Dictee - dictees [1174]
Dicteeallerlei
1.
Zelfs in Zoetermeer wordt de Sincfalbode [verschijnt
o.a. in Aardenburg en Eede] met deze rubriek gelezen. Daarvandaan werd
gemeld dat ik in een van de vorige rubrieken een domme fout gemaakt had: een
donna komt uit Italië, een doña uit Spanje. Dit is (nu)
zo goed, maar ik had indertijd de landen verwisseld. Hartelijk dank aan de
oplettende lezeres!
2.
Nog wat woorden die erg op elkaar lijken: baco en bahco. Een baco is een Bacardi
[zekere merknaam van rum] met cola,
rum-cola dus. Een bahco is (NL) een universele,
verstelbare moer- of schroefsleutel, een soort Engelse sleutel. Oorspronkelijk
was Bahco een merknaam. Het betrokken bedrijf werd gesticht in 1862 in Zweden.
3.
Een hospice is een bijna-thuishuis, waar stervenden hun laatste dagen door
kunnen brengen, anders gezegd: verblijfplaats voor terminale patiënten. Of:
huis waar stervenden die om veelal godsdienstige redenen geen euthanasie
wensen, worden verpleegd en begeleid. Dat woord kennen zowel VD als GB.
Daarnaast kent VD nog het hospies: dat is een gastenverblijf in het klooster of
een bejaardentehuis (deze term is verouderd, beter
is: ouderencomplex of verzorgingstehuis).
4.
Een houw is een hak, gereedschap om de grond te bewerken (heel ouderwets). In de diergeneeskunde is houw
een oogziekte (oogeelt). We kennen het ww.
houwen: met een sabel, een zwaard, een bijl kun je houwen: iets met één houw
doormidden slaan of hakken. Een houw in de lucht is een slag in de lucht. Denk
aan vlees houwen (ook: vleeshouwen) en een
vleeshouwer en aan beeldhouwen en een beeldhouwer. Bijna hetzelfde als het
genoemde vierletterwoord is 'hauw'. Een hauw is in de plantkunde een droge,
overlangs openbarstende vrucht met twee kleppen en een tussenwand waaraan ter
weerszijden de zaden zijn vastgehecht; een gelede hauw wordt door dwarse wanden
in hokjes verdeeld. Verwante woorden zijn zaaddoos, peul, schok en doosvrucht.
Een hauwtje is een hauw waarvan de lengte hoogstens tweemaal de breedte is en
een dubbel hauwtje bestaat uit twee eenzadige, afgescheiden hokjes.
5.
Ten slotte is een Rijk (als aardrijkskundige
aanduiding met hoofdletter) een land of een staat en ben je rijk als je
veel geld hebt (of veel geluk?). Een kleine
selectie: het Byzantijnse Rijk, het rijk van Flora (bloemenrijk
met Flora's kinderen, de bloemen), het Frankische rijk, 't Prachtig Rijk
van Insulinde (de Indonesische archipel), een
Chinees is een zoon van het Hemelse Rijk, het Romeinse Rijk, het rijk van de Satan,
het rijk van Karel V, het Heilige Roomse Rijk (HRR),
het Britse Rijk, het Rijk van Nijmegen (gebied dat
bij een stad behoorde), laat toekomen Uw Rijk (in
een verouderde versie van het Onzevader), het Israëlitische rijk, en je
kunt zo rijk zijn als Boaz (Bijbels figuur)
of Croesus (zeer rijke koning van Lydië). Je
kunt ook een croesus zijn, dat is dan met kleine letter.