Dictee –
dictees [2452]
Vragen en
opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee
479 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee
van de dag (378)
1.
De gonfalonniere [It.:
burgemeester, drager van een gonfalon, ketting]
had iets met de douairière. Goodies zijn hebbedingetjes. We hebben
het gered, grâce à Dieu (godzijdank,
God zij dank)! De gouwgenoten
[gewest,
landstreek] hadden als gourmands
[lekkerbek, vr.:
gourmande] (algauw)
gauw genoten van de lekkernijen. Ieder mag zout toevoegen à son goût
[naar eigen
smaak]. De
gouverneurs-generaal
werden beticht van goût de contradiction (dwarsdrijverij).
Vol degout is degoutant [walgelijk].
Hij is een mieterse gozer (maar
geen mietje of mietnasser – souteneur, pooier).
Het granité [korrelig
ijs] viel op het granito
[terrazzo, cement
met stukjes marmer]. De grande(s)
dames frequenteerden het
grand-café-restaurant. Behoort de lori [halfaap]
tot de Hominidae [mensachtigen]?
Ik denk van niet. Het was grauw in Grouw
[Fries: Grou, niet
in wdb.]. Grande(s)
bouffes [VD]
zijn schranspartijen. In de grandguignol [(griezelige)
poppenkast] waren de poppen aan
het dansen. De greidhoek in Friesland heeft alleen grasland
(antoniem:
bouwhoek). Gremzelisj is bepaald
pesachgebak (let
op: kiesjeliesj zijn de hamansoren voor Poerim).
Ik heb er geen greintje verstand van [helemaal
niet]! De greige [grijsachtig
beige] grège [ruwe
zijde] moest nog bewerkt worden.
Hij betaalde met greenbacks [Amerikaanse
dollars, Amerikaansedollarbiljetten - Amerikaanse dollarbiljetten].
2.
Voor de x-, de y- en de z-coördinaten worden de x-, de y- en de z-as
gebruikt. Verwar dit vooral niet met X- en Y-chromosomen. Je hebt de
lange of gestipte ij en de korte ei. Een 'heitje voor een karweitje'
schrijf je niet met ij's, zelfs niet met één ij'tje. 'Jazz' schrijf
je met twee z's, z'en, z'jes. Zijn laatste boek is postuum
verschenen.
Advocaten-generaal zijn werkzaam bij de Hoge Raad of bij
een gerechtshof. FM staat bij radio's
voor frequentiemodulatie.
Dolle Mina [de
beweging] is een verzameling
dolle mina's. Bollejagen is staken. Hij
was de troubadour
van het Brabantse lied. Een Indischman
is langere tijd in het voormalige Nederlands-Indië geweest. Wat een
leuk haiku'tje [oe
– gedicht]!
Een hagada is een boek met liederen en het verhaal van de uittocht
uit Egypte, waaruit joden op sederavond [ook
seider, paasavond] voorlezen en
zingen. De halacha is een dogmatische stroming binnen het jodendom.
Een hafiz kent de Koran uit zijn hoofd.
3.
Wat hebben hafttijd en Sint-Jan met elkaar te maken? Alles:
een haft is een eendagsvlieg [rond
Sint-Jan].
De Guineeër uit Guinee wandelde door de
Guineese havenstad. Guttatie heeft met uitdruppelen en bladnerven te
maken, chelatie is binding van een metaal door een bepaalde
organische stof. Ze liep op gympies en droeg gimpjes (guimpe)
om haar nek. Een zelfbewuste jonge vrouw is een grrl.
Churchill, Stalin en Roosevelt werden de Big Three (de
Grote Drie) genoemd. Een guacharo
[gwah]
is een vetvogel en guacamole [gwaa
– goal]
is een puree van avocado. De guereza
[gee]
(het zijdeaapje)
zat op de gueridon [gee
– goal
– rond pronktafeltje].
Met guarani's
[gwaa – goal]
[PYG]
betaal je in Paraguay.
De guajakboom [gwaa-jahk
– goal]
levert pokhouthars tegen syfilis. De guaguanco
[gwaa-gwahn
– goal]
dans je op Cuba. Bij pochers zie je het grootdoen en het
grootspreken, bij patiënten het groothouden en bij ouders het
grootbrengen. Van grog in een grogglas word je groggy [dronken,
waggelend]. Acid jazz
(groovejazz)
is behoorlijk groovy en valt onder de groove [zich
voortdurend herhalend muziekthema].
4.
De halfdronken en half beschonken man strompelde voort. De toenmalige
hard klinkende hardrock verpestte ons gehoor. Waarom vermeldt je
leraar naast 'hardrock' 'hard edge' en 'hard feelings' (los
van de rest)? In het hardhouten
kozijn zat hardglas. Een hardwerkend ondernemer verdient niet altijd
veel. Mensen kunnen hard draven, paarden harddraven. Een guiro
[guu-wie-roo]
is een klein slaginstrument. De halvefinalisten speelden de halve
finale. De halfdichte deur stond half
open. Ze konden niet door één deur vanwege incompatibilité
d'humeur [onverenigbaarheid
van karakter]. Van mij kunnen
Groenaanhangers de groene amandelboom in, net als de
GroenLinksaanhangers! In West-Afrika is een griot een volksverteller,
een jali, een troubadour. Hij gebruikte nog grovere taal dan eerst.
Een zekere diamant wordt grootmogol of orlow genoemd. Een grote hans
[praalhans]
praalt met zijn rijkdom. Waar ligt Guantanamo Bay (niet
in wdb.)?
5.
Een cursus Guarani betaal je als regel met guarani's
[PYG,
Paraguay].
Het woord 'gummi-jas' [samenstelling]
heeft een andere oorsprong dan 'bijectie' [als
één woord ervaren]. Een
guinguette is een buitencafé, een uitspanning. Het Hoofdhaar [Haar]
van Berenice [sterrenbeeld]
viel wel op. Nu weet ik toch weer niet hoe je
'Häagen-Dazs'
[Amerikaans ijs,
niet in wdb.] schrijft … Een
gynaeceum is een vrouwenverblijf. Je moet haas eten, niet haasvreten
[bang zijn,
soldaten]! De her(i)heri
[ih,
ie]
is een Surinaams eenpansgerecht. Het Halt-bureau
wil dat jonge, kleine boefjes halt houden met hun misdragingen. De
hertenjagers riepen 'hallali' [jagersroep]
en aten halloumi (kaas
van Cyprus). Hannes was aan het
hannesen en droeg wammesen [wambuis,
mansbovenkledingstuk]. Haoma is
uit een plant geperste roesdrank.
6. De
hapkido is een Koreaanse gevechtssport. Lekker eieren eten, dat is
het hele kerseneten. Harakiri is seppuku (duidelijk?
– rituele zelfmoord, zelfdoding).
In de Noord-Afrikaanse keuken is harira een gebonden soep en harissa
een pittige saus. Bestaat er ook een diploma haring kaken [ww.,
wel: het haringkaken, znw.]?
Komt in Harry Mulisch' De aanslag een hatchback [znw.
vijfdeurs, vijfdeurs auto] voor?
Wat hebben hasjiesj en hashtag (#)
in verband met hartjesdag [vroeger,
losbandig vermaak, eerste maandag na 15 augustus, Haarlem en
Amsterdam] met elkaar te maken?
Antwoord: niets. Een pita(broodje)
is een shoarmabroodje. In Thailand
betaal je met bahts ['baats'
– THB],
in Laos met de kip
(nee, niet die!
– LAK)
en in Albanië met
leks [ALL].
Een haik is een overkleed van vrouwen, een kaïk een klein open
vaartuig. Sommige homofiele Hagenaars (Hagenezen)
spreken Hagois, anderen onder die hagenaars [homo's]
Plathaags. Hacendero's bezitten een haciënda [alleenliggend
landgoed]. Alleen door de hack
[computerkraak]
hadden ze al die e-mailadressen en naw-gegevens
[naam,
adres,
woonplaats].
Dat Tsjechische en bij dictees vermaledijde diakritische teken
[haček, v] is V-vormig.
7.
Half begrijpend keek hij naar de kennelijk door iedereen halfbegrepen
formules op het bord. Half dicht is trouwens halfgesloten. De PTT
[Posterijen,
Telegrafie,
Telefonie] kon overigens een abonnee halfsluiten [alleen
inkomende gesprekken]. De juiste volgorde is: nieuwemaan (GB
ook: nieuwe maan), eerste
kwartier (e.k.),
halvemaan (GB ook:
halve maan), laatste kwartier
(l.k.)
en vollemaan (GB
ook: volle maan). De verhalmade
[halmaën, halma
spelen] tijd was niet meer in te
halen. Bij arbeidscontracten neemt men het met de spelling niet
altijd zo nauw: sommigen hebben een halftime contract, anderen
een halftimecontract. Halsoverkop, halje travalje en
haastje-repje werd het feest bruusk beëindigd wegens het
instortingsgevaar. Een eeuw geleden al gaf men er geen halvecent
(ook: halve cent)
voor. Hij had handenvol geld, hij liep met een hand vol oude munten;
ook ik kreeg er een handjevol van. Hoofdschuddend begon hij
[handenschuddend, GB] met handen
schudden. De hamburgerziekte is het hemolytisch uremisch syndroom.
Een handycam is een gemakkelijk te bedienen videocamera.
8.
De handen wrijven (handenwrijven
– zich verkneukelen) doe je al
handenwrijvend. Ik heb nog leren handmelken. Op de hand-out stond
hands up, en toen trok hij zijn browning (of
was het een stengun dan wel een uzi?).
Hangop eet je, een hang-up stel je aan de orde om op te lossen. Wij
leveren hard- en softporno [onschuldig
erotisch], hard- [zeer
ver gaand] en softcore [bnw., van
onschuldige erotica, geen details!]. Meestal zullen
hardejantjes [zoete
winteraardappelen] niet
hard-boiled [lett.:
hardgekookt] zijn. Bij een
herdoop word je gehansd [hanzen,
henzen]. Op hardcourt tennis je,
hardcore is zeer ver gaan (niet:
vergaand, vergankelijk). De hard
edge is een schilderstijl, die de hanzeaten [Hanze]
nog niet kenden. Van Dale heeft het over hardemuntpolitiek [harde munt] [munt
met internationaal een stabiele waarde].
Hoezo (hoe dat
zo)? Het Heilig sacrament
is het sacrament des altaars (VD
ook: Heilig
sacrament des altaars). Dit kun
je niet sadducees [sadduceeën,
sadduceeërs] noemen, wel
farizees [farizeeën,
farizeeërs]. Sanskriet is
Oudindisch. Het satsuma [oe
– geglazuurd Japans aardewerk]
is genoemd naar een Japanse provincie op Kyushu. Bij het woord
'sardonisch' moet ik bijna altijd denken aan een Sardische lach
[sardonische
lach].
9.
Satyriasis [donjuanisme]
en nymfomanie [onverzadigbare
geslachtsdrift bij vrouwen]
passen goed bij elkaar. Het sauve-qui-peut [een
algemene ordeloze vlucht] werd
verordonneerd. Het schellinkje, synoniem engelenbak, is de laagste
rang in een schouwburg. Schistosomiasis is een vervelende wormziekte.
Fielten zijn schoeljeachtig. Breng de schrobzaag [stootzaag]
en het schroei-ijzer [brandijzer]
mee. Multiple sclerose
wordt afgekort tot MS. Ze gebruikte bij
haar seances een grammofoonplaat. Die twee semi-intellectuelen
speelden de semifinale [demi-finale].
Het zerotolerancebeleid [nultolerantiebeleid] [zero tolerance, nultolerantie] bevalt de seropositieven [besmet
met het aidsvirus] maar niets. De
sextantmetingen van gisteren berustten mede op de Sextant
[sterrenbeeld].
De shabby (sjofel)
geklede man bestuurde de shovel [graafwerktuig].
Granaatvuur kan een shellshock [algemene
zenuwaandoening] veroorzaken.
'Showbizz' is een verkorte schrijfwijze van 'showbusiness'. In
sjamberloek [kamerjas]
pakte hij de sjalotten [kleine,
enigszins langwerpige uitjes]
aan. De jofele vent was sjofel [armoedig]
gekleed. Je hebt de sjia-islam en de soenna-islam. In de slecht
verlichte zaal werden de slechtnieuwsgesprekken [slecht nieuws] met die doortrapte
Slavonische slechteriken gehouden.
10.
De slidingscalesystematiek is gebaseerd op de sliding scale
[glijdende
(loon)schaal].
De slokop dronk de slivovitsjes als limonade. Het helminthagogum is
een wormafdrijvend middel. De haute volée valt meestal samen met de
upper ten. Dat havannasigaren uit Havana
kwamen, weten we nu wel. Hechsjers (hechsjeirem)
zijn koosjerverklaringen. Vanuit de helicoptère (niet
meer in VD, helikopter) heb je
letterlijk een helicopterview (helikopterblik,
evt. helikopterview). Zonneschijn
na een donderbui: dat is van de hei in de fij gaan [van
het ene uiterste naar
het andere]. Wanneer eet men
hijlikmakers [koek
bij bruiloft – ook: heiligmaker]?
Geef mij maar een lekker hempje-licht-op
[mixdrank van
witte curaçao, citroenlikeur en persico].
