0107 Dictee Woensdag 31 juli 2013: dictee *thr* √ x

Dictee Woensdag 31 juli 2013: dictee *thr*

1. Vandaag maar eens onderzoeken of er wat met *thr* te vinden is
(no VD betekent: niet meer aangetroffen in online-VD) – actie- en psychothriller (ook: erothriller en horrorthriller), dat zijn de best of three van Mulisch, in de Wimbledonfinale spelen ze best of five: wie het eerst drie sets wint, is dus winnaar, de Big Three (de Grote Drie) is de benaming voor de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en de
Sovjet-Unie (of hun leiders: Roosevelt, Churchill en Stalin) tijdens de Tweede Wereldoorlog – met China meegerekend trouwens de Big Four, de Grote Vier en in de Veiligheidsraad met Frankrijk ook nog erbij de Big Five, de Grote Vijf.

2. Verder: een deep throat is een anonieme informant, een tipgever, of je-weet-wel [vorm van fel­la­tio - pijpen, fellatie -  waar­bij een vrouw de pe­nis ach­ter in haar keel neemt], Mithra(s): oude Perzische zonnegod (no VD), mithridatiseren: gewennen aan een vergif door er telkens grotere doses van toe te dienen/te krijgen, pithecanthropus erectus (javamens): naam gegeven aan een aapmens of aapachtig dier, waarvan op Java overblijfselen zijn gevonden en waaraan in de evolutieleer groot belang werd gehecht, wilde pyrethrum (wilde bertram) – uit de bloesem wordt pyretrine, een insectendodend middel gewonnen, Samothrace (no VD): eiland ten ZO (zuidoosten) van Thasus tgov. (tegenover, t.o.) de monding van de Hebrus (Hebros, thans Maritsa) aan de Thracische kust; beroemd is het hellenistische beeld (ca. 190 v.Chr.) van Nike dat daar gevonden is en tanteagaathregeling.

3. Ook: Thr of T (chemie:
threonine:(S)-2-amino-(R)-3-hydroxybutaanzuur, een van de twintig aminozuren die in eiwitten voorkomen, een voor de mens essentieel aminozuur), THR (Technische Hogeschool Rijswijk, tot 2009), een Thraciër en een Thracische spraken Thracisch: een Indo-Europese taal, gesproken tot ca. 100 v.Chr. [v.C.] en alleen bekend uit eigennamen en glossen [glos of glosse + n: fi­lo­lo­gie een woord dat door de le­zer of ge­brui­ker van een hand­schrift tus­sen de re­gels of in de kant­lijn is ge­schre­ven, ter ver­dui­de­lij­king of als ver­ta­ling van een woord in de tekst] – wie dat bestudeert is een thracoloog, thrill, thriller, thrillerauteur, thrillerbespreking, thrillerclip, thrillerliteratuur, thrillseeken en thrillseeker.

4. Ten slotte: Thrinakia (no VD); in de Odyssee (11e en 12e boek) het eiland waar de runderen van Helius weidden, later gelijkgesteld met Trinacria (Sicilië), de urethrale fase is de overgangsfase tussen de anale en fallische fase, het urethrakanaal is het urinekanaal, de urinebuis (met de urethraklep, let op: de ureter is wat anders!). Onderzoek daarvan geschiedt met de uretroscoop. In een
SWOT-analyse [strengths, weaknesses, opportunities, threats] komen threats voor. Wat is pseudoartrose [niet echt], de
pseudo-Demetrius [idem], pseudo-isidorisch [documenten 9e eeuw, toegeschreven aan de fictieve Isidorus]? Een aristarch is een streng, maar rechtvaardig criticus en een abderiet een onnozele hals. All's well that ends well: eind goed, al goed! Enne: memento mori (gedenk te sterven)! Maar ook: gedenk te leven, memento vivere!

 

 

0106 Dictee woensdag 24 juli 2013: dictee *cru* √ x

Dictee Woensdag 24 juli 2013: dictee *cru*

1.Laten we vandaag eens kijken wat er met *cru* te vinden is (no VD betekent: niet meer aangetroffen in online-VD) – a cruce salis (in cruce salis, beide no VD): in het kruis (alleen) is heil (Thomas a Kempis, ook: nil nisi cruce (no VD), niets dan door het kruis), cru, cruer, meest cru (rauw, ruw, ongezouten, onbewimpeld): ik ben die crue kritiek beu, cruce glorior: ik roem in het kruis (naar Galaten 6:14, no VD), cruciaal: 1) moeilijk of niet oplosbaar, een crux uitmakend, 2) doorslaggevend: zijn meespelen was van cruciaal belang, cruci dum spiro fido (no VD): op het kruis vertrouw ik zolang ik adem, cruciferen: kruisbloemenfamilie en crucifix: kruisbeeld.

2. Verder: crude [kroe:d] of kroet: ruwe aardolie, cruditeit: wat cru is, Crufts (eigennaam, no VD): grote tweedaagse hondententoonstelling te Londen, in februari, cruise: vakantietocht met een (luxe)schip (cruisen – let op: cruisete of cruisede – cruiser), cruisemissile: kruisraket, crumble: Engels toetje van kruimeldeeg met vruchten, crunchy: knapperig, cruraal: betrekking hebbend op het (onder)been, crusaat = crusado: oude Portugese en Spaanse munt en crushen: (ijs) fijnmaken (met een ijscrusher).

3. Ook nog: crustaceeën (schaaldieren), crux: onoplosbaar of moeilijk oplosbaar probleem, crux interpretum: plaats in een tekst die veel moeilijkheden geeft, cruzeiro: voormalige munteenheid van Brazilië (tegenwoordig de real), diis (dis) manibus (sacrum) (D.M.S.): gewijd aan de godenschimmen of de zielen der gestorvenen, opschrift op Oud-Romeinse (Oud! - TA ook: oud) graven, ecru: ongebleekt, touwkleurig, experimentum crucis: pijnlijk onderzoek, beslissende proef, grand cru: hoogste kwaliteitsaanduiding van sommige Franse wijnen, bijv. bourgogne en bordeaux, in cruce victoria (no VD): in het kruis ligt de overwinning besloten, incrust: (o.a.) verontreiniging, incrustratie: (o.a.) verstening en incrustreren: (o.a.) (m.b.t. edelstenen) monteren in goud.

4. Ten slotte: lucrum: winst, lucrum cessans: gederfde winst, musis sacrum: aan de muzen gewijd, premier cru: hoge kwaliteitsaanduiding van wijn, op het procrustesbed liggen, recrudescentie: verergering van een ziekte na tijdelijke verbetering, recruiten (rekruteren): personeel werven (recruiter, recruiting, recruitment), sacrum (heiligbeen), scrub: (o.a.) peeling, scrubtyfus, scrum (bij rugby), scrupel: oud medicinaal gewicht van 20 grein, scrupule: gewetensbezwaar, scrutineren: (o.a.) onderzoeken, sepulcrum: ruimte in de altaartafel waarin relikwieën van martelaren worden bewaard, syncrude [kruu-duh]: synthetische olie [maar: crude: kroe:t], via crucis: kruisweg en subcrustaal: behorende tot de direct onder de aardkorst voorkomende aardlagen.

 

0105 Dictee Woensdag 17 juli 2013 (deel 2): dictee Canadaplein Alkmaar √ x

Dictee woensdag 17 juli 2013 (2): dictee Canadaplein Alkmaar
De tekst (zie ook de toelichting in (deel 1) = blogpost 0104) luidde:

De grootste Alkmaarder aller tijden

1. De gebroeders D. van het Belle van Zuylenplein: wie kende die goochemerds met hun exceptioneel hoge IQ niet? Het waren niet alleen consciëntieuze anesthesisten en grensverleggende pioniers van de aerodynamica, ze lieten de wereld ook kennismaken met de
kant-en-klaarmaaltijd, het klavecimbel en de roestvrijstalen koekenpan met antiaanbaklaag. Bovendien ontwikkelden de broers het ingenieuze bevloeiingssysteem waarmee ook heden ten dage nog woestijnen in groene walhalla’s vol cacteeën en acacia’s transformeren

2. Helaas kende de gerenommeerde familie ook een  schandvlek: een dégénéré genaamd Cornelis. De frêle, amuzikale schlemiel met zijn
X-benen en blotebillengezichtje ontwikkelde zich van balorig adolescent tot bandeloze patjepeeër. De burgerij categoriseerde hem bij de querulanten en luiwammesen. Schande sprak men van zijn frequente bacchanalen vol geestverruimende genotsmiddelen.

3. Zijn ontgoochelde vader wendde zich ten einde raad tot de aartsbisschop. Deze raadde keukenarbeid aan, voor de duur van ten minste drieënhalf jaar in een van de Noord-Hollandse bajesen, destijds gevestigd in Zuidschermer [niet in wdb.]. Dat bleek een abc’tje voor de bijdehante Cornelis. In de goed geoutilleerde keukenaccommodatie voelde hij zich zo relaxed dat hij er algauw (ook: al gauw) vanuit zijn gecapitonneerde fauteuil de heerlijkste balkenbrij, jan-in-de-zak, hachee van varkensoren, karbonaadjes en hors-d’oeuvres bereidde.

4. Die culinaire hoogstandjes kwamen de fascistoïde Spaanse viersterrengeneraal (ook: 4 sterrengeneraal) ter ore die in die dagen Alkmaar belegerde. ,,Met de afhaalchinees en barbecueën bij de Friese Poort  houd ik mijn artilleristen niet lang meer gedeisd’’, dacht de geslepen rouwdouwer (ook: rauwdouwer). ,,Een exquise maaltijd zal het moreel opvijzelen.’’

5. Cornelis’ anders zo kostelijke zwezeriken, die de commandant via de maîtresse van een undercoveragent liet confisqueren, waren over de houdbaarheidsdatum heen. Niettemin lieten de lusteloze legionairs zich de traktatie goed smaken, zodat zij en bloc indigestie en malheur in het maag-darmkanaal opliepen.

6. Toen de beduusde Alkmaarders zagen hoe hun aartsvijanden kokhalzend ertussenuit knepen, werd er, naar verluidt, naar alle uithoeken van het land een juichend ‘Victorie’ ge-e-maild.

7. Geschiedschrijvers stelden het later klip-en-klaar: het Spaanse debacle kwam op het conto van Cornelis, die de vijand en masse diarree, eczeem en levercirrose had bezorgd. Niet zijn illustere broers, maar juist de ooit zo beschimpte Cornelis werd daarom later uitgeroepen tot Grootste Alkmaarder aller tijden.

 

 
 

0104 Dictee woensdag 17 juli 2013 (deel 1): dictee Canadaplein Alkmaar √ x

Dictee Woensdag 17 juli 2013 (deel 1): dictee Canadaplein Alkmaar

Rating
De entourage was geweldig: 100 man (en vrouw) in de openlucht aan het dictee op het Canadaplein. Dit tweede jaar stond dat in het teken van 'De Grootste Alkmaarder Aller Tijden'. Als zodanig was door de Alkmaarders via de Alkmaarsche Courant uitgekozen Cornelis Drebbel, de uitvinder van onder andere de duikboot. De organisatie was prima, de tekst op zich leuk en het voorlezen door cabaretier Jeroen van Merwijk behoorlijk goed. Jeroen gaf tijdens het nakijken nog een optreden met nieuwe liedjes van wel bijna een uur. De tekst van het dictee kunt u nalezen in een vervolgblogpost van vandaag. Dat is dus blogpost 0105,

De editie van vorig jaar was afkeurenswaardig op het punt van de plaatselijke straatnamen (ik had toen 11 fout, waaronder 8 straatnamen). Toen die er dit jaar niet in zaten (dat bleek al bij eerste voorlezing), leek alles goed te gaan. De tekst was leuk (een vrij verhaal over Cornelis D.) en de ongeveer 10 aanwezige dicteespecialisten dachten er met 2 of 3 fouten van af te komen. Maar daarbij hadden ze buiten de waard gerekend. Hoewel het thema was 'De Grootste Alkmaarder Aller Tijden' werden ze geacht als titel op te schrijven 'De grootste Alkmaarder aller tijden'. En in de slotzin kwam nog een keer voor (volgens de jury): '… Grootste Alkmaarder aller tijden …'. Gevoegd bij een tweetal zinnen die volgens de jury tussen aanhalingstekens moesten – hetgeen niet het geval was: immers 'dacht' en niet 'zei' of 'sprak' – ging daarmee helaas toch een driesterrenrating verloren. Op dat punt had ik al 7 fouten (van de 10). En ook nog drie échte fouten: musicale (nogal dom, i.p.v. muzikale), goedgeoutilleerd (ik had het eerst los en dus goed = goed geoutilleerd) en West-Schermer (niet in wdb., correct: Westschermer, een buurtschap, dat kan je alleen maar gokken, en nogmaals: zo'n enkele plaatsnaam moet kunnen!).

Pleindictee Alkmaar * *

Uitgangspunt 3 sterren

Pluspunten: Heel apart, in de openlucht, 100 deelnemers, leuke tekst (met toch lastige dicteewoorden), goed voorgelezen, met nevenprogramma, dictee was dit jaar 'open', dus ook voor
niet-Alkmaarders.

Minpunten: aantal dubieuze zaken m.b.t. de titel en aperte fouten bij onjuist gebruik van aanhalingstekens. Wat echter de doorslag gaf: de tekst werd niet getoond op een beamer of zo, de tekst werd niet achteraf op papier uitgedeeld, het dictee werd niet besproken (met uitleg: deelnemers moeten er wat van kunnen leren!) en er was geen discussie mogelijk. Daarbij mag een jury 'eigenwijs' blijven, maar een eerlijke discussie moet wel mogelijk zijn.

Rating: Rdr 2 (2 sterren)

 

0103 Dictee woensdag 10 juli 2013 (3): dictee 625 (deel 3) √ x

Dictee Woensdag 10 juli 2013 (3): dictee 625 (deel 3)

Hier volgen de zinnen 8 tot en met 10:

8. De stad was niet veilig door het sappenstelsel [sappe = loopgraaf + n], aangelegd door sappeurs. Maak je toch niet sappel [druk], man! De sarabande is een Spaanse dans. Een sari is een vrouwenkledingstuk uit India. Het Sarnami is een Indo-Europese taal. De sassafrasboom komt uit  Noord-Amerika. Een satiricus is een satiredichter [n/s]. De dynastie van de Sassaniden [GB ook: Sassanidisch, VD: Sassanieden - lijkt fout - 2025 oké] vormde het koningshuis van het Perzische rijk van de 3e tot de 7e eeuw. Bepaald geglazuurd Japans aardewerk komt uit Satsuma. Zij leden aan de saturday night fever [koorts­ach­tig
ver­lan­gen om in de week­ends te gaan swin­gen in de dis­co]. De saturnalia (GB: saturnaliën) zijn een losbandig Romeins volksfeest. Satyriasis is donjuanisme [stelselmatig verleide spelen], vergelijk ook nymfomanie. Een saucisse is een saucijs, vergelijk ook saucisse de Boulogne [dik­ke ge­rook­te worst­soort die in dun­ne schijf­jes op het brood ge­ge­ten wordt]. Met een sauf-conduit (laissez-passer - vrijgeleide) kom je overal. Na de cycloon ontstond er een sauve-qui-peut [al­ge­me­ne
or­de­lo­ze vlucht]. Ze vluchtten toen het savannebos [n/s] in. Leg duidelijk aan me uit het verschil in schrijfwijze tussen 'savoir-faire' [wereldkennis] en 'laisser-faire' [het vrij­la­ten van de men­sen, m.n. in hun eco­no­mi­sche han­de­lin­gen] [Is er niet meer, 2020!].

9. Sawa's zijn rijstvelden. Hij speelt even goed saz als sax(ofoon). Hij leed aan scabiës (schurft). Een scafander is een reddingsgordel. Is oom agent er alleen om snelheidsboetes uit te delen? Alle opgejaagde vluchtelingen werden de heuvel op gejaagd. Die grande dame heeft een toyboy [jon­ge­re man als part­ner, m.n. van een ou­de­re vrouw of man]. 'Scheren' [mv.]  is een andere naam voor krabbenscheer [plant]. Zijn ze weer aan het schermutselen? Het was een wedstrijd op het scherp van de snede. De scherpriekende gordelsteel is de muffe gordijnzwam. Een scheutist is lid van de Congregatie van het Onbevlekte Hart van Maria. Hier, dat schiedammertje [bodempje jenever, rotterdammertje, amsterdammertje] is voor jou. Een schiefer is een leisteen. Het schellinkje is de goedkoopste rang in de schouwburg. Zie je dat schelmse lachje om zijn mond? Kijk hem, de schlemiel [pechvogel, sukkel]. Wanneer vindt de schenkingsakteondertekening [n/s] plaats? Het werkwoord 'schepen' betekent inschepen of scheep gaan. Met de gevlekte scheerling [dollekervel - zeer giftig] pleegde Socrates toen zelfmoord.

10. De scheepsschroef doet raar. Bij het schaverdijnen [schaatsen] op het ijs zag je het water eronder nog deinen. Op hoeveel schat je die
schedelholte-inhoud [n/s]? Bij het scheelzien is er sprake van iemand die scheelziet (GB). Wat is scheefgroeien [zich verkeerd ontwikkelen], -wonen [te goedkoop i.v.m. inkomen] en -slaan [stelen]? In het drama heb je een scenische opbouw [per scène op één plaats]. Heeft zij geen enkel schaamtegevoel? Schaatssters rijden (o.a.) de 3000 (drieduizend) meter. Is de schade-expert al geweest? Hij zal schadeloosgesteld worden. Is schaduwboksen tegen je eigen schaduw boksen? Nee tegen een denkbeeldige tegenstander. Wat, gaat hij schampavie spelen [geruisloos verdwijnen]?

0102 Dictee Woensdag 10 juli 2013 (2): dictee 625 (deel 2) √ x

Dictee Woensdag 10 juli 2013 (2): dictee 625 (deel 2)

Hier volgen de zinnen 4 tot en met 7.

4. Neem een rohypnolletje [slaapmiddel, rooie knol, vergeetpilletje]. Met een rollerball [rollerpen] kun je schrijven. Die rolladeaanbieding
[n/s] is heel concurrerend. Daar zou je een rolling [rolberoerte] van krijgen. Slaat 'romanesk' op Rome of op een roman? Het laatste. En geldt dat dan ook voor de romanistiek? Nee: stu­die, we­ten­schap van de Ro­maan­se ta­len en li­te­ra­tuur [ook tt, doe bij dicte `t]. Het lettertype romein wordt ook wel met romeinletter aangeduid. De koers speelde zich rommendom (ook: rommentom - GB!) Hasselt af. Wat moet ik nou toch met een römertopf [ova­le, aar­de­wer­ken stoof­pot - stoven zonder vet]? Romusha's zijn Indonesische dwangarbeiders. Hij verbeterde zijn rondetijd [n/s]. Hij sprong als een gek in de rondte. Een ronggeng is een inheems dansmeisje in Indië. De röntgen is een internationale eenheid van dosis straling [symbool: R]. Een ronzebons is een kinderpartijtje. Ziedaar: de rood- [giet­wa­ren ver­vaar­di­gen uit rood­ach­tig mes­sing (80% ko­per) of tom­bak] en loodgieter. Op rood- [edelwild] en zwartwild [everzwijnen] kun je jagen. Ze droeg een roodzijden hempje [hemdje]. Vlamingen gebruiken roofing als dakbedekking. Engelse soldaten zijn rooineks [Boerenoorlog, ook: roodnek]. Op de Nederlandse Benedenwindse Eilanden kennen ze de rooi [droog rivierdal met tijdelijk beetje water].

5. Het rookgewoonteonderzoek [n/s] verloopt stroef. Speelt het rijke roomse leven [eerste helft 20e eeuw] zich vooral af in het Heilige Roomse Rijk [H.R.R. - Duit­se kei­zer­rijk dat be­stond van 962 tot 1806]? Nee. Heerlijk, roquefort [kaas]! Roastbeef heet meestal gewoon rosbief. Hij kreeg een flinke (af)rossing [pak slaag]. Later zou hij nog meer ros [slaag] krijgen. Mijn broer moest de paarden roskammen [met bor­stel en kam rei­ni­gen]. Rösti is een Zwitsers-Duits gerecht [van
ge­snip­per­de of ge­rasp­te aard­ap­pel]. Raar: een rorschachtest [inktvlekmethode] op een roroschip [rij-op-rij-afschip - Engels: roll on roll off]. De overgang van 'verliezen' naar 'verloor' is een rotacisme. Een rotisserie is een rotishop [roti: Su­ri­naams ge­recht be­staan­de uit een plat­te, dun­ne, ron­de, zach­te koek, al dan niet met een vul­ling van ge­le erw­ten of aard­ap­pel, ge­bak­ken op een he­te plaat (ge­ge­ten met vlees en groen­te)]. Wordt dit in rotogravuredruk uitgevoerd [rasterdiepdruk]? De routekaart klopte niet. Hoeveel soorten
roux(s - mv.) zijn er? Je hebt rozenkruisers (GB - 17e eeuw Duitsland, VD: R) en rozenkwekers (en sinds 1649 ook quakers - VS: geen wereldse geneugten, pacifistisch).

6. Aan haar kleren zaten heel wat ruches [geplooid kanten oplegsel]. Speel dit gedeelte rubato [muziek: met ge­voel, gloed­vol en in vrij
tem­po]. Een platenspeler kan rumble [ge­luid dat ont­staat door de
mo­tor­tril­lin­gen van een pla­ten­spe­ler] veroorzaken (en wat is crumble - En­gels toetje van krui­mel­deeg met vruch­ten?). Op de Rubenstentoonstelling liepen meerdere rubensfiguren [vrouw met zeer weel­de­ri­ge vor­men, (miss)twig­gy­fi­guur] rond. Het rummikuppen is rummikub (VD: merk, 132 genummerde en gekleurde stenen) spelen, rummyen is rummy [kaart­spel voor twee of meer spe­lers, ge­speeld met 104 speel­kaar­ten en 2 jo­kers] spelen. Welke tekens heeft het runenalfabet [futhark - rechte en hoekige lijnen]? Het terras heeft een russen [van graszoden gemaakt] bedekking. Ze speelden hem rut [blut]. Hij ruilebuitte zijn postzegels. Dit ruimte-experiment is geslaagd. Het ruimtelijkeordeningsbeleid (ro-beleid) heeft gefaald. Die roversbendehoofdman is niet goed snik. Wat heeft 'ruling' met belasting te maken? Geheime belastingafspraak met een bedrijf. Ze droeg een saaien [n uitspreken] rok [saai = zekere stof]. De Sabijnse maagden [de meis­jes uit de stam der Sa­bij­nen, die vol­gens de sa­ge door de
eer­ste be­wo­ners van Ro­me ge­roofd zou­den zijn om zich van vrou­wen te voor­zien] kwamen uit de stam der Sabijnen. Welke Jodinnen worden sabra (sabre, cactusvijg, vrucht van de vijgencactus) genoemd?
In Israël geboren. Stop dat geld maar in het safeje. Wanneer wordt Sacramentsdag in Nederland gevierd? Tweede donderdag na Pinksteren, sacramentsfeest. Salanganen zijn zekere klipzwaluwen [dat laatste vero, zeg maar gierzwaluwen].

7. Is er enige overeenkomst tussen sakken [sak = japon] en
cul-de-sacs [doodlopend(e) steeg, betoog]? Nee. Ruderale planten zijn puinplanten. Is er een salesiaan van de salesianer orde in de zaal [opvoeding jeugd, minderbedeelden]? Er is daar een salinebedrijf [n/s, zoutmijn]. Er werden veel salmagundi's (VD) [sa­la­de met ve­le
in­gre­diën­ten] geserveerd. Salmi is ragout van gebraden gevogelte of wild. Een saloeki is een oosterse windhond. Vroeger was salvarsan een geneesmiddel tegen de sief (syfilis). In Lapland komen Samen (enkelvoud: Same) samen en ze spreken dan samen Samisch. Een samoreus vaart op de Samber en de Maas. Een sampan is een klein kustvaartuig in de Indonesische archipel. Sam en Moos deden samsam, fiftyfifty. Is 'pollepel' een goed voorbeeld van sandhi? Ja: potlepel --- > pollepel. De schrijfwijze van 'sanguine' en 'sanguinisch' zou ons kunnen verbazen [uitspraak echter gwie en niet guu-wie - zoals in linguïst!]. Is deze sanskritist [kenner, beoefenaar van het Sanskriet] een sans-papiers (VD - vreem­de­ling die il­le­gaal in een land ver­blijft)? Wist je, dat santinnen vrouwelijke heiligen zijn? Een santje is een devotie- of heiligenprentje. Saoto is een zekere pittige soep.

 

 
 

0101 Dictee woensdag 10 juli 2013 (1): dictee 625 (deel 1) √ x

Dictee Woensdag 10 juli 2013 (1): dictee 625 (deel 1)

Op www.dictees.nl verschijnen al mijn oefendictees, maar die site publiceert ze met horten en stoten. Daarom vandaag alvast dictee 625.  Dit is door anderen al gecorrigeerd, maar als u toch een foutje denkt te ontdekken, laat het weten: rein@dictees.nl (dit adres bestaat niet meer).

En u weet: via www.woordenlijst.org kunt u het Groene Boekje en de Leidraad raadplegen ...

Hier volgen de eerste drie zinnen:

1. Is er een nuanceverschil tussen resumé [samenvatting] en resumptie ? Niet veel. Retabels [achterstuk of achterwand] vind je achter een altaar. Resurrectie is opstanding uit de dood. Een retailbank [particulieren en kleine bedrijven] heeft meestal geen multinationals als klant. Dat vraagt om nadere uitleg: het reticulaire stelsel of
reticulo-endotheliaal systeem [het weef­sel in milt, been­merg en
lym­fe­klie­ren, dat een func­tie heeft bij de vor­ming en zui­ve­ring van het bloed en bij im­mu­ni­teits­re­ac­ties]. Reticules zijn afsluitbare handtassen. Reüsseren [succes hebben] leidt tot réussites. Van Dale heeft voor retraite [afzondering] niet ook nog ritraite en ritratta [dat is een herwissel]. Is retortenkool eetbaar? Nee, denk eerder aan steenkool of zoiets. In de revanchematch revancheerde hij zich. Het Reveil en de Reformatie zijn heel specifieke godsdienstige stromingen. De reveille wordt geblazen. Revindicatie is terugvordering van eigendom. Een volmacht kun je revoceren [herroepen, intrekken]. Mijn ellende revisited [opnieuw in de aandacht]. Reykjavik ligt op IJsland. Een revolte [opstand, oproer] is vaak revoltant [weerzinwekkend]. Ik moest toen naar het Riagg-centrum, gevestigd in een rez-de-chaussee [benedenwoning]. Een rhinestone is een rijnsteen [glittersteentje in kleding]. De ridderzatentocht [havezate, havezaat, ridderlijk goed of kasteel, ook wel: grote hofstede] was zeer geslaagd. Vindt men die rieten stoelen echt mooi?

2. De rigor mortis, de lijkverstijving, is al ingetreden. No pun intended: de woordspeling is toevallig. De duglérésaus is alleen op internet te vinden. VD: vissaus op basis van witte wijn, visfumet, room, fijngesneden sjalot en in blokjes gesneden tomaten. Een rijer is een opname met rijdende camera (en een reier een uithaler: iets met zijlijken). Rijhoogtenegering kan desastreus verlopen. Geef mij maar rioja en anders rijnwijn. Deze rijksbijdrageregeling moet nodig op de schop. Het rijkswegennet wordt van rijkswege onderhouden. Molenaars kennen de rijn [molenijzer, ijzeren kruis in middengat molensteen], binnenschippers de Rijn. Is die rijswaard [langs de be­ne­den­ri­vie­ren
ge­le­gen bui­ten­dijk­se grond met griend be­groeid] een reis waard? Het kind was beverig, ril [vreesachtig, schuw], als een hert. Zie die rilde [slank] korenstengels. Er werden rillettes, pasteitjes, geserveerd. Zijden rips is ribbetjesgoed. Rinks zijn rolschaatsbanen. Rinket: klein deurtje in een grote deur (ook: klinket, loopdeur). Bij het ringrijden maak je niet per se een rondje. Riposten [tegenstoot] zie je bij het schermen. Rire entre cuir et chair is in zijn vuistje lachen. Wat weet je van de
oud-Ripuarische geschiedenis [middenloop Rijn]?

3. Bij de ripieno staat het volle orkest tegenover de solopartijen. Een lucretia is een kuise vrouw. Hij liet een sardonische [boosaardig spottend, grijnzend] lach zien. Aandoenlijke piëta [voorstelling van Maria met het lichaam van de zojuist gestorven Jezus op haar schoot], toch? Het rissglaciaal is genoemd naar de rivier de Riss. Hij heeft een sterk ontwikkeld ritebesef [n/s]. Hij heeft een perfect ritmegevoel [n/s]. De rizofoor is de luchtwortelboom. Je moet de hele
RNA-moleculeketen [ribonucleic acid] bekijken. Hoeveel Qatarese rial is een riyal uit Saoedi-Arabië (Saudi-Arabië) waard [code: SAR] ? Het RIZIV-bestuur is afgetreden. Wat is een robijnlaser? Antwoord: zeker geen krantenlezer! Bespreek de relatie tussen rocaille [grotwerk] en rococo [decoratieve stijl]. Het huis was gebouwd in rococostijl. De rockabilly is een mengvorm van rock en country-and-westernmuziek. Wie brengt hem de coup de grâce [genadeslag] toe? Roedelopen is pendelen met een wichelroede. We houden een Sardijnse [Sardisch, Sardinisch, op Sardinië] vakantie en dan eten we altijd sardijnen [verse sprot]. Leg het verschil uit: rodeloop [dysenterie, bloederige diarree] en rodekoorts = roodvonk.

 

 

0100 Dictee woensdag 03 juli 2013: de Tour en doping √ x

Dictee woensdag 03 juli 2013: de Tour en doping

1. Meestal schrijf je 'tour' met een kleine letter: een tour maken, een rondrit. Maar als de Tour de France (VD geeft daar ook een meervoud van: Tours de France of Tour de Frances - over meer jaren!) bedoeld wordt, schrijven we een hoofdletter (meervoud: Tours). Het vrouwelijke equivalent is de Tour Féminin. Daar waar VD bij het lemma 'iron lady' over die van de Tour de France spreekt, zou ik daar liever Tour Féminin [voor vrouwen] zetten. De Tour de France uitrijden is een, maar door je geboortedorp als winnaar van de Tour gehuldigd worden, is wel wat anders.

2. Voorbij kwamen ook nog de tourkaravaan, de touretappe, een touroperator(!), een touroverwinning, de tourradio en een tourwinnaar. Ik kwam ook nog tegen contouren en geletruidrager. Zoek maar eens op wat het (de) grand départ (meervoud: (s), s) is. In een
na-Tourcriterium worden soms krachttoeren (tours de force - alleen dat meervoud!) verricht. De puntentrui heet bij de specifieke Ronde van Frankrijk de groene trui (en de bergtrui de witte trui) Tours à bec √ zijn snavelbektorens, tours de bâton √ handigheidjes, trucjes, uit de trukendoos, tours de chant √ rondreizen van een zanger, tours de passe-passe √ zijn goocheltoeren, tours d'expression √ zinswendingen, tours d'horizon √ overzichten van de stand van zaken en tours d'ivoire √ ivoren torens.

3. Tournées générales [2020 ook: tournée générales] zijn rondjes voor iedereen [in een gelegenheid] en tourner casaque is zijn huik naar de wind laten hangen. Ook noteerde ik nog: de 100 dagentoer (de honderddagentoer), abus de pouvoir (machtsmisbruik; détournement de pouvoir is machtsverdraaiing), afvalwinkel (retourette), afscheidtournees van celebrity's, een audiotour met een audiogids, droit de retour, het (gilles-de-la-)tourette(syndroom)
(het syndroom van Gilles de la Tourette), een getourmenteerde
[ook: getormenteerde, gekwelde] ziel, een grand tour [mv. (s) s], het gros de Tours (en de Naples).

4. Ook: incentivetours, incontournabel [onvermijdelijk], op zijn retour zijn, gechantourneerd (met orgelbogen), de ORDU, Organisashon pa Restourashon di Unitur, een Nederlands-Antilliaanse politieke partij, een tournure (queue de Paris), een tourment of torment (kwelling; een tormentil is een soort van ganzerik), de TT (Tourist Trophy), in België is de TW de Touring Wegenhulp, en een voluntoerist (wat is dat?
- naar ontwikkelingsland voor vakantie + hulp).

5. De tussen-s blijft een wangedrocht: van GB mag je geslacht(s)loos schrijven, naargelang je de s wel of niet hoort. Ook raadszaal en raadzaal mogen allebei (daar hoor je per definitie niks …). Of wielrennen dan ook een drug(s)sport is, een drugsgerelateerde sport, blijft in het vage. In de wielersport praten we over doping: bloeddoping, clenbuterol, doperen met dope, (epi)testosteron, een epotest op erytropoëtine, dopinggeduide middelen, gendoping: beïnvloeding van de DNA-structuur, nesp (novel erythropoiesis stimulating protein, ook wel: darbepoëtine) stimuleert de aanmaak van rode bloedcellen, en een psychoanalepticum [pepmiddel, doping]. Zo, genoeg hierover, met al dat positiefs!