Dictee - dictees [1729]
Oefendictee sep 2019 (1)
1. Op straat: straattaal. Er werd veel begijne (drukte) gemaakt op straat. Een mocro (bnw., Marokkaanse) mietnasser (souteneur) – zijn vader had nog in de mijnstreek gewerkt en
sprak vloeiend Cités – met een snelle planga (zonnebril) begroette zijn habibi (schatje) met: "Ewa, fawaka (hoe is het)?". "Nou, jouw matties
(vriend) dushi (schatje) – een echte chicha of chimeid
(mooi meisje) – is door een stel anti's
(Antillianen) en bakra's (in SR: blanke Nederlander) op hun bangalijst
(slet, hoer) als kech (idem) gezet. Die vriend riep van verbazing uit: 'Wajo''
en schold het stel uit voor zemmel (sukkel),
coño (schoft) en nagga (zwarte). Het was dus meer een fittie (ruzie) dan een fissa (feestje). Daarna bemoeiden een dude (kerel) en zijn drarrie (vriend), mogelijk ook zijn brada (broeder), zich ermee. Zij eiste doekoe of floes
(geld) – liefst een barki (100 euro), anders zouden ze de wouten (politie) bellen en dat was beslist geen fatoe
(grapje). Maar het stel was skeer (blut). Gelukkig greep een toevallig langskomend ME'ster in. Ze dreigde haar taser
te gebruiken en toen was het hele spul snel loesoe (weg).
2. Een cacique heet tegenwoordig ook wel kazike. Iemand
de Calvarieberg op leiden is een calvarietocht,
een lijdensweg. Je weet het: debris is ruimteafval en débris is
puin. Het mag allemaal: decafeïne, decafeïné, decaf en decafé. Er werd délai
verleend voor de dégrasverwijdering. Bij het biljarten ligt een collébal
[collé bal] onder de band, een masqué
bal [masquébal] is door een ervoor liggende bal niet bereikbaar.
We moesten de dhow gezamenlijk een flinke douw geven. Pro stylo [dicis causa gratia, voor de vorm] pardonneerde hij
mijn miskennen van het verschil tussen de style flamboyant (flamboyante gotiek, gothique flamboyant) en de
style rayonnant (rayonante gotiek, gothique
rayonant). Zou je hem dolio- of brachycefaal noemen?
3. Een doño (SR) is
een overste, leider, chef of eigenaar, een coño is een schoft. Is apneu een
tijdelijke ademstilstand, dyspneu is ademnood, kortademigheid. Constatering (2019): *iseren geeft 534 treffers, *yseren geeft
er 7, *yceren geen en *iceren 96; resultaat verzekerd! Hij sprak vol pathos en
empathisch (meevoelend), sympathiek, maar
wel emfatisch (met nadruk), waar dat moest.
Enfants perdus zijn verloren kinderen, een
enfant prodigue is een verloren zoon (Bijbeltaal) en een enfant prodige is een
wonderkind. Zij hebben kamers en suite gehuurd.
Wie was het malste van de twee: malle appie of malle beppie? Als je aan het
jeu-de-boulen bent, lijkt dat jeu de boules op boccia. De barones' (afko: Bonne) kindermeisje: een bonne.
4. 'Cheek to cheek' is een wang-tegen-wanguitdrukking.
Ik heb op mijn autoped geautopet. Die cougar hield er een hele roedel jongere
donjuans, zeg maar gerust cheeta's, op na. Van høken komt neuken. Op *therm:
endotherm (reactie, warmte opnemen),
exotherm (idem, warmte afgeven), homoio- of
homeotherm (koudbloedig), hetero- of
poikilotherm (warmbloedig), isotherm (bnw.: zonder verandering van temp, znw.: lijn op
meteorologische kaart – ook: maandisotherm) en therm (natuurkunde, warmte-eenheid). Een horlepiep of
-pijp is een schalmei. We verblijven het liefst in hôtels garnis (ook: hôtel garni's) met een blije hôtelier (GB ook: hotelier). In één artikel schrijven:
hypoglycemie en hyperglykemie
is natuurlijk not done, wel goed, anders gezegd: niet fout. Zijn idee-fixeoverheersing was overduidelijk. Morgen behandelen we
het ijzer-II- en –III-sulfaat. De president elect komt pas later te wonen in
het Witte Huis. Overal in Nederland zie je skaeve huse [GB,
uitspraak: skee-vuh hoe-suh] verschijnen: dat zijn asowoningen!
5. IRC staat voor Internet Relay Chat. Dat is een van de mooiste sierheesters: de Ixora
macrothyrsa fayalobi. Een jacana [k] is gewoon een jaçana
[s] (tropische moerasvogel).
De vertaling van 'jalousie de métier' is 'jaloersheid van metier, vak, beroep'.
Die jan-evert moet je drinken! Verplaatste een jarl (Zweden,
Noorwegen) zich per yawl? Is er een kabinetsstuk, waarin het verplaatsen
van dat kabinetstuk geregeld werd? Verzin een ezelsbrug voor kiesjeliesj [hamansoren, Poerim] en gremzelisj [pesachgebak, joodse Paasfeest]. Met IADM wordt insulineafhankelijke [spuiten!]
diabetes mellitus
[suikerziekte] bedoeld. De oud-F1-coureur
zag de crash gebeuren. Die fissa is lit! Vertaling: dat feestje [straattaal] is cool, gaaf, tof, vet! Het euphuïsme (gekunstelde lit(t)eraire barokstijl)
heeft weinig van doen met een eufemisme (verhullende
uitdrukking zoals 'ontslapen' voor 'sterven'). Hij speelt eufonium. De
kongeraal raakte helemaal gestrest van de congadrums.
6. Een ladette [geen 'tuh'
uitspreken] is een wilde meid. In Brits-Indië kon je met lakhs betalen. Met kuf*: kuf is (minachtend)
een kroeg of een bordeel, maar ook een stroschoen voor paarden in de Drentse
venen, kufar (mv. van kafir) is een
islamitisch scheldwoord voor ongelovigen, koefr
is ongeloof – gezien van de islam, [GB] kufiyyah (kaffiya,
keffiyeh, mani, arafatsjaal, etc.) en Koefisch
schrift (ook: naskhischrift). Met koef*
verder nog: koefje = couveusekindje, koefnoen (gratis,
voor niets) en koefnoentje (vrijkaartje).
Het KHID is in BE Koninklijk
Hoger Instituut
voor Defensie. Hij is aanhanger van het sikhisme. Een khimar is een door traditionele moslima's
gedragen hoofddoek die tevens de boezem bedekt. Tja, een rakhi is een armband, raki een drank. Een lebemann is
een bon vivant.
7. Die lederhosenfiguur bewoog als een ledenpop. Ik
ben me het lebbes, het leplazarus geschrokken, toen ik zag dat de veterinair de
lebmaag van de koe verwijderde. Kort- is leewieken. Het lijdt geen twijfel dat
hij een moeizaam leven leidt. Op het lisenenornament was een
lisdoddenversiering aangebracht. Hij is een malade imaginaire, een typisch
ingebeeldeziekengeval. Mag ik een glaasje
margaux? Malmö's roem is wijdverbreid. Er hing daar een penetrante hasjiesjwalm. Nee joh,
dat is geen crêpekledingstuk [geen bnw.],
maar een matcrêpe dito (ook: matcrêpekledingstuk).
Je kunt papier crêpen. Daaronder bij die mielies en die groene doringboom, daar
woont mij Sarie Marijs. Een metteur en scène
zorgt voor de mise-en-scène. Een twiggyfiguur is een rubensfiguur, zeer slank. Nogmaals:
verwar niet (s)graffito [lijnen in witte kalk op zwarte muur] en graffiti [spuitbus op muur].
8. CF is cystic fibrosis, de taaislijmziekte. Voor
stierenvechter kennen we ook: toreador, torero, matador, espada en raseteur. 'Fajita'
[scampi in maispannenkoekje] en 'mojito' [cocktail van witte rum, limoensap, rietsuiker en verse
munt] noem ik (qua uitspraak)
'verwante woorden'. Wat is hier fout: de novice onderging het novitiaat [let op uitspraak!] gelaten. De nymfomane nymfo was
als een nimf. De langue d'oc heeft alles met Occitanië te maken. De
oetc-diploma-uitreiking werd op de achtergrond begeleid met oedspel, maar
jammerlijk overstemd door een oeioeimachine. Een 2
lijkt op een z: 2
step is muziek en de twostep is (dus) een dans. Opéras bouffes zijn opera buffa's
en opéras comiques zijn dat ook (maar geen opera
seria's). Uit opera omnia [gezamenlijke
werken] kun je omnia selecta [uitgelezen
werken] samenstellen door middel van een bloemlezing, anthologie of
chrestomathie. Hij zal wel een snip aanhebben of een snip(per) ophebben [dronken
zijn]. Welke rol speelde het pythisch orakel op de Pythische Spelen? Orthoëpie?
Orthofonie! Hij is oud-oudkatholiek.
