0449 Dictee woensdag 24 dec 2014 (1): dictee Oplossing Voorronde Woerden 2015 √

Dictee - dictees [0449]

Oplossing Voorronde Groot Woerdens Dictee 2015

De opgaven stonden in blogpost [0446]

A Zinnen (de fouten zijn onderstreept - groen = goed)

1. In grote getalen kwamen de leeuweriken af op de pinda'tjes en macadamianoten.
groten getale - pindaatjes

2. Vorige week smeeden de schurken nog vilijne plannen, maar gisteren belanden zij in een fuik van de Politie.
smeedden - vileine - belandden - politie

3. Als je de programma’s niet update, kunnen de fluorescerende
TV-schermen ernstige schade leiden.

updatet - tv-schermen - lijden

4. Met haar vergrootte decolletee behaalde de mezzo-sopraan grote successen.
vergrote - decolleté - mezzosopraan

5. De chef-kok bestelde boerekool, kabeljouw en vijftien kilo T-bonesteaks.
boerenkool - kabeljauw

6. Wordt je benauwd of krijg je maag-darmklachten van teveel gluten, dan heb je mischien coeliakie.
Word - te veel - misschien

B Woorden (meerkeuzetoets)

Selecteer van onderstaande woorden het juiste gespelde woord of woordgroep.

De juiste spelling is onderstreept en groen.

1. choqueren                  shockeren                   choqeren

2. ruggegraat                  ruggengraat                ruggengraad

3. sciencefiction              science fiction             Science Fiction

4. EHBO-er                     ehbo-er                       EHBO’er

5. gestrest                       gestresst                     gestressd

6. hang-en-sluitwerk       hang en sluitwerk        hang- en sluitwerk

7. pyramide                    piramide                       piramyde

8. hij is verhuist              hij is verhuisd               hij is verhuisdt

9. eczeem                       exceem                        ecxeem

10. Ebolapatiënt             ebolapatiënt                 Ebola patiënt
 

0448 Dictee woensdag 17 dec 2014 (12): dictee Oplossing Taalquiz Merelbeke √

Dictee - dictees [0448]

Oplossing Taalquiz Merelbeke 2014 – Spellinggerelateerde opgaven

De opgaven stonden in blogpost [0439]

A. Zijn de volgende woorden goed of fout gespeld? Onderstreep de goede

corrosie                         electrode                           algorithme

dyscalculie                    formateren                        isgelijkteken

emaileren                      product                             ampèremeter 

B. Onderstreep in de volgende tekst het woord (de woorden) waarin een getal verborgen zit (alleen het getal is voldoende). Het zijn er 8! Getallen kunnen meer dan 1 keer voorkomen. De som van de 8 getallen is 220. Gebruik steeds het grootst mogelijke getal, als je 'zestien' tegenkomt, gebruik dat dan niet als 'zes' of 'tien'. Let op: het lidwoord een geldt niet als antwoord!

De man was zich niet van kwaad bewust toen hij zijn wagen tot stilstand bracht. 'Tiens! Die juffrouw heeft hulp nodig, denk ik'. Het was herfstachtig, inderdaad een weer om hoogstens een straathond er doorheen te jagen. Hij had in een speelfilm over kamikazeseks gezien hoe iemand bij zo'n weer op bedrieglijke wijze hulp bood aan natgeregende dames bij de tramhalte. Maar hij sprak een
politie-lokeend aan.

C. Zelfde opgave als B, weer 8 getallen, maar nu met som 61.

De chemieleraar hield van Bach. Telkens als het weer misliep bij zijn experimenten en het klaslokaal met rook gevuld werd, riep hij als een bezetene: 'Genoeg chemische reactie! Nu nemen we een pauze. Vensters open voor frisse lucht en oren gespitst voor een cd met wat Bach zelf het mooiste vond: het werk voor orgel! Fuga's en toccata's.

D. In de volgende 4 zinnen zijn 28 (7 + 9 + 7 + 5) woorden of woordgroepen vet + cursief gedrukt. Onderstreep de TIEN foute woorden of woordgroepen. Verscheidene fouten in één zo'n woord(groep) worden slechts als één fout gerekend. Let op: niet strikt noodzakelijke, zgn. 'facultatieve koppeltekens' moeten als fout worden beschouwd. Bijvoorbeeld 'quasi-klassiek' is hier als fout aan te rekenen. Let op: wat in VD gelabeld is als 'algemeen', zoals 'algemeen Belgisch-Nederlands' keuren we goed. Woorden met bijvoorbeeld het label 'Belgisch-Nederlands, niet algemeen), 'Belgisch-Nederlands, spreektaal' worden afgekeurd.

1. Toen de montignaccende     TSO-er (technisch secundair onderwijs) het zwaarwichtig begon te hebben over kHz, GHz en optische vezelactiviteiten, was de met stafylokokken besmette uitbater van drie zoos boos omdat die knowhow ver boven zijn koortsige petje ging, waarna hij besloot de dichtstbijzijnde verplegingsdienst op te zoeken. (7 - 2 fout)

2. Omdat hij er niet gerust op was, ploos de gerenomeerde viroloog de tot nog toe     polyinterpretabele symptomen van pseudovogelpest, pseudo-influenza en myxomatose uit, waardoor hij tot de vaststelling kwam dat ze sterk op elkaar gelijken en waarna hij meteen zijn bevindingen op een papiertje noteerde alsof het een kattenbelletje betrof. (9 - 2 fout)

3. Toen het merendeel van de professoren in de kwantumfysica te laat op het congres verschenen, bleek dat zij allen met hun vijfenzestigpluskaart enige Belgische treinperikels hadden moeten trotseren en tengevolge daarvan het FAQ'jesgedeelte geheel en al leken gemist te hebben. (7 - 3 fout)

4. Hij maakte ons allen deelgenoot aan zijn glasheldere kijk op wat proceduraal zeer ruïneus is voor de accuratesse van de resultaten van de koolstof 14-methode, waarbij hij refereerde naar het desastreuze vooronderzoek. (5 - 3 fout)

0447 Dictee woensdag 17 dec 2014 (10): dictee Merelbeke: Groot Dictee aparte √

Dictee - dictees [0447]

Merelbeke: Groot Dictee aparte

1. Ik wil daar toch nog even op terugkomen, sans rancune en no hard feelings. Zoals bekend werden mij 8 fouten aangerekend: 4 voor 'dictee' i.p.v. 'Dictee', 2 voor 'alibabataalschatkamer' i.p.v. 'Ali Babataalschatkamer', 1 voor 'Willy II' i.p.v. 'Willy de Tweede' en 1 omdat ik in het tweede 'ontken' vergeten was de t op te schrijven, wel heel dom natuurlijk. Ik heb nog even contact gezocht met de jury, uiteraard niet om de uitslag bij te stellen – dat zal, kan en mag ook nooit gebeuren! – maar wel om mijn teleurstelling uit te spreken over de gang van zaken.

2. Ik stuurde de spelregels 2014 mee van de website https://grootdictee.ntr.nl/dicteetekst/?jaar=2014 [nog actueel!] en meldde dat herhaalde fouten voor 1 werden geteld (niet voor 4), dat je in een hele uitdrukking 'Eerste Kamer der Staten-Generaal' maar maximaal 1 fout kon scoren (net als in alle vet gedrukte passages in de tekst op genoemde site). Dat betekent dat ik maximaal 4 fouten zou hebben en als 'Willy II' zou zijn goed gerekend (mogelijk wel de regel: alles in letters, maar 'Willem II' lijkt mij net zo gewoon als mp3 of CO₂) mogelijk maar 3.

3. Over 'Ali Baba' heb ik het maar niet gehad, dat stond bij de Haagse jury niet ter discussie, in ons dicteecircuit des te meer. Ter verdediging werd mij gemeld: de jury kijkt anoniem na (je naam stond in een dichtgeplakte envelop, maar na vele jaren zullen ze je handschrift toch wel herkennen ...), voor alle kandidaten gelden dezelfde strenge regels, elk werk wordt door 3 juryleden nagekeken, de jury beslist in gezamenlijk overleg wat fout is, een fout is een fout (sommigen schreven afwisselend 'dictee' en 'Dictee'), volgens de jury in Den Haag zijn meer dan één fout in een woord mogelijk en is een hoofdletter i.p.v. een kleine letter (en omgekeerd) nu eenmaal fout. Vervolgens werden de spelregels die vanaf 2006 (en ook in 2013, ik ken die uiteraard) gelden, aangehaald.

4. Men hoopte dat ik me volgend jaar strijdvaardig weer voor dictee (en taalquiz) zou melden. Ik heb daarna nogmaals – nu expliciet, gekopieerd van genoemde site  – de spelregels 2014 toegestuurd. In dupliek werd gezegd, dat men nu pas die spelregels had gezien, en dat ze pas NA het dictee werden gepubliceerd. Men zou er volgend jaar (sic!) rekening mee houden. Mijn tripliek (en daarna hield ik er maar echt mee op) was: 1) Het is toch van de gekke dat je wel vooraf de tekst van het dictee zou kunnen bemachtigen en niet de correctienormen? Die laatste lijken me minder geheim dan het dictee zelf (Overigens had ook minstens één jurylid naar de 'rest' van de
tv-uitzending kunnen kijken, dat had al heel wat geholpen!), 2) De bedoeling van een meeschrijfdictee lijkt me – onder zo goed mogelijk met 'Den Haag' vergelijkbare omstandigheden – je te meten met de deelnemers aldaar. Nu werd het in Merelbeke een geheel afwijkende wedstrijd, 3) Volgend jaar ga ik naar Lierop (NB). Daar hadden ze – volgens zeggen – hun zaakjes wel op orde. Als ik goed ingelicht ben, kijkt men samen tv, ook naar de bespreking, terwijl men ondertussen elkaars werk corrigeert. Na afloop zijn beperkte discussies mogelijk, wat beslist zijn charmes heeft. En na afloop kijkt de jury de beste dictees nog eenmaal na en zo komt het tot een einduitslag.
 

0446 Dictee woensdag 17 dec 2014 (9): dictee Voorronde Woerden 2015 √

Dictee - dictees [0446]

Voorronde Groot Woerdens Dictee 2015

Oplossingen - zie blogpost [0449]

A Zinnen
In de zes zinnen hieronder zijn sommige woorden onjuist gevormd of onjuist gespeld. De interpunctie telt niet mee. Als fouten gelden: spelfouten, het onjuiste of onnodige gebruik van koppeltekens en/of afbrekingstekens (of het ontbreken daarvan), het niet op de juiste manier aaneenschrijven van samenstellingen, het foutieve gebruik van hoofdletters/kleine letters, accenten, apostrofs en trema's. Per woord of woordgroep telt u één fout. Bijvoorbeeld: *Jip en Janneketaal (moet zijn:jip-en-janneketaal) rekent u als één fout. Vul de foute woorden in onder de zin en neem de foutieve woorden EXACT over. Vul NIET de correcte spelling in.

1. In grote getalen kwamen de leeuweriken af op de pinda’tjes en macadamianoten.

2. Vorige week smeeden de schurken nog vilijne plannen, maar gisteren belanden zij in een fuik van de Politie.

3. Als je de programma’s niet update, kunnen de fluorescerende
TV-schermen ernstige schade leiden

4. Met haar vergrootte decolletee behaalde de mezzo-sopraan grote successen.

5. De chef-kok bestelde boerekool, kabeljouw en vijftien kilo T-bonesteaks.

6. Wordt je benauwd of krijg je maag-darmklachten van teveel gluten, dan heb je mischien coeliakie.

B Woorden (meerkeuzetoets)
Selecteer van onderstaande woorden het juiste gespelde woord of woordgroep.

1. choqueren                 shockeren                 choqeren

2. ruggegraat                ruggengraat               ruggengraad

3. sciencefiction            science fiction            Science Fiction

4. EHBO-er                   ehbo-er                      EHBO’er

5. gestrest                     gestresst                    gestressd

6. hang-en-sluitwerk     hang en sluitwerk       hang- en sluitwerk

7. pyramide                   piramide                     piramyde

8. hij is verhuist             hij is verhuisd             hij is verhuisdt

9. eczeem                      exceem                      ecxeem

10. Ebolapatiënt            ebolapatiënt               Ebola patiënt

0445 Dictee woensdag 17 dec 2014 (8): dictee Haren 2014 √

Dictee - dictees [0446] 

Dictee Haren 2014

Haren en het aardbevingsdebacle

1. Het kan niemand zijn ontgaan bij de gemeentelijkeherindelingsdiscussies in Haren: Jan en alleman moet met de billen bloot. Worden we met Tynaarlo een rurale agglomeratie, of gaan we als dorpse jaknikkers op in het grootsteedse gebied van Groningen en Ten Boer? De ad remste politici dreigen hier met hun steile stijl van achterkamertjespolitiek een kat in de zak te verwerven. Ze denken met een abc’tje van voorstellen deze ja-neekwestie op te lossen, maar zowel zij als de beide colleges van B en W vergeten een heikel punt: de zogeheten aardbevingsbesmetting. Tot nu toe lag het epicentrum van de tribo-elektrische schokken aan de oostelijke kant van de Martinitoren. De seismiciteit was volgens de NAM niets om ons zorgen over te maken.

2. Noord-Groningen, nee, het hele Noorden is veilig, zo was hun adagium. Er waren wel wat na-ijleffecten in de tektonische platen, maar de soms hoogoplopende richtergetallen hoefden ons, na intensief geomorfologisch onderzoek, geen zorgen te baren. Maar niets is minder waar, want de bevingen rukken, sinds het bekend worden van de herindelingswensen, voortvarend op naar het zuidwesten van de provincie. Hoe harder de tamtam klinkt van goed opgeleide hbo’ers en heaoërs voor die felomstreden samenvoeging, hoe meer hifiapparatuur er soms lijkt te verdwijnen in de gapende scheuren van diverse
pied-à-terres in de provincie. Normaal gesproken zou hierover een x-aantal enquêtes worden georganiseerd, tot het Waddengebied aan toe. Nu komen er slechts slecht gedrukte glansbrochures in de brievenbus die de critici wegzetten als querulanten. We worden
knock-out geslagen door hun als Kerklatijn geformuleerde santenkraam van geruststellende litanieën.

3. We voorzien hier echter een domino-effect. Langzaamaan kruipen de trillingen tot binnen het 16 metergebied (zestienmetergebied) van de middeleeuwse toren, die tot verbijstering van de cappuccinootjes drinkende Stadjers op de Grote Markt een down-to-earthachtige dronkenmansbeweging maakt, om ten slotte in één grote gruiswolk te verdwijnen. Dit horrorscenario zal zonder enige élégance oprukken: hup, de provincie in. En hoe geëxalteerd er ook ge-e-maild wordt, en hoe er ook met veel flux de bouche wordt vergaderd, uiteindelijk gaat ook Haren neer. Wacht dus niet tot u met half ontbloot bovenlijf en trillende O-benen, al biddend tot Onze-Lieve-Heer, de instortende vroegchristelijke dorpskerk staat te stutten. Raadpleeg haastje-repje een pro-Deoadvocaat, check of er gehandeld is met voorbedachten rade, stop het geoha over de bevingen, speel een relaxed spelletje yahtzee, en daarna kijken we weleens verder wat we aanmoeten met onze dorpse re-integratie.
 

0444 Dictee woensdag 17 dec 2014 (7): dictee - commentaar GDNT 2014 √

Dictee - dictees [0444]

Bespreking GDNT 2014

1. Hoewel vele malen beter dan vorig jaar – dat Van Kootengedoe – voldeed ook dit dictee toch weer niet aan de eisen die je aan een kwaliteitsdictee zou mogen stellen. Dat 'het Dictee' met een hoofdletter geschreven werd, had ik moeten weten na de discussie vorig jaar over 'groot dictee' en 'Groot Dictee'. Quod non. Onze Taal vindt een kleine letter overigens ook verdedigbaar.

2. Ik had overigens 'Kinderdictee' wel met hoofdletter. En 'Het Dictee' werd ook goed gerekend. Het gebruik van 'koning Willy' (Willie werd ook goed gerekend) was ridicuul (ik ben het eens met Van Agt). Dat 'de Tweede' alleen goed was, is vreemd: volgens mij is 'II' ook goed. In VD komt 'Karel I' voor maar ook 'Karel de Vijfde'. Volgens mij spreek je ook 'II' uit als 'de Tweede'.

3. Ik meen dat oe's en a's als meervoud van klanken een apostrof met s krijgen (net als ei's en ij's). Kennelijk is ook (gillende keukenmeiden!) 'oehs' en 'ahs' goed gerekend. De betreffende regel heb ik nergens terug kunnen vinden. Onbekend woord: brossel (opschrijven wat je hoort, loont) = brokje, stukje (gewestelijk), maar dat sloeg als een tang op een varken (niet: geschreven stukje!). Soepel dat de jury ongelooflijk en ongelofelijk allebei goed rekende, maar dat moet je niet willen [opschrijven wat voorgelezen wordt]! De uitspraak is verschillend, laat één van beide vormen duidelijk uitspreken en dat is het dan!

4. Het onbekende woord 'tafa' meende ik wel te kennen (betekenis: muizensoort). Ook 'oeioeimachine' had niet gebruikt mogen worden: in de papieren VD met koppelteken, in de oVD zonder. 2020: oeioeimachine. Wie die wijziging geïnitieerd heeft? Geen idee … 'Gribbelgrabbel' is een bijna-reduplicatie. 'Grote of Dikke Van Dale' vind je in het voorwoord van de papieren VD! Ik acht naast 'Ali Babataalschatkamer' zeker ook 'alibabataalschatkamer' zeer wel verdedigbaar. 'Ali Baba' komt binnen artikelen voor in VD (bij 'een alibaba', dat hier verder niet past), maar ik zie toch weinig verband met de 'echte' Ali Baba.

5. Het onbekende woord turbe kende ik ook niet: opschrijven wat je hoort, turco kende ik wel. O ja, ik heb meegeschreven in Merelbeke (B), 8 fouten: 'dictee' i.p.v. 'Dictee' (4 maal fout, echt ridicuul!), Willy II (1 fout, discutabel), alibabataalschatkamer (2 fouten, discutabel) en (wel heel dom) in 'ontdek' de 't' vergeten. Enfin, niet alleen die 't' maar ook dit hele dictee maar weer gauw vergeten, overgaan tot de orde van de dag en op naar het volgende 'echte' dictee.

NB Volgens de officiële Haagse spelregels had 'dictee' maar 1 x fout gerekend mogen worden, was 'alibaba...' maar één fout en zou Willy II mogelijk goed gerekend zijn. Dus geen 8 fouten, maar 3: absurd!
 
 

0443 Dictee woensdag 17 dec 2014 (6): dictee GDNT 2014 √

Dictee - dictees [0443]

Groot Dictee der Nederlandse Taal 2014

Tussen niemendalletje en blankebabybilletjesprivilege

1. Geef het Dictee terug aan de kijker, kopte De Telegraaf vorig jaar. Daar schrok het Dictee wel even van. De genuttigde zwezeriken lagen plotseling zwaar op de maag. Maar na een medoc te hebben gedronken, toog het Dictee alsnog welgemoed aan de slag.

2. Dames en heren thuis en in deze parlementariërsruimte, bij dezen proficiat: u hebt, onder toeziend oog van koning Willy de Tweede, nog steeds nul fouten in uw brossel!

3. O, als gisteren herinner ik me het eerste Dictee: na aankomst in een havelock met andere BN’ers bij de Eerste Kamer der Staten-Generaal bekroop me het rodelopergevoel. Een halfuurtje later kwam een kokospalm voorbij, en zee-egels uit het Middellandse Zeegebied en een kasuaris en nochtans; en apensoort, apenrots en apekool: een taalkundig houtenjassenpark, en kookte ik vanbinnen want ik kende de Van Dale niet vanbuiten.

4. De oe's en a's waren niet van de lucht tijdens dat gillendekeukenmeidenvertoon van het Nederlands.

5. Sindsdien hebben we ongelooflijk veel geleerd: aanwensel, bespioneren, ge-sms’t en kippenragout kennen voor ons bollebozen geen trubbels meer, en ook uitentreuren, hawaïshirt of gestrest en een rock-‘n-rolllegende in goeden doen spellen wij foutloos.

6. Ooit mocht ik het Kinderdictee schrijven en vergastte de bollewangenhapsnoeten op de oeioeimachine, een perubalsempopulier en een tafa of West-Australische penseelstaartbuidelmuis; een gribbelgrabbel van woorden, alle uit de Dikke Van Dale, de toverballenautomaat van onze taal.

7. Sla de Dikke willekeurig open en ontdek de geheimenissen van de brougham, een gesloten rijtuig voor twee personen getrokken door één paard; blader door die Ali Babataalschatkamer en ontdek dat een turbe een menigte is, en een turco een Noord-Afrikaanse inlandse tirailleur in Franse krijgsdienst.

8. Dat was het jubileumdictee. Rest de vraag: wilt u de komende jaren meer of minder dicteeën? Het antwoord moet wel luiden: ’Meer! Meer! Meer!’