zaterdag 8 december 2018

1453 Dictee zondag 09 december 2018 (3): dictee Het Groot Dictee Heruitgevonden 2018 √

Dictee - dictees [1453]

Het Groot Dictee Heruitgevonden
In meer dan 50 bibliotheken in Vlaanderen (initiatief vorig jaar: Mechelen)

Gesprek met een filosoof (auteur: Ans De Bremme)

Eerste deel: dictee

Dit was een meeschrijfdictee. Bij het nakijken werd alleen naar een aantal moeilijke woorden gekeken, de fouten waren niet aangestreept, eigennamen als Dostojevski telden niet mee. Naast Vik is ongetwijfeld ook Vic goed gerekend, etc. etc., als je 'ten minste' schreef, had je één fout (en de plaatselijke winnaar in Mechelen had – klasse! – 0 fouten).

1. "Schrijven wil zeggen dat er stapje voor stapje een ik buiten jezelf ontstaat, die je vertelt wat je bedoelt." 

2. Vik kijkt Mona door zijn johnlennonbrilletje aan. "Rutger Kopland" zegt hij en snuift lawaaiig. 

3. Mona knikt en glimlacht. Ze vraagt zich af waarom ze zich door Imke heeft laten overhalen tot een ontmoeting met deze man. 

4. "Vik is eindredacteur van een lit(t)erair magazine," had Imke geopperd, "een heel boeiende man. Jullie hebben vast tig gemeenschappelijke interesses. Hij heeft oosterse filosofie gestudeerd en hij is nog hups ook. Mocht het toch niet klikken, dan heb je tenminste een namiddag naar een seduisante man gekeken." 

5. Mona had ten slotte toegegeven. Baat het niet dan schaadt het niet. En zo was ze met deze wijsgeer in de koffiebar van de bibliotheek beland. Toen ze aankwam, sloeg Vik een roman dicht, die hij net scheen te hebben uitgelezen. "De idioot" van Dostojevski, een voorbode van wat de rest van de namiddag zou brengen.

Tweede deel: meerkeuzewoorden

Dit deel van het dictee werd ook voorgelezen. Als er een 'genummerd' [en groen] woord werd voorgelezen, klonk er een 'piep' en verschenen er op het scherm 2-4 alternatieve schrijfwijzen [5 s lang, zie onder – daarna nog 1 x in razend tempo – en slechts 1 s!] van dat woord. Daarachter stonden letters. Je moest de juiste 20 letters [= hoofdletters!] kiezen en daarmee een zo lang mogelijk woord maken. Als je zoals ik één fout maakte (in moelleux), wel het beoogde langste woord reconstrueerde (bibliotheekbezoekers), maar dit vanwege die fout terugbracht tot een korter woord, deed je natuurlijk niet mee aan de ex-aequoproef van 5 personen [eigenlijk 4, maar door een foutje van de jury mocht die vijfde toch meedoen ...], die het (goede) woord niet hadden doorgestreept. Van die 5 bleef er 1 over na de volgende
shoot-outwoorden [echt als een Amerikaanse spellingbee – niet helemaal zuiver (ieder kreeg dus verschillende woorden): woord spellen, niet hakkelen of aarzelen, incl. 'hoofdletter', 'streepje', 'trema', etc, etc.: a) kotelet, b) groentesoep, c) elektrocuteren, d) leeuweriken, e) appelleren, f) dahlia's, g) asymmetrisch en h) bedoeïenen.


6. Na het citaat van Kopland, blijft Vik Mona met grote ogen aanstaren. Zij doet een poging om iets (1) ad rems te verzinnen, maar slaat daarbij helaas volledig op tilt. "Lekker (2) chocoladecakeje," merkt ze dus maar op. Intussen wijst ze als een (3) imbeciel naar het gebak dat voor haar op tafel staat.


7. "Een (4) moelleux," zegt Vik. Hij roert in zijn muntthee en kucht licht (5) geïrriteerd. "O ja, zo heet dat" mompelt Mona. Ze neemt een hap en kijkt snel even rond in het (6) etablissement.

8. "Schrijf je (7) al lang?" Vik legt zijn hand op zijn lijvige boek dat nog steeds op de tafel ligt. Zijn duim aait bijna liefkozend de kaft. "Best wel eigenlijk, ik kan me niet (8) herinneren dat ik het niet deed" antwoordt Mona.

9, "Al veel gepubliceerd?" "Ik heb een blog en ik neem hier en daar (9) weleens deel aan een wedstrijd waar ik occasioneel iets win. Ik heb ook een boek uitgegeven." Mona's stem klinkt een beetje (10) weifelend.

10. "Mooi, een boek" zegt Vik. "Heb je veel verkocht?" "Niet echt, ik had er meer van verwacht. Ik was eigenlijk best teleurgesteld toen ik de verkoopcijfers te zien kreeg."

11. Vik (11) gnuift: "Het is zoals Nietzsche zei: het schrijven als een vast beroep beschouwen, moet gezien worden als een vorm van waanzin." Mona weet niet meer goed waar ze het heeft. "Best jammer eigenlijk. Het blijft toch ergens de droom van elke auteur om met schrijven de kost te verdienen", stamelt ze.

12. Vik slaat zijn ogen naar het plafond en zucht: "Ah, de poging om de hemel op aarde te verwezenlijken, brengt steeds de hel voort." "Dostojevski?" probeert Mona en wijst met haar kin in de richting van het boek dat nog steeds door (12) Viks hand wordt gestreeld. Hij schudt zijn hoofd: "Mis, dat was Popper."

13. Mona knikt (13) schlemielig. Dit wordt met de minuut (14) gênanter. Vik haalt zijn hand van zijn boek en duwt het in de richting van Mona. "Heb je het gelezen?"

14. Mona neemt nerveus nog een hap van haar gebak. "Neen, met mijn sociaal leven vind ik nooit de tijd om mij in zulke dikke boeken te verdiepen en na een lange werkdag kijk ik ook graag eens gewoon televisie."

15. Vik gniffelt pedant. "Televisie? Ik lees liever een (15) fascinerend boek." Gandhi zei ooit: "Wie smaak vindt in het lezen van goede boeken, is (16) bij machte om de eenzaamheid te dragen, waar dan ook en met groot gemak."

16. Nu heeft Mona er genoeg van. "Luister eens hier, wijsneus: talent ontwikkelt zich in eenzaamheid, karakter in de stroom van het leven, Johann Wolfgang von Goethe."

17. Vik kijkt haar onthutst aan, maar Mona is (17) onvermurwbaar. "En nu ga ik naar huis, lekker triviaal (18) televisiekijken. Om gelukkig te zijn, moet je doen waar je gelukkig van (19) wordt." "Aurelius?" poogt Vik nog. "Neen," zegt Mona (20) gedecideerd: "Johan Cruijff." Ze neemt haar handtas en loopt de zaak uit.

1. (K) ad rems, (R) ad-rems, (L) ad-rem's (N) ad rem's 
 
2. (B) chocoladecake'je, (L) chocoladecakeje 
 
3. (E) imbeciel, (A) imbecile
 
4. (L) moulleux, (N) moeilleux, (R) moelleux 
 
5. (E) geïrriteerd, (I) ge-irriteerd
 
6. (O) établissement, (E) etablissement 
 
7. (I) al lang, (A) allang
 
8. (O) herrinneren, (I) herinneren. (U) herrineren
 
9. (R) wel eens, (B) weleens 
 
10. (T) wijfelend, (K) weifelend 
 
11. (B) gnuift, (P) gnuifd
 
12. (A) Vik's, (E) Viks 
 
13. (W) slemielig, (H) schlemielig, (V) sjlemielig, (S) chlemielig
 
14 (O) gênanter, (U) genanter
 
15 (A) facinerend, (E) fascinerend 
 
16. (O) bij machte, (I) bij machten
 
17. (S) onvermurwbaar, (T) onvermurfbaar
 
18. (F) televisie kijken, (B) televisiekijken 
 
19. (N) word, (Z) wordt 
 
20. (S) gedecedeerd, (T) gedecideerd
 
 



donderdag 6 december 2018

1452 Dictee zondag 09 december 2018 (3): dictee Groot Sinterklaasdictee TV Limburg 2018 √

Dictee - dictees [1452]

Groot Sinterklaasdictee TV Limburg 2018

NB De leestekens werden niet voorgelezen; onduidelijk was hoe daarmee werd omgegaan: echter op veel plaatsen kon best een komma i.p.v. een punt. Dat leverde dan per definitie toch een fout op! Denk ik tenminste: geen idee wat de jury allemaal heeft gedaan. Hieronder in ieder geval de 'officiële' tekst ...

(Geen titel, auteur: Rick de Leeuw)

1. Het przewalskipaard van Sinterklaas flaneerde gezwind langs gindse dreven, minutieus op zoek naar ongezeglijke kinderen.

2. Voor bij wie nu reeds het angstzweet uitbreekt een geruststelling: dit dictee wordt geen geconstrueerde verzameling taalkundige valstrikken die louter bedoeld zijn voor slimmeriken, geen grammaticaal slagveld vol moeilijke woorden, geen liederlijk bacchanaal voor linguïsten en taalpuristen.

3. Wij willen het vandaag over u hebben. Wie bent u? Wat drijft u? Hoe schrijft u? De whatsappende generatie zit hier amicaal verenigd met de oude garde, die nog is opgegroeid met de bakelieten telefoon. En het is een feit dat elke oudere generatie de volgende lichting niet genoeg geëquipeerd in taal en uitspraak vindt. Dat is een probleem van alle tijden, zo leert ons de geschiedenis.

4. De jeugd van tegenwoordig houdt van luxe, heeft slechte manieren, heeft minachting voor alle gezag en geen eerbied voor ouderdom. Jongeren praten als ze zouden moeten werken. Ze spreken voortdurend tegen, kletsen in gezelschap, ze smakken bij het eten en tiranniseren hun ouders.

5. Van wie zou deze boutade zijn? Niet van iemand uit onze tijd, zelfs niet van iemand uit de middeleeuwen. Het is niemand minder dan de alom gerespecteerde filosoof Socrates, die in [gezegd: cijfers] 411 voor Christus de wereld reeds kond deed van zijn visie. Conclusie: de jeugd heeft het altijd gedaan.

6. Maar is met de komst van de spellingchecker, waar elke computer of gsm vandaag mee is uitgerust, de noodzaak van een parate kennis van 's lands moedertaal niet minder urgent geworden? Het apparaat geeft immers onmiddellijk aan wanneer je de fout in gaat [de fout in gaan; ingaan = naar binnen gaan, sterven, etc. Toch wel dubieus!]. We kennen allemaal wel het kronkeltje onder een woord dat we zojuist
ge-sms't hebben. Dat had ik beter op voorhand gedeletet, denk je achteraf beteuterd, waarna je de chat deemoedig afrondt met een vergoelijkende smiley.

7. Want waarom willen we in godsnaam zonder fouten schrijven? Wat dondert het? Het is misschien wel reëel om tijdens dit dictee even bij deze kwestie te verwijlen. Zonder fouten trachten te schrijven is bovenal beleefd. Door aandacht te schenken aan je tekst schenk je ook aandacht aan degene voor wie de tekst is bedoeld.

8. In spreektaal is dat natuurlijk minder evident. Gesproken taal heeft minder nood aan grammatica. Het gaat over klanken, niet over de spelingen van de spelling. De vluchtige fonetiek bedekt menig faux pas met de mantel der liefde.

9. "Ik houd van jou" (gelezen 'hou' – wellicht spreektaal, maar beslist goed [GB, VD] en kennelijk ook goed gerekend ...) begrijpt toch iedereen, zelfs als je niet exact weet hoe het geschreven wordt. Je proeft de zoetheid van de woorden op je tong, je spreekt ze uit met de warme hartslag van het gevoel en legt ze niet op de kille weegschaal van de grammaticale haarkloverij.

10. Taal probeert het menselijk bestaan te vangen, liefst in begrijpelijke, adequate woorden. De zin van het leven begint met het consciëntieuze gebruik van de taal. Van schrijven word je wijzer. Van schrijven zonder al te veel fouten hopelijk nog meer. Want een liefde voor de taal is een liefde voor het leven.
 
 

 


1451 Dictee zondag 09 december 2018 (2): dictee Rotterdams Stadsdictee 2018 (havoniveau, brugklas) √

Dictee - dictees [1451]

Rotterdams Stadsdictee 2018 (havoniveau)

Burgerschap (auteur: xxx)

1. "Wie weet wat excellent burgerschap inhoudt?"

2. De docente maatschappijleer kijkt vorsend de klas rond.

3. "Het gaat niet over reusachtige cheeseburgers van superieure kwaliteit.

4. Wie weet enigszins wat er wel mee bedoeld wordt?"

5. "Geen zwerfafval op de Maasboulevard uit je Ferrari gooien", grinnikt Pieter.

6. "Nog meer?" "Ook niet uit je aftandse Peugeotje [merk: Opel, VW, etc.]," grijnst Mulan, "of uit je cabriootje [geen merk]."

7. De docente reageert: "Precies. Het gaat erover dat je je sociaal gedraagt en je verantwoordelijkheid neemt voor jouw leefmilieu."

8. "Nu inzoomend op jullie leeftijdsgroep: wat als iemand vraagt om een pikante foto in lingerie van je vriendin te appen?"

9. "Never nooit!" Zo luidt het unaniem(e) antwoord.

10. "En niet bingedrinken voor je achttiende", vindt Anna.

11. De docente vervolgt: "Oké, en wie heeft ideeën (over) wat je bijvoorbeeld wel zou kunnen doen?"

12. "Dat je anderen met een rollator de ruimte geeft op het trottoir", roept Halina enthousiast.

13. "Anderen respecteren, ook al zijn ze nog zo excentriek", verwoordt Bas bedachtzaam.

14. De docente applaudisseert. "Dat heb je hartstikke mooi geformuleerd", concludeert zij.

 
 



woensdag 5 december 2018

1450 Dictee zondag 09-12-2018 (1) - dictee Wekelijkse dicteetest 027 RL √

Dictee - dictees [1450]

Wekelijkse dicteetest 027 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?
Oplossingen: hieronder!
Bron: Oefendictee (oud) 527

1. Bij die .......... moesten we wel .......... maken.
a. Googleresultaten        goegeltjes
b. googleresultaten         goecheltjes
c. googelresultaten         goecheltjes.

2. Ook een ............ mag niet in ............ komen.
a. gogetter            no-go-area's
b. go-getter           no-goarea's
c. go-getter           no-goarea. [later aangepast]

3. Ook een ............ (Portugees) kon een ............ zijn.
a. Gijs-oom             hollebolle gijs
b. Gijsoom              hollebolle gijs
c. gijs-oom              hollebolle Gijs.

4. ............ kan best het ............. (vieruurtje) betreffen.
a. Gouteren          goûter
b. Goûteren          goûter
c. Gouteren          gouter.

5. Hij stelde een ............ vraag: wat is een ............?
a. Gorgiaanse             googolplex
b. gorgiaanse              googolplex
c. Gorgiaanse             gogolplex.

6. In de ............ is de ............ niet altijd prettig.
a. hafttijd             schaftijd
b. haftijd              schafttijd
c. hafttijd             schafttijd.

7. De ............ deur stond dus ............
a. halfopen             half open
b. half open            half open
c. halfopen             halfopen.

8. Bekende broodsoorten zijn ............ en ..............
a. sucadebrood               speltbrood
b. sukadebrood               speldbrood
c. sukadebrood               speltbrood.

9. Tot het joodsefeestdagenvoedsel behoren .......... (hamansoren – Poerim) en .......... (Pesach, joodse Pasen, Pascha – herdenking uittocht, exodus uit Egypte)
a. kiesjeliesj              gremzeliesj
b. kiesjeliesj              gremzelisj
c. kiesjelisj                gremzeliesj

10. Een soort van ............ is ...............
a. penicilline             amoxiciline
b. peniciline              amoxicilline
c. penicilline             amoxicilline

Oplossing [027] 

-----------------------------------------------------------

Oplossing [027]:
1c 2b 3a 4a 5b 6c 7a 8c 9b 10c

Contact: leentfaarrein@gmail.com




maandag 3 december 2018

1449 Dictee maandag 03 december 2018 (2): dictee Oefendictee december 2018 (1) √

Dictee - dictees [1449]

Oefendictee december 2018 (1)

1. In BE is de FIV het Fonds voor Industriële Vernieuwing. Bedoel je de fdc van een first day cover of de FDC van een fleur de coin? Een avg'tje of agv'tje is een maaltijd met aardappelen, vlees en groenten. Een vijfsteek is een 3, 4 en 5-steek. Galimatias is coq-à-l'âne. Het Welsh spreken ze in Wales, het Rotwelsch is een vanaf de late middeleeuwen door randgroepen gesproken geheimtaal met elementen van het Jiddisch en zigeunertalen. Laat een maaier één dag maaien en je weet hoe groot een mad is. De latino-Spaanse mensen spreken Latinospaans. De doekoe is loesoe: het geld is weg. Dat is echt een grote meneer: Monsieur Calicot. Het leek een apocalyps(e): nijtend hoornvee en neiende paarden. Het Bargoense woord voor vrouw is nekeiwe. Ze had iets relaxeds. Pokopoko kwam er een poco schot in.

2. Al anno Domini (A.D.) 1985 trad hij als advocaat pro Deo (P.D.) op. De rouwdouw ging flink tekeer. Je zal toch maar een snitsel in je schnitzel vinden ... Een weetal kan een janweetal of een lijsje-weetal zijn. Zij wordfeudt, wordfeud jij ook? Ik intendeer hier niets bijzonders mee en zeker: no pun intended. Pietluttig of putluttig komt van de Bijbelse (persoons)namen Put en Lud. De caduceus is de staf van Mercurius. Bobbies zijn harries. Kijk: buffe buffs! Oesies zijn olifantenbegeleiders in Myanmar. Het ico- of eicosaboraan vind je in de chemie. Een yuzu is een Japanse citrusvrucht. Hij paardt: hij moet vaak sappelen. Als iets de pan uit rijst, gaat het de spuigaten uitlopen. Mijn auto is total loss, totaal verloren: ik heb een totallossverklaring, een totaalverlorenverklaring. Een bekende vrome Arabische uitroep is 'bismillah'. VD verwijst daarbij naar 'basmala' = het uitspreken van de woorden 'Bismillahi rahmani rahim', m.n. als formule ter begeleiding van een goede daad.

3. Pistolengoud is zeer zuiver goud van 21 à 22 karaat, waarvan men vroeger de pistolen (oude buitenlandse gouden munt, m.n. de Spaanse kroon en de Franse louis d'or) sloeg. De Ster van het Zuiden en de grote ster van Afrika zijn diamanten. Een para(n)gon is een diamant die meer dan 100 gram (g of gr.), meer dan 50 punten weegt. Een grein is een diamantgewicht, 1/4 karaat of 50 mg (25 punten dus – 1 punt = 2 mg). Karaat: k., kar., krt of kt ... (toegevoegd ter verwarring met de punt). Een karater is een steen van één karaat. De samentrekking van adem is aam, die van ader is aâr. Hij zat in Frankrijk, zij in Australië. Hun acties de présence bij de beeldverbinding vielen op. Ab = van: ab hodierna (die) = vanaf heden en ad = naar: ad patres gaan = naar de (voor)vaderen gaan, sterven, overlijden. Ze wilden maar liever ervan af zijn. Wat is het verschil tussen aio's en aios?

4. Gelukkig hebben we niet één beb, maar beide bebben met hun mooie kostuums nog. Ook hebben we niet één bebbe of beppe, maar beide bebben of beppen nog met hun excellente kleedjes. Het is maar een weetje, hoe je een w'tje en een z'je schrijft. Het geschiede de komende tijd dat alles weer normaal wordt. Ayó, hòmber! [Ondertiteling: adieu, kerel!] Een bakru is een bosgeest en een bakra in SR in straattaal een blanke (m.n. een Nederlander). Schrijf balconnetbeha eens met 2 letters minder: balconnet-bh. Een beeltenis is een ruimer begrip dan een beeldenaar. Wat woorden van de 794 [eind 2018] met *dt*: avondthee, badtas, breedte, beeldtaal, BDT (taka, Bangladesh), bildtstar, Rembrandtcanon, Dordtenaar, recordtempo, coldturkeymethode, creutzfeldt-jakobsyndroom, darmstadtium (110, ununnillium), DDT (dichloordifenyltrichloorethaan, verboden), dt-fout, foodtruck, gezindte, halswijdte, handtekenen, hdtv, misdaadtsunami en humboldtien.

5. En ook nog: Kronstadt, led-tv, Zuid-Tirol, Zuid-Turkije, o.d.t. (onder de toonbank), oldtimer, oudtestamentisch, je wordt, pad thai (Thais gerecht), oudtijds, perigordtruffel, reversed take-over, de rondte, sdt. (soldaat), strandtent, uhdtv, handtekenen, vdt. (videlicet: te weten (t.w.), namelijk (nl.)), veldtjakker, vloedtij (!), wildtuin, zaadteelt, zendtijd, zuid- en noordtij. Na het nuttigen van de nodige booze bewerkte hij haar booty met zijn bootees. Die biná [hert] lustte echt die buní [tonijn] niet. Is die zieke Belg uit dat belse bels ook nog belgziek? Die belse belzen uit bels – ze reden op een bels, belg of brabander – zijn typisch bels. Geef mij maar een Bossche bol of moorkop, maar geen berlinerbol of boule de Berlin, of toch maar een engelsebol? Het woord 'beaverteen' vertaal je met 'bevertien'. In een BM'etje doe je mee in de BM-klasse, de bergumermeerklasse. Een bodhisattva is nog geen boeddha. Tongbreker: brezjnevdoctrine. Het Caudijnse juk: naar Caudium genoemd.

6. Mosterd na de maaltijd is post bellum auxilium, post festum, met zout komen als het ei op is, vijgen na Pasen, médecine après la mort, een treppenwitz of esprit de l'escalier. Klinkt dat wel samen: een chitarrone [k, luit] en een gitarron [g, gitaar]? De costeriana hebben met (Laurens Janszoon) Coster te maken. De côtes du Rhône is een wijn uit de Drôme. Latijn: do, dico, dedico: ik geef (het), wijd (het) en draag (het) op aan ... De bietenberg opgaan of de mist ingaan is in problemen raken; de dieperik in gaan is zinken of figuurlijk ten onder gaan. Kinderen van Bush waren geen bushbaby's. Wartaal is coq-à-l'âne of galimatias. Het onderhuidse stammenprobleem speelde dus in fylenverband. Bij zijn elektronicaonderzoek (elektro-onderzoek) luisterde hij graag naar electro(clash) en electropop (de k in GB en VD is fout).

7. De betekenis had iets ambigu's. Gezocht een vertaalwoordenboek Rotwelsch-Welsh. Gelukkig zaten er niet meer dan een coups de théâtre (coup de théâtres) in het stuk [alternatief: ... zat er niet meer dan één ... ]. Ze wedden om crème fouettée op de taart (en crème brûlée toe) dat niet alle drie de fouettés zouden slagen. Op het bedauwde grasveld zou Karel Jan een douw geven. Er is geen verband tussen délai (uitstel) en delayeren (ontlagen). Bij een depositaris geef je iets in depot, bij een dépositaire iets en dépôt. Zal ik je down-under (2 bett.) eens flink verwennen? De zwarte prins van de farmacopee is de heroïne, de prins op het witte paard is een droomprins, sprookjesprins of prince charming. Felvechtend behaalde hij de felomstreden overwinning. De sikhs houden de fikh niet. Een
fideï-commissaris is een fideï-commissair erfgenaam. Die heeft recht op fideï-commis: onvervreemdbaar stam- of familie-erfgoed. Het is een feit dat fijtedalen gekonfijt zijn. In haar fermetje geurde het van het eau de toiletteje. De filet(s) mignons raken op.


8. Een fisheye is een zekere lens. De schilder wist met pâte de paté – dat komt van pâté de foie gras – en de foeyonghai treffend te schilderen. Een foodie vertoont voedisme. In haar gloriëtje [gloriëttetje] was het goed toeven. Het gooi-en-smijtwerk ging gepaard met veel duw- en trekwerk. Ze was begiftigd met een gracieuze gratie (gratias, Schepper: dank zij de Heer!). Met gratuite gratuïteit trad hij ons tegemoet. Met haar haik nam ze plaats in de kaïk. Ook hipo's kunnen hypo's krijgen. Nadat de militair gedeboucheerd was, heeft hij zich op neutraal terrein gedebaucheerd misdragen. Jammer: 'rechtbreien' moet nu altijd aaneen! Een reishi is een paddenstoel in de oosterse geneeskunst. Hij reitte de waterplanten [uitdunnen]. Hout houdt van hout. O ja, houdt hout van hout?
 
 


1448 Dictee maandag 03 december 2018 (1): dictee Groot Castricums Dictee 2018 √

Dictee - dictees [1448]

Groot Castricums Dictee 2018

Voeding (auteur: Gerard Wortel)

1. Het jaar tweeduizend achttien lijkt hét jaar van de voedingshypes. Voedingscoaches, diëtisten en nutritionisten kukelen over elkaar heen met de meest eigengereide en divergente theorieën aangaande caloriearm en substantieel voedsel, waarbij alle trukendozen opengetrokken worden om de voedingsfetisjist voor zich te winnen.

2. Zich nu en dan buitenissige hypotheses toe-eigenend, bijvoorbeeld met betrekking tot de causaliteit tussen overgewicht en psychische stoornis, trekken toegewijde eetgoeroes te pas en te onpas ongebreideld ten strijde tegen obesitas en diabetes, met als veelgebruikte remedie een medische manoeuvre, zoals het aanleggen van een maagband, het uitvoeren van liposuctie of het voorschrijven van een ambetante [vervelende] sherrykuur.

3. Als nooit tevoren wordt de mens in het Westen uitentreuren lastiggevallen met een excessieve variëteit aan levensmiddelen – waarmee doorgaans onoorbaar gefoezeld wordt – die door middel van allerhande voedingsadditieven met E-nummers, zoals ammoniakkaramel en calciumcarbonaat, het metabolisme exorbitant opvijzelen en dooreenschudden, met als gevolg dat al het gewauwel over gezond eten acuut gelogenstraft wordt.

4. Godzijdank kiest de assertieve consument steeds minder voor lijdelijkheid ten aanzien van de onvermurwbare voedingsindustrie, die om harentwil slechts de pecunia beoogt, maar gaat hij – volgens Bartjens – in toenemende mate onloochenbaar voor het basale paleodieet dat met zijn veelvoud aan antioxidanten, lecithine en andere nutriënten als triomfator kan worden gekarakteriseerd.

5. De boute bewering dat het paleodieet slechts een mattheuseffect zal hebben en te kostbaar is voor minderdraagkrachtigen – ofwel degenen die een zieltogend bestaan leiden – is pure quatsch en getuigt van geen enkele sjoege nopens prijs-kwaliteitsverhoudingen. De assumptie dat het dieet faliekant smakeloos is, mag wel het boudst genoemd worden.

6. Zonder incrementele en innoverende eetgewoontes te bagatelliseren, moeten we constateren dat gezondheid weliswaar enigermate wordt beïnvloed door stress en relaxatie, maar grotendeels genetisch is bepaald; dus of we nu tot sint-juttemis quinoa eten of tot Allerheiligen eens per tweeënhalve week een dozijn vette miniloempia's van een dubieus A-merk maakt niet uit, als de smaakpapillen het maar als delicieus gewaarworden.

 
 



donderdag 29 november 2018

1447 Dictee zondag 02 december 2018 (4): Groot Dictee Rijssen-Holten 2018 √

donderdag 29 november 2018

Dictee zondag 02 december 2018 (4): Groot Dictee Rijssen-Holten 2018 [1447] 

Dictee - dictees [1447]

Groot Dictee Rijssen-Holten 2018

Hardlopers zijn doodlopers (auteur: Margreet Koster)

1. "Malloten, hardlopers zijn doodlopers," bromde mijn opa vroeger als hij weer eens iemand in een esthetisch verantwoord, synthetisch trainingspak langs zag komen. Hoewel niet alle sportievelingen vooroplopen, is hardlopen wijdverbreid en razend populair. Op een gemiddelde dag zie je velen de elementen trotseren met door Usain Bolt geïnspireerde capriolen. Hoewel er diehardlopers bestaan die tien kilometer kunnen rennen op zware werkschoenen, kiezen de meeste wannabeatleten toch voor een lichtvoetiger variant.

2. Sportschoenenproducenten onderzoeken materialen die de hardloopschoenen beter moeten maken. En duurder, als je het mij vraagt. Met 100 euro in de portefeuille doe je niets. Maar met meer, dan heb je ook wat. Tegenwoordig is er de loopanalyse. In hardloopwinkels word je gemeten, grosso modo doorgelicht en last but not least ook gefilmd. Een gênante vertoning, tenminste als je niet behoort tot de meest gracieuze renners. Zwetend worstel je je in felgekleurde schoenen en bonk je over een te kort, maar goedbedoeld, kleurig gravelbaantje in een veel te warme winkel. Loop je niet te hard van stapel? Nu maar hopen dat je hier geen bekenden tegenkomt.

3. De verkoper kijkt als een eersteklas hacker over zijn Diorbril naar jouw stampende voeten op het beeldscherm en laat daar tendentieuze grafiekjes op los. Net als je echt op je laatste benen lijkt te lopen, is het klaar. Tijd voor de uitslag. De analist vertelt over het merk schoenen dat perfect past bij jouw persoonlijke schokabsorptie, overpronatie * en andere ongemakken die blijkbaar de spuigaten uitlopen. Gelukkig heeft deze winkel de perfecte, door kenners uiterst geapprecieerde schoenen voor je. Inderdaad: de duurste. 
* pronatie = doorzakken van de voet naar binnen (wat tot X‑benen kan leiden) 

4. Daarmee doe je bepaald geen langetermijninvestering. In de eerste 100 kilometer daalt de kwaliteit al fors en na 600 kilometer de gravitatie te hebben getart, zijn de meeste modellen aan vervanging toe.

5. Nee, dan vroeger. Toen was alles beter. Vond ook mijn opa. Want bij de Olympische Spelen kon je gewoon hardlopen op je blote voeten. De loopschoen in zijn huidige vorm werd ontwikkeld door Adolf Dassler. Na de Tweede Wereldoorlog maakte hij een trainingsschoen met canvas en rubber van brandstoftanks. Dat was – anno Domini 1948 – het begin van het merk Adidas.

6. En dan de voeding. Die superbe verhalen zijn vast flink aangedikt, maar het schijnt dat atleten zich in de oudheid al bewust bezighielden met hun bikkesement. Al zal men toen het energieverbruik niet via een smartwatch met polsslagmeting, calorieënteller en satellietontvangst hebben gemeten. Het boerenverstand gaf vanzelf aan wanneer de koolhydraten aangevuld moesten worden met additionele energie. De gemiddelde hardloper zal 'comme il faut' goed letten op zijn of haar voeding. Want als het helpt om te excelleren, neem je dat hoogwaardige colloïde-energiegelletje [colloïde: znw., colloïdaal: bnw.!] gretig in. Het débouché voor sportdrankjes is dan ook groot.

7. Hoe dan ook, in de loop der jaren zijn we steeds sneller gaan lopen. En of dat nu aan onze voeding, de met foam gevulde tussenzolen, de uitgekristalliseerde, wetenschappelijk onderbouwde dempingmethodes of onze eigen hands-onmentaliteit ligt? Het valt lastig te zeggen. Feit is dat het persoonlijk record van Dafne Schippers op de 100 meter onder de elf seconden ligt. Usain Bolt kan het in minder dan tien. Probeer jij maar eens sneller te lopen met je decadente, hippe antipronatieschoenen.

8. Rennen doe je voor je plezier, je conditie en misschien om af te vallen. Sommigen doen het voor het geld. Of voor alles tegelijk. Zo zette de Schotse kapitein Robert Barclay het in 1809 flink op een lopen. Hij rende ieder uur een mijl en dat een fabuleuze duizend uur lang. Tijdens die uren haalde hij een prijzenpot binnen van 100.000 pond en slonk zijn gewicht van 84 naar 70 kilogram. Ik hoor het mijn opa zeggen: "Te gek om los te lopen!".