0732 Dictee woensdag 16 sep 2015 (1): dictee Ditjes en datjes (60) √

Dictee - dictees [0732]

Ditjes en datjes (60)

A. Ephialtes van Malis, verrader die in 480 aan de troepen van Xerxes een geheim pad wees waardoor deze Leonidas bij de Thermopylae in de rug konden aanvallen: niet meer in VD 2015.

B. Ook verdwenen: Erechtheus, Erechtheum, Eumeniden en Eurus: de oosten- of zuidoostenwind.

C. Verder: Iphigenia in Taurus, Mylitta (Astarte), Musae, Pandèmos (bijnaam Aphrodite), Pergameens (adjectief van Pergamon), Simon Magus (Simon de Tovenaar), Terpsichore (muze van de danskunst en de reidansen; zij wordt dansend afgebeeld met een lier in de hand) en de Griekse Nike (de Romeinse godin Victoria).

D. De vuurtoren in Alexandrië is nog steeds een wereldwonder, alleen vermeldt VD daar nu niet meer Pharos of Pharus (het eiland) bij.

E. De ramboersappel = grote, geribde zomerappel van aangenaam zuurachtige smaak, heeft het loodje gelegd.

F. Mathesis scientiarum genetrix, Latijn voor: de wiskunde is de moeder van de wetenschappen, heeft de nieuwe druk van 2015 niet gehaald. Mathesis = mathematica (wiskunde)

G. Vivendi perdere causas = de redenen om te leven verliezen – staat niet meer in VD 2015. 2020 wel: modus vivendi = manier om (ermee) te leven.

H. Ook verdwenen: volenti nil difficile = voor iemand die echt wil, is niets moeilijk (vrij vertaald: waar een wil is, is een weg).

I. Een gebrek, dat 'hij komt van Lillo' niet in de wdb. staat …

J. Grappig: voorheen in VD: Hoorn is de vaderstad van Le Maire. Maar wie was dat? Iets aangepast, via internet gevonden: Jacob (of Jacques) Le Maire (Antwerpen, circa 1585 – op zee, 31 december 1616) was een Nederlands ontdekkingsreiziger, van Antwerpse afkomst. Hij is de geschiedenis ingegaan als ontdekker van Kaap Hoorn. De Straat Le Maire is naar hem vernoemd. Hij was de zoon van Isaac Le Maire, een van de oprichters van de Vereenigde
Oost-Indische Compagnie (VOC). Zijn broer Maximiliaan Le Maire werd in 1641 het eerste Opperhoofd in Desjima. In feite woonde Jacob niet in Hoorn, maar in Egmond!

K. Alle pleziertjes worden ons door VD langzamerhand ontnomen: zelfs een bonekampje, zo'n lekker kruidenbittertje, mogen we niet meer drinken …

L. Zo is ook het bonjourmadammeke, (gewestelijk) de driekleurige winde, synoniem: dagschone, uit VD verdwenen.

M. Ook de wolkersvrouw is verdwenen: vrije, zelfbewuste vrouw, die zich in haar gedrag en meningen niet laat hinderen door schaamtegevoelens en maatschappelijke beperkingen (naar: Jan Wolkers!).

N. Ook verdwenen: de chiconomic = iemand die prijsbewust chique artikelen koopt, m.n. kleding en schoeisel, synoniem: recessionista.

O. VD heeft ook de reie, gewestelijk: zeeweegbree, geschrapt.

P. Verder verdwenen: 'in morte quies' = in de dood is rust, en 'in coelo quies' = in de hemel is rust (niet op aarde). 
 

0731 Dictee zaterdag 12 sep 2015 (3): dictee 852 (deel 3) √

Dictee - dictees [0731]

Oefendictee 852 (deel 3)

Dictee 852, alinea 7 t/m 10.

7. Hoe vaak moet ik nog zeggen dat MDMA methyleendioxymethylamfetamine is? Een minor poet produceert minor poetry. Zij verkopen hun gequilte en gemacrameede producten. Kijk, daar rijdt ze in haar minismartautootje. De strijd tussen de preciezen en de rekkelijken, de papieren-VD'ers en de online-VD-adepten is nog lang niet geluwd. Daar wil ik bij zijn! Hij zij een getrouwe paladijn van de koning. Er staan heel wat pps-projecten op stapel. Is zeeangst
zee-engte? We hebben snip-snap en ju-ju gespeeld. Hidrotica zijn zweetmiddelen. Perfecte match: een jan-weetal [2020] met een
lijsje-weetal. Die man in zijn mackintosh is geheel gemcdonaldiseerd. Hij is een frequent habitué van Betje van Veren (Betje de Veer).

8. In een van de annalen las ik dat er toen al analetechniekenmethodekennis voorhanden was. Ik ben een BW'er. Wat? Juist: een bekende woordenboekenwatcher! Een criticus heeft altijd veel kritiek, maar of je hem nou hypocritisch kunt noemen? Ik vond de piëta aandoenlijk. Men zegt dat hij een echte royalty's expert is. Het journey's end wordt nog als Engels ervaren, net als de ladies' night. Vernederlandst zou dat lady's-night zijn! Fellowtravellers zijn personen die zelf geen communist zijn, maar die wel met het communisme of met een communistisch land sympathiseren. Mooie nieuwe uitdrukking: dit compromis is à la belge [lang onderhandelen, veel geven en nemen] tot stand gekomen. Geef mij maar kangkung [waterspinazie]. Reïncarneren is iets anders dan re-integreren.

9. Ze aten oordjesbrood [dat kostte een oortje] en geltharing. Hij is niet veel waard, de griep waart rond (vgl. het griepaal syndroom) . Bij het cometten (comète spelen) speelde hij trèfle [klaveren]. Indertijd rekende ik me tot de generatie Y, de Y-generatie. De generatie Einstein of einsteingeneratie bestaat uit einsteins. Festina lente: haast u langzaam! De radio-omroeper quootte een quoteje uit de ochtendkrant over de vissers, bij wie de quotetjes in het geding waren. Kun jij al snapchatten? Stuur die foto van dat kangoeroeschip dan maar door. Houdt dat gestres nou nooit op? Mazout is stookolie, maar mazouten (mazouts) zijn ook mixen (mixes) van pils en cola. Als je met de trojka naar de dancing gaat, kun je op muziek van de balalaika de sirtaki dansen. Balanopostitis is een ingewikkelde aandoening.

10. Abscisinezuur is een plantenhormoon met groeiremmende werking. Als pons asinorum (ezelsbruggetje) heeft ene Johan voor mij bedacht: abscis (niet moeilijk voor een wiskundige) + inezuur: appeltje-eitje, toch? Op een spiraalbloc is het goed schrijven! De wereldmachten zouden om des lieven vredes wil een vredeswil moeten etaleren. Een commis de cuisine [zelfde mv.] is een leerling-kok onder de directe leiding van de chef de partie [mv. s s - of!]. In de haute of nouvelle cuisine [beide geen mv.] is het latin de cuisine [potjeslatijn, geen mv.] voertaal. Een patron-cuisinier [mv. + s] is een chef-kok [mv. + s]. Zoek een verband tussen eicosaan [met lineaire keten van 20 koolstofatomen] en icosaëder [regelmatig twintigvlak - icosaëdron].
 

0730 Dictee zaterdag 12 sep 2015 (2): dictee 852 (deel 2) √

Dictee - dictees [0730]

Oefendictee 852 (deel 2)

Dictee 852, alinea 4 t/m 6.

4. Je weet toch, dat die afschuwelijke ziekte progeria ('vroeg oud') ook wel het hutchinson-gilfordsyndroom genoemd wordt? Verwar die ziekte niet met het guillain-barrésyndroom (volgens internet een vorm van polyneuropathie). Het zegel is nog intact. Het meervoud van 'infuus' is 'infusen' [ook: z]. Hoed u voor de MRSA-bacteriën (en ook de
EHEC-bacteriën). Je bent je passe-partout toch niet vergeten? Je moet daar die passerelle [geen 'luh' uitspreken] over. Hoe laat is de cérémonie protocolaire [mv. (s) s]? Later, want er is een crime passionnel gepleegd! De schoolleiding is aan het kurieren am Symptom [randzaken aanpakken, niet de kern]. Je weet toch dat een peperoni een onrijpe Spaanse peper is en dat pepperoni [beide zelfde uitspraak!] een pikante salami is? Hij is allesbehalve dom.

5. Ik heb vroeger een poosje bij de bloedbank aan plasmaferese meegewerkt, niet in de wdb.: zoek maar eens op. Met monsieur (Joseph) Prudhomme wordt bedoeld: het type van de kleinzielige burgerman, die graag met grote woorden schermt. Zou zo iemand wel als prud'homme [vertrouwensman] kunnen functioneren? Ik denk van niet. De making-of is het verslag van de totstandkoming van een artistieke productie, met name een film. De wereldwijde islamitische gemeenschap wordt oemma genoemd. Teneinde raad te krijgen, wendde zij zich ten einde raad tot haar vader. Zo dadelijk gaat het
tae-bo (niet het tai chi!) beginnen. Er staat daar meestal een botol tjebok (voor de billen).

6. De penny-a-liner [reporter, broodschrijver] had veel last van paparazzi. Er is bij AH een reclameaanbieding met minneola's. De Midden-Oostenexpert (niet: Verre Oostenexpert) was arabist. Er zijn ook panarabisten die naar een pan-Arabië streven. Je hebt restless legs met het rustelozebenensyndroom. Alle chefs de missions [of!] waren uitgenodigd. Ik kreeg een e-mail van de quasi-Rabobank: voor het contactloos pinnen moest ik maar even inloggen (om slachtoffer te worden van phishing zeker?). Volgens mij is hij een van de gezochte bozeriken. Rome is de stad van de Zeven Heuvelen, daar hoort Vaticanus niet bij! De Rapaljepartij met zijn rapaljanen zal toch niet helemaal uit rapaille en rapaillepolitici bestaan? Zo'n
rupsje-nooit-genoeg zou je niet moeten willen zijn.

 

 

0729 Dictee zaterdag 12 sep 2015 (1): dictee 852 (deel 1) √

Dictee - dictees [0729]

Oefendictee 852 (deel 1)

Dictee 852, alinea 1 t/m 3.

1. Vooraan op het menu stond het gerecht met bouilli [soepvlees], later volgde de bouillie [pap, brij]. Glaasje brouilly [beaujolais], my dear? De gerezen problemen reisden met hem mee. Het is vandaag zowel een mooie zondag als een zonnedag. Afschrabsel is afschraapsel. De Sardiniër hield van de sardijn [verse sprot]. Guadeloupeanen (Guadeloupers) hebben Guadeloupse roots. Je wordt daar bejijd en bejoud. Een rouwdouwer is volgens GB [VD alleen rouwdouwen] een rauwdouwer [niet in VD], een rouwdouw volgens VD een rouwdanus. Ik buz, hij buzt, zij buzde, we hebben gebuzd. De doña (Sp.) is dood, leve de donna (It.)! Dit gezin is oudgereformeerd, ze zijn lid van een oudgereformeerde gemeente. Wat verstaat men onder het
ruimte-tijdcontinuüm? Heeft dat te maken met een perpetuum mobile? Catatonie = (medisch) een zekere neurotische toestand.

2. Daar komt het bijvoeglijk naamwoord 'catatonisch' dus vandaan. Beschrijf in je eigen woorden eens het
münchhausen-by-proxysyndroom. Ook strenggelovige christenen vinden dat hun Schepper de pijlstaart en het nijlpaard geschapen heeft. Tot hoe laat mag ik je bellen? De paginanummering klopte niet: ik heb meteen de betreffende nummers met één opgehoogd! In de film noir [mv. s s] werd het oorbare overschreden. Drs. P is niet meer, hij is ons ontvallen. Moet je als dicteeër ook 'Tbilisi' goed kunnen schrijven? Ik schrijf maar liever lues, want met syfilis (naar de herder Syphilus) raak ik altijd in de war met de sisyfusarbeid (naar Sisyphus). Ik heet Ad Hoc en ik run een ad-hocgebouwenbeheersmaatschappij. En de websurfer, hij winozde (ook: wilfte) vlijtig voort.

3. De spellingcontrole wilde van 'vromaneffect' 'romaneffect' maken … Gezocht op '*joos*': 1) Joosje – (verouderd) godheid van de Chinezen (nog wel bekend van Chinees, groen porselein, waarop hij vaak te paard is afgebeeld), 2) Joost (ook: Joosje) – de duivel: Joost weet … (wat hem overkomen is), Joost mag het weten, dat mag Joost weten = dat weet geen mens, 3) buskruit-, joosjes- (zeer fijne soort van Chinese thee) of parelthee: groene thee die uit dubbele, in kleine ronde korreltjes gerolde blaadjes bestaat en 4) dat mag hoosje (Joost) weten – that's all. Nee joh, ik ben geen biljarter, ik ben dicteeër. Hé, dat is een drukbezochte en druk beklante zaak. Het waren fotografen, die deze architraven afbeeldden. Een polynoom is een veelterm.

 

 
 

0728 Dictee vrijdag 11 sep 2015 (1): dictee Ditjes en datjes (59) √

Dictee - dictees [0728]

Ditjes en datjes (59)

A. Jammer, dat 'Portez ce vieux whisky au juge blond qui fume' (breng deze oude whisky naar de blonde rechter die rookt, de Franse variant van 'The quick brown fox jumps over the lazy dog') geschrapt is. Het was de Franse c.q. de Engelse zin, die alle letters van het alfabet bevat!

B. De uitdrukking 'peccare nemini licet' (verkeerd handelen staat niemand vrij, Cicero) is ook uit VD verdwenen.

2020 wel: in logicam peccare = tegen de logica zondigen.

C. Het Jaarboek 2007 heeft de logette geïntroduceerd: een vrouw die een weblog bijhoudt, maar dat woord was maar een kort leven beschoren: nu niet meer in VD.

D. Ook 'atro carbone notatus' (letterlijk: met zwarte houtskool gemaakt, betekenis: (van een ongunstige dag) gezegd van een zwarte dag) komt niet meer voor.

E. De kabas vind je nog wel in VD 2015, maar het ww. kabassen is verdwenen: (gewestelijk) 1 (overgankelijk werkwoord) listig stelen, wegmoffelen, 2) (onovergankelijk werkwoord) gearmd gaan, synoniem: insteken.

F. Was vroeger Jan Palul de voddenman, in 2015 is die bij VD met pensioen gegaan.

G. VD had (ja) een mooie uitdrukking: "Qui a bu, boira" (Wie gedronken heeft, zal nog weleens drinken.)

H. In oefendictee 575 komen veel woorden voor, die in VD 2015 verdwenen zijn: Achaeërs, Aeaciden, Aeacus, Nausicaä, Alcinoüs, Phaeaken, Scheria, Alcmaeon, Argos, Epigonen (met E), Alcyone, Althaea, Meleager, Amazonen (met A) en Psyche.

I. Bij oefendictee 576 geldt dat voor: Antigone, Jocaste, Aristophanes, autos epha (hijzelf – de meester – heeft het gezegd), Creüsa, Ascanius, Astarte was een Syrisch-Fenicische moeder- en vruchtbaarheidsgodin, Atalantè was een jageres uit Arcadia, beroemd om haar vlugheid en kracht, Bona Dea was de Goede Godin, oorspronkelijk bijnaam van Fauna, later als afzonderlijke godheid vereerd; feestdag: 1 mei, Caelius (een van de Zeven Heuvelen van Rome), Calliope, Callipygis, catonisch (van Cato), Catamitus, Pandrosus, Cecrops en Clytia (een oceanide, zeenimf).
 

0727 Dictee woensdag 09 sep 2015 (2): dictee Oegstgeester Dictee 2015 (voor de liefhebbers) √

Dictee - dictees [0727]

2^e Oegstgeester Dictee, dinsdag 08-09-2015, Wereldalfabetiseringsdag, auteur: Hans Maarten van den Brink, voorlezer: Ko Colijn (Clingendael).

Geen titel, de 143 (!) onderstreepte woorden moesten worden ingevuld.
[1 = fout Rein, x, y en z waren geen fouten …]

1. Volgens de meest plausibele hypothese ben ik in Oegstgeest geconcipieerd. 

2. Zeker is, dat ik er de formatieve jaren tot en met de era van de adolescentie heb geabsolveerd.

3. Nu ligt er ergens in het chique dorp een trottoirtegel met daarop, in silhouet, mijn konterfeitsel. 

 

4. Nostalgisch reminisceren doe ik nochtans zelden. 

 

5. De antieke antecedenten van het deftige dorp boeien mij meer dan contemporaine, egomane femelarij.
 

6. Dankzij recent archeologisch onderzoek en uit consultatie van de relevante historiografie weet men dat het een van de oudste nederzettingen van occidentaal Nederland is geweest. 

 

7. Een samenvloeiing van stroompjes, gesitueerd nabij de monding van de Rijn.
 

8. Sint-Willibrord [x, echt met een streepje, 'uh' gelezen – daarom ook Willebrord goed gerekend, alhoewel het gewoon verderop in het dictee staat …] landde er in het jaar onzes Heren 690 vanuit Ierland.
 

9. Hij kwam als missionaris om de autochtonen te kerstenen, hun altaren te ontwijden en andere vormen van agressief iconoclasme te praktiseren.
 

10. Of hij ook, zoals Islamitische Staat, de heidenen door onthoofding decimeerde, staat in de soms apocriefe hagiografieën niet vermeld.
 

11. Een dergelijk lot trof wel zijn compagnon Bonifatius [y, jury had c, maar de ijsheilige in VD heet Bonifatius, en Wikipedia bevestigt dat het ook in Dokkum echt met een t is, gewoon goed dus] wiens leven veel parallellen vertoont met dat van de latere aartsbisschop en metropoliet.
 

12. Ze genoten beiden protectie van Pepijn van Herstal, de hofmeier.
 

13. Uit deze Merovingische tijd is wat keramiek overgebleven en zijn resten gevonden van beschoeiingen in het toenmalige krekenlandschap.
 

14. Onlangs werd een zevende-eeuwse, met halfedelstenen ingelegde zilveren schaal opgedolven.
 

15. Om uit deze singuliere vondst te deduceren dat Oegstgeest ook toen al per se een rijke en elitaire enclave was met een kosmopolitische atmosfeer en mercantiele aspiraties lijkt een typisch exempel van lokaal patriottisme.
 

16. Verder zijn er immers nauwelijks ruïneuze resten bewaard uit deze epoche, zelfs geen bewijzen van een aristocratische funeraire cultuur.
 

17. Het archaïsche Oegstgeest is dan ook vooral imaginair 
 

18. Een groot dorp met verschillende kernen in een weids landschap dat zijn ontstaan dankt aan deltavorming, zandaanwas uit zee en een beetje tektoniek.
 

19.De vruchtbare geestgronden zijn zeer geschikt voor agrarische en horticulturele doeleinden, meer specifiek de teelt van de populaire eenzaadlobbige plant die wij kennen onder zijn courante roepnaam 'tulp'.
 

20. De obese tulp, de brave hyacint en ook de extravagantere variëtieten als de obscene, priapisch [1, priatisch, dom niet aan Priapus – zie verderop ook 'fallus' – gedacht!] angehauchte  Amorphophallus bulbifer, worden er nog steeds enthousiast gecultiveerd.
 

21. Ook de cultus van de heilige Willibrord [!] kent een dergelijke continuïteit.
 

22. Zelf diende ik jarenlang, gekleed in soutane en superplie, soms zelfs in kazuifel, de mis in onze parochiekerk, waar in een schrijn een van de relikwieën van de heilige wordt bewaard.
 

23. Ik leerde op catechisatie over de betekenis van de eucharistie als sacrament en over het briljante dogma van de transsubstantiatie.
 

24. Ook zong ik koralen, hoog onder de architraven van regressieve neogotische baksteenarchitectuur, zo exemplarisch voor roomse renaissance.
 

25. Wij stonden naast het orgel onder het gewelf met zijn trommelvliessplijtende [klemtoon vooraan, op invulvel werd ook één woord gesuggereerd] akoestiek, maar met het oog op mijn acrofobie wel veilig achter een gepolitoerde balustrade.
 

26. In de zestiende en in de gouden eeuw [z, gewoon GB – en komende VD! *] werd Oegstgeest definitief door het verwaten Lugdunum Batavorum overvleugeld en tot prieeldorp voor forensen [ook: forenzen] gereduceerd.

*De Hollandse wordt wel Gouden Eeuw genoemd - VD = 17e.

2020: nu zou dus G E moeten ...
 

27. Slechts de nomenclatuur in het Oranjepark herinnert aan die periode.
 

28. Burgemeester Van Griethuyzen heeft er zich aan zijn plein omringd met monarchale eega's: Louise de Coligny, Anna van Buren, Charlotte de Bourbon alsmede Emma van Waldeck-Pyrmont, de latere regentes.
 

29. De achttiende-eeuwse buitenplaatsen Poelgeest en Endegeest zijn de eminentste Oegstgeester monumenten.
 

30. Het eerste is nu een conferentieoord en gastronomiebedrijf, het laatstgenoemde al sinds lang een inrichting voor psychiatrische patiënten, vroeger vaak hysterici en gewelddadigen, tegenwoordig vast ook lijders aan welvaartsziekten als burn-out en ADHD [GB ook wel: adhd].
 

31. Mijn vader was er in de jaren zestig employé, althans psychotherapeut in opleiding [beslist geen koppeltekens, vergelijk aio = assistent in opleiding].
 

32. Op de landerijen van de inrichting, met zijn gazons en bosschages heb ik mij in die jaren vaak vermeid.
 

33. Waarom zou ik Oegstgeest dan nu vermijden? Waarom niet terug?
 

34. Als ik een impresario had, zou hij over het antwoord niet lang hoeven prakkiseren: dat boek is al geschreven.
 

35. Waarom spellen zoveel Nederlanders de naam van het dorp dan nog steeds verkeerd?

 
 

0726 Dictee woensdag 09 sep 2015 (1): dictee Specialistendeel Oegstgeest 2015 √

Dictee - dictees [0726]

Specialistendeel Dictee Oegstgeest 2015

[2 fouten Rein]

De 60 onderstreepte woorden moesten worden ingevuld.

Culinaire uitspattingen met gevolgen

1. De bijdetijdse cuisinier van Zijne Eminentie stelde zich als de wiedeweerga op de hoogte van de geüpdatete stand van zaken van de wetenschap ten aanzien van de mise-en-place. Hij had bij het licht van een eicosaanrijke kaars, candlelight dus, al met zijn compagnon dienaangaande ge-e-maild. Alle ingrediënten voor de bouillabaisse, maar dan niet met blei, maar met bouilli en croutons had hij al klaarstaan. 

 

2. Bij het garen van de grote barracuda in de sous-vide uitte hij zich in een onomatopee. Alhoewel een ghee [VD, GB - 2020 niet meer: ghi] een mirepoix zo delicieus maakt, had hij de triglyceriden [trichliceriden] zonder dubbele bindingen geëlimineerd, daarbij erop lettend, de smaak en de kleur niet aan te tasten. De roux, aangemaakt met capsaïcine en een beetje carboxymethylcellulose zag er in een barquette miraculeus gevermiljoend uit.

 

3. Een clafoutis, overdekt met een mousse van pure chocolade, au bain-marie gesmolten en vermengd met gekaramelliseerde pistache- en pecannoten completeerden de maaltijd. Doordat hij er bovendien een crème brûlée en een karamelcrème aan toevoegde, en er eau de vie, drambuie of een ander elixir [ook: elixer] bij serveerde, werd deze copieuze maaltijd – hemeltjelief – toch weer ongezond afgesloten.

 

4. Men moet niet verbaasd zijn dat dergelijke maaltijden leiden tot obesitas en cardiovasculaire [geen e, het-woord] malheur. De
intra-abdominale hemostase wordt desastreus beïnvloed door dergelijke Romeins aandoende schranspartijen.

5. Bradycardie en cardiomegalie maar ook nefrolithiase en vele vormen van carcinomen zijn op gevorderde leeftijd mogelijk het gevolg van ad libitum eten. Alleen calorische restrictie met vitamine- [dom, + n, maar duidelijk zo voorgelezen] en mineralensuppletie kan hier wat tegen beginnen. Na een asystolie is veelal geen resuscitatie meer mogelijk.