dinsdag 28 april 2020

1868 Dictee dinsdag 28 april 2020 (2) dictee Negen oefendicteetjes VRT Taal 2020 √

Dictee - dictees [1868]

Negen oefendicteetjes VRT Taal 2020  

1. Politiek 
Vormen van politiek zijn er à volonté en naar hartenlust: blokkadepolitiek, emopolitiek, façadepolitiek, illusiepolitiek, realpolitik, warmwaterpolitiek en zonneschijnpolitiek. Sommige streven naar consensus na uren debatteren en filibusteren, andere naar polarisering, maar alle zijn overgemediatiseerd en gebaseerd op gememoriseerde oneliners. 

2. Sport  
Van schwalbe tot tackle, van catenaccio tot tikkietakkie, van futsal tot beachsoccer, voetbaltaal is internationaal. Rugbyers spreken over scrums en touchdowns, wielrenners demarreren en remonteren. Rare woorden allemaal. Dan is elfmetertrap toch simpeler dan penalty of penantie. Om uit te spreken tenminste. 

3. Eten  
Ook salades maken je dik als je er te veel mayonaise of vinaigrette op doet. Soms zitten er evenveel calorieën in een caesarsalade als in een hamburger. De saus camoufleert ook de authentieke smaak van de rauwkost. Pas ook op met de suiker in muesli's en met het vet in groenteburgers! 

4. Rusland  
Nu het Siberisch koud geworden is, zitten de Russische apparatsjiks gezellig in hun datsja te genieten van hun v/wodka en zakoeski, hun variant van toastjes en chique canapés. De Doema, de oligarchen en de smeltende permafrost met zijn dreigende antraxbacteriën zijn nu even een ver-van-mijn-bedshow. 

5. Geschiedenis
De vroegmiddeleeuwse vorsten kregen het in de ijzeren eeuw zwaar te verduren. Lokale gouwgraven vulden het machtsvacuüm en usurpeerden het gezag. Analfabetisme was wijdverspreid en de bevolking werd gedecimeerd door terugkerende pestepidemieën. Met de Karolingische renaissance bloeide de kunst weer op.  

6. Dieren en planten 
Hebt u er al eens bij stilgestaan hoeveel ongewone dier- en plantennamen het woordenboek vermeldt? De galápagosvink [VD], de zonnebaars, de quokka, de klarinetvogel, de dennensnuitkever, kent u ze? Of het kooltje-vuur, de muskaathyacint, de sint-jakobslelie, de tiengebodenplant en de winterakoniet? Ik vermoed van niet. 

7. Kunst  
Duizenden diepbedroefde en gedesillusioneerde Amerikanen haalden na 8 november de verkiezingsborden uit hun voortuin. Maar niet Nina, een kunstenares die borden van niet-gekozen kandidaat-presidenten verzamelt. Haar tuin is een monument voor de onverkozenen, een kerkhof met kleurrijke grafzerken voor ter ziele gegane politieke carrières. 

8. Muziek  
De Koningin Elisabethzaal is een hoogstandje qua akoestiek, met een nagenoeg perfecte klank. In onze contreien en ver daarbuiten vind je nergens een concerthal van hoger niveau, stelt de Vlaamse
minister-president. Muzikanten van het Antwerpse symfonieorkest mochten de zaal maandenlang voor de officiële ingebruikname testen.
 

9. Sociale media  
Heden ten dage lijken die vermaledijde jongeren niets te hebben beleefd als ze niet hun wedervaren op hun socialemediapagina's geshared hebben. Of dat van anderen geliket. Languit op hun bed in een onesie reduceren ze hun leven tot een paar emoticons of godbetert emoji's. Zo klinkt de gemiddelde oudemannenpraat vandaag.
 
 

1867 Dictee dinsdag 28 april 2020 (1) dictee Oefendictee april 2020 (8) √

Dictee - dictees [1867]

Oefendictee april 2020 (8) 

1. Het Franse ‘mettre au point’ is in BE ‘op punt stellen’. Dat is aan iets (bijv. een regeling) de laatste hand leggen. 25 april: update VD: 388.727 lemma’s (was 388.286). In de Bijbelboeken 1 en 2 Korintiërs komen de landengte van Korinthe (daar op de Isthmus , een istmus, werden de Isthmische Spelen gehouden) en de Korinthische zuilen niet letterlijk voor. Een toren- of huizenhoge schuld is skyhigh en een torenhoog hoogbejaarde is dubbelop (pleonasme). Waarom geeft VD bij zoeken op ‘n'de’ ook het lemma modus? Antwoord: … zonder n. De imperatief drukt … Kun jij deze n’de graadsvergelijking (vgl. een 3e graads- of derdegraadsvergelijking) oplossen? Het Ndebele is een Bantoetaal, gesproken in Zuid-Afrika.

 2. Bij de schedel zie je een sutuur. NA of L is het getal van Avogadro. Velen staan in de coronacrisistijd op non-actief (afko: n.-a.). Zij is onze naaies (naaister(igge), naai-juffer, naai-juffrouw). De naaldendoos was niet naaldeloos. Een naaldhouder is een cantilever. Is het naaldprobleem van Buffon opgelost? Een naat is een trut of zekere diamant. Het is naatje pet: gooi maar in mijn pet, dan zoek ik er het naadje van de kous wel bij … Een nabi is een profeet van Allah. Een nabo is een niet actief (?) beveiligde overweg. Ik verwar een nabob (rijke) soms met een nabal (nors). Een kind van Naboth is een stijfkop. Een boîte de nuit is een nachtclub. Bij kibboetsen heeft VD ook kibboetsim. Het meervoud van tsadiek is tsadikim (VD). Een feestdag ter nagedachtenis van zo iemand is een hillula [hie-loe-laa]. De nachtvorst, dat is Lucifer. NADH is nicotinamide adenine dinucleotide hydrogen, een gereduceerde vorm van NAD = nicotinamideadeninedinucleotide (aaneen, VD?). Nadir en zenit: diametraal. Nadienst is service, dienst na verkoop. Een nafke is een nafkone. 

3. Zijn dat nadruktekens in Dáil Éireann? De nafs bedreigen de gelovige islamieten. Nagana: ngana, tseetseeziekte. Daar zullen we veel nages aan beleven. (De bout) naggelen en hachelen zijn synoniemen. Een nahosser is van na de HOS. Nahuatl is Azteeks. De Nakba van de Palestijnen vond in 1948 plaats. Namptiseren is nantiseren. Het voorvoegsel nano- is tien tot de min negende (nanometer: nm). Het NAP is het Normaal Amsterdams Peil. Een napolitain is een chocolaatje, napolitaine een zeker weefsel. Een narco is lid van een drugskartel. Je moet me geen narris(j)kat verkopen! Een NS is een naschrift, een PS (postscriptum). De Nasdaq is de schermenbeurs in New York, de National Association of Securities Dealers Automated Quotations. Nask is natuurkunde, scheikunde. Koefisch schrift is naskhischrift. Dat nassau is nassaublauw. Het is pet, naatje, natemetaat. 

4. Hij is een nathanaël en nathals: een oprechte drinkebroer, dronkenman. Alla prima is nat-in-nat schilderen. Ook dat
na-Tourcriterium gaat dit jaar niet door. In NL is de
Natres de Nationale Reserve. Natte his heet tegenwoordig biologie. Nature staat tegenover nurture. De Natuurbeschermingswet is de Nb-wet (vanaf 2017: Wet Natuurbescherming). In BE is de navet doen: forens/zen [GB], pendelen. Wat staat er in de Natuurschoonwet? Een navi is een navigator. Ze droeg een navy (marineblauw) trui. Een stukadoor, een plafon(d)werker, stuct of stuukt. Krijg je het cockaynesyndroom van cocaïne? Nee, het is een snelverouderenziekte. De NBV is de Nieuwe Bijbelvertaling. NB De afkorting N.B. mag je ook schrijven als N.Br. Een nbm is in BE een niet-begeleide minderjarige. De NBAS was de Nederlandsche Bond van Abstinent-Studeerenden (geheelonthouders). Het NBG is het Nederlands Bijbelgenootschap en het NBLC was het Nederlands Bibliotheek- en Lektuurcentrum.
 

5. Nd is neodymium (60). In Piemonte dronken we nebbiolo. Het Nedpho is het Nederlands Philharmonisch Orkest. Op- en neerlopen (?) is heen en weer lopen, af- en aanvaren – zoals bekend – aankomen en vertrekken. Negeret is negrohead (pruimtabak). Negerzaad is nigerzaad (van gingellikruid). Hoewel en profond négligé, droeg ze wel een boudoirmutsje. Neem nog zo’n negroamaro. De Negrito’s waren de oorspronkelijke bewoners van de Filipijnen. In het Bargoens heten vrouwen nekeiwes. De Nemeïsche Spelen vonden in Nemea (Griekenland) plaats. De NEH, de Nehem en het NEI bespreken we verder niet: zoek maar op! Organiseer niet je eigen strop: het
nemo-teneturbeginsel. Wat zijn neocons? Die neofieten bestuderen
niet-menselijke neofyten. Die neootjes voelen zich gebruuskeerd. 

6. Nepnieuws is fake news of fakenieuws. Een nepper(d) is een neppertje. Ne [nee] quid nimis: mèden agan, alles met mate. De heren van Nergenshuizen, Niemandsdorp, Geenhuizen en Geenland matigen zich behoorlijk wat aan. Eemnes refereert aan nes (nesse, landtong), Scherpenisse aan nisse (idem) en Dreischor aan schor(re) (buitendijkse aanwas). Nesp is een hormoon: novel erythropoiesis stimulating protein, darbepoëtine (ook: doping). Ziedaar: een nestvol leeuweriken. Daar zat hij op zijn paasbest in zijn geklofte. Een netboek (netbook) is een kleine schootcomputer. Een netburger is een netizen. Netelroos is urticaria. Nethandel is e-commerce. Met Netlog doe je aan netloggen, met Netflix aan netflixen. Netstof is mesh. Dat is de prijs netto cassa. Met mijn zonnepanelen ben ik een prosument. In de EU heb je netto-ontvangers en -betalers. Een bril heeft neuspads, een knijpbril (pince-nez) en een monocle (lorgnon) ook? Het neuston [ui] vind je aan de oppervlakte van stilstaand water. Het neustussenschot is het septum nasi. 

7. Een verkleinwoordje is altijd neutrius generis. Ik doe dat never nooit niet. Roosevelt was van de New Deal. Een pinpas heeft een NFC-chip (near field communication). De NHS is de National Health Service (nationale gezondheidsdienst van Groot-Brittannië). Met NHW wordt normaal hoogwater aangegeven. Het Nibud is in NL het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting. Dat is niet in Frage gekomen. Niccoliet is kopernikkel. Een nicodemiet (naar: Nicodemus, Joh. 3:1-21) behoorde in het geheim tot de Reformatie, maar was in het openbaar r.-k. Nicotine is – je wilt het niet weten –
1-methyl-2-(
3-pyridyl)pyrrolidine. Hij schaamde zich de nieges. Bij nefrolithiase kan een lithotriptor nuttig zijn. Bekend is in liften, als je vast komt te zitten, de niets-aan-de-handmuziek (rustgevend). Je overziet het niet, nie(t)waar?
 

8. Je mag voor nietzscheaans ook nietzschiaans schrijven. Na nieuwavond komt nieuwdag. De nieuwlinkse ideeën waren die van Nieuw Links. Bij nieuwjaarwensen breng je een nieuwjaarswens over. Het boek was nievers, nieverans(t) te vinden. Meneer Dinges, ni(si) fallor? Een nigga is een zwarte en een nigiri een zeker rijstballetje. Kom gauw kijken: een nijlgau. In de hoempa liep ook een nikkelen nelis mee. Het NIK is het Nederlands-israëlitisch Kerkgenootschap (overkoepelend orgaan van Asjkenazische joodse gemeenten in Nederland – denk ook aan NIK-tv). De Nikkei is de Nihon Keizai Shimbun (beursindex van Tokio). Een nikokabel is van niet-koper. In BE krijg je een niknakje bij de koffie. In BE zijn de nillies het decennium 2000-2009, de jaren nul. Zich over niets verwonderen: nil (ad)mirari, mèden thaumazein. Het nivea- is het nimbysyndroom. Het NiNsee is het Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden en Erfenis. Een NIP(T)(-test) is een zwangerschapstest: niet-invasieve prenatale test.
 
 
 

zaterdag 25 april 2020

1866 Dictee zondag 26-04-2020 (1) - dictee Wekelijkse dicteetest 099 RL √

Dictee - dictees [1866]

Wekelijkse dicteetest 099 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?
Oplossingen: hieronder!
Bron: Oefendictee (oud) 599

1. Deze ……………(oogstarbeider, ging daarheen) is er alleen in de zomer. Bij het drinken van de plaatselijke brandewijn at hij een …………… (stokbroodje).
a. Fransman                                           fransje
b. fransman                                            fransje
c. fransman                                            Fransje

2. Scores bij judo zijn (voorheen) ………….., ippon, …………
en waza-ari.
a. koka                                                  yuko
b. coka                                                  juko
c. koca                                                  joeko

3. Dat moet een raar taaltje zijn, het …………..., zelfs voor
……………..
a. franglais                                              fransosen
b. Franglais                                             fransozen
c. Franglais                                             Fransozen

4. Een eretitel van Maria is …………… vat van ……………...
a. Eerwaardig                                  godsvrucht
b. eerwaardig                                  godsvrucht
c. Eerwaardig                                  Godsvrucht

5. '…………………...' is een …………….
a. rjucht en sljucht                                    friesisme
b. Rucht en slucht                                    friesisme
c. Rjucht en sljucht                                  frisisme

6. Wat doen die …………… (agressieve, gewelddadige jongeman)
op de ………….. (ruig gedeelte van de golfbaan)?
a. roadies                                           raf
b. rowdy's                                          rough
c. roady's                                           rough

7. Hij, losbandig persoon uit aanzienlijke stand, en zij als dito
…………... stonden samen als …………… bekend.
a. rouee                                           roués
b. rouée                                           rouees
c. rouée                                           rouées

8. De …………… en de ……………….. kerk vind je in Egypte.
a. Kopten                                 Koptisch-orthodoxe
b. kopten                                  Koptisch-orthodoxe
c. kopten                                   koptisch-orthodoxe

9. Een ………………… is een bangerd of zeurkous en een
…………….. een telefoonnummer met moppen.
a. zeikhein                                 gijnlijn
b. zijkhein                                 geinlijn
c. zeikhein                                 geinlijn

10. Die ……………. (schelm) is in de ………………..
a. lorejas                                           lorem
b. lorejas                                           lorum
c. lorenjas                                         lorem

Oplossingen [099]: zie hieronder.

-----------------------------------------------------------------------------------------

Oplossingen [099]
1b 2a 3b 4a 5c 6b 7a 8c 9c 10b

Contact: leentfaarrein@gmail.com
 


1865 Dictee zaterdag 25 april 2020 (1) dictee Eerste online BeNedictee 2020-01 Online √

Dictee - dictees [1865] 

Eerste online BeNedictee 2020-01

De 64 rode woorden of woordgroepen moesten worden ingevuld! 

De lettré” [geletterde] (auteur: Bob van Dijk)

1. Voorjaar 1946: Godelieve laat het levenslicht zien in een door de band genomen [BE, uitspraak, anders ook: bank] kossaardsgezinnetje [niet algemeen: keuterboer], even buiten Lommel. De geboortevreugde over dit enigst [enig = leuk hier] kind wordt overschaduwd door de dwarslaesie [doorsnijdong ruggenmerg] die de
oud-oorlogsgynaecoloog
      teweegbrengt bij moeder. Vader kan godsonmogelijk     moederziel alleen de mantelzorg aan want de vijftig lakenvelders [rund] moeten handgemolken worden.
Van kleins af aan weet Godelieve het gezinnetje te bestieren, onder auspiciën [leiding] en bezieling van meneer pastoor (die overigens al langere tijd deservitor [waarnemend pastoor] is in de gemeente [beter: parochie], maar dit terzijde). Van hem mag Godelief wel brossen [BE, informeel: spijbelen] van school, “mits ge maar op zondag in de kerk komt zingen met uwe mooie serafsstem” [serafijn, engel]. Dat vindt ze geen kastijding want ze komt met graagte in Gods godshuis [beetje dubbelop] en luistert devotioneel naar de verhalen op catechisatie [= protestant, cat, kattenbak]. Thuis leert ze die voor zichzelf vanbuiten en betonneert [verankeren] ze in haar staalsterke [niet in wdb.] geheugen.


2. De jaren vliegen voorbij, en Godeliefs jonkheid ook. Tijd voor een amant [minnaar] is er nooit. Nadat haar vake en moeke voor Gods rechterstoel zijn verschenen, maakt zij van de fermette [woonboerderij - fermetje, fermettetje] een kinderboerderij, want ze is zot van kinderen die ze zelf helaas nooit zal bekomen [krijgen]. Wanneer er ook nog eens camperplekken [camper, camperen] bij komen voor 65+-pashouders [ook: vijfenzestigpluspashouders], stroomt het giraal en chartaal [contant] geld binnen. Meneer pastoor, zo-even met emeritaat, houdt boek [ww. boekhouden]. Hij spoort haar tevens aan (ge zijt zo goed met klein grut”) om voorleesmoeder in de
bib/bieb [bieb – NL informeel, bib – BE informeel; wegens ‘niets weggeven’ verderop nog 2 x invulwoord; beter: geen invulwoord of alternatieven: bibliotheek, leeszaal] te worden. Een voorslag [voorstel] waar ze even geen raad mee weet. Maar pastoor Ambrosius had dit al voorzien en levert de oplossing: bolpuntkom [beter lijkt: bolpuntcom - van www.bol.com]!


3. De eerste woensdagmiddag in de boekerij [bibliotheek] van Lommel. Godelief heeft zich thuis goed geprepareerd. Ze gaat Het ei van oom Trottervan Marc de Bel reciteren [voordragen], een
classic [klassieker]. Het verhaal heeft ze geacheveerd [volkomen] ingeprent dankzij een postbedeling [levering] van bolpuntkom.


4. Ze maakt er van den beginne aan de gewoonte van dat één kind het betreffende werkje van de plank mag halen en “de juffrouw” mag aanreiken. Godelieve declameert met haar schone
dictie [zegging] het verhaal; de kleintjes hangen gebiologeerd aan haar lippen. Ze laat de verluchtingen [illustratie] zien, waar ze zelf ook zoveel houvast aan heeft voor de verhaallijn. Na afloop worden de kinderen met koontjes als bietenkroot [biet = kroot, paarsrood] van spanning opgehaald door de bomma’s [oma] en bompa’s [opa].


5. De week verstrijkt, waarin bolpuntkom wederom een pak aflevert bij “juf Gelieve”, haar nieuwe nickname [bijnaam op internet, netnaam].
“Le Petit Prince” staat op het program, ook zo’n
altoosdurende [niet algemeen] hit. De kinderen vechten er haast om wie het boek van de stander [standaard] mag halen om aan de juf te geven. Groot succes weeral [BE: alweer]. “Veel leuker dan wiiën!”, roepen de dreumesen.


6. Weken en jaren verstrijken volgens een vaste sjablone [wegens uitspraak, anders ook: sjabloon = model]. De facteur [BE: postbode], die anders nooit iets bij Godelieve te bedelen [bezorgen] heeft behalve de wekelijkse non-priorzending [prioriteit] van bolpuntkom, bevraagt zich weleens bij haar wat ze week in, week uit toch bestelt, maar daar draait ze steeds omheen. Godelief wordt een begrip in de wijde omgeving. Van heinde en verre komen steeds meer luistervinkjes naar Lommel. Ze wordt zelfs door Zijne Majesteit in persona geridderd in de kroonorde [Belgische ridderorde].

7. Op zekere woensdagmiddag staat “Ik ben niet bom!” van Marion van de Coolwijk op het program, speciaal voor dyslectische [met dyslexie] kinderen. Antoinetta, acht jaar jong en zelf woordblind, pakt van de dyslexieplank “Ben ik dom?” van Ludo Enckels. Juf slaat het open, zonder de couverture [boekomslag] te percipiëren [begrijpen] want daar heeft ze geen boodschap aan. De schrik slaat haar ad litteram [letterlijk] om het hart: nondedju [wegens uitspraak, anders ook: nondeju], geen plaatjes! Hoe moet ze het verhaal dat ze samen met bolpuntkom heeft gerepeteerd nu voordragen? Vreselijk! Crisofreen [geneigd in crisis te raken]! Moet ze de kinderen nu haar eigen manco uitleggen? Het wordt haar zwart voor de ogen en ze krijgt een syncope [medisch ook: flauwte]. Eenmaal binnen de kaftkamer van de bib/bieb komt de aed [automatische externe defibrillator, hartstarter] te laat: ze sterft in het boekenharnas, terwijl de kinderen ruziën over de “bomme fout” van Antoinetta ...

8. Na de begraving [begrafenis] gaat pastoor Ambrosius, inmiddels torenhoogbejaard [geen samenstelling van znw., correct lijkt: torenhoog bejaard – ‘toren’ trekt ‘hoog’ los van ‘bejaard’. Taaladvies: torenhoogbejaard en torenhoog bejaard allebei goed!], Godelieves zaken thuis regelen. Hij kan geen enkel boek gewaarworden, geen velleke schrijfpapier, geen schrijfgerief. Wél vele strekkende meters compact discs [cd's], en op een bandopnemer een ingesproken tijding: “Verschenk bij mijn overlijden asjeblief [wegens uitspraak, anders: vele alternatieven] mijn kinderluisterboeken aan de Lommelse bib/bieb. Ik heb ze allemaal gememoriseerd aangezien ik geen ene(n) mallemoer lezen kan”.