Dictee –
dictees [2062]
Oefendictee
767 OUD, geheel herzien naar situatie 2020
Dictee
van de dag (90)
1.
Ze liepen bras dessus, bras dessous [arm in
arm]. Brasilethout is onecht brazielhout en brasiline is de
rode kleurstof in het braziel. De eerste braspenning [zilveren
munt] is door Jan zonder Vrees geslagen. Voorbeeld van een
apostrof aan een strijdmakker is 'brave crillon' [dappere
Crillon – stijlleer: aanspraak]. Voor zo'n braziliaan
[topaas uit Brazilië] moet je bij de
juwelier zijn. Heb je voor een brazilian [verticaal
geschoren streepje schaamhaar] per se brazilian wax
[harsmethode schaamstreek] nodig? Een
synoniem van 'toitoi(toi)' is 'break a
leg'. Breath-holding spells [kinderen stoppen
met ademhalen door emoties] kunnen levensbedreigend zijn.
Breeches zijn een rijbroek. Met inhout
worden vooral ribben en spanten bedoeld. Brechcokes is gebroken
gietcokes. Brecciën zijn zekere gesteenten. Breedlachend diende hij
zijn breedgedragen voorstel in. Oosterlengte
is O.L. en noorderbreedte
N.B. of N.Br.,
westerlengte
is W.L. en zuiderbreedte
Z.B. of Z.Br.
Wie wil er nou een breekse [door onhandigheid
veel brekend] barman, een soort van brekebeen?
Is dat nou nepbreitschwanz?
2.
De breedtehang is de christusstand. De brei-juffrouw met haar
breidelloze driften was niet breilijk (te
breidelen, te beteugelen) meer. Met een breektiejijs
[breekijzer] kom je overal binnen. Hij
is een brekespel, een spelbreker. Hij is
een brekebeen [mislukkeling]
in de orthopedie. Zij importeren bremersteen en Bremer groen. Ze
runnen een ertsbrekerij. Bretoenen of Bretons zijn inwoners van
Bretagne. De breugelkermis is zo genoemd
naar Pieter Bruegel. Zij ondergaat een
herniotomie [breukoperatie]. Leg eens
uit wat een Schuchardtbrevier
[boek in dichtmaat – gedragsregels,
levensbeschouwelijke kwesties] is. Brevity is the soul of wit:
kortheid is de essentie van geestigheid. Wat hield de
brezjnevdoctrine in [communistische
landen helpen elkaar]? Het duurde brief as woman's love, zo
kort als de liefde van een vrouw. Briefschrijven is brieven
schrijven. Morgen is zijn briet mila (meervoud:
briet milot, brietot mila – besnijdenis joodse jongen). Zij
zijn
brigadiers-majoors
[+].
Een brigittines (birgittin) is lid van
een brigittenorde [gesticht 1348, H. Birgitta].
3.
De antiterreurbrigade moest optreden. De meeste wc-potten zijn
brildragend, maar geen brildrager. Hij deed het met briljantie,
brille. Zijn gevoeg doen is brillen [wc ...].
Hij heeft altijd brillantine in het haar. Briller par son absence:
schitteren door afwezigheid. Schattig, zo'n brilzee-eend. De briouat
[brie-waht]
is een Noord-Afrikaans gerecht. Britannia rules the waves.
Britsen is met handdaggen [eindje touw]
op de rug en op de broek slaan [straf
schepelingen]. Bruto kun je afkorten met b., bto., bt., brt.
of br. Het broccatello [marmersoort]
was in brocatel [brokaatachtige
stof] verpakt. Het broedblad behoort tot het geslacht
Kalanchoe [oo-wee].
Een broedei is geen consumptie-ei. Een brief aan de mannen broeders
(= mannenbroeders, in den Here) in de
kerkenraad begin je met 'Eerwaarde Broeders'. De atletiekcrack is
verreisd; zijn ster verrijst nu elders. Als Knap dood is, krijg jij
zijn broek [ironisch complement].
4.
Waarom wordt een koelzeil ook wel broek van Bertha genoemd? Geen
idee. Een broekstuk wordt ook Y-buis genoemd. Mazzel [=
ook brooche = broge] met je nieuwe brogues [brooks
– gaatjesschoen]. Zij is blut,
broke [brook].
Dat is het nieuwe oud-maakt-nieuwsysteem [oud
maakt nieuw – lemma ‘brokkenhuis’]. Hij heeft al enkele
bromances [mannen, niet-seksueel] achter
de rug. Dat kind zou brommes moeten krijgen [berispt
worden]. Ook in de bronstijd
kende men de bronsttijd al. Met het
hemels brood wordt het Woord Gods, met het brood der Engelen het
manna of de hostie bedoeld. We eten vaak eigengebakken brood. Wat
voor indicator is broomthymolblauw? Het heeft
te maken met zuur-basetitraties. Bij Thespis' brozen [=
de toneelspeelkunst] draait het niet alleen om cothurnen
[toneellaarzen]. Een brougham [broo-wuhm
– 4 wielen, 2 personen] wordt
getrokken door één paard. In de brousse [rimboe]
kun je meestal geen brouilly [een beaujolais
uit de gelijknamige plaats] krijgen. De natuurkundeterm
brownbeweging of brownse beweging is naar de Schotse botanicus Robert
Brown genoemd.
5.
De bruchharsch is een bevroren harde bovenlaag op verder zachte
sneeuw. De originele Brug der Zuchten ligt in Venetië. Een tuata/era
is een brughagedis. Met de bruid der zee wordt Venetië bedoeld.
Voorbeelden van bruidstranen [drank,
kaneelwijn] zijn hip(p)ocras [VD]
en boerenjongens. Dat kan Bruin(tje)
niet trekken. Bruinharthout is geen
hardhout. Ik vind die bruinhart
tafel (bruinharttafel)
erg mooi. Hij valt op brunetjes (brunettetjes)
en brunhildes [grote, forse blonde vrouw].
De godin Brunhilde is een van de Walkuren
[uu]
(en een walkure is ... een forse struise
vrouw). Bruschetta [broes-kèh-taa]
is zeker geroosterd brood. Geert Wilders is een honourable man, ik
heb niets met die brutus [verraderlijk mens].
Ze waren behoorlijk bruyant [luidruchtig,
lawaaiig] bezig met dat bruyère [roodachtig
bruin hout]. Is die buy-out [overname
van alle aandelen van een vennootschap] geslaagd? Het
aboutalisme [decentraliseren sociale
overheidstaken] is naar Ahmed Aboutaleb [2020:
burgemeester van Rotterdam]
genoemd. Amarilhout is smergelhout.
6.
Gezocht op '*down*': breakdown (instorting),
coolingdown (tegenover warming-up),
hij ging drie down [drie slagen minder dan
geboden – bridge], syndroom van Down (down(syndroom),
daaraan lijdt een downie), downdaten (van
vr.: met iemand met lagere opleiding of sociale status),
downhill skaten = downhillen is niet moeilijk, wel gevaarlijk,
Downing Street, downplayen (bagatelliseren),
downstart (bij schaatsen), down the
drain: gezegd van iets dat verloren gaat (door
het putje), down-to-earth: met beide benen op de grond staand,
praktisch, nuchter, de downtown (binnenstad),
down-under: (informeel) in Australië,
Nieuw-Zeeland of de Stille Zuidzee, dropdown (uitklapbaar
keuzemenu op beeldscherm), knockdown (bij
boksen), meltdown (bij kernreactor),
shakedown (zwaar verhoor),
sitdownstaking, top-down, touchdown (American
football, rugby), trickledowneffect: indirect positief effect
[waar maatregel niet voor bedoeld was]
en
ups-and-downs (ook: ups en downs).
7.
Gezocht op '*out*' (1852 hits –
2019: 2822 – 2020: 2851):
Zoutzee (de Dode Zee), de zoutte van
iets, zoutevis (labberdaan),
youtuben(!),
work-out (intensieve conditietraining),
voutenkamer (opkamer),
vermout, venkelhout (sassafras),
veloutésaus (met roux), try-out, tout
mon possible (al het mogelijke), tout le
monde [iedereen], tout court (zonder
meer, kortweg), tout comme chez nous [net
als bij ons], three strikes out (drie
slag – honkbal –
is uit – veelpleger levenslang bij de derde keer), time-out,
touche-à-tout (bemoeial), tout
à toi
(t.à.t.
– geheel de jouwe), tout à
vous (t.à.v.
– geheel de uwe), stouterdje, teak- en sycomorenhout,
stobbehout, spin-out (startende
onderneming), soutas (= soutache –
garneerband of crêpeweefsel op dameskleding), sorbenhout
(en sporkehout
en lorkenhout),
sjouter (politieagent), shake-out
[zwakke ondernemingen gaan uit de markt],
side-out [volleybal] en shoot-out [o.a.
bij dictee], sans atout
(sans, SA),
s'amuser à la moutarde (zijn tijd met
futiliteiten verdoen), routier [vrachtwagenchauffeur],
router [au
‘tomtom’ voor computerverkeer],
schout-bij-nachtsschip, rout
(au
– raout [ra-hoet]
– avondpartij), rebel without a
cause [dwarsligger uit hogere kringen]
en ras el hanout (ou
– kruidenmengsel).
8.
Verder: rail-routevervoer, poutrel
[oe] (stalen
balk), platinizout – niet genoemd naar de voetballer, peper-
en zoutvaatje(!),
peper-en-zoutstel(!),
passe-partout [doorlopende toegangskaart],
pay-out [dividend], palmyrahout,
outre-tombe (postuum), out of bounds
[verboden terrein bij golf],
out-of-competitioncontrole [op doping],
intro's [inleiding] en outro's
[uitleiding], out of Africa [kleding
van daar], out of line [ongepast],
out of pocket [niet afzonderlijk begroot of
gespecificeerd], out of the blue [plotseling],
out of the box [buiten de gebaande paden],
opting-out [bedrijven terugtrekken uit
collectieve regeling], much ado about nothing [veel
drukte om niets], mouton retourné (lammy(coat)),
moutons de Panurge [makke schapen die het
eerste over de dam volgen], moutse challetjes (kleine
gevlochten broodjes), mazout
[oe] (stookolie),
malgré tout (ondanks alles), een mahout
[au] of kornak (begeleidt
een olifant), lock-out [wegzenden
werknemers tegen werkstaking], lindehout,
le goût de la perfection qui stérilise: het onvruchtbaar makende
verlangen naar volmaaktheid, leestenhout,
lateihout, lifo
(last
in, first
out),
la grande règle de toutes les règles: een toneelstuk moet voor
alles in de smaak vallen.
9.
Voorts: le tout Breskens, knock-out, knock-outtoernooi,
je-m'en-foutisme [BE: onverschilligheid],
IJslandroute [omzeiling btw], een
argument dat houtsnijdt, is houtsnijdend, houtje-touwtje(jas),
ins en outs, houtenjassenpark [kerkhof],
heinhout [heining], haute couture
[exclusieve mode], hang-out
(hangplekcafeetje), hand-out [na
lezing of toespraak], guerre à outrance: oorlog op leven en
dood, tot het bittere einde, guajakhout (pokhout),
grouten (waterdicht maken), gouttière
(dubbele, parallel lopende haarlijntjes),
goutte militaire (druiper), goûter
(vieruurtje), FSC-hout
(Forest
Stewardship
Council –
gecertificeerd, duurzaam), fouta
[oe]
(hamamdoek), pernambukhout, fausses
routes (van katheters), fall-out
[radioactief], fade-out [langzaam
verdwijnend beeld, outfading], everything you always wanted to
know about een … (dicteegoeroe),
envoûtement (voodoobezwering),
en-tout-cas (zowel kleine paraplu als parasol),
en route (onderweg, ook: en
cours de route), dug-out [voor
trainer en reservespelers] en egoutteur (wals
om te egaliseren in de papierindustrie, net als de
heelgoedhollander).
10.
Ten slotte: dt-fout, drop-out [outcast],
je betaalt daar met de Djiboutiaanse Djiboutifranc
[DJF],
na de hecatombe [slachting, bloedbad]
volgde een déroute [verwarde vlucht],
de haut goût (sterk gekruid), degout
[afkeer, walging] en degoutant, de
coutume (naar gewoonte), en croûte
gebakken [met knapperig korstje], coûte
que coûte [koste wat kost], compagnon
de route (reisgenoot of fellowtraveller),
coming-out (outing – homoseksuelen),
chill-out(ruimte) [rustige dancemuziek],
chief-scout (hoofdleider bij de boyscouts),
campêchehout, bukshout [buxus],
bruyèrehout, brazielhout, brasilethout, brijnzout [zo
zout als brijn = pekel] is niet goed voor het brein, bonne à
tout faire: meisje voor alle voorkomend werk,
bail-out(fonds)
[financiële reddingsoperatie], bailefunk
[baaj-luh
–
Zuid-Amerika] of favelafunk,
aloëhout, agouta (solenodon), a deed
without a name [een daad zo erg dat er geen
naam voor bestaat], break-out [sport:
uitbraak, counter] en burn-out(syndroom)
[uitputting door overbelasting op het werk].
