1646 Dictee dinsdag 11 juni 2019 (4) dictee Oefendictee december 2019 (4) √

Dictee - dictees [1646]

Dictee 039 Oefendictee december 2016 (4)

1. Een deen is een wilde zwaan en Shakespeare is de zwaan van Avon. Een coscoroba is een zwaangans. Die Zwaardvis [sterrenbeeld: Goudvis] kun je niet eten. Dat is een echte zwacribuurt [zware criminaliteit]. In het zeewezen kennen ze de zwakkehals [stopper om bij ruw weer de belegtouwen te stoppen]. Hij is zwakjes in taal. Een hyfe [hie-fuh] is een zwam- of schimmeldraad. Hoe werkt de zwangerschapsreactie van Aschheim-Zondek? Met muizen! Black Thursday is Zwarte Donderdag [donderdag 24 oktober 1929, waarop de grote beurskrach in New York begon, het begin van de Grote Depressie] en Black Friday is zwarte vrijdag [daar waren er meerdere van]. Mag ik die zwartewoudham van je? Kijk: de zwartjan, de schoorsteenveger. Goudrood tot oranjegeel zwavelarseen [zwavelarsenicum] = realgar (robijnzwavel). Nordhäuser (ook: Saksisch, rokend) zwavelzuur is oleum. Sulfoxysme is zwavelzuurvergiftiging. Wat is (BE) een Zweedse coalitie [coalitie van Vlaams-nationalisten, christendemocraten en liberalen (de naam verwijst naar de Zweedse vlag, met geel voor de Vlaams-nationalisten, het kruis voor de christendemocraten en blauw voor de liberalen)]? Bij harddraverijen kun je soms een gouden zweep winnen. Zweetklierontsteking is hidradenitis. Hij kent de truc: hij heeft het zweitje [kneep, foefje] door. Een scooper is een zwenklaadschop.

2. De vinger zwoor of zweerde, de getuige zwoer een dure eed. Zwitsers bont is cretonne [katoen]. Geen geld, geen zwitsers [kan niemand inhuren], zo zat als een zwitser en een baard als een Zwitser. Hij is een ervaringsdeskundige [eig. znw.] zytholoog [bierkenner]. Zo, dat was de letter z (in Van Dale). Een caban is onder andere een hut. Na de cesartherapie [bewegingstherapie, herstellen natuurlijke houding] smaakte de caesarsalade [bedenker: de Italiaans-Amerikaanse kok Caesar Cardini (1896–1956)] voortreffelijk. Een calpoltablet bevat paracetamol. Een cameo [korte toneelscène, m.n. om reliëf aan te brengen in het karakter van een personage] heeft met toneel te maken. Een camo is een continuing airworthiness management organisation, toch? Een camion is een vracht-, een camionette een bestelwagen. Camperen [met camper], dat is toch niet kamperen [met een tent]? Camp [bnw.] is kitscherig en camp [znw.] is kitsch. Cardio(fitness) is 'trainen met je hart'. Noem enkele
Caricom-landen [Caribbean Community and Common Market]. Carven is skiën met carveski's [midden is smaller dan de uiteinden]. Geen cashupetetaart [GB, ook: kashupete] zonder cashew(noten) [cashewnotentaart]! Cautal zijn liederen die gezongen worden tijdens het holifeest [Holi (Phagwa), phagwafeest]. Een cecogram is braillepost. Een cedula (sédula) is een identiteitsbewijs (op de Antillen). NB wel ID-bewijs en ID-kaart! 

3. Het CBB (SR) is het Centraal Bureau voor Burgerzaken. De censo is de dienst Burgerlijke Stand en Bevolkingsregister [Aruba]. Lust jij confit [ie] [in ganzenvet ingemaakt vlees van ganzen, eenden, varkens of kippen]? Een cook-out is een uitje met een buitenshuis bereide maaltijd. Eerst de start-up [van een nieuw bedrijf], dan de countdown [terugtellen – tot nul, bv. bij een lancering]. Een copingstrategie hoort in de psychologie thuis [wijze waarop mensen omgaan met problemen]. Wat is het bijzondere van cortenstaal [de opvallende bruine roestlaag]? Coupen is een coup plegen. Een couvade is een mannenkraambed. Wat custommade [Engels! – maatwerk voor de klant] is, hoef je niet te customizen [ook: customiseren = aanpassen aan de wensen van de klant]. Een beginnetje: CVA (cerebrovasculair accident, beroerte), CvB (College van Bestuur – universiteit!), ... Bij cytokine moet je aan hormonen denken. Crepi is pleisterkalk. Croppen is bijsnijden (van foto's). In Caraïbisch Nederland heeft een ondernemer bij de belasting een cribnummer. Fidel Castro deelde graag in Havana cubanen [sigaren, havanna's] uit.

4. We zijn weer een ronde verder in het cuptornooi [BE, NL: toernooi]. Crushen is ijs fijnmaken. Zat hij ook bij de Cobra-groep [Copenhagen, Brussels, Amsterdam (benaming van een in 1948 opgerichte groep Deense, Belgische en Nederlandse experimentele schilders en dichters)]? Die coco [papegaai] zal toch wel coco [dropwater] slikken? Een collant (BE) is een maillot. Wat heeft een cao (collectieve arbeidsovereenkomst) te maken met de collectievelastendruk? Weinig. Kunt u (de inhoud van) die compact camera overzetten op deze compact disc (GB/VD: los!). Cerebrospinaal [bnw.] betreft de hersenen en het ruggenmerg (als een samenhangend geheel). Het Cft is het College financieel toezicht. Een chavista vereert (vereerde) Hugo Chávez [Venezuela]. Een chòler [ook; choller – beide tsj], is een bedelaar, zwerver, junkie. Een chose [sj] is een zaak, aangelegenheid, kwestie (de hele chose ...). Een chroma is (ook) een kleur. Een chuchubi is op de Antillen een tropische spotlijster. Cibleren (Frans: cibler) is een doel kiezen, een doelgroep bepalen.

 
 

1645 Dictee dinsdag 11 juri 2019 (3) dictee Oefendictee december 2016 (3) √

Dictee - dictees [1645]

Dictee 038 Oefendictee december 2016 (3)

1. Hij is een heuse frulleman [knoeier]. De gouwgenoten [gewest, landstreek] hadden nog gauw genoten van een dinertje. Rare [inderdaad!] vraag: vormen twee demi-pliés samen een grand plié [basisbewegingen ballet]? Nee! De Zegelwet is in 1972 vervallen. Een zeiger is een platte viskorf. Op het zuidelijk halfrond zagen we [heel erg] hoog boven ons Zeilen. Een zeisel wordt gezegd, zoals een zeispreuk. Zo'n zelatrice [ijveraarster voor kerkelijk of maatschappelijk doel], en dan nog soloseks [zelfbevrediging] ook. Het woord 'eitje' schrijf je met een ei'tje. Wat doet een zelfslachtende slager? Toch niet zichzelf ...? Een zza is een zelfzorgarrangement. Hij is een zelfverklaard dictee-expert. Een parker [schroef, bout] is een zelftapper. Kornel is zemelmeel. De Zend-Avesta [heilig boek van de oude Perzen dat de leer van Zarathoestra bevat] is in het Zend of Avestisch geschreven. Zitmeditatie is zazen en loopmeditatie kinhin.

2. Een karesansui is een zentuin. Een zenuwstiller is een tranquillizer, een zenuwstreng een plexus en een zenuwtrek een tic. Heb je die zerobonds [obligatie zonder coupon] nog? Wanneer was de Zesdaagse Oorlog [Israël, Egypte, 5 juni 1967]? Zes-en-een-kwart, je weet wel: Seyss-Inquart. Een zeskaart bestaat uit zes zesden [zes opeenvolgende kaarten van dezelfde kleur]. Kijk: zesrijige gerst [zaden in 6 rijen aan de aar]! Wat is 'de Zestien' [ambtswoning premier: Wetstraat 16] in Brussel? Neem een zeet (ook: zete, zeting = zetel, het zitten)! Pyrenoïde is een zetmeelvormer. Geef eens wat voorbeelden van zeugmata [Hier zet men koffie en over.]. Een zeurpiet is een zanikkous. Rome is de Stad van de Zeven Heuvelen. Is de Pléiade [7 dichters Frankrijk, Ronsard] naar de Plejaden [Zevengesternte] genoemd of omgekeerd? Ik denk: geen van beide! Hoog boven de zevensterren [plantje] stond de Zevenster [in sterrenbeeld Stier]. Ken je de Heren Zeventien, ook wel: de Zeventienen [bewindhebbers OIC, Oost-Indische Compagnie]? Wat geeft de ZEW-index weer? Conjunctuur! [Zentrum für Europäische Wirtschaftsforschung].

3. Is die wissel op kort- of langzicht? Een ziedster [zieden = koken] moet tegen ziedendhete vloeistoffen kunnen. Bespreek de
ziegler-nattapolymerisatie [chemie]. De Ziekenfondswet regelde dat de Ziekenfondsraad over de uitvoering van het Ziekenfondsbesluit ging. Hij wilde zielsgraag een partner, maar hij was zielsalleen, moederziel alleen. Zielszwakte is psychasthenie. De een zag je zienderogen vooruit-, de ander achteruitgaan. Bij zigeuners denk ik aan bohemers, gipsy's, gitano's, Roma en Sinti. Een bratsch is een zigeunerviool. Zonder koppelteken niet uit te spreken: zigzageg [eg]. Een zijberd is een treeplank. Een zijdeaapje is een ouistiti of sagoïentje. Die zijdensokkenfiguur lustte graag zijdenhemdjes [appel – jeruzalemmer, pigeon]. Zijlrecht is recht van waterloop.

4. Hij overbrugde via een zijltje [los bruggetje, twee of drie planken] het water. Pak die twee zijtjes [blad, vel. kantje] papier even. Er zijn wel een ziljoen [fictief groot getal] sterren. Wie won die Zilveren Camera [NL: beste fotojournalist]? Psoriasis is zilverschub [huidziekte]. De Staat der Nederlanden geeft regelmatig staatsleningen uit. Denk ook eens aan 'Kerk en Staat' en de 'Kerkelijke Staat'. Een mico is een zilveraap en een zilverbisam levert bont. Op de plaid [reisdeken] lagen zilverpleten [= van zilverpleet, buitenlaag = echt zilver] voorwerpen. Een aigrette is een zilverreiger. Ken je de kleine en de grote zilversmelt [vissen]? Bij ons jaarlijkse lente-uitje droegen we T-truitjes, kochten we sjalotachtige zilveruitjes en ook nog boekjes van Snif en Snuifje, alsmede beschuitjes en biscuitjes. Wat is argyrie [zilververgiftiging]? Een dictee is een zinnenspel en geen zinnespel [spel van zinne = toneelstuk over zedenkundig probleem bij de rederijkers]. Een zink dak is door- en doorlek. Een zinkgat is een sinkhole (verdwijngat).

5. Zinnober is cinnaber [verbinding van zwavel met kwik, natuurlijk vermiljoen]. Met 'zinvang' wordt catalepsie [verstijving in de spieren gepaard met gevoelloosheid] bedoeld. De kamers zitten. Een zitzak is een beanbag of een fatboy. De zoekmachineoptimalisatie wordt SEO (search engine optimization) genoemd. Wanneer was de Zoen van Delft (GB; VD: zoen – vrede 1428). Een zoen-en-zoefstrook is de
kiss-and-ride (K+R). Wie kent niet de Zoete Naam [= Jezus]? We gaan zoetjesaan sluiten. Zomerklimop wordt ook tante mientje genoemd. Op te zoeken: zonam solvere [geslachtsgemeenschap hebben]. Je hebt armezondaars en rijke zondaren [arme zondaars – is iet anders]. De zonesthesie is het gordelgevoel [van gordel om de romp]. Een zonnewiel is een swastika en een zonnewijzer een gnomon. Zony: zebra maal pony, zezel: zebra maal ezel en kojak: nerts maal sabel. Opa zit in een zotel [zorghotel, ziekenhuis + hotel]. Zins zijn zorgidentificatienummers. Dat is zotteklap en zottenpraat. Wat is een zotsstok [zotskolf, marot, narrenstok]? Zoutevis is labberdaan. Zoutvlokken zijn fleur de sel [zeezout]. De Zoutzee is de Dode Zee. De ZSM-aanpak [OM: z.s.m.] heeft succes. Overdadig: zuccotto [It. nagerecht] en ook nog zucchetti [soort eetbare pompoen] en zucchino [courgette]. Is zij zu haben [in voor een relatie of seks]? Een zuivelboer is een boter- en kaasboer. Zukke [informeel: zulk(e)] mensen doen stom. Zumbaën [fitness met muziek en dans] met de zummara [houten blaasinstrument]. Als zusterschool [van de nonnen] hadden zij een zustersschool [bevriende school]. Een zuurpruim is een azijnzeiker of chagrijn [sacherijn]. Zuurstofstaal is oxystaal of LD (Linz en Donauwitz). O, bedoel je díé Zwaan [sterrenbeeld]?

 
 

1644 Dictee dinsdag 11 juni 2019 (2) dictee Oefendictee december 2016 (2) √

Dictee - dictees [1644]

Dictee 037 Oefendictee december 2016 (2)

1. Als niet het deux-chevauxtje is (de auto), zou ik in termen van paardenkrachten gewoon 2 pk schrijven. Zo zou ik ook 50PLUS'er schrijven op grond van het donorprincipe en de betreffende partij. Ze kon haar kousen niet aankrijgen. Als verkeersleider moet je heel wat aankunnen. Dat zal je vast niet tegen- maar aanstaan. Je abo [abonnement] is verlengd. Wat is nou toch een achterporch [tsj] [veranda, terras achter het huis]? Bij het tellen komt duizend en een na duizend en honderdeneen na honderd. Is hier een aed [automatische externe defibrillator = hartstarter]? Je kunt je hoed afdoen, iets van de prijs afdoen en bepaalde taken afdoen. Afingi(soep) bevat cassavemeel en vis. Een agame behoort tot de diktongige hagedissen. Een aguinaldogroep hanteert een muziekstijl waarbij motieven uit het kerstverhaal worden bezongen. Een akanswari is een veelvraat en een alakondre (SR) een zekere traditionele ketting. Een alatapepre (SR) is een kleine rode chilipeper. Een alawiet (ook: alevi, alawiet) ten slotte is een aanhanger van het alevitisme (alawisme).

2. De uitdrukking 'ex dividend' korten we af tot 'xd' [zonder bijrekening van de waarde daarvan]. Ene X is opgepakt. De xantippe [feeks, helleveeg] had xanthelasmata [gele zwellingen aan binnenooghoek]. Een x-aantal mensen weet hoe groot een X-eenheid [100 femtometer, 10^-13 m] is. Maak even een xeroxje [kopie], wil je? Met een x-factor [niet benoemde bron van aantrekkingskracht] ben je beter af dan met een nixfactor [totaal ontbreken aantrekkingskracht]. De afkorting x.p. staat voor exprès payé [kosten expressebestelling betaald]. De atletenxystus [oefengang] was overvol. Een yep is een young ethnic professional (jeugdige allochtone carrièremaker), een yettie een young entrepreneurial technocrat (jonge internet- of ICT-ondernemer of ook wel jonge ondernemende werknemer in de ICT) [GB ook wel: ict], 'yippie' is de benaming voor een politieke hippie en een yuppie is een young urban professional (jeugdige carrièremaker met een hoge, trendgevoelige levensstandaard). De YMCA is de welbekende Young Men’s Christian Association.

3. Geven we ytteraarde nu weer met Y of Yb? Ytteraarde is een zeldzame aarde waaruit yttrium [Y, 39] wordt gewonnen. Yb is ytterbium (70). Is er verband tussen yuppificatie [veryupping door inbreng yuppies] en yuppieziekte [jonge ambitieuze mensen lijden aan een chronische vermoeidheid= myalgische encefalomyelitis = cvs [GB, VD: CVS!] = chronischevermoeidheidssyndroom]? Een cotyl is een zaadlob. Een zaadteeltbedrijf heet ook zaderij. Was zij nou dat meisje met de zaadvragende ogen? Waar staan de zaaiuien? Zág, kaerel, loop eens deur! Zakoeski [borrelhapjes] komen uit de Russische keuken. Waar kan ik zandergymnastiek [zekere fysiotherapie] volgen? Wat hield het Zandsteenbesluit in [gebruik ervan verbieden]? Een zawiya is een islamitisch klooster. Bij die zebraoversteekplaats geeft de verlichting een zebra-effect [vlekken op wegdek]. Een zedenkomedie is een comédie de moeurs. Een gnome (mv. n) is een zedenspreuk, een gnoom(pje) een berggeest(je). Een zwarte zee-eend is vooral zwart. Beschrijf de zeeknob [brilduiker] en de zeekob [stormmeeuw] eens.

4. De ziltheid van de zee is de zeeziltte. Een baba is een in Indonesië geboren Chinees. Een baisait is een maîtresse, een bijzit, een concubine. Voor baithak (gana) moet je in de muziek zijn [SR: traditionele Hindoestaanse volks- en dansmuziek]. Een bakra is een blanke en een bakru een bosgeest. Een octool is een achtnotengroep ? Het bangkirai is een zeker hardhout. Het harthout daarvan zal toch wel niet hard zijn? Op haar baret [plat hoofddeksel] droeg ze een barettetje (ook: baretje = staafvormige broche). Bij een barre [rondhout ballet] kun je geen barrégreep [vinger over meer dan één snaar] toepassen. Een basya [SR] assisteert de dorpskapitein. Een batéman is een goudwasser. Bij het baankampioenschap wielrennen was een belle [extra en beslissende rit] nodig. Wat doet de Bemiddelingsraad [SR: geschillencommissie, VD: b] ? Waar lokaliseer je, wat is de locatie van BES-burgers [Bonaire, Sint(-)Eustatius & Saba]? Dat is een van zijn best geslaagde moppen. Wie van jullie is bhv'er [bedrijfshulpverlening]?

5. Het bestpracticebegrip omschrijft het begrip 'best practice' [beste werkwijze gebleken en nu richtlijn]. Een bigismadei is een seniorendag voor Surinamers. Een bigiyari is een lustrumfeest. Zeg, biná [hert], kun je dat eten? Hij blouwde [met handen op de borst warm slaan] stevig op zijn geblauwde jak. Hij kreeg een blanket (blanc-seing) om onbeperkt blanketten [soort peer] te kopen. Een blekero is een blikslager en een blenchi een kolibrie. Je weet bliksemsgoed, dat zoiets niet mag! Brr, wat koud! Waar houd de bruapraktijk [magie] zich mee bezig? Bruheria is toverij. Wat zou 'bruya' [bnw.: chaotisch, moeilijk] zijn ? En 'bugru' [znw.: balletje onder huid penis]? Buní is tonijn. Een buru is een blanke Surinamer die afstamt van immigranten uit Nederland die zich in 1845-1850 als boeren in Suriname vestigden. Heb jij een
bvz-verzekering [Antillen: basisverzekering ziektekosten]? Blush is rouge. Bellettrie [schone letteren] over een boletri [boom, hout]? Hij is boven Jan en woont boven Piet. Boyo is een ovengerecht. Een bredebon [Sranangtongo] ten slotte is een broodboom.

 
 

1643 Dictee dinsdag 11 juni 2019 (1) dictee Oefendictee december 2016 (1) √

Dictee - dictees [1643]

Dictee 036 Oefendictee december 2016 (1)

1. De quasi-intellectuele en quasivisionaire fysiotherapeut – kortweg: fysio – [BE: kinesitherapeut, ook wel: kinesist] was volledig visie- en tv'loos. Is een chiropractor [chiropracticus, (botten)kraker] met zijn chiropraxie trouwens ongeveer hetzelfde? Nee. De darter miste het bull's eyegebied. Een c-klarinet heeft uiteraard geen A-snaar. Ik maak vaak ck-fouten [vgl. dt-fouten]. Er werden veel cola's light [GB ook: cola lights] en cola-tics gedronken. Ik was aan het whappen [whatsappen, appen] en toen kreeg ik een nepapp. De who's who [lijst van bekende personen op een bepaald gebied] van de dicteewereld bevat tevens de ranking [plaats op de ranglijst]. De wibocri [witteboordencrimineel] had het tekort in een wibbussie overgemaakt. Wacht je voor die ewigweibliche [karakteristieke in vrouw, dat man aantrekt – eigenlijk znw.!] wichtigmacherei [gewichtigdoenerij]! Met een wiedvorkje [grond tussen planten losmaken] kun je geen wiet (ook: weed = marihuana) eten. Mediwiet [cannabis voor medicinaal gebruik] is voor velen een zegen. Het wie-met-wietje [een relatie heeft] was het gesprek van de dag.

2. Het woord 'wigger' komt van 'white nigger'. De wigw's [BE: weduwe, invalide, gepensioneerde en/of wees] behoeven extra zorg. Wiiën leidt tot, en wie wiit of wiide, lijdt vaak aan wiiitis [gamen met spelcomputer Wii van Nintendo]. Zijn prolixe (wijdlopig, breedsprakig) redevoeringen zijn alom bekend. Hoe zag dat wijepigram [puntdicht op ex voto,
ex-votopuntgedicht] eruit, wijfie? Die party's versterkten ons wij-gevoel. Zijn stiel [vak, beroep] is wijn bouwen. Een wijnnapje [schaaltje om te keuren] is een taste-vin. De oenoloog [wijnkenner] vond die wijngaarddrank na het wijnpersen uit de kunst. Hij kwam ooit met de kinder- en ging met de wijtenwagen [lijkwagen]. Hij sloeg in het wilde weg. Wat moeten we nu met die gieser wildemannen [stoofpeer]? Uit de witte willem [wittebrood] kwam plotsklaps een gouden willempje [tienguldenstuk] tevoorschijn. Die technerds zijn keien in het williewortelen [uitvindingen doen].

3. Toe maar: WiMAX is worldwide interoperability for microwave access [standaard voor breedbandige netwerken]. Heerlijk, die krostels [licht pasteigebak voor kinderen, windbol]! Het was windeloos weer. Bestaat dat: ootbrood? Waarschijnlijk wel, oot = wilde haver = aat. Windjaks [wijd overjasje van makkokatoen] zijn nu eenmaal geen windjacks [jas van een ondoorlaatbare stof die beschermt tegen harde wind]. Waartoe dient een cowpertoren [windverhitter]? Een drie-tien [wegens wetsartikel 310 van het Wetboek van Strafrecht] is een winkeldief. Statten is winkelskijken. De Winterkoning [Frederik V van de Palts, die in 1619-1620 (één winter lang) koning van Bohemen was] wordt ook wel Sneeuwkoning genoemd. Wat is de winterprijs van deze winterprei, nodig voor de Surinaamse wintiprei [dansfeest voor de wintigoden, dansers in trance]? Wiseguys [betweter, wijsneus] debiteren wisecracks [kwinkslag]. Wat doen valuta-arbitrageanten [slim omgaan met schulden of vorderingen in buitenlandse valuta]? Ze speelden stuivertje-wisselen. Zo'n wizard [introvert expert op computergebied, eig.: tovenaar] kan het je echt niet uitleggen. Een WLAN is een wireless local area network.

4. Hij bekrachtigde zijn woorden met 'woela' (ook: wollah – straattaal: ik zweer het). Ze deed een scrunchie [ook wokkel: elastiek met krullende stofrand om hoofdhaar mee in een staartje te binden] om haar staartje. Je moet de Grijze Wolven [extreemrechtse Turkse groepering] niet verwarren met de jonge wolven (= jonge turken – hebben drang tot vernieuwing). Niet om aan te horen, zo'n wolfskwint [onzuiver, huilend geluid]. Die wortel-en-stokmethode helpt [gewenst gedrag wordt beloond en ongewenst gedrag bestraft]. De sutuur [wondnaad] is weer opengegaan. Die vent is wous [NL: gek]. Leidt dat wullie-hullie-denken [minachtend denken in tegenstellingen] de tenondergang in? Zoek op: wushu [verzamelnaam voor verschillende Chinese vechtsporten], wüstung [contouren van vroeger verlaten nederzetting] en wu wei [basisbegrip taoïsme]. Zo, schattebout, neem jij de fazantenbout? In het bistrootje dronk ik een bordeauxtje en een cointreautje. Bij relaxte wijze van relax relaxt hij relaxed in zijn relaxstoel. Zijn vrouw had al eerder gerelaxt. Vergelijk ook: chill [= relaxed, cool], chillaxen [chillen + relaxen] en laidback [ontspannen, relaxed].

5. Ze zullen allebei, herstel: alle drie, dus ook die alto, aanwezig zijn. Een Alukusprekende Aluku vind je in Suriname. Een angalampu is een Surinaamse Chinese (!) roos. Een angisa is een zekere hoofddoek. Met anitriberi eet je o.a. witte rijst en bakkeljauw. "Geen woorden maar daden ..." is een anthem [lied met symbolische betekenis]. De antruwa [groente] is verwant aan de aubergine. Een anyumara is een zekere grote zoetwaterroofvis. Een apinti (ook: pinti) is een soort trommel en een apis een heilige stier van de oude Egyptenaren. Een aquifer is een ondergronds waterbassin. De woorden 'Arbowet' en 'Arboraad' [GB] hebben een hoofdletter, de andere samenstellingen niet. Een arepa is een broodje. Een aromanis is een steenvrucht. Voor 'artisanaat' kun je ook 'handwerksnijverheid' of 'kunstambacht' lezen. Een aspidistra is een blarenplant. Het werkwoord 'assessen' betekent: afnemen van een assessment [beoordeling op geschiktheid voor functie]. Een atrako (GB ook: c) is een roofoverval. VD schrijft 'audiotour', GB ook nog: audiotoer. Hoe zag zo'n australopithecus ['zuidelijke aap', mensachtige] er nu uit? Auxine is een groeistof (hormoon) bij planten. Een awari is een buidelrat, een awara een vliesvleugelige of een palm en een awasa een feestelijke dans van bosnegers. De ayaka (GB, VD ook: c) is een gerecht van maismeeldeeg. In het Surinaams betekent 'ayó' 'tot ziens'. De aytkanti ten slotte is de lederschildpad.

 

1642 Dictee maandag 10 juni 2019 (4) dictee Oefendictee november 2016 (13) √

Dictee - dictees [1642]

Dictee 035 Oefendictee november 2016 (13)

1. Guelfen zijn Welfen [steunden de paus, Italië, 12e-14e eeuw]; vergelijk: Ghibellijnen [steunden de Duitse keizer]. Zijn wellbeing [welbevinden] is van hoog niveau. Na ampele overwegingen denk ik dat het volgende juist is: goed doorbakken, lang gebraden is well done, bien cuit, medium gebakken is à point en dichtgeschroeid en rauw aan de binnenkant is saignant, rare of bleu. Hoe ziet een wenkkrab eruit? Een hordijs [houten galerij op uitstekende kraagstenen of balken aan middeleeuwse vestingmuur] doet algauw aan een machicoulis [mezekooi, mezekouw, werpgang voor bv. het brandende pek] denken. Een werpgoot is een soort schudgoot. Wat is een pop-uptent [werptent: klapt open door deze in de lucht te gooien]? Spondylitis is wervelontsteking. Een westbouw is een avant-corps [grote uitbouw aan westelijk einde van een (kathedrale) kerk]. W.L. is westerlengte. Kijk, dat is nou een aardig wist-je-datje [weetje]. Een madhhab [maa-dahp] is een (soennitische) wetschool. Fraus legis [wetsontduiking], dat moet je toch niet willen.

2. [cijfers] Deze 20-tonner heeft een 20 tonslast. Hij heeft [half cijfers] 20-duizend euro betaald. Hij heeft [cijfers] een 6 minresultaat behaald, een 6-minnetje dus. Zoals altijd zal hij wel een goede snee aan hebben [flink dronken zijn]. Het geheim van die smid is in zijn vrije tijd een buitenmodel [bnw.] jas [ook: buitenmodeljas, znw. – klemtoon] van goede snit (coupe). Vrouwlief draagt geen omajurk, maar een little black dress naar de snee (snit) van Coco Chanel. Je moet en zult die schade aan de Académie français betalen: à bis ou à blanc (hoe dan ook)! De achtsteleerlingen [GB bv. vierde + n/s, VD alleen n] hebben vrij vandaag. Wel: zesachtstenmaat! 

3. Hebben jullie abbé Pierre nog gekend? De Aidavertolkster [opera] droeg een kleed van aïdaweefsel. Voor sommigen is Feyenoord alleenzaligmakend. Ainsi-soit-il: dat akkevietje (ook: f) gaat niet in je koude [VD niet: kouwe – wel: kouwe kak, kouwe drukte, etc.] kleren zitten. Zet jij ajb. de verwarming wat hoger en doet u a.u.b. de ramen dicht. De bonheur(-du-jour) [salonkastje met boven spiegelglas] was à la bonne heure [kon er nog mee door]. Is die amishjongen [sekte mennonieten VS] echt een amfitryon [gulle gastheer]? Ammenoela (ammehoela, amehoela, mehoela, aan me hoela, ammenooitniet)! Amok maken: dat doet zelfs een amokmaker niet met zijn amor proximi [naastenliefde]. Hoe kun je nu de meervoudsvormen 'amuse-gueules', 'amphigouris' en 'amoxicillines' verkeerd schrijven?

4. Orleaan of bixine [rode kleurstof] komt van de anatto(boom). De Anglaise [Engelse] danste de anglaise [een dans]. De ansichtkaart was van een geanonimiseerde anonymus. We hebben wat afgebloemleesd. Van de AOW-uitkering die de AOW'ers volgens de Algemene Ouderdomswet ontvingen, konden ze heel wat anyumaraatjes [SR: zekere grote zoetwaterroofvis] bekostigen. De angwantibo [beermaki, halfaap] was pauwetrots op 'zijn' apenbroodboom. Die apenkop deert me niet meer: hij is heengegaan aan het cotardsyndroom [de waan niet te bestaan of dood te zijn]! Met 'eind' [afko] i.p.v. 'einde' creëer je een apocope [mv. n/s/'s].

5. In de Griekse archipel vind je weleens een architraaf [onderdeel tafelelement van een gebouw = epistylus]. Een archeopteryx [vogelsoort met reptielachtige kenmerken] komt uit het juratijdperk. Après tout, after all, zijn we in Arabia petraea, de Sinaï, terechtgekomen. Wat heeft musivisch met muziek te maken? Niks, wel met mozaïekwerk. Vóór dat apoplectisch insult [beroerte] was een goed dicteeresultaat wél bereikbaar geweest. De fakir maakte een apotropaeïsch [bezwerend] gebaar. Apperpo [apprepo, à propos], noemen ze dat nou appeltje-eitje [bnw., VD: predicatief]? Hij is een kei in aritmetica [rekenkunde]. In Vlaanderen werken ze met
as-builtplannen [niet het ontwerp, maar het resultaat - alleen sam.st., niet: as(-) built]. Ze stopte hem met zijn ascites [buikwaterzucht] onder de asclepiaswol [wolachtige stof, vezels Zuid-Amerikaanse plant].

6. Au pis-aller [in het ergste geval] moeten we hem maar au sérieux [serieus] nemen. Door de ayahuasca [geestverruimend plantenbrouwsel] zag hij de ayeaye [het vingerdier] dubbel. Azulejo's zijn blauwe tegels [Moren, Spanje]. Bekken trekken is trekkebekken, maar wat is trekkebenen [met een (één) been enigszins mank of kreupel lopen]? Ik heb het niet op Mabelia's [persoonsnaam] en belies [sukkelachtige vrouw]. Wat is nu een stad zonder belvedère [mooi uitzicht, bellevue]? De benedictijnermonniken wonen in een benedictijnerklooster, een benedictijnerabt in een benedictijnerabdij. Bifurqueren leidt tot bifurcatie [van weg: een tweesprong], zoals confisqueren tot confiscatie [inbeslagneming]. Ik mag ze wel, die bird's eye viewjournalisten (!). Alle blije bleitjes [blei: vis] kunnen zwemmen.

7. Mijn ex heeft niet alleen de bloemetjes buitengezet, maar ook mij buiten gezet (buiten de deur gezet). Speelden die Boksers [1900, China, geheim genootschap] met hun boxers [honden] een rol bij de Bokseropstand? Wie heeft mijn cache-sexeje gezien? O(h), heb ik dat om? Die captain's dinnerbereider [niet in wdb.] bakt er niets van. De auto van de carillonist is gecarjackt. Hij is gespecialiseerd in castellogie [kastelen] en vexillologie [vlaggen]. Kun je van sellotape [doorzichtig plakband] of cellofaan [glaspapier] cellulitis [vergroving van het huidreliëf door onderhuids vetweefsel = cellulite, peau d’orange of sinaasappelhuid] krijgen? Nee! Op de Olympische Spelen vinden heel wat cérémonies protocolaires plaats. We zien elkaar op het divalifeest [Divali, lichtjesfeest].

 
 

1641 Dictee maandag 10 juni 2019 (3) dictee Oefendictee november 2016 (12) √

Dictee - dictees [1641]

Dictee 034 Oefendictee november 2016 (12)

1. Er zat een grote, zeg maar: handgrote, macula (huidvlek) – met de grootte van een handgrootte dus – op mijn linkerdijbeen. Ik heb spatvenae [aderen], die zijn onderzocht via een kymograaf [registreren drukveranderingen binnen de aâren], die gebruikmaakt (GB ook wel: gebruik maakt) van een combinatie van doppler- [frequentie verandert bij bewegende bron] en echo-effect (dat heet een duplexbehandeling). Tijdens die chirurgijnenbehandeling wordt na ruggespraak een ruggenprik (in mijn ruggengraat?) toegediend of er vindt een laserbehandeling plaats. In het oog kun je een maculadegeneratie [gele vlek] hebben en als je in de hoogte de Kolenzak niet ziet, wellicht een scotoom, een blinde vlek, in het gezichtsveld. Is dat dus de macula lutea of zenuwvezelschijf? Ja. Twee dicteespecialisten weten meer dan een (één dicteeschrijver).

2. Jij met je warre hoofd ook! Morgen is ons warande-uitje [dierenpark]. De stap is maar klein: van de koudekarbonade- naar de warme buurt [prostitutie]. Bij mechanische luchtverversing is de wtw [warmteterugwinning, warmterecuperatie] van belang. Je weet dat ceroplastiek wasboetseerkunst is? Is washipapier [zuurvrij, Japans] duur? Die Surinamer nam een wasi [(kruiden)bad] en maakte zich de Japanse washoku [eetcultuur] eigen. Een WASP is in de VS een white Anglo-Saxon protestant (blanke protestant met Britse voorouders). Zij drijven een wellnessstudio. Ik hou niet van koffiedikkijkerij, dus houd op met koffiedik kijken! Dat heb ik nou al een miljard twee miljoen drieduizend (en) vier keer gezegd!

3. Daar wordt grijswater [oppervlakkig gezuiverd voor wc of autowassen] toegepast. We drinken zoetwater [ook: zoet water] en varen in zout water. Triest, maar hij is het water in gelopen. Je zal maar aan hydrocele [water(zak)breuk] lijden. Een karbouw is een arni [gedomesticeerde waterbuffel] en een waterbunge is een beekpunge. Een nereïde is een watergodin en Poseidon is een watergod. Noma is waterkanker [voortvretende zweer met weefselversterf in de wang] en een waterkers is een cresson. De waterleiding van Sylvius zit in de middenhersenen. Waar vindt men de Oude en Nieuwe Hollandse Waterlinie.? Die Watermannen kunnen het goed vinden met elkaar. Kan een desman [bisamspitsmuis] desdochters [di-ethylstilbestrol] hebben? Nee. Ketelwater innemen is waternemen [voor de stoomketel]. Met hydronefrose heb je een waternier [uitzetting van een nier door een verstopping in de urinewegen, zaknier]. Een yapok is een wateropossum [buidelrat]. Een nashi is een waterpeer [appelpeer, rond] en een waterpalm is een nipa [atappalm].

4. Een hookah, nargileh of shisha is een waterpijp. Waterspinazie heet ook wel kangkung. Een waterspuwer is een gargouille of spijer. Een clepsydra is een wateruurwerk. Bij 'waterval' moet je ook denken aan cascade en cataract. Je zult maar hyponatriëmie hebben ... [watervergiftiging]. Hebben jullie een boiler of een geiser? We reisden soms per hydroplaan [glijboot met luchtschroeven = propellers], ook wel per clipper [= vliegboot]. Tussen de Scheur [rivier bij Rozenburg] en de Noordzee ligt de Nieuwe Waterweg. Een prise d'eau is een waterwinningsplaats. Na de waterzo [in water gekookte en opgediende vis] smaakt die waterzooi [(Gents) gerecht van in groente gekookte, met het nat opgediende kip] maar al te goed. Een waterzwijn is een capibara.

5. Een watt is een joule per seconde, dus een jouleseconde is een watt. Een Wp is een wattpiek (maximaal vermogen zonnepaneel). "Wauwie," [wauw, wow] riep de wout [politieagent – ook: wauw], "wat een wauwe [gunstige] wind!". De WCC is de World Council of Churches = Wereldraad van Kerken (organisatie van een aantal niet-rooms-katholieke kerken). Een wauwelaar is een kletsmeier. In web 2.0 [web als sociaal, interactie netwerk] kijk je niet gek op van webapps. Dit is een web-only [bnw., niet via gewone winkels] aanbieding. Een wayaka is een pokhoutboom. Inderdaad: de Akte van Afscheiding en Wederkering stamt uit 1834 [resultaat: de Christelijke Gereformeerde Kerk]. Zie je verband tussen 'paraisseren' [verschijnen] en 'parousie' [wederkomst (ook van Christus)]? Ja, enigszins. Dat is een kwestie van poets wederpoets [ook: poets wederom poets = leer om leer, ook lap om leer, gelijk met gelijk vergelden, oog om oog, tand om tand]. Hij sloeg met zijn wedge [golfclub] het wedgwood [Engels porselein] aan stukken, toen iemand hem een wedgie [onderbroek in bilnaad trekken, birren] gaf. Mijn buuf [buurvrouw] is weef [weduwe]. Zij is lid van de Orde der Weefsters [de vrouwelijke pendant van de Orde van Vrijmetselaren].

6. In de lange week [van Hemelvaartsdag tot Pinksteren] hebben we vakantie. Ze noemen dat "Het Weeltje" [niet in wdb.]; het is een waal [weel, waai – kuil door zandafgraving]. Een weepie [ie] is een tearjerker [tranentrekker]. De weetal kwam met heel wat dit-en-datjes [wel: ditjes en datjes]. De Derde Weg wilde echt de verhouding Rusland-VS verbeteren. Mijn bericht op GeenStijl is (weg)gejorist [jorissen = bij modereren van sociale media, etc. berichten wissen, verwijderen]. Wij weten dat wei paracaseïne [melkserum, hui] is. Het boek beschrijft de werdegang [ontwikkelingsgang] van de weidegang [koeien laten grazen in de wei]. Weid uw ogen! [Laat ze rondgaan!]. Het pasgeboren veulen [nuka, nuchter kalf] stond nog wat wejiewerig [wankel] op de benen. Al met al is dit een tafeltje-welbereid [een welvoorziene dis].

 
 

1640 Dictee maandag 10 juni 2019 (2) dictee Oefendictee november 2016 (11) √

Dictee - dictees [1640]

Dictee 033 Oefendictee november 2016 (11)

1. Hij gebruikte vaak een tribrachys [versvoet: 3 x kort of onbeklemtoond] in zijn tribrachische verzen, waarin hij het op het oog toch traneloze tranendal beschreef. In de trezoor [schatkamer] ontwaarde hij onder de travee [deel gebouw onder gewelf] van trascement [mortel bestaande uit kalk en tras, soms met bijvoe­ging van zand] een helaas trashy [waardeloos] traktaat [verdrag].

2. De chemicus bestelde bij de groothandel tributyltin [giftige stof, o.a. in scheepsverven], trihydroxybenzoëzuur [galluszuur, voor productie inkt en antioxidant], triglyceride [bv. natuurlijke oliën en vetten], trotyl of trinitrotolueen (afko: TNT) en tri-joodmethaan (jodoform, voor wondbehandeling).

3. Triple P of PPP staat voor: people, planet, profit en TQM (total quality management) voor ikz (integrale kwaliteitszorg).

4. De rekening bedroeg, vreemd en jammer genoeg, twee miljoen dertig euro. Ik kreeg de tuyau [BE: tip] dat mijn buuf (in feite: bon pour le badinage non pour le mariage = goed om mee te dollen, niet om mee te trouwen) toch, oorspronkelijk golddigger [gulpenduikster – met rijke man!] zijnde, richting twaalf en een half jaar gehuwd zijn met die rastaquouère [snoeshaan], nouveau riche [parvenu], monsieur Jourdain [rijke burger die zich in adellijke kringen belachelijk maakt], lebemann [rijke die zich uitleeft in zinnelijke genoegens], of zo u wilt croesus [zeer rijk man, à la Croesus], gaat.

5. In die twee-onder-een-kapper wonen twee tweelingen, die Tweelingen zijn [ook: andersom!]. In dat vierpersoons huishouden slapen zij op een tweepersoonsbed. Een van de twee liep kortelings het [cijfers] 100m-record met twee tienden [van een seconde] aan flarden. De ander speelt cuatro in een typico-orkest. NB met cuatro kom je in VD niet bij dat typico-orkest, met cuatro* wel ... [immers: cuatro's]. 

6. Ik ben het huis uit gebonjourd, zeg maar: de laan uit gestuurd. Ik had er te veel onzin uitgeflapt. De uhd'er [universitair hoofddocent] had allemaal ugli's [citrusvrucht] in mijn uggs [ugg = laars] gedaan.
Uche-uche [wel (re)duplicatie, maar klinkerbotsing!], helpt een ufostudie met een publicatie in het Reto-Romaans echt tegen ufoangst? Gebruik van het woord 'uberteit' [Frans] vind ik überhip, vooral als een vrouw over tijd is, terwijl haar man werk in overtijd verricht. Het woord 'überschwänglichkeit' [overdreven enthousiasme] komt uit het Duits. 

7. Het was hartje winter. Hoe hard je je daartegen? De (Olympische) Winterspelen staan voor de deur. De jager schoot een Schots sneeuwhoen. Ik niet, maar wie heeft de bigfoot (yeti) wel eens gezien? Be blizzard [zware sneeuwstorm] onttrok de arrenslee aan onze perceptie. De boeran [hevige noordoostenwind met driftsneeuw] is een steppeverschijnsel in Siberië en Rusland. Dat je me negeert: het laat me echt siberisch. De bruchharsch [bevroren harde bovenlaag] ligt boven op de zachte sneeuw. Mijn opa heeft capitis nives (sneeuwwit haar). Wat is corniche ? Antwoord: een rand van stuifsneeuw. Op het fjeld [hoogvlakte Noorwegen, Zweden, boven sneeuwgrens] lag firn [korrelig sneeuwijs], geen fondantijs [beschuitijs – met gesmolten sneeuw erop]. De irbis [sneeuwpanter] keek naar de iglo bezijden de gletsjer. Mijn overhemd is nive candidor, witter dan sneeuw. Een nivometer meet sneeuw en nivôse is de sneeuwmaand (in de Franse Republiek). Wordt het een vroege en/of een witte paas? De
sint-bernardshond (de huidige is met een mastiff gekruist) had – als je het hem vraagt – een eau-de-vievaatje [aquavit, brandewijn] rond zijn nek. In die slush [smeltende, papperige sneeuw] kan ik niet skiën, dan maar après-ski [vertier na het skiën]! De prince charming, de prins met het witte paard, vindt zijn oorsprong bij Sneeuwwitje (die van de zeven dwergen, in die (Walt) Disneytekenfilm). [***] In het café werden royaal advocaatjes, alcopop [lijkt qua smaak en verpakking op frisdrank], armagnac [verwant aan cognac], booze [alcoholische drank], breezers [mixdrank op basis van rum], campari [een rode bitter], chicha [bedwelmende drank uit gegiste mais], cobbler [wijn, suiker, sinaasappelschillen en fijngemalen ijs], cider [uit gegist appel- of perensap], limo(nade), gargantueske [overdadig] fosco's [Italiaanse koude drank], gerstekoffie [moutkoffie], half-om-halfbier [bv. donker en licht], zelfs kalmerende julep [zjuu-lèhp – medisch; verkoelende en kalmerende drank], kasiri [SR, uit cassave], kattenpis [dat is geen kattenpis: datis niet mis!], kava of kawa [bedwelmende drank uit de peperstruik] (NB cava is een mousserende wijn, gemaakt volgens de méthode champenoise), kinadrank [bast kinaboom], kir [droge witte wijn + crème de cassis] (kir royal = met champagne), koemis (bedwelmende drank van de Kalmukken), laaf- [verkoelend] en laxeerdrank [laxerend], likorette [verloflikeur], longdrink [hoog glas: alcohol + vruchtensap, ijs, etc.], mazagran [koude koffie, mineraalwater en cognac], mede [honingwijn], meidrank [bloedzuiverend middel, tegen scheurbuik, jeuken, etc.], milkshake [melk, roomijs en vruchtensap] – mjammie! –, orgeade [amandelpers], oxycraat [mengsel van azijn, water en suiker of honing (als verfrissende drank)], pantagrueleske [overdadig] paraguaythee, peyote [cactusdrank met hallucinogene werking] en podosiri [SR, drank açaibessen – ah-saa-ie], pulque [Mexico, uit sap van agave], punchbowl [wijde glazen kom!] en radler [bier + frisdrank], rotterdam [mineraal-, soda- of spuitwater met een scheutje elixer of pomerans], rumpunch [hete drank van rum met water, suiker en citroen], sake (ook: saki – rijstdrank), schelvispekel [kruidenbitter – vroeger: Vlaardingse vissers], shandy [limonade, bier, 1% alcohol], slappe sloerie [gore drank], sorbendrank [lijsterbes] als spécialité de la maison, spanjool [rode bessenjenever + jonge jenever], sterkedrank (GB ook: sterke drank), swietendrank [Fries, uit gedroogde rozijnen], (het) te-drinken = drank, tequila = uit agave, Mexico, tequila sunrise = cocktail met sinaasappelsap en grenadine [limonade], tweedrank [niet-alcoholisch, twee verschillende vruchten], vermout [witte wijn + alsem, etc.], een vieuxfantasie(tje) [brandewijn], een whip [witte wijn, suiker, citroen en geklutste eieren], whist – thee, suiker, citroensap en rode wijn, wodka [nationale drank Rusland en Polen – ook: vodka] en yakult [zekere melkachtige drank] – Hoe was de zin ook alweer? Zie [***]!– geserveerd.

8. Hij wilde me vernachelen [beetnemen], maar ik verknoertte [verknoerten = verknoersen = verkroppen = verbijten, opkroppen] dat. Hij heeft het bij mij helemaal vermontevioleparkt, vermoost [verknoeid]. Hij was moe, moeër, moest [meest moe], vermoeidst dus.