, trijp. Een toerkoe is van etnisch-Turkse afkomst. Vedetteneigingen waren de vedette-eigenaar niet vreemd. Hij was de zes miljoenste bezoeker na al die jaren. Hoeveel mensen vormen trouwens (ongeveer) zes miljoenste van de wereldbevolking? Antwoord: pakweg 45.600 (6/1.000.000*7.600.000.000). Je wordt(!) weleens (GB ook wel los!) gevraagd of je echt foutloos kunt schrijven. Ik heb mijn mening over ‘weleens’ moeten bijstellen: was voorheen alleen ‘wel eens’ bij contrastief gebruik correct, GB en Taaladvies beschouwen nu ‘wel( )eens’ als vormvarianten.

7. Als derderangsacteur correct is, dan ook wel: zoveelsterangsacteur. Zoeken op ? geeft 161 treffers: de letters in alle maten en soorten en met accenten, etc., maar ook: #, ©, ®, en @. Een portakabin [kèh-bihn] is een kant-en-klaar geleverd tijdelijk gebouw, zeker geen cabine! Aan de vorige pachters moesten we prijzijen betalen. Zij spreken Indiaans en houden van Indiase hennep. Het bonzen deed ons fronsen en het ponsen deed de bijen gonzen. Het meervoud is café(s)-restaurants. Ik vind die biscuit buste mooi. De firma List en bedrog verkoopt nepnokklampen. Shoot-outwoorden voor de Specialisten: o.a. hijood
[hie-dzjoet] = lichaamsbedekkende zwemkleding gedragen door fundamentalistische moslima's.

8. Verder: chaebol [dzjèh-buhl] = Zuid-Koreaans industrieel conglomeraat, boertjes van buut'n [buu-tuhn], fourreur (bontwerker), foerageur [bevoorrading], fournituren [mv., benodigdheden handwerk], fourneren [verschaffen], briouat [brie-waht – ovengerecht], brønstedzuur [chemie], tagliatelle [tahl-jaa-tèhl-luh – It. lintvormige pasta], brougham [broo-wuhm – rijtuig], bar.esse [afkorting], omnivoor [alleseter], omphalos (navelsteen), groepage [vracht van meer afzenders], Salpêtrière (gebouw, Parijs), capoeira [kaa-poe-wèh-raa = Braziliaanse zelfverdedigingstechniek], giaur [gaa-voer = Turkse scheldnaam niet-moslims], gnocchi [njoh-kie/gnoh-kie – tussengerecht] en kiur [kie-joer = uitgestorven reuzenvogel Madagaskar].

9. Ook nog: mycorrhiza = symbiose tussen planten en zwammen, myiologie = muggenkunde, seiches [sèh-sjuhs] = periodieke niveauverandering van een meer, teloh [tee-loo] = gefrituurde stukjes cassave, zoögloea [zoo-woo-gloi-jaa – klomp bacteriën], borsjtsjschranser = rodebietensoepschranser [beide: ook z!] , zoomlens [oo/oe], caixa [kaai-tsjaa] = Braziliaanse snaredrum [èh, ook: snaardrum], cajunkeuken [kee-dzjuhn] en scrollwiel(tje).