1176 Dictee woensdag 27 sep 2017 (2): dictee Oefendictee sep 2017 (18) √

Dictee - dictees [1176]

Oefendictee september 2017 (18)

1. Ergocalciferol werkt niet ergotroop. Wat is het: Erasmus'er of Erasmusser? Hij is epris van epsomzout. ESR = elektronenspinresonantie = EPR = elektroparamagnetische resonantie. Een epub (!) wordt volgens het bestandsformaat EPUB gepubliceerd. Toen ze eropuit gingen, bleek hij erop uit te zijn om haar te versieren. Dit is een expressebestelling. Zij heeft een faible voor fäh, petit-gris. Die fade [feet] maakte een einde aan de fade [faa-duh] (slap, zouteloos) vertoning. We gaan feestvieren, een groot feest vieren. Dat schilderij vind ik flou. Is dat fonduetje al besteld? Het is frips buiten. Krulandijvie heet ook frisee. Op '*leman': (Jan en) alleman, belleman (BE, omroeper in straten), bieleman (schutterij), bolleman (bolman = klaverenvrouw en -boer), Brutus is an honourable man, deleman (in Indië: (huur)rijtuigje op twee wielen), dolleman (onbesuisd mens), every inch a gentleman (van top tot teen een heer), frulleman (knoeier), gentleman, lulleman (babbelaar), pieleman (o.a. penis), en
would-begentleman.

2. Op '*lenman': billenman, borstenman, bollenman (SR: broodjesverkoper op straat, ook: bollenvrouw), brillenman (brildrager of opticien), bullenman (bulloper, gaat met de stier rond), jollenman (vaart met de jol – overzetveer; ook: vletterman), kielenman (kielman, witkiel, sjouwer), kolenman (kolenboer), lullenman (pijpgast bij brandweer, ook: penis), pielenman (uithaler van ovens), prullenman (prulvent), schillenman (haalde groenteafval op) en bellenman (ww. bellen, zie ook belleman). Krijg nou de ftisis (lekker eufemisme)! Hij heeft op zijn autoped geautopet. Gekwantiseerd is uitgedrukt in quanten. Na al dat gestres volgde iets er relaxeds. In de geüpgradede versie zongen ze een geuzenlied en dronken ze een geuzelambiek.

3. De geuite beweringen logen er niet om. Dit product is geoctrooieerd. Hebben jullie die goedevrijdagdienst bezocht? De Gouwenaar kreeg gouwenaar van het IJsselwater. In de namiddag wordt het goûter, het vieruurtje, gegouteerd. Zo'n gortenteller kan weinig met gortepap. Hij viel op door zijn gratuite gratuïteit. Gratias, dank u! Gramineae zijn graanachtige planten, Hominidae de mensachtigen. Zet die stoel maar bij het grofvuil. Hij guetteerde de laborant of die bij de guttatie (het uitdruppelen) geen fout maakte. Kunnen jullie een guiro bespelen? Om haar haar droeg ze een gimpje (guimpe [gèhmp]), aan haar voeten gympjes. In de hafttijd rond Sint-Jan moet je oppassen voor die insecten, die eendagsvliegen. Rond de Haarlemmerdijk kon je heel wat soorten haarlemmerdijkies gewaarworden. In de dierenfabel werd geroepen: haasje, rep je – en wel haastje-repje – met het haasje-over. Hij was halfdronken, aangeschoten, entre deux vins. Voor dat bericht over de hasjhond moet je onder andere een hashtag gebruiken.

4. Aan zijn hardvochtige optreden had ik een hart(s)grondige hekel. De heibeiige croesus werd achternagezeten door de heilige hermandad, at een hijlikmaker en had de neiging om van het ene uiterste naar het andere te gaan: van de hei in de fij. Als de schildklier overmatig werkt, is dat hyperthyr(e)oïdie. Een ichtyologe is een viskundige (vr.). Is isoniazide een middel tegen tbc, een isocyanide bevat een isocyaangroep. 25 juli is het Jakobsdag, de feestdag van de Heilige Jacobus, geloof het of niet. Op de vierde zondag in de advent zingen we ' Rorate coeli desuper' ofwel 'Dauwt [archaïsch], hemelen, uit den hoge'. De japanologie houdt zich o.a. bezig met japannerieën, japonaiserieën, zeg maar: japonisme. Na dat mislukte joppie was ik weer Joppie (kleine Job). Als dicteeër zou je moeten weigeren ju-ju te spelen (paardje spelen). De meeste Kaapstatters nuttigen graag Kaapse wolken. Een Kamper steur is een kampersteur en een Kamper ui is een kamperui. Ken je Grieks: kat' exochen [èh] (bij uitstek, per definitie), kalos k'agathos (rechtschapen naar lichaam en ziel, samenvatting van het Griekse cultuurideaal) en to kalon k'agathon (het mooie en het goede).

 
 

1175 Dictee woensdag 27 sep 2015 (1): dictee Groot Rondeveens Dictee 2017 √

Dictee - dictees [1175]

Het Groot Rondeveens Dictee 2017 (Taalhuis De Ronde Venen)

1. Een laborant maakt röntgenfoto's van uw borsten, waarbij u er rekening mee moet houden dat er zowel mannelijke als vrouwelijke laboranten zijn.

2. Kim vond aerobiccen altijd het leukste onderdeel, totdat zij last van haar meniscus kreeg.

3. "Bij het afsluiten van een allriskverzekering moet u rekening houden met de begrote kosten, zodat u niet voor verrassingen komt te staan", vertelde de assurantieadviseur.

4. Hij had geen Afvalwijzer [bij veel gemeenten eigennaam, niet in wdb.]. Daarom downloadde hij de app via de een appstore [GB, VD, Engels: eigennaam App Store] op zijn smartphone.

5. De marechaussee, die meedeed met de stiptheidsactie op de luchthaven zei: "Houd rekening met de wachttijd".

6. Een noodpakket bevat in ieder geval een radio op batterijen, een zaklamp, een eerstehulpdoos, lucifers in een waterdichte verpakking, waxinelichtjes, warmhouddekens, een gereedschapsset en een waarschuwingsfluitje.

7. Heb jij die bestanden op de USB-stick [GB: usb is niet fout] gedeletet?

8. Zij heeft haar pluchen beest verloren tijdens het dinertje van haar ouders.

9. Veel moskeeën hebben prachtige minaretten die meestal gebruikt worden voor de oproep tot het gebed.

10. De hbo'er krijgt een studentenreisproduct als hij een voltijdopleiding doet, ook als hij nog geen achttien is.

 
 

1174 Dictee maandag 25 sep 2017 (2): dictee Dicteeallerlei √

Dictee - dictees [1174]

Dicteeallerlei 

1. Zelfs in Zoetermeer wordt de Sincfalbode [verschijnt o.a. in Aardenburg en Eede] met deze rubriek gelezen. Daarvandaan werd gemeld dat ik in een van de vorige rubrieken een domme fout gemaakt had: een donna komt uit Italië, een doña uit Spanje. Dit is (nu) zo goed, maar ik had indertijd de landen verwisseld. Hartelijk dank aan de oplettende lezeres!

2. Nog wat woorden die erg op elkaar lijken: baco en bahco. Een baco is een Bacardi [zekere merknaam van rum] met cola, rum-cola dus. Een bahco is (NL) een universele, verstelbare moer- of schroefsleutel, een soort Engelse sleutel. Oorspronkelijk was Bahco een merknaam. Het betrokken bedrijf werd gesticht in 1862 in Zweden.

3. Een hospice is een bijna-thuishuis, waar stervenden hun laatste dagen door kunnen brengen, anders gezegd: verblijfplaats voor terminale patiënten. Of: huis waar stervenden die om veelal godsdienstige redenen geen euthanasie wensen, worden verpleegd en begeleid. Dat woord kennen zowel VD als GB. Daarnaast kent VD nog het hospies: dat is een gastenverblijf in het klooster of een bejaardentehuis (deze term is verouderd, beter is: ouderencomplex of verzorgingstehuis).

4. Een houw is een hak, gereedschap om de grond te bewerken (heel ouderwets). In de diergeneeskunde is houw een oogziekte (oogeelt). We kennen het ww. houwen: met een sabel, een zwaard, een bijl kun je houwen: iets met één houw doormidden slaan of hakken. Een houw in de lucht is een slag in de lucht. Denk aan vlees houwen (ook: vleeshouwen) en een vleeshouwer en aan beeldhouwen en een beeldhouwer. Bijna hetzelfde als het genoemde vierletterwoord is 'hauw'. Een hauw is in de plantkunde een droge, overlangs openbarstende vrucht met twee kleppen en een tussenwand waaraan ter weerszijden de zaden zijn vastgehecht; een gelede hauw wordt door dwarse wanden in hokjes verdeeld. Verwante woorden zijn zaaddoos, peul, schok en doosvrucht. Een hauwtje is een hauw waarvan de lengte hoogstens tweemaal de breedte is en een dubbel hauwtje bestaat uit twee eenzadige, afgescheiden hokjes.

5. Ten slotte is een Rijk (als aardrijkskundige aanduiding met hoofdletter) een land of een staat en ben je rijk als je veel geld hebt (of veel geluk?). Een kleine selectie: het Byzantijnse Rijk, het rijk van Flora (bloemenrijk met Flora's kinderen, de bloemen), het Frankische rijk, 't Prachtig Rijk van Insulinde (de Indonesische archipel), een Chinees is een zoon van het Hemelse Rijk, het Romeinse Rijk, het rijk van de Satan, het rijk van Karel V, het Heilige Roomse Rijk (HRR), het Britse Rijk, het Rijk van Nijmegen (gebied dat bij een stad behoorde), laat toekomen Uw Rijk (in een verouderde versie van het Onzevader), het Israëlitische rijk, en je kunt zo rijk zijn als Boaz (Bijbels figuur) of Croesus (zeer rijke koning van Lydië). Je kunt ook een croesus zijn, dat is dan met kleine letter.

 
 

1173 Dictee maandag 25 sep 2017 (1): dictee Oefendictee sep 2017 (17) √

Dictee - dictees [1173]

Oefendictee september 2017 (17)

1. Een kenau zou je een bataaf kunnen noemen (of: een virago, dragonder, gendarme, kurassier, mannetjeswijf, mannin, driedekker). Een batengel is een liggende gamander. Tria juncta in uno: drie in een, een drie-eenheid. De bathyale zone loopt van 200 tot 3000 m onder de zeespiegel. In de Provence kun je schuilen in een borie. Trommelen? Zoek op '*trom*': handtrommel (handtrom), kaardtrommel [cilinder met kaarden = haken!], luchttrommel [bij brandspuiten, of n.a.v. plastic soep ook: luchtrommel?], apinti of pinti, bendir of lijsttrommel, bobine (voor platte kabel), bodhrán [bau-raan] (Ierse handtrommel), bongo (Cuba), brush [bruhsj] (kwast voor de steeldrums), cajon [kaa-chohn] (bij tangomuziek), derboeka of darboeka (Arabische of Turkse vaastrommel), djembé (West-Afrikaans), drum, drumstick, equerre (trommelkruis landmeters), junglemuziek is geïnspireerd op getrommel, kassie of kassia (trommelstok), kawina (cilindrische trommel), kendang (slaginstrument met trommelvel), knijptrommel (Afrikaans), mars (vero: trommelslag), het trommelvlies sluit het middenoor af, myringitis (trommelvliesontsteking), myringotomie (doorprikken ervan), paracentese (punctie), ramplan(plan), rataplan, roffelvuur (trommelvuur), rombom(bom), sabar (bespelen met lange stok), schuintamboer (uit liedje), skraki (SR) = skratjie, skrakipoku = skratjie pokoe (zang, voorloper van kaseko), stonewashed (van kleding), tamboer, tamboerijn (rinkelbom), tamtam, telefono, tombak (Iraans), tympanie (trommelzucht), waterkalebastrom, en nog veel meer ...

2. Het liep uit op hØken en neuken. Een ascendant is geen verwant. Ze cacheerden, dat het kasjeren hier vergeten was. Op Prinsjesdag was het Oranjeweer. Het Oranjezonnetje scheen. Baby's verdienen tender loving care. Na die stressvolle stresssituatie was ze op en tenden. Hij dacht gewonnen te hebben. 't En doet, (ei)laci! Mogen wij drie côtes du Rhône van u? Een cremaillère is een heugel of haal. Wat is het verschil tussen crambe recocta, crambe repetita en crambe bis cocta? Antwoord: niets. Het is opgewarmde kost, oude koek. We hebben lekker genasjt: crudités als voorgerecht, surf-and-turf [zeevruchten en rood vlees] als hoofdgerecht en spécialité de la maison, en croquembouche als nagerecht. Door een forse douw belandde hij op de bedauwde grond. Hij is regelmatig de kantjes aan het aflopen. Haar broer heeft er vroeger de kantjes van af gelopen, maar toen wel zijn kandjes gehaald. Wat ooit als inflectie [flexie] begon, kan door deflexie tenietgaan. De afkorting d.e.t. staat voor daarentegen. Hoe is de uitspraak van 'dictionairetje' [en: bravoure]? Die fles is al geknotst.

3. Het mineraal dolomiet komt uit de Oostenrijks-Italiaanse Alpen. Een domus Dei is een godshuis, een huis Gods. Nee joh, drabkleurig is niet kraprood! De Dreigroschen- of Driestuiversopera berust niet op een driestuiversroman. De drilsergeant was overigens drinkebroer en dronkenlap. Druiven plukken wil ik wel, theeplukken en wolplukken niet. Du moment dat ik 'dummies' schreef, wist ik dat het fout was [dummy's]. Ik geef hen maar wat eau de toilettejes cadeau. Alle edelgermanen worden geacht blond en blauwogig te zijn. In mijn professional organizer vond ik de afspraak met de merchandiser terug. Bij het ontwerp van het echappement was een lelijke échappade gemaakt. De woorden 'deze zelfde' en ''t zelfde' hebben eenzelfde schrijfwijze. Een maken is een kwestie van eenmaking, een worden een kwestie van eenwording. De een-na-laatste bus is de op een na laatste bus. De elfen waren met hun elven. Geloofd zij Elohiem! Die serafijnen zongen in de Serafijnen [engelenkoor]. Als je een negligé of negligeetje draagt, ben je en profond négligé (en vast ook: en pantoufles). In zijn entrain was hij flink en train. Dat is geen setter, maar een épagneul (een spaniël). Verzin eens een ezelsbruggetje voor de schrijfwijzen van de woorden 'epididymis' en 'syfilis'.

 
 

1172 Dictee zaterdag 23 sep 2017 (2): dictee JeeBee Dictee Arnhem 2017 √

Dictee - dictees [1172]

JeeBee Dictee 2017

(geen titel; auteur: prof. mr. dr. J.B. Wezeman, RU Groningen)

1. In de Lage Landen geldt de octrooiering van de Vereenigde
Oost-Indische Compagnie [ook e goed gerekend - Onze Taal] in 1602 als het ontstaansmoment van onze eerste multinational. De VOC [Joost: 3 x 3 puntjes ook verderop = (enige) 9 fouten] had in haar bloeitijd zo'n zesendertigduizend [Rein: 36.000 = 5 fouten] employés en haar werkterrein besloeg het gehele oostelijk halfrond.

2. De VOC verschilde uiteraard wel van de stereotiepe ondernemingsvormen van vandaag de dag. Uitkering van winst en tantièmes geschiedde niet te allen tijde in harde valuta's. maar soms in de vorm van specerijen.

3. Vele handelaren bereikten onder het motto "Vrijheid, blijheid" [ook v goed gerekend - Onze Taal] het zenit van hun roem. Van het communautair acquis [= verzameling wetten EU] had nog geen sterveling gehoord.

4. Entrepreneurs kennen tegenwoordig meer besognes. Privéaansprakelijkheid dreigt voor malafide bestuurders en medebeleidsbepalers. Vaak voelen zij een deficit ook in eigen portemonnee. Noch decharge noch exoneratie [ontlasting, vrijwaring] is daarvoor een panacee.

5. Het aandelenbezit is inmiddels wijdverbreid. Effecten worden niet alleen meer gehouden door een handjevol patriciërs of adellijke families, en emittenten [bankier die aandelen op de markt brengt] doen goede zaken op Angelsaksische [Engelse] beurzen.

6. Procesvoering in ondernemingszaken dreigt steeds meer een mandarijnenwetenschap [verstarde formalist, oorspronkelijk: hoge staatsambtenaar in China] te worden voor chic geklede Zuidasadvocaten [Amsterdamse stadswijk met internationale allure] die een kat-en-muisspel in de rechtszaal niet schuwen.

7. Men voert strijd over exhibitieplichten [voorbrengen van bewijzen, geschriften], oligarchische clausules of caoutchoucartikelen [rubber]. Maar tot genoegen van de rechterlijke macht ontaardt het zelden in scheldkanonnades of kakofonieën [geheel van vele slecht samenklinkende klanken].

8. De elektronische revolutie heeft het juridisch metier voorgoed veranderd. Computers en smartphones zorgen, via het wereldwijde web, voor razendsnelle online-informatieontsluiting [klemtoon op 'online', anders los]. Bureaus vol paperassen zijn vervangen door overvolle inboxen met e-mailberichten.

9. Toch spreken we soms met nostalgie en melancholie over het verleden. Nog in 2005 riep minister-president Balkenende de Tweede Kamer op om meer 'VOC-mentaliteit' te tonen, een mentaliteit van optimisme en bravoure!

 

1171 Dictee zaterdag 23 sep 2017 (1): dictee Groot Heerenveens Dictee 2017 √

Dictee - dictees [1171]

Groot Heerenveens dictee 2017

Heerenveense historiën (auteur: Rob Kerkhoven)

1) Vorsend naar smeuïge traktaten inzake Heerenveens ontstaansgeschiedenis belandde ik op de website van
Oud-Heerenveen. Ik stuitte er op de oprichtingsakte van de Veencompagnie.

2) “Daarmee heb ik nog geen A4’tje met een bere-interessant dictee van de A-status”, verzuchtte ik gestrest. “Het lijdt geen twijfel dat het leven dat ik leid nergens toe leidt”, smiespelde ik als een depressieve alzheimerpatiënt.

3) De heren Van Dekema, Foeyts en Van Cuyck creëerden voornoemde compagnie, las ik. Geen van drieën kwam overigens uit Zuidoost-Friesland. Van Cuyck en Foeyts waren zelfs allochtonen; nou ja, niet pur sang: semiallochtonen, inwoners met een migratieachtergrond.

4) Ook die kwalificatie is trouwens kwestieus, want het trio had wel degelijk Nederlandse roots: Dekema's kribje stond in Baard, de beide anderen waren Utrechters; kortom, autochtone Nederlanders, ingezetenen van de Habsburgse Nederlanden.

5) De compagnieleden kochten woeste te vervenen, veelal onontgonnen gronden in diverse Schoterlandse, vaak geïnundeerde grietenijen, maar ook in Opster- en Haskerlandse dreven.

6) Pas in de zeventiende eeuw dijde Heerenveen uit tot een dorp van enkele honderden inwoners. Dat aantal fluctueerde nogal, omdat er honderden seizoen(s)gebonden turfgravers uit Groningen, Drenthe en Overijssel naar deze contreien kwamen.

7) Hoogstwaarschijnlijk is voetbalvirtuoos Abe Lenstra de bekendste inwoner aller tijden, zoals Johan Cruijff wereldwijd geen introductie behoeft. Alhoewel, Abe de befaamdste? Schaatscoryfee en meervoudig goudenmedaillewinnaar Sven Kramer is bezig met een nek-aan-nekrace.

8) En hoe zit het met oud-minister van Financiën annex ex-voorzitter van de Europese Centrale Bank Duisenberg? Moeten we lobbyen voor Van Kleffens, minister van Buitenlandse Zaken in het
oorlogskabinet-Gerbrandy? Hoe dan ook, de drie compagniepioniers timmerden ontegenzeggelijk als eersten aan de Heerenveense weg.

 
 

1170 Dictee woensdag 20 sep 2017 (1): dictee Oefendictee sep 2017 (16) √

Dictee - dictees [1170]

Oefendictee september 2017 (16)

1. Het lijkt hier de ark van Noach wel. Met een licht gemoed, le coeur léger, gingen we ertegenaan. Dit dummy'tje wist niet wat een mummietje is, laat staan wat dukkah is. Een dichter van eclogen of ecloge's is een eclogendichter. Wat is het verschil tussen eraan toekomen en eraan toe zijn? Een femcee is een vrouwelijke mc, master of ceremonies. Op 'ccine': vaccine (vaccina, koepokstof), fettuccine (Italiaanse lintpasta) en coccine (rode teerverfstof). Is Dunglish net zoiets als Franglais?

2. Met 'dys-': dysartrie (spreken), dyscalculie (rekenblindheid), dysenterie (rodeloop, bloedige diarree), dysfagie (slikken), dysfasie (woorden en zinnen), dysfemisme (tgov. eufemisme), dysforie (neerslachtigheid), dysgenesie (slechte orgaanontwikkeling), dysgnosie (denkvermogen), dysgrafie (lichte agrafie), dyskinesie (onwillekeurige beweging van hoofd en/of ledematen), dyslexie (leesblindheid), dysmatuur (met te laag geboortegewicht), dysmelie
(niet-harmoniërende verbinding van zinsdelen of woordfuncties), dysmenorroe (pijn voor en tijdens de menstruatie), dysmetrie (schatten van afstanden), dysmorfie (aangeboren vormafwijking aan een orgaan of lichaamsdeel), dysmorfo(fo)bie (angst voor misvormingen), dysorthografie (leren spellen), dyspareunie (pijn, voor, tijdens of na de coïtus bij de man of de vrouw), dyspepsie (indigestie), dysplasie (vorm en groei van de weefsels), dyspneu (ademnood, kortademigheid), dyspraxie (uitvoeren van gerichte handelingen, DCD, KIDD-syndroom), dysprosium (chemisch element 66, Dy), dysteleologie (verkeerde doelgerichtheid), dystheïsme (kakotheïsme: God is onrechtvaardig en slecht), dysthymie (chronische depressieve stemming), dystonie (spanning in een spier), dystopie (antiutopie), dystrofie (groeistoornis), dystrofine (eiwit in spiercellen dat ontbreekt bij patiënten met de ziekte van Duchenne), dystroof (dieren of planten: arm aan voedsel en rijk aan humuszuren) en dysurie (druppelpis). In GB ook nog: dysbiose (verstoring van de darmbacteriën), dyslipidemie (verstoorde verhouding vetstoffen in het bloed) en dysgrammatisch (rommelig, chaotisch, van de hak op de tak). Alle andere woorden zullen we dus maar met 'dis-' schrijven!

3. Ik weet niet welke reden hij heeft om ik-weet-niet-hoe-vaak uit zijn slof te schieten. Dat was een kadee van een sigaar. Eerst een sappige karmijn oppeuzelen, daarna die plank karmijnen! U begreep toch wel dat ik een Karmijn de Sonnaville bedoelde, hè? De lady's gingen naar de ladies' night in Rome, de Eeuwige Stad, la città eterna, Roma aeterna, het eeuwige Rome. De limbo's dansten de limbo. Is het een maria-lichtmisgebruik om bij een pizza Margherita een margarita te drinken? De mati had veel matties in Nederland. Onbegrijpelijk dat die monsieur Prudhomme, preciezer: Joseph Prudhomme, als vertrouwensman, prud'homme, werd aangesteld.

4. Het dolce far niente is het zalig nietsdoen. Daarbij moet je niets doen dan luieren. Het paard neit [hinniken] en nijt [met het hoofd stoten]. De tararaboemdijeefiguur hoorde duidelijk kaboem, rats-boem. Het Roomse verleden slaat op Rome. Hij studeert Rotwelsch en Welsh. Max Verstappen lag rondelang op kop: wel 10 ronden lang. Op de Malediven betaal je met rufiyaas. Zij was in het roze, droeg lichtrode kleren. Wanneer valt Roze Zaterdag? Voor de volledigheid: roze bloesem, een roze koek (glacé), roze basterdwederik, roze teunisbloem, hij at rosé lamsvlees en dronk roséwijn, een roshi is een zenmeester, een rozerode kleur, de roze driehoek, het roze front, een roze wolk en een roze bril. Het siena en het terra di Siena komen, net als de Siënese (?) schilderschool, uit Siena. Er werd een bericht uitgestuurd, dat de directeur de laan uit gestuurd was. Het was een waar va-et-vient van hotemetoten. Het is vandaar nog een uur lopen. Een foodie is gericht op voedisme.