1536 Dictee vrijdag 15 maart 2019 (1) dictee Oefendictee 800 (oud) √

Dictee - dictees [1536]

Dictee 800 (DCCC) Dictee Specialisten (30-10-2014)

1. Roodpaars is prune [iets prunes]. Is er echt veel verschil tussen arabica- en robustakoffie? De roodte [roodheid] viel erg op. Het rode weeskind is een roodweeskind [nachtvlinder]. Roven doen ze allebei: de roofbij en de roofblei. 'Over de rooie gaan' heeft niets met kleur te maken [rooi(e) = streep, schreef, grens]. Een rookie is een nieuwe speler in een team. Dit ziekenhuis biedt rooming-in [overnachting bij opgenomen kind]. In de Kerk van Rome is geen sprake meer van het rijke roomse leven. De Rozenoorlog [1455-1485] ging tussen, zeg maar, de Witte Roos [huis van York] en de Rode Roos [huis van Lancaster]. Bij het roosje-zonder-doorns [akelei] namen we nog een paar roosjes-zonder-doorns [zekere oud-Hollandse likeur]. Roostin is met de Tudorroos gestempeld tin. Ik vind die doowop (muziekstijl – klanken zonder betekenis zoals 'shoobydoowop') nu wel erg rootsy [van muziek: teruggrijpend op traditionele voorbeelden uit het verleden] klinken. Ropeskippen (touwtjespringen als sport) heeft niets met kippen te maken. Waar betaalde men ooit met ropijen (roepies)? Kies maar: India [INR], Mauritius [MUR], Nepal [NPR], Pakistan [PKR], de Seychellen [SCR] en Sri Lanka [LKR]. NB in Indonesië betaal je met de roepia [IDR]. ROS is de afkorting van return on sales (en ROI van return on investment). Roselle is een gewas uit de kaasjeskruidfamilie.

2. De roshi (zenmeester) was te gast op Rosj Hasjana [Joods Nieuwjaar]. Er is geen sprake van synonymie bij rossby- [grote golfbeweging ten noorden en zuiden van de evenaar] en kelvingolf [rond de evenaar, ook in de atmosfeer]. Een Rotarian is lid van een Rotaryclub (GB), maar zal niet aan een rotarytafel [draaischijf bij roterend boren] zitten. Zeelieden duiden Gibraltar aan als de Rots. Is een rotsluiter [laatste soldaat rot] echt zo rot? 'Rotsmoes' is toch geen rotspuin? De rotspelikaan behoort tot de jan-van-genten
(jan-van-gents). Een hoodoo is een rotspilaar. Een voorbeeld van een rotsstad is Petra [Jordanië]. De Rotterdamse kermis is een glaasje bessenjenever met suiker. Een septic tank is een rottingsput. Hij was roué, zij rouee [losbandig persoon uit aanzienlijke stand]. Rout is raout [deftige avondpartij]. Een jesjieve of jesjiva is een Talmoedhogeschool. Op het Portiuncula-aflaatfeest kun je een portiuncula-aflaat verdienen [2 augustus, H, Franciscus van Assisi]. Is er veel verschil tussen focaccia's [platte Italiaanse broodsoort] en ciabatta's [langwerpig brood van nat deeg]? Dat poppedeinengroepje [klein meisje] is de poppelijzen [slappe pop] nog maar net ontgroeid, maar die taaie taaitaaipoppen blijft het verrukkelijk vinden. Zou je bij een Noordpoolexpeditie (naar Arctica) ook echt de noordpool kunnen bezoeken?

3. Een pot-au-feu [stoofpot] kun je eten, een pot à feu [decoratieve vaas met flakkerende vlam erboven] niet. Geef hem een pot-de-vin [fooi] voor het verzorgen van de pot de chambre [nachtspiegel] … We leven immers in het [in letters] postelfseptemberbeurscrisistijdperk. Post coitum kreeg zij een postcoïtumdepressie (ook:
post-coitumdepressie!). Daar heb je die pratatieve [praatziek] vrouw weer. Op de condoleancesite kon je ook het rouwsantje [bidprentje met naam gestorvene] bekijken. Máxima behoort tot de royals [lid koninklijke familie] van Europa. Er werd een akte van presentie [aanwezigheid – acte de présence] opgemaakt. Een rozenhoedje is het gebedsformulier bestaande uit een credo, een onzevader, drie weesgegroetjes en een klein gloria, gevolgd door vijfmaal een reeks van tien weesgegroetjes, een onzevader en een klein gloria – een zogenaamd tientje – waaronder een heilsfeit wordt overwogen. Die praktikant volgt een practicum. Je kent die woorden toch, hè: 'preëminent' [boven anderen voortreffelijk] en 'preëmptief' [preventief]?

4. Wat mag toch wel royal jelly zijn (koninginnengelei)? Glacékoek wordt ook roze koek genoemd. In Indië zag je bij een row [rau] (relletje) rowdy's (agressievelingen). Dit pralinedoosje [bonbon] is al leeg. De rozennobel is een oud-Engelse munt. Rozerood is minder rood dan rozenrood. Dat meisje heeft rozerode, blozende wangen (rozenwangen) en een prachtige rozige mond. Ze draagt een tweekleurig roze-rood jumpertje. Een rozensteker [schaal met halve bol] steekt geen rozen [je steekt ze erin ...]. Rrrt, daar schoot het weg. De RSI – repetitive strain injury – wordt tegenwoordig ook wel KANS (klachten aan arm, nek en/of schouder) of CANS (complaints of arm, neck and/or shoulder) genoemd. Wil je Pickwick- of earlgreythee? Daar heb ik nou een fokking (fucking) hekel aan. Het RS-virus (RSV) is het respiratoir syncytieel virus. We moeten nog even langs die rtv-zaak [radio en televisie]. De RUG (Rijksuniversiteit Groningen) is een sprekend voorbeeld van een ru [rijksuniversiteit]. De rubberclub, dat is een spottende benaming voor de NVSH [Nederlandse Vereniging voor Seksuele Hervorming].

5. Rubberen handschoenen zijn ook rubberhandschoenen. De Indische jam karet of rubbertijd heeft wel wat van ons academisch kwartiertje of van de loodgieter: "Ik zei toch dat ik 'morgen' zou komen!". In de jaren zestig heeft de term '(miss)twiggyfiguur' * [slank] opgeld gedaan, later was er ook sprake van het (de) totaal verschillende * misspiggyfiguur [gezet – rubensfiguur, * beide: Muppetshow]. Wel zonder werk, maar rude donatus [eervol ontslagen]. Een slechte encyclopedie mag je wel een rudis indigestaque moles (een ruwe, ongeordende massa) noemen. Rufenen [uu] zijn verwoestende slijkvloeden met bergpuin in de wilde beken, met name in Zwitserland. Mag ik met rufiyaas [MVR, Malediven] betalen? Na een rufmord [karaktermoord] ben je uitgeteld. Een ruggie is fervent liefhebber van (oosterse) tapijten [Eng. rug = tapijt]. Je kunt hogerugpijn en ook lagerugpijn hebben. Gewestelijk noemen ze onkruid ook wel rugt [ruigte].

6. Hij heeft die postzegels geruilebuit [verkwanselen]. Ze hebben een ruim bemeten appartement. Debris is ruimteafval, débris is puin. De tijdruimte wordt ook wel met ruimte-tijdcontinuüm aangeduid. Hij is sterk in ruimtezien. Een ruisdaellucht is een typisch Hollandse lucht, met grote wolkenpartijen. Wat versta je onder de Vlaamse ruit [verstedelijkte gebied tussen Antwerpen, Leuven, Brussel en Gent]? Het gajes [slecht volk] is niet wars van ruitentikken [om te stelen]. Een vedette- is een sterrenparade. Wist je dat het vedettebegrip eigenlijk teruggaat op de schildwacht (uitkijk)? Dat de belastingdienst aan ruling [geheime afspraak met bedrijf] doet … Een platenspeler kan rumble [geluid van motortrillingen] voortbrengen. Rummyen [zeker kaartspel] is niet rummikuppen. Rumor in casa betekent: lawaai, drukte in huis, opschudding. Rumpitur invidia: hij barst van nijd. Een rumpsteak is een lendenbiefstuk. De RUN is de Radboud Universiteit Nijmegen. De duatlon is de run-bike-run.

7. Rundboks (synoniem van rundsbox?) is boxcalf. Wat een SS-teken [Schutzstaffel, WO II] is, vermeldt VD niet (aangetroffen bij lemma's 'rune' en 'runenteken'). Langdurige training kan het runner's high [euforie] opleveren. Een running gag [grap] wordt door herhaling leuk. Wie is de running mate van presidentskandidaat X (en dus kandidaat-vicepresident – in de VS)? Een rumpie is een rup, een rural professional (yup - young urban professional die op het platteland woont). Tom Poes, verzin een ruse de guerre, een krijgslist! Dat heb ik me altijd al gewenst: een rus in urbe, een woonplaats die de voordelen van stad en land verenigt. Rus ire: naar buiten gaan, naar het platteland gaan. Ze hebben hem rut [= blut] gespeeld. Ruth was met Boaz getrouwd. Een ruwaard [landvoogd] kan niet ruwarig [gezegd van tarwe] zijn, een hond wel ruwharig. Ruzzelen is ruzzle [onlinewoordspel, online woordspel] spelen. Ook Rx betekent recipe: men neme. Met rvs wordt roestvrij staal bedoeld [znw., ook: roestvrijstalen = bnw.]. En de RvS is de Raad van State.

8. Rypofobie is smetvrees. Ryoliet of lipariet is een uitvloeiingsgesteente met fluïdale structuur van het alkali-granitisch magma. Een ryton is een hoornvormige drinkbeker, gewoonlijk eindigend in een dierenkop. De rzb is de roerendezaakbelasting en de rzs was de rijkszuivelschool. Het krediet is al een halfjaar (GB ook: half jaar) oud. Die overwinning was al weer twee jaar geleden. Ik heb haar een halfjaar (half jaar) geleden leren kennen. Deze kleine korsetterie betrekt haar negotie van een grotere korsettenwinkel in Frankrijk. Verder gevonden: baleinkorset, corsage [ook lijf van een japon], corselet [korset + beha], corsetière (korsettenmaakster), jarretel [mv. jarretellen of jarretels] of jarretelle [mv. jarretelles] en jarretellengordel, paresseuse (antoniem van korset), planchet (platte balein dienend tot sluiting van een korset), reformbeweging (betreft met name de hervorming van vrouwenkleding en voedsel), rijglijf [= korset] en step-in [elastische jarretellengordel of smal korset zonder sluiting, dat je aandoet door erin te stappen]. Ook Corsicaansen regen zich vroeger in een veterkorset [dichtrijgen met veters].

9. Zijn continu seksueel getinte opmerkingen passen helemaal bij zijn promiscue gedrag. Een prolixe [breedsprakig] redenaar is prolix. De Soesoehoenan [vorst van Solo of Soerakarta op Java] at soesjes, dronk souchon [thee bestaande uit de kleine blaadjes van de tweede oogst] en riep 'couche' [lig neer, koest!] tegen de hond, die braaf op de couch [bank] naast hem ging liggen, niet wetend dat daar een couche [laag verf] op gesmeerd was. Het kwitantieblok met de souches [strookje dat achterblijft in bv. kwitantieboekje] lag al eerder op de grond. Ik zeg het je nog maar één keer: verwar het
hutchinson-gilfordsyndroom [vroegtijdige veroudering] nou toch niet met het guillain-barrésyndroom [aandoening zenuwstelsel, spieren, verlamming]! Prima facie [op het eerste gezicht] zag het er allemaal goed uit. Op haar jak [kort jasje] had ze een mooie jakafbeelding [rund, Tibet, knoros]. Eerst jammen [improviseren] en dan aan de yamswortels [plant]? Jan is een van onze soliedste backs, maar Piet is toch nog even solider. Op grond waarvan zou je ook 'solieder' () mogen schrijven? Wegens: solied! Een pseudoniem is een pennennaam. Ik zou het zo weer fout schrijven: procrustesbed. Puce [puus] is vlokleurig.

10. De (Nederlandse) Protestantenbond hield zijn protestantendag. Pro nunc, voorshands, hebben B en W de voorstellen niet overgenomen. Het publiek genoot van de publicatie over de puissant rijke man, wiens hond wel Mops heette, en dus geen Fikkie of Blom. Bij een walk-over [gemakkelijke overwinning of niet hoeven spelen voor de volgende ronde] hoeven die cricketers hun pullover [truivest, pull, pulli] zeker niet uit te trekken. Dat heeft Defensie zo bepaald. Het verhaal ging over drie heren, laten we zeggen: A, B en C. Van cabernet (franc, sauvignon) kun je geen wijn maken [wijnstok, geen druiven!]. Duidelijk: ptca [percutane transluminale coronaire angioplastiek] = dotterbehandeling, CABG, coronary artery bypass grafting = bypassoperatie? Zij is conferencière. In België krijg je een C4'tje = ontslag.

 
 

1535 Dictee woensdag 13 maart 2019 (2) dictee Oefendictee 799 (oud) √

Dictee - dictees [1535]

Dictee 799 (DCCXCIX) Dictee Specialisten (28-10-2014)

1. Een pirlamp werkt met een ingebouwde passief infrarode sensor. Au pis-aller (in het ergste geval) moet alles opnieuw. Hij beheerst het Platduits en het Plat-New Yorks. Achter op zijn fiets vervoerde hij een platteband (bouwkunde, geen platte band). RNA staat voor ribonucleic acid en RNZ voor ribonucleïnezuur. Met r-RNA (ik stotter niet) wordt ribosoom-RNA ofwel ribosomaal RNA bedoeld. Behoren oude richards [rijken] ook tot de nouveaux riches? De woorden 'richelieuwerk' en 'voltairestoel' hebben iets gemeen [bv. de kleine letter]. Ricinine is de chemische verbinding
1,2-dihydro-4-methoxy-1-methyl-2-oxonicotinonitril, die voorkomt in ricinuszaden, een neutrale stof, gebruikt [afko: ] o.a. voor organische synthesen. Richten is (ook) recht doen. Rickettsiae veroorzaken rickettsiose [zoals bv. vlektyfus]. Trek je smoel af, haal die rictus [grijns] van je gezicht. Een van de bekendste gebouwen op het Binnenhof in Den Haag is de Ridderzaal.

2. De ultieme genoegdoening: ridere in stomacho, in zijn vuistje lachen. Ridiculum dictu: het is belachelijk om te zeggen. Ze is maar een riel [slank, dun] meisje. Je zou er de riebels van krijgen. Ik stond perplex, was van 't Lam Gods geslagen. De gekrookterieters zijn heel zwaar in de leer. Bij het rietdekken wordt een rieten dak aangebracht. Een rietsomp [ook wel: -zomp] is een rietzodde. Blyths rietzanger is een zeldzame herfstgast [vogel] in Noordwest-Europa. Het riffie, de Riffijn, speelde een gitaarriffje. Het rifraf [schorriemorrie, rapaille], het rifjerafje ging tekeer … Kabouter Piet Piraat zou van de Rifpiraten kunnen afstammen. Is de riftvalleykoorts [riftdalkoorts, overgebracht door muggen] al wijdverbreid? De rigaudon is een Provençaalse dans in alla-brevemaat, verwant aan de bourree. Het publiek stond rijendik, soms wel vier rijen dik, toe te kijken. De ridders zouden op elkaar in rijden. Dat kostte toen zeven gouden rijders. Een molenijzer heet ook wel rijn (schreef Rein).

3. Wat zijn de rijeigenschappen van dit voertuig? In het zeewezen kom je rijgers [touwtje tussen stroppen] tegen. Voor hechten met grote steken gebruik je rijggaren. Rijjool hoort bij studenten. Van deze rijken zijn sommige al verdwenen: Eerste, Tweede en Derde Rijk, het Heilige Roomse Rijk, het Verborgen Rijk (Ethiopië), het Hemelse Rijk (Rijk van het Midden, China) en het Romeinse Rijk. Een croesus is zo rijk als Croesus. Niet elke rijkaard heeft een rijkaart. Dit tijdschrift is rijkgeïllustreerd. Een rijklamp [molenbouw] geeft geen licht en een rijkram [in stal] is geen beest. Zetelt de Duitse Rijksdag in de Berlijnse Rijksdag? Op rijkskosten is op 's rijks kosten. In Nederland valt alles onder de Rijksoverheid. Ze droeg een rijkversierde japon. De rijkspolitie is ook al weer achterhaald, net als de Nederlandse Hervormde Kerk (voorheen: staatskerk). Het Rikilt (NL, historisch) was het Rijkskwaliteitsinstituut voor Land- en Tuinbouwproducten!

4. Rijmvaardigheid slaat op verzenmaken. Waar komt de rijnlei vandaan? De RIJP was de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders. Kijk, een echte rijst-met-krentenhond (dalmatiër). De godin van de landbouw op Java (Dewi Sri) is de rijstgodin. Een rijsttaart komt niet omhoog. Met een rijswaard kun je niet vechten. Ik was benauwd, ril [schuw] als een hert. Ik zag rilde [rild = slank] korenstengels. Beschrijf nauwkeurig de rilievo schiacciato [o.a. Donatello], een Italiaanse reliëfstijl uit de 15e eeuw. We eten rillettes, pasteitjes. Wat is rime batelée [rijm bestaande uit klankovereenkomst tussen het slotwoord van een versregel en een of meer (delen van) woorden in de volgende regel]? Ken je de rugosaroos (Rosa rugosa)? Op het gebied van ringen hebben we in de aanbieding: de ring van Gyges bezitten [je onzichtbaar kunnen maken], de ring van Cardanus [cardan(us)ring – ophanging van instrumenten, kompas], bol en ring van 's-Gravesande [uitzetting van lichamen], de groene ring of ring van Wilson [degeneratie hersens en koper in ooghoornvlies], de (5) olympische ringen en de ring(en) van Saturnus. In Maleisië betaal je met ringgits [MYR]. Lijdt zij al lang aan ringxiety [inbeelding te worden gebeld plus teleurstelling daarover]?

5. Een voorbeeld van een ringreactie zijn de Liesegangse ringen in een gel. Hinderlijk, die rinorragie [bloedneus]. Je zal maar met je rioslip [tangaslip] in het rioolslib vallen … Het RIOD was het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie. Waar woonden de Ripuariërs [Franken aan middenloop Rijn]? Ook 'rire entre cuir et chair' betekent net zoals een eerder genoemde uitdrukking: in zijn vuistje lachen. Kalfszwezerik heet ook ris de veau. Dat is risky business [hachelijk zaak of toestand]. Mooi, die driedubbele rittberger [schoonrijden, schaatsen]. Rivastigmine vertraagt alzheimer. De Amerikaanse Rivièra is Miami Beach, de Engelse Rivièra omvat Cornwall, Sussex en Devon. De Turkse Rivièra is gesitueerd rond Antalya. Ze hebben trouwens alle een rivièraklimaat. Onchocerciasis is rivierblindheid. De Republiek Libanon heeft als landcode: RL.

6. Daar zijn jullie sterk in: rixari de lana caprina, ruziemaken (ook ruziemaker, vergelijk: ruzie zoeken en ruziezoekend) over niets. Daar was een roadblock [wegversperring] opgericht. Enkele afkortingen: rks [rijkskweekschool], rns [rijksnormaalschool], Rn (radon), RN (Republiek Niger), RO (Residentieorkest, symfonieorkest uit Den Haag) en (historisch): ROA (Regeling Opvang Asielzoekers). We zaten
rug-aan-rug, rug tegen rug. Co-instructie is onderricht aan jongens en meisjes. Co-educatie is de gemeenschappelijke opvoeding van jongens en meisjes. Waren al die inbraken in onze wijk echt een typisch gevalletje van coïncidentie? Bespreek de begrippen co-evolutie en co-existentie. De advocaat pleitte voor de verdachte die wel pleite [weg, verdwenen] was. Een pluchen beest is een pluchebeest. Hij was niet plichtvergeten, maar plichtbewust. Ik ben zo snel, ik ben een soort speedy gonzales (niet in VD). Dol word ik van al die Oekraïense Oekraïners.

7. Nooit begrepen, hoe dat nu zat met die plié, grand plié, demi-plié (en superplies = koorhemd r.-k.). Een poète maudit [asociale dichter] beoefent geen poésie pure [zuivere dichtkunst]. Heb je die polllijst al ingevuld? Die polakken (Poolse Joden) houden wel van pollakken (vlaswijtingen, witte koolvissen). Pond- of pontekoek zit niet altijd in pondszakken. Een destroyer is een torpedobootjager. Wat draag jij een pomo [postmodern] kapsel, zeg! Op '*onsen' vond ik alleen: fronsen (als znw. wel mv. fronzen), ponsen (ook als znw.), sponsen (als ww. en als znw. ook wel sponzen, hangt ook van de betekenis af), nasponsen (alleen VD, ook: nasponzen) en uitponsen. GB heeft nog afsponsen, waar VD afsponzen heeft. De oogst van '*onzen' is nogal wat groter. Het woord 'roastbeef' kom je niet veel meer tegen ('rosbief' daarentegen wel). De robbenpest is een door het phocine distempervirus veroorzaakte, vaak dodelijke ziekte onder zeezoogdieren.

8. De poise [P] is de eenheid van viscositeit. Voor mij is dat een point d'honneur [raakt mijn eergevoel – vgl. ponteneur]. Mij vielen op de woorden 'prinsrobertsmetaal' ('prinsmetaal' – legering koper + zink, lijkt op goud) en 'rob(b)ertskruid' [stinkende ooievaarsbek]. Welk principe zit er achter robinhoodprincipe en -belasting [van rijken naar armen (personen), van winstgevende naar verlieslijdende (bedrijven)]? We dansten als en op een ouwe rocker [rock-'n-rollmuziek]. We verkopen ook rodo's, rododendrons. Roefroef, roeftem, en weg was-ie. Komen in het Roelandslied misschien ook een bereisde roel, een razende roeland en/of een stenen roeland [weinig soepel, onaandoenlijk, onverzettelijk] voor? Met Hollands roem wordt nieuwe haring bedoeld. Mans-te-roer zijn roergangers. De roerpropeller wordt thans gerepareerd. Aan dameskleren zit soms een roesje (ruche). Hij was zo dronken als een roetetoeter. Waar kwamen de Roethenen ook alweer vandaan (Oekraïners die in de vroegere Oostenrijks-Hongaarse monarchie woonden)? Over en uit, Roger [in radioverkeer]. Een r.o.g. is een rijksopvoedingsgesticht. En een Belgische r.o.b. is een rustoord voor bejaarden.

9. Jongeren vinden een karwei soms rof (moeilijk, zwaar). De vergeetpil heet rohypnol en wordt rooie knol genoemd [neemt remmingen en angst weg]. Een zeker fabeldier heet Rok [in
Duizend-en-een-nacht]. Hou 'm in de rojem [gaten, smiezen]! Het rokken [stok, waaromheen het vlas gewonden wordt] zit aan een spinnewiel. Ik schrijf het liefst met een rollerball. Bij een rollingdinner rij je van hot naar her. Een rolmenu is een dropdown. Een rolykit is een oprolbaar soort gereedschapskist. Roma aeterna [urbs aeterna, la città eterna] is het eeuwige Rome, de Eeuwige Stad. Wie spreekt er nog Romanche [Reto-Romaans dialect], en wie nog Romani (Romanes – zigeuners, verwant aan Hindi)? Ze (die julia) heeft haar romeo gevonden. In het Romeinse Rijk schreven ze Romeinse cijfers en romeinse letters [= lettertype romein, niet-cursief of anderszins]. De Ronde van Frankrijk is de Tour (de France) en de Ronde van Vlaanderen is een eendaagse klassieker in het voorjaar. Er ligt nog een rijstebrijberg aan breiwerk. De gedeputeerden (deputés) van de Partij voor Zeeland (PvZ) stemden tegen de voorstellen.

10. We hebben her- en derwaarts gezocht. Radvensters, roosvensters, oeils-de-boeufs en oculi zijn rondlichten. Die Goeree-Overflakkeese rondjes [aardappelen!] smaakten me best. Een rondom-lelijk is rondomrond lelijk. Een  rond-point (Belgisch-Nederlands: rondpunt) is een rotonde. Een roner is een slowcooker waarin vacuümgetrokken (VD, vergelijk: een vacuüm getrokken ...) voedsel au bain-marie wordt bereid. Zo'n ronkedoor [solitaire, door de kudde verstoten olifant] zal wel eenzaam zijn. De röntgen is een zekere eenheid van straling (en röntgenium element 111 – Rg – voorheen unununium = Uuu). Er is daar een kinderpartij met ronzebons (marionettenspel). Van de Rooie Vrouwen hoor je niet veel meer. De Rode Halvemaan doet goed werk, de Rode Davidster trouwens ook. Anerytropsie is roodblindheid.

 
 

 

1534 Dictee woensdag 13 maart 2019 (1) dictee Oefendictee 798 (oud) √

Dictee - dictees [1534]

Dictee 798 (DCCXCVIII) Dictee Specialisten (27-10-2014)

1. Een manilla(kabel) is tegen vocht bestand. Een rek-op [klimplant, bitterzoet, alfrank] kan klimmen. Spreek snel uit: rekrol. Een rekstok is een barre [bahr – bij ballet]. Een rekwirant of rekestrant is een reclamant. Op het theaterraam stond: vanavond relâche [geen opvoering]. Schepen met averij kunnen een relâche forcée [gedwongen oponthoud] hebben. Er zou een economische relance [ruh-lahns – opleving, herstel] op komst zijn. Relaps(e) (relapsus) (terugval – ook: in ketterij) bij junks is heel verdrietig. De UvT is de Universiteit van Tilburg. Deze arcs de triomphe staan niet in Parijs, die andere Arc de Triomphe wel. Die film wordt gereleased (gereleaset – nieuw uitbrengen). De relevé is een basisbeweging bij ballet en dans, waarbij het lichaam zich op de tenen verheft. Zijn deze maatregelen echt klimaatrelevant? Dat land krijgt economische relief [hulp, bijstand]. Bespreek de (!) reliefs en bas (bas-reliëfs – voor minder dan de helft boven het vlak uit) en de reliefs en creux (hoogste punten in vlak). Een reliekschrijn is een reliquiarium.

2. Op de relizender werd over een reliekkruis gesproken. De banken ondergingen een stresstest, ondergaan nu ook de kerken een religiestresstest? Lekker, die bananenrelish [gekookt mengsel, bijgerecht]. Een religoeroe is een religiegoeroe dan wel een religieuze goeroe. Relschoppen is een rel schoppen. Er zijn rel- [strijdbaar] en kastnichten [komt niet voor geaardheid uit]. Het REM-eiland was en is een soort booreiland van de Reclame-exploitatiemaatschappij, het is vanaf 2011 opnieuw open als restaurant in Amsterdam [niet meer in VD]. De nota van remarque [van de Algemene Rekenkamer] was nogal remarquabel [opmerkelijk]. De balans van Curie is de rembalans [schommelingen dempen]. Jammer dat die remblai [aanaarding] en déblai [uit te graven grond] zich op verschillende locaties bevinden. Spreek uit: rembourstikster [typiste]. Dit is een rembrandtieke schildering naar mijn hart. GB prefereert echter 'rembrandtesk'. In het Rembrandtjaar waren er extra veel Rembrandts in Nederland. Hoeveel was het remis [ruh-mihs – korting, kwijtschelding]? Het moest velis et remis (met de grootst mogelijke spoed – remis velisque) vertrekken, en dus paste 'remisso animo' (met slappe of trage geest, zonder animo) geheel niet.

3. Een bowdenkabel is een remkabel. Heeft de Remonstrantse Broederschap nog veel leden? In Vlaanderen noemen ze een aanhangwagen een remorque. Bij remplaceren krijg je remplaçantengeld. Wat betekenen 'remotis arbitris' (onder vier ogen, r.a.) en 'remotis partibus' (na wegzending van beide partijen)? Niet storen, ik ben in mijn remslaap (rapid eye movement)! Hoe kwam die vos in de hoenderren? Madapolam is renforcé [katoen, louisine]. Reneweren is verrinneweren (vergelijk: renuatie of renewatie). Weldoen geeft rente: wat men de armen geeft, leent men de Heer. Rentenieren kan (niet: kunnen, zijn geen nieren) lucratief zijn. Renvooieren betekent ook: in handen stellen van. Een reparatrice repareert niks; ze gaat wel voor Maria's Eerherstel [kloosterzuster dus]. Die sportploeg kreeg nog een repêchage, een herkansing. De (het) repentir is het pentimento (weer zichtbaar worden ... na overschilderd te zijn). Op repli's (terugtrekposities) hebben legeronderdelen even rust: die hebben dan gereplieerd [repliëren]. Dat was echt een prachtige repo (reportage)!

4. Vervelend, jouw répondre en Normand [ontwijkend antwoord]. De reporente (refirente, van een centrale bank voor de korte termijn – herfinancieren) is verhoogd. Een reprograaf werkt op de repro(ductie). Prulpoëten worden aangeduid met reptilia Parnassi [de reptielen van Parnassus]. De république des lettres is de republiek der letteren, vergelijk: res publica litteraria. Bij rescissie wordt een testament ongeldig verklaard. Reseceren is operatief wegnemen. Reserva is nu eenmaal geen crianza [wijn]. Een vrouwelijke (ouwe) zeur is een dramster, eitekop, femelkont, kieskauwster, klooister, (ouwe) loel, troela, seibelaarster, slijmjurk, tuthola, zagevrouw, zeikster, zeiklijster, zeikmier, zeikstraal of zemelknoopster. In de Residentie vind je heel wat résidences (van residentieburgers dus). In Frankrijk heette de resistentie résistance [verzet]. Is dit contract echt resiliabel [opzegbaar]? De Scherpe Resolutie stamt van 1617.

5. Het resonantie-effect is het doneren of accepteren van elektronendichtheid via overlap van pi-orbitalen (π-orbitalen?). Een respectueuse is eigenlijk een putain respectueuse [prostituee]. Dat zijn res praeternaturales, bovennatuurlijke dingen, zo leert de theologie. Het tijdvak van 1814-1830 wordt de restauratie genoemd. Het rustelozebenensyndroom wordt ook aangeduid met restless legs. De RET is de Rotterdamsche Electrische Tram (Rotterdams stadsvervoerbedrijf). De retardatietheorie is de theorie van Bolk [verband langzame lichamelijke en hoge geestelijke ontwikkeling van de mens]. Een retardo [kansarm kind] heeft maar weinig kansen. Zeg, ik ben niet achterlijk, ik ben geen retard [rie-taart] (achterlijk iemand). De Retiër en de Retische leefden in de Romeinse provincie Noricum. Het Reto-Romaans stamt uit de Romeinse provincie Raetia.

6. Kennen jullie de Drachtster kopieer-, corrigeer- en correctiefabriek, het taal- en spelfoutendestructiebedrijfje DrukDruk? (DrukDruk is een voorbeeld van CamelCase, net als GroenLinks, ChristenUnie, JavaScript en FireFox.) Zo'n filosoof moet je gewoon retorqueren (met eigen woorden bestrijden). Een retourbiljet is een heen-en-terugbiljet. Een ignatiaanse retraite is er een van 30 dagen op basis van de Geestelijke Oefeningen van Sint-Ignatius van Loyola (kan ook in verkorte vorm – ik neem aan dat niet bedoeld is: St. – worden gedaan – waarschijnlijk: minder dan 30 dagen). Kan dat retrievalsysteem [terugzoeken informatie] ook produceren wat een retriever [hondenras] is? Op dat traktaat [verdrag] volgde later de retraktatie [herroeping]. De retteketetsjingboem kwam ook nog langs bij de koninklijkeonderscheidingontvanger (KO-ontvanger). Hij heeft een olfactorisch [reukzin] gebrek. Die reumatoïde artritis [gewrichtsontsteking] is buitengewoon vervelend. Je kent het sprookje van Klein Duimpje en de reus? Reüsseren [slagen] levert een réussite [succes] op. Dit bericht komt van Reuters [persbureau]. Een voorbeeld van een reuzenbeeld is een kolossus [vgl. de Kolossus van Rhodos]. Het was een reuzezwijn [geluk, bof] dat hij bij het tentamen de vraag over het reuzenzwijn goed had.

7. Kijk ze vliegen, die nonganzen [brandganzen]. De balansen van sommige (bedrijfs)dochters vallen te negatief uit qua resultaat. Rev.D. staat voor: Reverendus Dominus of Reverende Domine, eerwaarde heer [VD schrijft bij E.H. Eerwaarde Heer ...]. Het ethisch reveil en het Aziatisch reveil moet je niet verwarren met het Reveil van pakweg de jaren 10 en 20 in Zwitserland en 30 in Nederland, let wel: van de negentiende eeuw. Leg het verschil uit tussen het
Belgisch-Nederlandse 'revendicatie' (sociale of politieke eis) en het algemenere 'revindicatie' (terugvordering eigendom). Hij leeft op zijn revenuen [renteniert]. Prachtig, die reverbères [lantaarnpalen, ook lantaren [GB]) die zich door de mist heen boren. De termen voor eerwaarde vader zijn 'Reverende Pater' en 'Reverendus Pater'. Wat is een reversed take-over [bepaalde overname van aandelen]? Enkele revoluties waren: de Franse Revolutie, de Russische Revolutie (Oktoberrevolutie – in nu – november, nieuwe tijdrekening), de tweede industriële revolutie, de Culturele Revolutie in China en nu de digitale revolutie.

8. Klopt het, dat er steeds meer revues komen? Aan die straat staan enkele rez-de-chaussees [benedenwoningen]. Helemaal duidelijk is het niet: rex apostolicus (Apostolische Majesteit), rex catholicus ((ware) katholieke koning), rex christianissimus (Zijne Allerchristelijkste Majesteit) en rex fidelissimus (allergelovigste koning). De afkorting RFID staat voor radio frequency identification (technologie waarmee [afko:] d.m.v. een chip een product op afstand kan worden gelezen). Het scheikundig element Rg is röntgenium [Rg, 111]. De Rfv is in Nederland de Raad voor de Financiële Verhoudingen (adviesorgaan van de overheid). Tot mijn verbazing staat RGB voor rood, geel en blauw. Vergelijk ook CMYK [Cyan, Magenta, Yellow, Key – cyaan, magenta, yellow en key – k van black = zwart]. Het chemisch element Rh is rodium (45). Een rhinestone is een rijnsteen en zit op kleding [glittersteentje]. Wat heb jij een rhinophyma (aardbeienneus), zeg!

9. Mogen Rhodesian ridgebacks nog steeds gehouden worden? Het 'bedienen' van een rhönrad [twee verbonden grote hoepels] is best moeilijk. Geef mij maar Amsterdam (en rhythm-and-blues, r&b, arrenbie). De afkorting Rib staat voor ribose. Een riad [paleis of stadsvilla met binnenhof] in Noord-Afrika heeft veelal een fontein. De (het) Riagg is in Nederland de Regionale Instelling voor Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg. De rial is de munteenheid van verschillende landen in Azië, onder andere Iran, Jemen, Oman en Qatar (vergelijk de riyal van Saoedi-Arabië). De Rialto is een beroemde brug in Venetië met winkels erlangs. Een riaskust is een kustvorm met veel verdronken rivieren (bijvoorbeeld in Bretagne). Een rib is (naast een bot ook:) een rigid inflatable boat: speedboot bestaande uit een platte, veelal aluminium romp met daaromheen een met lucht gevulde rubberen band.

10. Een ria is een door de zee overspoeld rivierdal. Ongebruikelijk, maar men deed de pelsers [kleine haringachtige zeevis] in een pelsen (pelzen) zak [van pels gemaakt]. Zij die pidginengels spraken, waren lang niet altijd cockneys die ook het Cockney(dialect) beheersten. Tenue de ville is stadskleding. We eten maar eenvoudig: een pilavje (VD ook: pilautje – rijst in vleesnat). Pelleterieën zijn bontzaken. Zo'n veertje is piepschuimlicht. Ze had haar pillbox [hoed in vorm pillendoos] op, toen ze de pillegift [doopgeschenk] in nota bene een pillendoosje offreerde. Traditionele rolverdeling: de vrouw pikeert [doornaaien], de man piqueert [bij biljarten een piqué maken]. De prince charming ontpopte zich als een pince-sans-rire [droogkomiek]. De planchette [bij spiritistische seances] komt in beweging, het planchet [smalle plaat, bv. boven wastafel] niet. Die pierewiet [grappenmaker, spring-in-'t-veld] is een kei van een pirouettedraaier, maar daarna was hij wel kierewiet [niet goed wijs], en dus echt kierem (= gek).

 
 

1533 Dictee dinsdag 12 maart 2019 (3) dictee Oefendictee 797 (oud) √

Dictee - dictees [1533]

Dictee 797 (DCCXCVII) Dictee Specialisten (26-10-2014)

1. Had ik al gemeld dat je voor 'r&b' in het oVD-zoekvak gewoon 'rb' moest typen (2019 – mocht en mag allebei)? Om digitaal tekstinformatie aan radioprogramma's toe te voegen is de techniek RDS (radio data system) nodig. Met 'il re galantuomo' werd koning Victor Emanuel (1820-1878) aangeduid. Een nandoe, een rea, is een Zuid-Amerikaanse struisvogel. In een gaaz [NL: geriatrische afdeling van een algemeen ziekenhuis] zie je veel oudedamesschoenen. De verzorgster had thuis juist veel oude damesschoenen weggegooid. Het ovisme (omne vivum ex ovo: alle leven komt uit het ei) staat recht tegenover het animalculisme [wezens in zaadcel in miniatuurvorm aanwezig]. In Tonga betaal je met pa'anga's [TOP]. Met Oud Europa (!) wordt West-Europa bedoeld. Het zou die dag oude wijven met klompen [zeer hard] regenen. Al regent het (handspaken en) oude wijven, al is het nog zulk slecht weer, ik kom je opzoeken. Morgen hebben we oudewijven [koeken] bij [niet: op] de koffie.

2. Het out-of-the-boxdenken was toen een soort out-of-the-bluebegrip. Het wittepaillettenlapje (GB) viel in de rode paillet [clairet, wijn]. Er werd erg gesold met het verzorgend personeel: het werd in diverse paazen [NL: psychiatrische afdeling van een algemeen ziekenhuis = az] en gaazen [geriatrische] tewerkgesteld bij wijze van tewerkstelling. Die paco's (soort van lama's) kunnen toch moeilijk als pacotilles (goederen van kapitein en schepelingen ...) dienen, niet? Zijn er ook in Nederland blondes d'Aquitaine [vleesrund]? Alleen bij de gratie van uit het ambt te zijn gezet, kan een oud-emerituspredikant bestaan. Daar liepen een berg koeien, echte bergkoeien. Is dat een goede combinatie: karwijzaad op karweivlees [ingewandsvlees]? Het insectendodende parathion is di-ethylnitrofenylthiofosfaat. Myxomyceten zijn slijmzwammen. Loopt je pancartenfabriekje [tekstborden] een beetje? Mag dit affichetje [ah-fie-suh-(t)juh] voor uw winkelraam hangen? Op een houtenjassenpark vind je een hele houtenpaletotverzameling.

3. Ik vind die papiers collés [collage] mooi. Een parisappel is wel naar Paris [Trojaanse prins] genoemd, Parisch marmer niet (maar wel naar Paros). De Parisienne droeg een parisiennejurk en de vechtlustige Parisien een parisien [stootdegen]. De uitdrukking ' l'art de grouper les chiffres' doet me denken aan die andere uitdrukking: there are lies, damned lies and statistics (Mark Twain). Boven op de heuvel was er een bellevuetje [mooi uitzicht, belvedère]. Hij heeft al vaker een bévuetje [flater] begaan [geslagen]. Node, echt noodgedwongen, noodde hij me ten aanhoren van eenieder te gast. Het Parthenon is de tempel van de maagd Pallas Athene, daaraan kun je bijvoorbeeld 'parthenogenese' ('parthenogenesis' – voortplanting zonder bevruchting, ook: Maria!) onthouden. De computer parsete [parsen, parseren = syntactisch ontleden] dat hele corpus [verzameling teksten]. Je moet niet zo vaak een Frans Paternoster bidden [vloeken] , hoor. Hij patiencet heel verdienstelijk. Die passerelleoplossing [geen 'luh' – smalle loopbrug voetgangers] is fraai. We kennen Drostes [flikken] en Emser pastilles [geneesmiddel]?

4. Is dat nu van peau de pêche [stof] of peau de suède [fijn leer] gemaakt? De salarissen zijn payabel [èh jaa] gesteld. Aan de zuidelijke hemel kun je de Pauw zien [sterrenbeeld]. Wat is hij verworden tot een pauvre sire, een stumper(d). Hoe werkt een pebblebedreactor [kernreactor met soort knikkers]? Veilig, zo'n paumellesluiting [geen 'luh' uitspreken – zeker scharnier]. Heerlijk, zo'n paupiëttemaaltje [met blinde vink]. Je zult nu wel de pee [p, pest] inhebben. Is afpeigeren [dodelijk vermoeien] minder erg dan peigeren [doodgaan]? Een realo bedrijft realpolitik. Eén reb (meneer), twee raboisai. Een rebec is een- tot viersnarig, een rebab tweesnarig. Het rebbebegrip duidt een rabbi aan en rebbes staat voor winst of woeker bij de joden. Een (A) rebel without a cause mist een opstandsdoel. Vijftienmaal '*ika'. Eerst de aardrijkskundige termen: Afrika, Amerika, (het) Centrafrika (de Centraal-Afrikaanse Republiek), Midden-Amerika, Moffrika, Verenigde Staten van Amerika en Zuid-Afrika. Costa Rica klinkt wel als 'ika', maar is vanzelfsprekend met een c.

5. Verder nog '*ika' in: balalaika (Russisch driehoekig snaarinstrument met vlakke klankbodem), laika (Russische eskimohond), Laika (het eerste levende zoogdier, een Russische hond die 57 jaar geleden rond de aarde cirkelde in de Spoetnik II), paprika, puntpaprika, rebetika (melancholieke Griekse volksmuziek), sjeika (vrouwelijk sjeik of vrouw van een sjeik), swastika (hakenkruis) en wika (werker in kerkelijke arbeid). NB Er is niet gezocht op '*ika*' (veel trefwoorden, waaronder 'karikatuur'). Overigens '*ica' geeft ook heel veel lemma's, net als '*ica*'. Leg de begrippen ebitda [earnings before interest, taxes, depreciation and amortization = bruto bedrijfsresultaat vóór rente, belastingen, afschrijvingen (op goodwill) en herwaarderingen] en rebitda [recurrente ebitda] eens uit. Rebus sic stantibus [onder deze omstandigheden] gaat de deal niet door. Een récamier is een rustbank. Een chiconomic (niet meer in VD) is een recessionista [modebewuste vrouw, koopt ook tijdens recessie]. Is het recetteboek helemaal bij? Een rechte jozef is een ware jakob. Rechthebbenden zullen recht hebben. Deze zaak is nog steeds sub judice [onder de rechter] wegens appel.

6. Er zijn rechter- [rechterhersenhelft: creatief, intuïtief] en linkerdenkers [analytisch, praktisch]. Erge fouten kun je niet recht maken. Niet op reageren, Lena! Ze woont rechtover de kerk. Een rechtsbinnen mag niet rechtsbuiten spelen, een rechtsbuitenspeler wel. Een rechts-extremist is extreemrechts. We onderscheiden sinistro- [links-] en dextromanie [rechtshandigheid]. Links afslaan is linksaf gaan. Het rechts-populisme is in opkomst, het rechts-radicalisme ook. Roerganger: rechtzo die gaat! Wist je dat een ronggeng een (Indisch) inheems dansmeisje is? Op recipés stond vaak: recipe (R, men neme). Reclamenlettergrepen dienen als custode of bladwachter (als 'laatste' lettergreep voor de boekdrukker – die zit niet in het reclamevak). Een recluse (ingemetselde kluizenaar) kwam er nimmermeer uit. Vanmiddag is de reco [reconstructie] van die roofoverval. Het is niet recommandabel [aanbevelenswaardig] om veel te commanderen. Deze brief is recommandé [aangetekend]. Wanneer begon de reconquista [christelijke herove­ring van het Iberisch Schiereiland op de Moren, vanaf 800 n.C(hr).] precies?

7. Vanwege het personen- en familierecht kun je een récompense [verrekening tussen eigen en gemeenschappelijk vermogen bij huwelijk onder voorwaarden] verschuldigd zijn. Sommige geluidsdragers zijn recordable [voor geluid en beeld]. Na reconvalescentie [herstel uit ziekte] treedt soms recrudescentie [verergering na tijdelijke verbetering] op. Een recruiter is een rekruteerder [personeel werven]. Recta prava facere [k]: wat krom is recht praten. Wil je dit even recto verso [dubbelzijdig] kopiëren? Een idée reçu [algemeen aanvaard] van velen is geen idee-fixe [dwangvoorstelling] van één iemand. Is die recueil militaire [verzameling verordeningen, besluiten, wetswijzigingen] al compleet? Hij heeft een maand recuup [recup, BE: recuperatieverlof]. Een redan bestaat uit twee facen [vestingbouw]. Hij zei het met recht en reden met rede (verstandig). Hij had zo zijn redenen om als rekenkundige redens 3 en 5 te gebruiken. De verklaring die hij gaf, was redenrijk (en redelijk). Zijn welbespraakte rederijkheid is alom bekend. Als tegenstander is hij redoutabel [geducht]. Redox is een samentrekking van reductieoxidatie. Meiose is (het begin van) een reductiedeling. Die reductio ad Hitlerum [drogreden waar Hitler en de nazi's ten onrechte bij gesleept worden] vind ik niet zo geslaagd.

8. Een reduit is een vluchtschans. Alles ree(d), alles in orde, oké (OK)? Een reefer [ie] is een marihuanasigaret. Een reeltje [spoel, molen] zit aan een hengel. Re-enacten is een historische gebeurtenis opnieuw in scène zetten. Een scooter werd ook reesplee genoemd. Een voorbeeld van een referentie-elektrode is een kalomelelektrode [met constante potentiaal]. De référérechter [kort( )geding] schrapte de aanstelling van die referee voor de wedstrijd van aanstaande zondag. Jaren na de vasotomie [* doorsnijden zaadleiders, vasectomie = uitvoergang zaadbal wegnemen] vond refertilisatie [terugdraaien van *] plaats. Hier scheiden onze wegen: jij gaat naar het refodome [groot kerkgebouw van een reformatorisch kerkgenootschap], ik naar het motodroom [renbaan voor auto's en motorrijwielen]. Een reformateur wordt ook wel Rijnsburger genoemd: die lustte de rijnsburgers [groentesoort, gele ui] rauw. Een reformkorset is een contradictio in terminis [de reformbeweging streefde de afschaffing van het korset af]. Zij was als refugiee [m.: refugié] naar Zeeuws-Vlaanderen gekomen. Hij heeft een refuusje (weigering, blauwtje) gelopen. Hij gaat als regel, in de regel, naar de kerk. Dat is in régencestijl [overgang Louis XIV --- > Louis XV, 1715-1723] uitgevoerd. Hij wil wat krom is, rechtmaken.

9. Hij heeft een regenbui tussen de benen (moet naar het toilet, de wc). De Hyaden vormen het Regengesternte (de Regensterren). De regenheilige is Sint-Margriet, piesgriet, pisgriet, piskous. Waarom benoemt VD de regenzondag apart [en regenmaandag dan]? Regis ad exemplar: naar het voorbeeld van de koning. Regium donum: koninklijke gift en regius professor: aan Engelse universiteiten een professor die een door de koning (met name door Hendrik VIII) ingestelde leerstoel bekleedt. Waar reigt [speuren, azen] die reiger naar? Is het reïmponeren in de boekdrukkerij gere-importeerd [herinvoeren]? Ik ben Reinaert (Reintje) de Vos en sta bekend om mijn reinardieën [sluwe streken]. At de reine du bal [mooiste danseres] nu een reine-claude of een reinette (renet)? Reining is dressuur in western style. Ze lieten Gods water over Gods reinsteen [grenssteen, akker] lopen. Er is daar een invaliden-, beter: een mindervalidentoilet. Hebben we de reis- en kredietbrief meegenomen?

10. Ik doe aan reiki [therapie met energie uit de handen, tegen spanningsklachten] en ik eet reishi [zekere paddenstoel]. Zijn die reis- en verblijfkosten al overgemaakt? Ik typte dat op mijn portable [draagbare pc]. Het economyclasssyndroom heet ook wel reistrombose. Op die mislukte reis was hij de reisleider. Bij tweedeklasreizen wordt er tweede klas gereisd. Hij is REK, Ridder in de Orde van de Eikenkroon. Was u die patiënt voor de rekanalisatie (ongedaan maken sterilisatie)? Hij is rekenblind, dyscalculisch, en lijdt dus aan dyscalculie. De ecu [European Currency Unit] was tot 1999 in de Europese Unie de rekeneenheid. In België controleert het Rekenhof de rijksuitgaven (in Nederland de Algemene Rekenkamer – de Eerste Tafel voor de inkomsten, de Tweede Tafel voor de uitgaven). Rekeningen van Jan Kalebas (waaruit je niet wijs kan worden) worden daarbij niet geaccepteerd.