3618 Dictee zaterdag 11-05-2024 (1) – dictee Oefendictee mei 2024 (1), tevens Dictee van de Dag 1162 √

Dictee – dictees [3618]

3618 Dictee zaterdag 11-05-2024 (1) – dictee Oefendictee mei 2024 (1), tevens Dictee van de Dag 1162

Oefendictee mei 2024 (1)

1. Ik heb het stik koud [VD?, geen positieve eigenschap, wel: stikgezellig, stikgrappig, stikleuk, stikvriendelijk – maar wel: stikjaloers, stikkapot en stikdood], en was stikbenauwd in het stikdonker: ik kon mijn stikkenzak niet meer vinden … Blijft een lastig woord: stoepier [pjee]. De wittevlagdrager kreeg een sûreté de corps (vrijgeleide). Taciti, soli, sanza compagnia, dat is: zwijgend, eenzaam, zonder geleide. Een MAC‑adres betreft media access control. De/het tali rami is touw van de rameevezel. Hij las voor uit zijn talmoedje. Een maître‑chanteur is geen meesterzanger of meester‑zanger, maar een beroepsafperser. Tegemoet treden is deftiger dan tegemoetlopen [GB]. Met een goed tegoed heeft hij zich goed tegoed gedaan. Een QSO is een quasi‑stellar object, een quasar. In de coronatijd waren we een QR‑samenleving. Parijs is wel een mis waard: Paris vaut bien une messe. Rome en Parijs zijn niet op 1 (één) dag gebouwd.

2. Prinses Irene zou gezegd kunnen hebben: “Je kunt beter een missie pikke(n) dan een pikkie misse(n). De cité universitaire is een complex van gebouwen in het 14e arrondissement van Parijs. Crème chiboust is banketbakkersroom gemengd met stijfgeslagen eiwit. Parijs in het Nederlands voor Paris is een exoniem. Een endoniem in het Nederlands is bijv. Genova voor Genua. De hel van het Noorden is bekend van de klassieker Parijs‑Roubaix. Het Junioproer was het arbeidersoproer in Parijs van 23 tot 26 juni 1848. Een bende van kardoes is een verschrikkelijke rommel. Parijs is de koningin der steden. Salpêtrière: groot oud gebouw in Parijs, gebruikt als vrouwengast- en ziekenhuis. De septembrisade is de verzamelnaam voor de moordpartij op gevangenen te Parijs in september 1792. Sorbonne: universiteit Parijs.

3. Zij zit in een businessclubje en is altijd heel busy [druk bezig, niet in wdb.]. Met *paris* (VD): monsieur de Paris (de beul), paris(kruid – eenbes), parisappel (twistappel – erisappel, tweedrachtsappel), Parisch marmer (van eiland Paros), parisianisme [Parijse idioom], parisien [korte driekante stootdegen], Parisienne(inwoner m/v), parisiennelepel (meloenlepel), pommes parisiennes [gebakken krielaardappelen], queue de Paris [tournure, kussentje om de lendenen], le tout Paris (net als: le tout Amsterdam, etc.), bcbg (bon chic, bon genre), kupari’s(!) (teek, figuurlijk: parasiet, profiteur), GB nog: parisoordeel. DVT is het economyclasssyndroom, diepveneuze trombose, toeristenklassensyndroom, touristclasssyndroom, vliegtuigtrombose of reistrombose. Een ander woord voor transalpien is trans-Alpijns (vgl. cisalpien en cis-Alpijns). Een tricorne is een driekantige hoed of steek. Een zwilk: trielje (glanslinnen) of tafelzeil.

4. Een triem is (regionaal) de sport van een stoel e.d. Een troubleshooter helpt getroebleerden uit de trubbels. Een tso’er volgt in BE het technisch secundair onderwijs en bezoekt in NL de tussenschoolse opvang (vgl. nso – na-). Van ve‑tsin, glutamaat of ajinomoto krijg je het Chineesrestaurantsyndroom. Bij een akte van cessie (boedelafstand) vindt een overdracht van cedent naar cessionaris plaats. Als afkorting van plaatsvervangend (vicariërend) kun je plv. gebruiken. Victus et amictus staat voor eten en kleren. Het viet vo dao, dat zijn de gezamenlijke Vietnamese vechtsporten en de filosofie daarachter. Een vis‑à‑visgesprek vindt vis‑à‑vis plaats, een face‑to‑facegesprek face to face. Bij het vogelvrij verklaren wordt iets of iemand vogelvrij verklaard als vogelvrijverklaarde door een vogelvrijverklaring.

5. Wat is het verschil tussen een voscurus [letterwoord, Vrouwen Oriënteren zich op de Samenleving] en een vos‑cursus [initiaalwoord, SR: voortgezet onderwijs voor senioren]? Een oudkatholiek is praktiserend, een oud‑katholiek niet! Poesiealbum of poëziealbum? Allebei, alle twee! Het jakobakannetje is genoemd naar Jacoba van Beieren. Koos en Kobus zijn naar Jakobus genoemd. Een wedge dient bij golf voor hoge slagen. Hij zou weeromkomen [enige ww. aaneen!] voor het weerom geven van de geleende spullen. Spleen, weltschmerz, taedium vitae, wereldsmart. Het WVV is het Wereldvakverbond, het IVVV het Internationaal Verbond van Vrije Vakverenigingen. Die splitsecondbelevenis zal ik niet gauw vergeten. Je kunt hem wijsmaken dat paardenstront vijgen zijn: hij is uiterst goed/lichtgelovig.

6. Die wildengroep bestaat uit wildemannen. Buzzen, buzde, gebuzd, quizzen, quizde, gequizd. Een buzzer is een pager, een pieper. Een wokarm is een RSI‑achtige aandoening. Hij runt een wollenstoffenfabriek (maakt die wollegoed?). Bush- of woodcraft is een survival in oerwouden, grote bossen of meer in het algemeen de wildernis. De Woodbrookers zijn in 1992 door fusie verdwenen. Debunking is het doorprikken van (overschatte) reputaties, opvattingen, theorieën. Everything you always wanted to know about Apeldoorn, Brabant, seks, yoghurt (but were afraid to ask). Een cuft is een kubieke voet (cubic foot, cubic feet – afkorting: f, ft). Een Latijns zeil is een latijnzeil. Je moet ver teruggaan om de Latijnse school tegen te komen. Vroeger speelden we vaak zakdoekje leggen (doekje‑achter) en boompje verwisselen. Het is de zeepzieder die zeep ziedt.

7. Denk bij mazda/eïsme aan Mazda, de Alwijze, en bij zoroastrisme aan Zoroaster oftewel Zarathoestra (NL), Perzië. Hij was zo zat als een zwitser en droeg een baard als een Zwitser. In NL kennen we de ZW, de Ziektewet, maar ook de uitdrukking: in de ziektewet lopen. De ziganologie bestudeert ook de tziganen (zigeunermuzikanten). MO is de ISO‑landcode van Macau. Bij de radiogolven onderscheiden we MF (medium frequency), HF (high frequency), VHF (very high frequency) en UHF (ultra high frequency). AM = amplitudemodulatie (middengolf) en FM frequentiemodulatie (ultrakorte golf). Met KG wordt de korte golf [radio] aangeduid, met LG de lange golf [radio]. Wat houdt het zogenaamde golf‑deeltjedualisme in? Een gvb is een golfvaardigheidsbewijs. De kondratieffgolf kennen we uit de economie (50 jaar).

8. Narris(j)kat is Bargoense, Jiddisje/Jiddische onzin. Dyslexie is lees/woordblindheid, vgl. dyslectisch. Ook schrijver P.A. de Génestet komt in VD voor. De blauwe knoop (het blauwe knoopje, duivelsbeet) is ook een weideplantje. Je kunt (lid, ridder) van de blauwe knoop (NB Niet van het Groene, Wit-Gele, Rode, Witte of Oranje Kruis, weer wel van het Blauwe Kruis …), geheelonthouder, zijn. Zou het allemaal nog goed komen? Te(n) uwent is a costi. Met bisfenol A kun je polycarbonaten maken. Concanavaline A is een bepaald planteneiwit dat suikergroepen bindt. Een ontvangdag is ajour of à jour. Die twee mannen zijn pik à pik (BE). Hij is een meester in het creëren van arousal (seksuele prikkeling). Een mooi woord voor vaarwel, adieu is: ayó. Met axé wordt een Braziliaanse muziekstijl aangeduid.

 

 

3617 Dictee vrijdag 03-05-2024 (1) – dictee Oefendictee april 2024 (4), tevens Dictee van de Dag 1161 √

Dictee – dictees [3617]

Oefendictee april 2024 (4)

Dictee van de Dag 1161

1. Het woord ‘pausinnen’ is een contradictio in terminis (feitelijk geen mv.). Die yuppie at een pie [paai] [pasteitje]. Met OSAS wordt het obstructieveslaapapneusyndroom of slaapapneu aangeduid. Een pietje-ongeduld hoeft niet altijd een janongeluk te zijn. Dat pijpje-lak [plant] is niet een kleine pijp lak [lak]. Het meisje waarop/op wie je verliefd bent geworden – allebei goed, ‘op wie’ is beleefder en formeler. H₂O’erig is gewoon waterig. PFAS (GB: kleine letters denkbaar in toelichting – VD: kleine letters) staat voor poly- en perfluoralkylstoffen. Dat
belle-époquekostuum staat haar goed. Slechts 2 items in deze context met trema: preëmptief [preventief] en preëminent [boven andere(n) voortreffelijk]! Primi [enk.: primus] inter pares (pip’s) kunnen ook best eigen pips (persoonlijke internetpagina’s) hebben. Dat prisoner’s dilemmageval is eigenlijk best curieus. Dat
private-eyeverhaal is best interessant. Hij is pro-Engels en was aanwezig bij een anti-EU-betoging. ‘Proëmium’ (voorrede, inleiding, voorwerk) is het enige woord ‘proe*’ met een trema. Staat het anti-inbraakalarm wel aan?

2. Hij is antikatholiek. Hun opvattingen zijn promiscue. De Botswaanse munteenheid is de pula (BWP). Een fidus Achates (trouw (met)gezel – pylades) zal niet snel fides Punica (Punica fides, punische of Carthaagse trouw) plegen (verraad). Met pyri* (VD): pyridine, pyridoxine, pyridyl(azonaftol – PAN), pyriet* en pyrimidine(base). Je schrijft ‘authentiek’ toch wel goed? Het Spaanse ‘qué’ is ons ‘hè’. Verwar niet: taffia = soort rum (uit suikerriet), ratafia (een likeur) en raffia (zeker vezels). Een
rechts-extremist is extreemrechts. Rechtop staan, dat doe je rechtopstaand. Het ka’i òrgel [draaiorgel] stond bij de trùk’i pan [foodtruck] naast de snèkbar, ergens in de Nederlandse Antillen. Het meervoud van ksar [versterkt woestijndorp Berbers] is ksour. Met piro* alleen: [VD] piron = piroen (pijler of zuil), piroplasma (parasiet bij dieren), piroplasmose (bloedarmoede dieren = babesiosis), pirosjki (Russische pastei) en pirouette(ren).

3. Verder dus alles met pyro*! Helikopter (maar: helicopterview), gyrokopter en octokopter, maar: quadcopter! Denk ook aan ornithopter. Wie een schimmel- of kalknagel heeft, lijdt aan onychomycose. Een erigeron is een fijnstraal. Wat is dat een fifibanaan [zeer klein], zeg. Woorden die in GB met dé beginnen: débouché, dégénéré (+ ‘afgeleiden’), déjà-vu (+ samenstellingen en afgeleiden), délégué (+ afgeleiden) en dépositaire. R.P. staat voor Reverende/us Pater – eerwaarde vader, r.p. voor réponse payée (antwoord betaald, b.v. bij telegram). Muziek met -and-: rhythm-and-blues en
country-and-western (rest: ‘n). GB met ré: référé, réussite (maar reüsseren) en r.s.v.p. = répondez s'il vous plaît, réponse s'il vous plaît. Niet a.u.b.’en * s.v.p. Gebiedende wijs van *: a.u.b.!

4. VD heeft dépit, GB depit (accent niet nodig – TH). Ook het ‘omgekeerde’ komt voor: denk aan cecemel (VD) en cécémel (GB) [betekenis: een chocoladedrank – gelieerd aan de merknaam = volgens NTI]. GB, met aé: niks, met bé: bébé, met cé: de al genoemde cécémel en cérémonie protocolaire, met dé: zie eerder, met eé: niks, met fé: niks, met gé: niks, met hé: hé, met ié: niks, met jé: niks, met ké: niks, met lé: niks, met mé: mémé [ANW: oma], ménage à trois/quatre en ménière (ziekte van M), met né: niks, met oé: niks, met pé: niks, met qé: niks, met ré: zie eerder, met sé: sédula, séjour, sérieux, met té: niks, met ué: niks, met vé: vélocipède, met wé: niks, met xé: niks, met yé: niks en met zé: niks. Met ?é* krijg je ze trouwens allemaal! Ik kreeg daarbij ook nog ‘één’ cadeau! Gezocht op *’n*: drum-‘n-bass, jump-‘n-jive, rock-‘n-roll, m’n, ‘n, op z’n (jan)boerenfluitjes, op z’n elfendertigst, recht voor z’n raap, z’n en zo’n. Met *op zijn*: erbovenop zijn, op zijn (jan)boerenfluitjes en op zijn elfendertigst. Met *voor zijn*: niets. Met *in zijn*: erin zijn, met *van mijn*: van mijnentwege, met *van zijn*: van zijnentwege, van zijn positieven zijn

5. Met *-and-*: alive-and-kicking,
bed-and-breakfastformule (maar: bed and breakfast! – GB/VD ook: B&B), cash-and-carry, click-and-collect,
country-and-western, doom-and-gloomverhaal (VD: doom en gloom), do’s-and-don’ts, drag-and-drop, fish-and-chips,
hit-and-runadvisering (hit-and-run alleen VD),
kick-and-rush, kiss-and-gostrook, kiss-and-ride,
law-and-orderbeleid, look-and-feel, meet-and-greet, naming-and-shaming, park-and-ride, pay-and-gokaart, plug-and-play, sale-and-leaseback, shock-and-awe,
touch-and-feelfactor, track-and-tracecode, trial-and-error, ups-and-downs (GB, VD ook: ups en downs).

6. Ook de Turkse Rivièra heeft een rivièraklimaat. Schrijf goed: rijijzer, zijingang, tosti-ijzer, kopiist
(mini-instructie), vanille-ijs (beijveren), college-uitstap (geuit) en gummi-jas (bijectie). Die sans-papiers [illegale vreemdeling] is heel goed in het papier-macheeën [VD] met papier-maché [papierdeeg]; trouwens ook met papier collé [VD] [collage op ondergrond gelijmd]. Een jerichoroos is een roos van Jericho. De breedgeschouderde monnik was ruig gepijd. A sadder and wiser man is door schade en schande duidelijk sadder-and/but-wiser geworden. Hij werd verteerd door saeva indignatio: woedende verontwaardiging. Penny wise, pound foolish: zuinig in kleine en verkwistend in grote zaken, op een verkeerde manier. De sancerres is een witte loirewijn. In Manilla vind je vast geen sawoe-manila’s (sapotillebomen). Een Sardijn komt van Sardinië. Voor mij één sauternes, graag!

7. En voor haar: één sancerres, s’il vous plaît [s.v.p.]. Bij het snookeren hebben ze ballennetjes of balzakken. Is dat hetzelfde als epididymides? Nee, dat zijn bijballen! Echte balzakken zijn scrotums! Als je scheel kijkt, denkt men wellicht dat je scheelziet van de honger. Esthetica is schoonheidsleer, schöngeisterei. Die (Schotse) Hooglander, een berg-Schot was houder van meerdere Schotse hooglanders (als je die kruist met een heckrund, krijg je een ecolander). Zwitserduits is Zwitsers-Duits of Schwyzerdütsch. Een colon is (ook) een dubbel(e)punt, een semicolon een puntkomma. Een dubbelspoor (VD) mag je ook ‘dubbel spoor’ (GB) noemen. Een showbink is een showlijder, wie een show leidt, is een showleider … Een Siënese/Siënees komt uit Siena. Koning Victor Emanuel (1820-1878) had de bijnaam il re galantuomo [koning-gentleman]. Het was een kwestie van: rien appris ni rien oublié: niets geleerd en niets vergeten. Een sobstory is een tranentrekker (tearjerker).

8. Er werd r&b, arrenbie, rhythm-and-blues, maar ook soca, soul en calypso, ten gehore gebracht. Bij tinnitus is er sprake van oorsuizen en fantoomgeluiden. Een son et lumière is een klank-en-lichtspel. Sous-vide [van voedsel langzaam gegaard in een vacuümverpakking en daarna snel gekoeld] en sous-entendu [bedekte, bij het gezegde inbegrepen maar niet met zoveel woorden uitgedrukte bedoeling: rest aaneen. Spagnolet is een stof, een spanjolet of espagnolet een draairoede. Wist je dat een wist-je-datje een weetje of wetenswaardigheid is? Wat is juist:
all-invakantie, all-inclusive vakantie, all-inclusivevakantie of allesinclusiefvakantie? Alle vier! Het meervoud van spondeus is spondei. Die afkorting ken je: s.t.e.h. = salvis titulis et honoribus, behoudens titels en eer. Een stereotype is (ook) een stereotiep beeld. Het SDI is het Strategic Defense Initiative [VS, 1983].

 

 

3616 Dictee donderdag 02-05-2024 (1) – dictee Over wie zou dit gaan? √

Dictee – dictees [3616]

Eerder was dat al 2492. Leuk, nogmaals geplaatst!

Over wie zou dit gaan?

Betreft: Dictee Zutphen 2013 (auteur: A.L. Snijders, pseudoniem van P.C. Muller)

Boek: Slibreeks, nummer 148, titel ‘26 ZKV’ (zeer korte verhalen).

Hieruit p. 39-41 (verhaal 13)

Aanhalingstekens

1. Omdat Lionsclub Zutphen-Kattenhaven mij heeft uitgenodigd het vijfde Groot Zutphens Dictee voor te lezen, denk ik na over mijn handicap, ik kan niet goed spellen. Toen ik het woord accessoires voor het eerst las, bedacht ik een ezelsbruggetje voor de dubbele c en de dubbele s. Maar het lukte me niet dat ezelsbruggetje te onthouden. Daarom heb ik nooit vrijwillig meegedaan met dictees, ik kon de wedstrijd toch niet winnen. Toen ik een jaar of veertig was las ik in de krant dat kinderen die van nature linkshandig zijn allerlei kwalen kunnen krijgen als ze op school tot rechtshandigheid gedwongen worden. Ze moeten bij links of rechts altijd blijven nadenken, ze blijven lang in bed plassen, en de kans op dyslexie is groter dan normaal. Ik vroeg het aan mijn moeder. Zij herinnerde zich dat ik inderdaad als kleuter linkshandig was en in de eerste klas van de lagere school gecorrigeerd werd. Ik was dus waarschijnlijk de eerste dyslecticus die het Groot Zutphens Dictee voorlas.

2. Wat me het meest trof was de mededeling van de jury dat de Nederlandse Taalunie het dictee had goedgekeurd. Deze mededeling had duidelijk gewicht. Ze werd meermalen herhaald. daarbij kwam nog een andere maatregel die mijn aandacht trok, er waren twee prijscategorieën. Een voor de bewoners van Zutphen en omstreken, en een voor de buitenstaanders. Op de voorste rij zat een man die zich erg op zijn gemak voelde. Hij maakte grapjes over de autoriteit van de Taalunie en bleek ook anderszins goed ingevoerd te zijn. Zelf vond ik het dictee erg moeilijk, ik was blij dat ik niet in de zaal zat maar achter het (de) katheder stond, wat mij ontegenzeggelijk enige autoriteit schonk. De zesenvijftig deelnemers maakten samen 1131 fouten, de Zutphense winnares maakte er zes, de tweede prijs ging naar twee autochtone deelnemers met acht fouten, de derde prijs was voor iemand met tien fouten. De man op de eerste rij (uit Breskens, wat je noemt een buitenstaander) had één fout gemaakt, hij protesteerde, zijn fout was geen fout, de jury maakt een fout door deze fout een fout te noemen. De jury hield voet bij stuk en wees zoals voorzien naar het gezag van de Taalunie. Ik was verzeild geraakt in een onbekende wereld, ik begreep dat er een rondreizend dicteecircus bestaat, met fundamentalistische deelnemers die bereid zijn hun leven te geven voor een aanhalingsteken. ik genoot, maar hoop toch dat de AIVD via infiltratie in Breskens een burgeroorlog kan voorkomen.

Noot

Ik schreef correct: zoveel onderaardse gangen … Net als in ‘zoveel hoofden, zoveel zinnen’ en dus niet ‘zo veel’. Mijn nachtelijke mail aan de Taalunie werd de volgende ochtend al heel vroeg beantwoord met boetedoening … RL