Dictee, dictees [1496]
Dictee
746 (DCCXLVI) Dictee Specialisten (26-04-2014)
1.
De Schotse drie is de schottisch of écossaise [dans]. Hij deed het met een schouderophalen af.
Ik heb een schouwburgabonnement bij de Koninklijke Schouwburg in Den Haag.
Scrapie is de schraapziekte [schapen, vergelijk
gekkekoeienziekte]. Jullie zullen wel schriebes (honger)
hebben. Die man is erg Schriftvast [Bijbelvast].
Die schrijver lijdt aan mogigrafie (schrijfkramp),
niet aan een writer's block (schrijversblok).
Wie zweert er nog bij de schrijfwijze van De Vries en Te Winkel? Inderdaad:
Gezelle heeft Het schrijverke
gedicht. De schrikgodin is Erinys. De kwantummechanica berust op de
schrödingervergelijking en de onzekerheidsrelatie van Heisenberg. Een
vijzelpomp berust op de schroef van Archimedes. Een schroodijzer is een
schrooi-ijzer. Dat dier heeft een schubachtige, écaillé, squameuze huid. Met
schubhuid heb je ichtyosis. Hij schuddebuikt [de buik doen schudden
van het lachen] van het schuddebollen [het hoofd gedurig heen en weer bewegen, schudden]
van de buurman.
2. Schudverlamming heet ook parkinson. Met
'*maltezer*': maltezer(hond) (= Maltezer leeuwtje), Maltezer (inwoner, Maltees), Maltezer (bnw.), Maltezer kruis (johannieterkruis),
Maltezer ridder (johannieter) en Maltezer
appel, bichon (soort maltezer – de hond) en
boomer (kruising chihuahua en maltezer). Met
'*bakkebaard*': elvisbakkebaard, favoris [faa-voo-rie]
(mv., bakkebaarden), koteletten (schertsend, bakkebaarden), ook: neukteugels of
tochtlatten.
Onze-Lieve-Vrouwhalfoogst is Maria-Tenhemelopneming. Dat speltveld wordt morgen geoogst. Wat zijn dat nou weer:
anbi's [in NL: algemeen nut beogende instelling]
en sbbi's [in NL: sociaal belang behartigende
instelling]? Trouwens, op '*bi': babi (varkensvlees),
bambi (jong hertje), BBI (tweemaal, België – Belgische biotische index,
rivierwater en Bijzondere Belastinginspectie), bi (Burundi op internet of biseksueel), Bi (bismut), BI (businessintelligence),
bibi (Belgisch-Nederlands: ik), birambi (blimbing) en ebi (extra
beveiligde inrichting).
3.
Verder: biribi (kansspel), (eco)combi, djoembi (dwaalgeest),
fayalobi (sierheester,
Ixia), FBI, Galibi (indianentaal),
habibi (schat), hebi (als last ervaren onhebbelijkheid), historia morbi (ziektegeschiedenis), hodie mihi, cras tibi (heden ik, morgen gij), holebi (verzamelnaam voor homoseksuelen, lesbiennes en
biseksuelen), koolrabi, lesbi (znw., bnw.),
marabi (Afrikaanse muziekstijl), mobi (mobiele telefoon), nabi (profeet
van Allah), nihil conscire sibi (of: nil
conscire sibi): zich van geen kwaad bewust zijn, obi (Japanse gordel), rabbi (joodse
godsdienstleraar), renminbi (munteenheid van
China, vergelijk: yuan), urbi et orbi (pauszegen),
vbi (vrijgestelde beleggingsinstelling),
wahabi (wahabiet: aanhanger van een orthodoxe
stroming binnen de islam) en wasabi (Japanse
hete groene mierikswortelpasta).
4. Het was allemaal niet zo bie, scilicet [te weten, namelijk]: bijzonder. De kinderen gaan
zo meteen schuilee (schuilei, schuilevinkje)
spelen. Hoe zat het ook al weer met de stalactieten
[c –lucht] en stalagmieten
[g – grond]? Je moet daar schuinlinks afslaan. Dit is
van foam [schuimrubber] gemaakt. Een
barquette is een bakje, schuitje [voor ragout].
Hoeveel boeken over schuld en boete ken je? Nou,
eigenlijk alleen Schuld en boete van
F. Dostojewski. Die schuldenaren hebben
een grote schuldenberg. Mea culpa: ik erken mijn
schuld (ook: mea maxima culpa: mijn grote schuld –
vooral r.-k.). Bij schuldvernieuwing vindt een zekere indeplaatsstelling
plaats. Kan die schunnelap (schunnige vent) niet zonder schund (prikkellectuur)? Hij is een canailleuze [gemeen, liederlijk] schurk. De belangen van
binnenschippers worden gediend door Schuttevaer [vereniging belangen schippers]. Dat schutsel (schutting, heining)
beschermt het schudsel (wat
door schudden afgescheiden is). Wat zegt de Schutterijwet over de
schutter(s)koning? Niets! Hij is een
schwadronneur [opschepper] pur sang. Vergeet
het: Schwamm drüber [zand erover]. Filosofie
is de scientia scientiarum [de wetenschap der
wetenschappen].
5.
Met zicht op Scylla en Charybdis zagen we de scilla's [geslacht
van lelieachtige bolgewassen] groeien. De afkorting S.C.J. staat voor
Sacro Corde Jesu. Een scooper is er voor grondverzet. Er waren veel scorbutieke
[met scheurbuik] galeislaven. 'Scoreloos' is
een raar woord: een 0-0-score is toch ook een score? Scrabbelen is scrabble
spelen. Lord Robert Baden-Powell, die ken je toch wel (van
horen zeggen)? Padvinderij, scouting. Een
scramasax was een zeker zwaard. Leuk, zo'n screwballcomedy [ouderwetse komische film met excentrieke personages en
onwaarschijnlijke, lachwekkende verwikkelingen]. Wat is een SD-card [Eng.: secure digital card], en wat een SDRAM [synchronous dynamic random access memory, bepaalde
geheugenchip]? In tien seconden (s)
sec liep hij de honderd meter [100 m]. Wat
is er nu aan secondlifen (SL, Second Life spelen)?
Veel sebum [huidsmeer] leidt tot seborroe (een seborroïsch eczeem – overmatige talkafscheiding).
Naast de freschi (fresco's – op verse laag kalk)
hingen ook nog secchi (secco's – op droge
ondergrond). Het Second Empire is het Tweede Keizerrijk (van Napoleon III).
6. In het begin der negentiende eeuw had je
nog Secretarissen van Staat [hoge staatsambtenaren
van ministeriële rang]. Dat weet eenieder: het is een secret de
Polichinelle, een publiek geheim. De secunda Petri (altera
pars Petri) is het verstand en heeft niets met de Bijbelse Petrus van
doen [Franse humanist Petrus Ramus]. Secundus (temporibus) dubiisque rectus: in
voorspoedige en in onzekere tijden standvastig. Secundum artem is lege
artes [volgens de regelen der kunst].
Opzoekitems: secundum genera [volgens de soorten],
secundum legem [volgens de wet], secundum
naturam [naar de natuur], secundum ordinem [op zijn beurt], secundum regulam [volgens de regel], secundum usum [volgens gebruik] en secundum veritatem [naar waarheid]. De kortste afkorting van sedecimo
is 16o
[see-dee-sie-moo]. Sedertdien is hij
spoorloos. De i-grec is de ypsilon. De bevolking van Saint Vincent en de
Grenadines spreekt een soort van creools-Engels. Ik vind dat laatste raar
geschreven. Of is het net zoiets als yankee-Engels? Het creools is een
creooltaal.
7.
Trouwens, met 'creool*': angisa (hoofddoek
creools-Surinaamse vrouwen), creolistiek, dogla (persoon
van gemengd
creools-Hindoestaanse afkomst), gaucho (nomadische veehoeder, uit het creools), kaseko (traditionele creools-Surinaamse dansmuziek),
kawina (idem), koto(misi)
(creoolse vrouwendracht), mambo (Cubaanse gezelschapsdans), ratafia (fijne likeur), Sranan(g)(tongo) (Surinaams,
takitaki), taffia (soort van rum),
voodoo (rituele magie, ontleend aan creools-Frans),
zouk (dansmuziek bestaande uit een creoolse mix van
Afrikaanse gitaarstijlen, Caraïbische pop en Amerikaanse funk) en zydeco
(volksmuziek van Franstalige Amerikanen langs de
Mississippi, sterk geïnspireerd door de Amerikaanse blues en de Franse musettemuziek). Een
sede-vacantist is sede vacante (erkent de zittende
paus niet – dat is dus zonder echte sedisvacatie = echt vacant zijn).
8.
Schijf je 'sedile' (mv.: sedilia – in een
balustrade of muur ingebouwde zitplaats in het koor van een kerk) met
een cedille? Nee, dus. In Antwerpen en in de
Kempen savoureerden ze seef (seve, witbier).
Het (de) seersucker [lijkt
op crêpe] is vaak blauw-wit gestreept. Wie denkt er bij sacherijnig aan
segrijn [zeker leer, ook: chagrijn!] en wie
bij chagrijnig aan een sjacherjood [sjacheraar,
scheldwoord]? Het rijmschema van een stanza of seguidilla is aba bab cc.
Feyenoord won stans pede in uno: zonder enige
inspanning, met het grootste gemak. De segwaytocht
eindigde op de SEH [Spoedeisende Hulp] met
sehnsucht [nostalgische melancholie] naar de
rolschaats. Hij heeft een seigneuriaal
voorkomen, hij is het heertje. Een rasegoïst is se ipse amans sine rivali:
iemand die van zichzelf houdt, zonder rivaal. Verblijfskosten worden ook wel
séjour genoemd. De morselamp hebben we aan Morse te danken, de morsebel [meisje dat morst bij
het eten] niet. De Sejm is de Poolse volksvertegenwoordiging. Een
seksbom heeft veel sexappeal. De seksextensie is xxx.
9.
Heb je vaker van die sekscapadeneigingen [buitenechtelijk
seksueel avontuur = slippertje]? Haal dat maar uit de seksshop en breng
meteen sekt [Duitse mousserende wijn] mee.
Het (de) sela is een rustpunt in de Psalmen.
Hij blonk uit in sekte-ijver. Rijkdom moet natuurlijk geen selbstzweck [doel in zichzelf] worden. Welke zijn de s-elementen
[eerste en tweede groep van het periodiek systeem
der elementen]? Hij is een selfmade man, thans selenaut [maanvaarder] en op weg naar Selene [godin van de maan]. Een sembah is een gebaar van aanbiddende verering met plat
tegen elkaar gelegde handen naar het nijgende voorhoofd. Semel et simul: in één
keer en alles tegelijk. Semel pro semper: voor eens en voor al. Wat is een
semicolon [puntkomma, kommapunt]? Dit keer
zullen we sémillon [witte wijn] drinken bij
de vis. Een semorschoen is een (semi)orthopedische
schoen. Keizers van het Heilige Roomse Rijk heetten semper
Augustus (962-1805).
Semper eadem: altijd dezelfde. Semper et ubique: altijd en overal. Een semiet
stamt van Sem af, een Semiet is een Jood.
10.
Een semitist bestudeert de Semitische talen. Zoek maar op: semper fidelis [altijd getrouw], semper idem [zichzelf altijd gelijk], semper laborans [altijd aan het werk], semper paratus [steeds bereid], semper paratus pro justitia [altijd paraat voor de gerechtigheid], semper,
ubique et ab omnibus [altijd, overal en door allen (toegepast op de geloofsstellingen van de rooms-katholieke
kerk)], semper virens (altijdgroen), sempre agendo (Italiaans – altijd bezig) en sempre crescendo (ook: semper crescendo – muziek: steeds in sterkte
toenemend, aanzwellend). In België heb je Kamer en de Senaat. Het
stadsbestuur van Rome was democratisch: S.P.Q.R., Senatus Populusque Romanus.
Hij is senior adviseur [bnw.] bij dat
bedrijf, maar overweegt om seniorstarter [znw.]
te worden. Bij de Japanse vechtsporten kent men senseis
[aanspreekvorm leraar]. In haar geval was er
zeker sprake van sense of urgency [gevoel dat er
nodig iets moet gebeuren om een probleem op te lossen e.d.].
