Dictee – dictees [1980]
Oefendictee 829 OUD, geheel herzien naar situatie 2020
Dictee van de dag (28)
1.
Zand erover, zeg maar kaddisj.
Met kalomel
wordt kwik-I-chloride bedoeld. Een toptienspeler (top 10-speler)
zit in de top tien (top
10).
Hoe spreek je eigenlijk 'kaenozoïcum' [kaaj-noo]
uit? Wat is een kapo
(niet
die van 'capo di tutti capi')?
Dat komt van Kamppolizei.
Kijk, een eindeloze karavaan van caravans op weg naar de
karavansera(i)
[veilige
overnachtingsplaats voor karavanen].
Een karesansui
[kaa-rèh-sahn-soe-wie]
is een zentuin. Niet alle Karpatischsprekenden hebben een
karpatenkop. Het was een heel karwei om die karwij [kummel,
komijn]
te oogsten. Hij heeft moeite met zijn kauw- en slikbewegingen. Hij
gaf me een waardevolle keepsake
[ie:
ee]
(gedachtenis,
aandenken).
De trein deed van tjoeketjoeke en kedengkedeng. Hij was boetseerklei
aan het keimen (afwerken
met minerale verf).
Hoe vond je die keiist-op-zeeshow? Deze kemenche [Turkse
schootviool]
heeft 2 snaren, maar geen Kema-keur. Een kelei is een oosters tapijt:
kun je daarmee daadwerkelijk lekker vliegen in de
Duizend-en-een-nacht oftewel de sprookjes van 1001 nacht,
duizend-en-een(!)
nacht?
2.
Staan de republikeinen in Amerika met hun amerikanisme ook voor een
soort van republicanisme? Met een ketch
(kaag
– vaartuig)
kun je varen. De verlossingsverkondiging wordt ook wel kerygma
[ih/uh]
genoemd. Als een Vlaming kine
[ee]
ondergaat, krijgt hij kinesitherapie. Hij bezit circa, kirakira, 60
hectare. Deze klassieker werd klassikaal voorgelezen. Nee,
Klein-Rusland [tuinwijk
in Zelzate],
daar gaat Poetin niet over. Hoewel: je weet maar nooit … Die kleine
Aziaat is feitelijk een Klein-Aziaat. Wie kan kleurenzien, is niet
rood-groenkleurenblind. Knuffelziekte, kissingdisease, ziekte van
Pfeiffer, you name it. De klas 3C-klassenoudste was een klasseknul.
Is deze kid nu een ki-resultaat
[kunstmatige
inseminatie]
of eerder een k.i.d.-product
[idem
met sperma van een donor]?
Als meeuwen schreeuwen, kliauwen ze. Die klijnzone [klien,
hoogveen]
is beslist niet klein. Ik heb er geen
klok-en-hamerspel verstand van,
de ballen dus. Zij speelt daar de komische Alte
(komische
rol van een oude dame in blijspelen).
3. Het is windkracht 7 op de schaal van Beaufort, de beaufortschaal, 7 beaufort dus (afgekort: 7 Bft). Na de knockdown [boksen] volgde de knock-out [ko]. De KNRM is de Koninklijke Nederlandse Reddingmaatschappij [na fusie 1991]. Was dat even koeliën (ploeteren)! Ik zoek een koekenbakker die koekebrood bakt. Een koetei is een zee-egel, een kutai een hoogkijker. Is een koffie-uur niet wat lang? Wat Koïsch is, komt van Kos. Een kolanoot bevat cafeïne. Een koksiaan volgde De Cock, een coccejaan Coccejus. Krijg de koleire [èh], de kolere [ee], krijg de klere! Met Koloniën wordt het toenmalige departement bedoeld! Hij doet komenschap (drijft koophandel). Ik wil kond doen van een geboorte. Deze koningendag valt in januari, de Koningsdag in april. M.n. de 'Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij NV' wordt veelal met 'Koninklijke' aangeduid.
4. De titel Koning-Stadhouder [specifiek] werd eertijds aan Prins Willem III van Oranje toegekend. Een kooi-eend is een lokeend. Een kookaburra is een lachvogel. Mijn kopekenvoorraad was niet onuitputtelijk. Dat is geen koosjere kaas. Bij kopjeduikelen in het water ga je kopje-onder. Jongeren kennen het kopkluiven (tongzoenen). De chemie kent het koperoxychloride: door blootstaan aan lucht uit koperchloride gevormd basisch koperchloride, gebruikt als pigment en als fungicide [bestrijding schimmels en paddenstoelen]. Er is geen koutje aan de lucht en geen kauwtje in de lucht. Kyaniseren van hout is het voor bederf bewaren door het met een oplossing van sublimaat (kwik-II-chloride) te doortrekken. Het politiekordon hield stand. Wat Korfiotisch is, komt van Korfoe. Eerst het kouwtje, dan het vrouwtje [Je moet eerst zorgen een behoorlijk bestaan te hebben, alvorens te trouwen. Een kouw is een (vogel)kooi of hok, kevie; in de kevie of fuik zijn = getrouwd zijn]. Het militaire kozakkenkorps was schier onverslaanbaar. Is krijn gewoon crin [paardenhaar als vulstof]? Ja!
5. Het woord 'kravat' [stropdas] komt uiteindelijk van 'Kroaat'. Als je krawkraw [kraa] eet, nuttig je chips. Een mens als kribbebijter is gemelijk of slechtgehumeurd, een gierigaard of een vrek, dan wel een hongerlijder. Wat is een krimi zonder criminelen? Antwoord: een ei zonder zout. Onze dochter zit op de KU Leuven, onze zoon op de Kulak [idem, Afdeling Kortrijk]. Het wapen van de Gurkha's (dus niet de Ku-Klux-Klan!) is de kukri [mes met gebogen lemmet]. De KUN was de Katholieke Universiteit Nijmegen. In een kurhaus [kursaal – gebouw in of bij badplaats] kun je geen kür [kunstschaatsen] rijden. De BSE is de gekkekoeienziekte, de boviene spongiforme encefalopathie, de bse is de bezinkingssnelheid van erytrocyten. Is hij de kwade (kwaaie) pier? Nee, hoor, hij kent geen kwaaiigheid en is nog zo'n kwaaie niet! Een kwikwi is een zekere vis.
6. Blijft een lastige uitdrukking: ktèma eis aei (een bezit, een verworvenheid voor altijd). Wat heeft een Maserati [auto] met macereren (laten weken, intrekken) te maken? Niets. De ridders van de Maltezerorde dragen het Maltezer kruis, het johannieterkruis. Hij was niet magnaniem (grootmoedig), maar pusillaniem (kleinmoedig, laf). De Goereese tweeling bezocht het Pyrenese bergland. Dat mal-à-propos (misverstand) bracht me helemaal van mijn à propos (apperpo = apprepo – van mijn stuk). De manenwolf glom in het maanlicht. De begintwintiger vond die begintwintigste-eeuwse ideeën maar niks. Hij vermarktte zijn product goed: hij markette het. Zij was zo steenhard als een marquise [ook: diamant]. Wat is het verschil tussen markeren [van merkteken voorzien] en demarqueren [afbakenen]? Een matamata [4 x aa] is een franjeschildpad [mv.: s]. De marsmannetjes komen van het Marsoppervlak. En een Martinikaan komt van Martinique. Het maximumaantal [maximale aantal] te lenen boeken bedraagt vijf.
7. Een vol plané is een duikvlucht en een vole annoncée is al de trekken halen in het omberspel wanneer dit tevoren aangekondigd is. Het pashmina is een stof, afkomstig van de kasjmiergeit. De ménagère (huishoudster) liet de ménagère (het olie-en-azijnstel) vallen. Lyddiet is ontplofbaar (DDT – niet ontplofbaar ..., leuke ezelsbrug, maar die klopt niet – betreffende ‘ontploffen’). Wat, heeft hij echt een blancet (blanco accept) afgegeven? Een vijfenzestigplusser (65-plusser, 65+'er) heeft vaak een vijfenzestigpluskaart (65+-kaart, 65 pluskaart). Er moet een marshallplan voor de airmarshals [vluchtbewaker] komen. Zij zweert bij een fabiolakapsel. Ik begreep dat zijn benen niet meer meewillen. De bijnaam voor de designerdrug mephedrone is meowmeow [miauw]. Wie die geslikt heeft, kun je toch niet meteen mente captus (krankzinnig) laten verklaren? Dat moet je misschien wel doen als iemand methamfetamine [crystal meth, meth, tik] slikt. Het metoestrum [ui – laatste fase van de bronstcyclus voor de rustperiode] is overduidelijk het antoniem van het pro-oestrum [ui] [periode voor de oestrus (ui) = periode dat paring wordt toegelaten].
8.
Bij noteren van dansen wordt vaak de labannotatie gebruikt. Een
omschrijving voor het dichten luidt: laborum dulce lenimen
(letterlijk:
zoete troost voor zorgen).
Hij hield steeds bij Hoog- en Laag-België vol, dat het niet zo
bedoeld was. Die Labradoriaanse
labrador zag er niet uit; hij was trouwens verwant aan de
newfoundlander. Bestaat er verband tussen lacetwerk als kantwerk
(point
lacet – hoofdlijnen vastgelegd door smal bandje)
en het lemma 'point-lacé' [borduursel
met ingeweven figuurtjes]?
Niet
echt, dus.
Wordt lacrosse echt nog gespeeld? Dat is een spel à la hockey. Ik
mag die wel: la clarté française [de
helderheid in de Franse uitdrukkingswijze].
Je kent toch wel het beroemde boek Lady Chatterley's lover van D.H.
Lawrence? Het bordje met 'laden en lossen', het 'laden en
lossen'-bordje is omgevallen. De laideron (lelijkerd,
lelijk meisje)
was heel laidback
[ee
èh]
(ontspannen,
relaxed).
Met lakhs
betaalde je (vroeger)
in
Brits-Indië. De Vlamingen noemen een lammy(coat)
een mouton retourné [bontjas
met bont, vacht aan de binnenkant].
9.
Een lancaster gordijn
(lancastergordijn)
kwam oorspronkelijk uit Lancaster, een manchester broek
(manchesterbroek)
uit Manchester. Is la mort sans phrase een mooie dood (voor
wetsvoorstellen)?
De enige keer dat Veenendaal in VD voorkomt is bij
'lampengietersavond' (folkloristisch
feest in Veenendaal en omstreken op 17 september
(St.-Lambertus)
of op de dichtst daarbij liggende maandag).
Niet verwarren: Ladino of Judezmo (op
het Castiliaans gebaseerde taal van nakomelingen van Sefardische
Joden die in 1492 uit Spanje werden verdreven)
en Ladinisch (Reto-Romaans
zoals gesproken in het Italiaanse Zuid-Tirol).
Kleine hapjes uit de Midden-Oosterse keuken zijn mezze
[mv.,
mèht-suh
of mèh-dzuh].
Die [Midden-Oosterse]
keuken
wordt ook genoemd bij baharat (kruidenmengsel
van o.a. peper, koriander, komijn en kardemom)
en tabouleh (GB
ook: taboulé).
10.
De mie [verwijfde
homoman]
at mi
mie
[mi niet
meer in GB/VD, wel: bami, vermicelli en wel: mi = toon].
Miepen zijn er te kust en te keur: zweefmiep (zweefmuts),
tik- of typemiep
(typegeit
– ook typmiep,
typgeit),
belmiep, bliepmiep [caissière],
klimiep(!)
[iep],
een miep kniep [erg
zuinige vrouw],
miepen is zeuren, het chrysalidebegrip vertegenwoordigt een mummiepop
(van vlinders, miep!),
een economieprofessor
(miep!),
een kantoormiep, een marktmiep [werkomgeving],
een tv-miepje [idem]
en een winkelmiep. Een
shangri-la
is een denkbeeldig afgelegen oord van uitzonderlijke schoonheid en
lieflijkheid, vergelijk: paradijs. Met
hoofdletters
refereert dat (letterlijk:
heilig en vreedzaam land)
aan het imaginaire oord in de Himalaya uit de utopische roman 'The
Lost Horizon' (1933) van James Hilton.
