3418 Dictee zaterdag 26-08-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1042) √

Dictee – dictees [3418]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee jan 2020 (2), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1042)

1. Daar heb je die dicteecrasher weer! Dit plompekunstwerk is dus Crassa Minerva gemaakt [plompe kunst]. Je schrijft ‘assaisonneren’ en ‘claxonneren’ [beide: oh], de woorden ‘shamponeren’ [shampooën] en ‘assoneren’ spreek je met ‘oo’ uit. Ik vond twee anomalieën, irregulariteiten: (c)rayoneren [met toch: oh]. Zou dat aan de Franse herkomst liggen? Wel raar dan, want in het Frans is het juist rayonner: rara. Oplossing: TH 3.5.1.4: na -eon, -ion, -jon, -yon wordt de n alleen verdubbeld als er een sjwa op volgt (‘mayonaiseregel’). Het is dus wel crayonnetje (tekenstift), maar crayoneren (nog vreemdtalig: crime passionnelle, questionnaire). Een creator creëert een creatuur. De verkeerde kreeg de credits. Heerlijk, zo’n crème-de-menthelikeurtje [crème de menthe]. Hij beschikt over een Stradivarius, een cremona, een Amati en (nog een) strad. Dat kledingstuk is van crêpe de Chine [geen chiné!]. Thee dronken ze uit bone china [bohn-tsjaaj-nuh].

2. Het mahjong speel je met een twaalfdozijntal [twaalf dozijn] stenen. Noteer het crescendoteken: … (<) en het decrescendoteken: … (>). Het creutzfeldt-jakobsyndroom (CJD) is de Creutzfeldt-Jakob Disease [D 2023] (en TBD = Tick-Born Disease?) In Saoedi-Arabië pleeg je eerder crimen laesae majestatis [majesteitsschennis, hoogverraad] dan in Nederland. Als vulmiddel voor die récamier [soort rustbank] gebruike men crin végétal [korte vezels van de dwergpalm]. De Grote Depressie, dat waren de crisisjaren [jaren 30 van de 20e eeuw]. Crocidoliet [k s] is blauw asbest. Crispr is clustered regularly interspaced short palindromic repeats (stukje DNA met korte, steeds dezelfde reeksen basen, meervoud: crispr’s). Wil je een croque hawaï (met ananas) of een croque-monsieur [NL: tosti]? Trump heeft nogal wat cronies [mv., politieke vrienden en zakenvrienden die een leider door dik en dun steunen]. Prachtig, die cross [diagonaal] geslagen backhand! Een cruiser [cruiseschip] is nu eenmaal geen kruiser [zeker oorlogsschip]. Ctsv stond voor College Toezicht Sociale Verzekeringen. Wat ziet hij toch in dat cuckolden [vreemdgaan met toestemming en/of aanwezigheid partner]? Een cujus pluris erat unguis, quam tu totus is iemand wiens pink meer waard is dan jouw hele persoon. Is er iets mooiers dan de Cullinan? Kulturhus/zen [K wegens begin zin] stammen uit Zweden.

3. Een guinguette is een buitencafé of uitspanning. Een Madonna della misericordia is een mantelmadonna. Zekere olienoten zijn curasausjes. Herten burlen, majorettes twirlen. Een CUV is een crossover utility vehicle (een SUV voor in de stad). Je hebt overigens ook
cross-overmuziek. De Cyber Monday valt na Black Friday. Kies maar: moquette tapijten of moquettetapijten. Waar is mijn dictionaire? Ik wil het woord ‘dijonnaise’ [zj] erin opzoeken. Met s. of sin. wordt sinistra aangeduid (met de linkerhand te spelen – d. of (mano) destra (m.d.) – rechterhand, ook m.d. = main droite tgov. m.g. = main gauche). Zij zweert bij montessorionderwijs [o.a. zelfwerkzaamheid]. De malaria tertiana (derdendaagse koorts) openbaarde zich op afgelopen zondag, woensdag en zaterdag. Daaraanvolgend is dav. (daaraan voorafgaand echter d.a.v. en daaropvolgend is dov.) en ‘opzichzelfstaand’ schrijf je aan elkaar. Het ligt niet hiero, het ligt daaro. Bij het dabben maak je dabs [beide: èh] (dansmove met o.a. neus en arm). Die website is da bomb [te gek]. Leer uit je hoofd: Daesh = al-Dawla al-Islamiya fi al-Iraq wa al-Sham [= IS, ook: ISIS]. Heeft hij nou hemera- [nachtblindheid] of nyctalopie [dagblindheid]? Schrijf je dat goed: het daghet in den of inden oosten [beginregel en titel middeleeuwse ballade]?

4. Hij is een eofilatelist [periode van voor de postzegels]. Dagobert Duck ging in de dagobertstoel met X-vormige poten zitten. Het woord ‘daisyrom’ komt van digital accessible information system. Dajakkers hebben Dayase gewoonten (en Bredaënaars dito Bredase en een dwaas dito dwaze). Een prefab dakopbouw is een prefabdakopbouw. Op roofrails [dakrail op auto] rijden geen treinen. De quasiloftuiging of -tuiting was een vorm van iemands damning with faint praise [veroordeling met geveinsde lof]. Dance is EDM, electronic dance music. Dandyeske dandy’s dandineren [dandy uithangen, mode volgen, niet zo ongunstig als fat], maar hebben zelden knokkel- of dandykoorts. Hij speelt in een dans-en-showorkest. Een darmbloeding is een enterorragie. Het darmstadtium heette vroeger ununnilium (Uun, 110, Ds). DBD is de disruptive behaviour disorder, een koepelbegrip voor ODD (oppositional defiant disorder) en CD (conduct disorder). Debarrasseren is de tafel afruimen. De mens is de beelddrager Gods.

5. Hij zou spoedig ad patres gaan [naar de vaderen, sterven]. Jazeker: afferent is toevoerend en efferent is afvoerend. Zij hebben geen tokkie- of alt-A- [door bank aan klant met slechte kredietwaardigheid, alt van alternative] maar een nul-op-de-meterhypotheek [voor energieneutrale woning]. Zekere opzwepende Braziliaanse dansmuziek heet batucada [oe]. Deze bobbekop [dikkop] was bobbed [kortgeknipt]. Zo’n bull’s eye score [binnenste roos van een dartbord] geeft veel zelfvertrouwen. Een cacique noemen wij ook een kazike [hoofd inheems volk]. Een lysimeter [waterbalans ervan] heb je bij planten nodig. Een micromillimeter [één miljoenste millimeter, 10^-9 meter] is wel erg klein. Het is altijd: *onist, *onnist komt niet voor (alleen in: hij vonnist). Hij gaat een conclavengeschiedenisboek schrijven [conclaaf is frequenter dan conclave --- > n/s]. Kotomisi is (ook) een creoolse vrouwendracht. Dégras is afvalvet en délai is uitstel. Een djimat is een amulet. Hij lag een tijdlang in het water, wel een uur lang. Die millésimé [champagne van druiven van één oogstjaar] kwam van een goed millésime [(wijn)jaar]. De orthoëpie of orthofonie is de leer van de juiste uitspraak. Die pappert (zuiplap) is ook nog een ossaart (kwelgeest), maar hij keek wel lelijk op zijn kokkerd [grote neus], toen hij afgedroogd [afranselen] werd. Schijf jij onderzoeken = recognosceren goed?

6. Dat religieuzeclubje [+ n/s] kon best hartelijk lachen. Heel vroeger kon je op fasching [carnaval] met een farthing [vroegere kleinste Britse koperen munt = 1/4 penny] betalen. Een Savooiaard komt uit Savoie [2023]. Een rijks-hbs was een rijkshogereburgerschool, de staatsversie van een gemiddelde hogere burgerschool (GB). Rooms-katholiek: de Heilige reserve is de heilige hostie die in het tabernakel [kluis op sacramentsaltaar] bewaard wordt. Het is zijn idee-fixenopvatting [GB], dat iedereen het meervoud ‘idées reçues’ [gangbare, heersende opvatting] goed zou schrijven. Zie je de ezelsbrug: scala caeli [jakobsladder, trap naar de hemel] en Rorate coeli desuper [Dauwt, hemelen uit den hoge]? Lekker, die hoogtezonnenstraling. We hebben nu een hre-ketel [hoog rendement energie]. Jeu-de-boult hij? Ja, hij speelt jeu de boules. Zo gaat dat: kaffiya (2 x a → e, + h:) keffiyeh (e → u, -f, + y en eind-e → a:) kufiyyah. De menage [huishouding] naast de manege [rijschool] bleek een ménage à trois [samenleving van drie personen] te zijn: een ménagère [huishoudster] bestierde die menagerie [beestenspel]; het was er inderdaad een beestenboel. De newage-cd [gevoel i.p.v. rationalisme – new age] was aan de newwavelegende [new wave = zekere muziek] gewijd.

7. Polypeus is poliepachtig [zeker gezwel, goedaardig]. Hij reed over de pontbrug [= pontklep]. Het poshte [luxueus] interieur vonden we sinds 2018 in Amsterdam (en in VD). De Nederlandse had een postcoïtumdepressie [NL], haar Latijnse partner [oorspronkelijk: bewoner van Latium] een post-coitumdepressie [Latijn]. De preëmptieve [preventief] en preëminente [boven andere(n) voortreffelijk – enige twee met preë-] maatregelen ten spijt: de pre-eclampsie [zwangerschapsvergiftiging] was echt niet te stoppen. Zij behoort niet tot de promiscuesten [met volledig vrij seksueel verkeer]. Het pyrronisme [twijfelen aan alles] [naar: Pyrrho] haalde een pyrrusoverwinning [naar: Purrhus – veel verliezen, als bij een nederlaag]. De BMI is de body mass index. Wat is het verband tussen ‘licet’ [het is geoorloofd], ‘n.l.’ [non licet, niet toegestaan] en ‘scilicet’ [sc., te weten, namelijk]? Hij bewondert de schilder Van Gogh zeer. O, bedoel je Vincent van Gogh, die van dat oor? Het Ave of Ave Maria is de naam van een gebed (het Weesgegroet); het wordt ook wel engelse(!) groet of engelse groetenis genoemd (afkorting: A.M. = naam gebed – voor ‘keer bidden’ schrijf je ave maria). Vanavond drinken we silvaner [witte wijn uit de Elzas, ook: wijnstok]. DNA is, zoals bekend, deoxyribonucleic acid (GB, VD)

8. Een voorbeeld van dataprocessing is EDP: electronic data processing. En DNZ is desoxyribonucleïnezuur. Kan VD het verschil uitleggen? Dubbelgebeide = dubbel gebeide [bessen] jenever [dubbele jenever], ook: jonge dubbele graanjenever. Dat was toch die eclogendichter [herdersdicht]? Dit hof van Eden is maar een zwakke pendant van de Hof van Eden. Een (L)EV is een (light) electric vehicle. Een farceur is een farceverkoper [grappenmaker]. Van die gemilesimeerde [van datum voorzien] wijn kun je het millésime [wijnjaar] aflezen. De quizzer (kwisser) verklaarde: ik kan en ken niets van wielrennen. Wist je dat een kapoen(tje) in BE ook een deugniet is? Ik denk dat je naast ‘glitter en glamour’ het best kunt schrijven:
glitter-en-glamourshow [in GB immers: glitter-en-glamourdiscotheek]. Het gaat vast goed komen. Oekraïense artikelen betaal je met de grivna (ook: grivnya, hryvnia – 2023). Hij zit op de Hogeschool ’s-Hertogenbosch (de HsH).

 

3417 Dictee vrijdag 25-08-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1041) √

Dictee – dictees [3417]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee jan 2020 (1), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1041)

Oefendictee jan 2020 (1)

1. Een CABG is een coronary artery bypass grafting, een bypassoperatie. Jazeker: cacaorood is de kleurstof die de cacao bruin(!) kleurt. Caelum et terras miscere [k] is hemel en aarde bewegen. Een calamondin is een kalamansi, een zure citrusvrucht. Matthijs de Ligt speelt nu in het calcio, het Italiaanse voetbal. Ze leeft slechts bij de gratie van calmantia [kalmerende middelen, enkelvoud: calmans]. Een cami [k] is de gebedsruimte van een grote moskee. Zou cannabidiol, CBD, echt helpen tegen reuma? Voor kanteloep schrijven we nu ook cantaloupe. Cantuccini zijn biscotti di Prato [knapperige, tweemaal gebakken Toscaanse bitterzoete amandelkoekjes]. Kijk: de Kerstman met zijn capitis nives [sneeuwwit haar]. Deze man met vice anglais [homoseksualiteit] gebruikt vaak een capote anglaise [condoom]. Leg die captcha, die Turingtest (evt. t) eens uit (een captcha = completely automated public Turing test to tell computers and humans apart). Die captatio benevolentiae [poging van de spreker of schrijver om de lezer of de hoorder gunstig voor zich te stemmen], daar trappen wij mooi niet in! Een monnik draagt soms een capuce [monnikskap]. Zij is hardleers, een echte caractérielle [koppig, met rechtlijnige instelling].

2. Met cara worden chronische aspecifieke respiratorische aandoeningen bedoeld. Het is lastig als je aan carcinofobie [ziekelijke angst voor kanker] lijdt. Hoed je voor de carnale [vleselijke] lusten! Carnavalsschlagers zingen ze in Duitsland bij de fasching [carnaval]. Op *pathie: (stress)cardiomyopathie [spieren in de wand van het hart verdikt – met stress erbij: gebrokenhartsyndroom], sympathie, rinopathie [neusaandoening], etc. Op *mathie alleen chrestomathie [bloemlezing]. Op *thie verder nog: distichomythie (passage in een drama, waarin twee sprekers om beurten telkens een dubbel vers (distichon) zeggen) en hemistichomythie (idem, half vers). Ook: vele samenstellingen met smoothie [drankje], zoals avocadosmoothie. Een cavaco is een cavaquinho (muziekinstrument). Cave canem [pas op voor de hond]! In BE is het CBS het college van burgemeester en schepenen. De CCD is de colony collapse disorder (verdwijnziekte) bij bijen. De cdH is de (het) Centre Démocrate Humaniste [politieke partij]. Een andere naam voor chilipeper is jalapeño [ch]. België: ceci n’est pas un pays [toespeling op België]. Celotex is zeker dik karton. Het was 30 graden Celsius, in symbolen: ^oC.

3. De cem [s – Turks] is een alevitische gebedsdienst. Het CEN is het Comité Européen de Normalisation, het Europees Normalisatiecomité. Een miljoen = 10 tot de zesde, een miljard (1 x 6 + 3 = 9 nullen) tot de negende (-jard is steeds 1000, maal -joen). Dus (steeds met het aantal nullen erachter): biljard (2 x 6 + 3 = 15), centiljard (100 x 6 + 3 = 603), deciljard (10 x 6 + 3 = 63), miljard (1 x 6 + 3 = 9), miljoenmiljard (ontelbaar veel), milliljard (1000 x 6 + 3 = 6003), noniljard (9 x 6 + 3 = 57), octiljard (8 x 6 + 3 = 51), quadriljard (4 x 6 + 3 = 27), quintiljard (5 x 6 + 3 = 33), septiljard (7 x 6 + 3 = 45), sextiljard (6 x 6 + 3 = 39) en triljard (3 x 6 + 3 = 21). Voor de volledigheid: miljoen (1 x 6), biljoen (2 x 6 =12), triljoen (3 x 6 =18), quadriljoen (4 x 6 = 24), quintiljoen (5 x 6 = 30), sextiljoen (6 x 6 = 36), septiljoen (7 x 6 = 42), octiljoen (8 x 6 = 48), noniljoen (9 x 6 = 54), deciljoen (10 x 6 = 60), centiljoen (100 x 6 = 600), milliljoen (1000 x 6 = 6000) en ziljoen (fictief, zeer groot getal).

4. Een centistère is het honderdste deel van een kubieke meter (10 liter dus, reken maar na). Ken je het druivenras cepage? In BE was het Cepess het Centrum voor Politieke, Economische en Sociale Studies. Cepheus is een sterrenbeeld. Het CEPT is de Conférence Européenne des Administrations des Postes et des Télécommunications (Europees samenwerkingsverband van post- en telecommunicatieorganisaties). De cera is de continuous erythropoiesis receptor activator, een op epo [doping: erytropoëtine] lijkende soort van bloeddoping. De cerealiën waren ter ere van Ceres [ook: graangewassen, granen]. Een cva is een certificaat van aandeel (en een CVA een cerebrovasculair accident, een beroerte). C’est la vie: such is life [uitroep van berusting: het is nu eenmaal niet anders]. De CFA is de Communauté Financière Africaine, de Afrikaanse Financiële Gemeenschap. Chachumber is een zekere frisse salade.

5. CFC is chlorofluorocarbon (chloorfluorkoolwaterstof (cfk)). In
CFP-frank staat CFP voor Comptoirs Français du Pacifique-frank: de Franse Kassen van de Pacific-frank (munteenheid van
Frans-Polynesië, Nieuw-Caledonië en Wallis en Futuna). Ze zitten in een chambre séparée [aparte ruimte in sociëteit of restaurant]. De chappe [zijde] was op de chape [ondervloer] gevallen [uitspraak beide: sjahp]. Liever châteauneuf-du-pape [wijn] dan chateau migraine [schertsend: hoofdpijnwijn]. Een chertepartij is een charte-partie [ladingsbrief]. Dat beletsel komt als een Chinese muur op me over. Hoofd- en handenschuddend ging hij eropaf. Er zijn geen bnw. op *iesche. ‘t Is maar dat u het weet … Treffers op *iesche* overigens (selectie): diffusiescheiding, koffieschenker, situatieschets en drieschepig. Er zijn maar weinig bnw. op *isch(e), zoals: Belgisch en zefirisch [m.b.t. zefier]. Lustre (znw.) is: 1) een zekere stof voor zomerkleding, 2) bij juweliers de zachtroze(!) gloed in parels en 3) een soort metaalglazuur op keramiek. Het bnw. betekent: van lustre (1) gemaakt: een lustre jasje. Loutre is otter(bont): pelswerk, bontwerk, pelterij van otters. Zág, kaerel, loop eens deur [geaffecteerd]!

6. Let erop, dat je McDonald’s-maaltijd goed schrijft! Bien cuit is well done, goed doorbakken. De moeder had een 24 uurssluier, haar baby een 24 uursluier. Kun je nanochips [nee: ultrakleine chip] eten zoals nacho’s (nachochips)? Heb je die rufiyaa-aanbetaling al gedaan [munt Malediven, MVR]? Qua kredietwaardigheid hebben zij een
AAA-aanduiding (VD: triple A, Triple P – GB was Triple A, nu – 2023 – triple A!). In Nigeria bevordert de chrislam [NL:krihs-laam, BE:
krihs-lahm] de godsdiensttolerantie. Veel christenzielen roepen soms: christene zielen (ook: christenzielen). De Chirojongens en -meisjes gebruiken soms het monogram chi-rho. Een christuspeer (= goede christen, peer) smaakt lekker. Een chullo [tsjoe-joo] is een Peruaanse wollen muts met oorflappen. “Hou je bek” wordt gekuist tot: “Chut” [sjuut]. Cicutine is coniine [giftig alkaloïde uit scheerling of dollekervel]. Een cilium (mv. cilia) is een cilie (mv. ciliën), trilhaar. Een Cimmeriae [s] tenebrae is een Kimmerische duisternis. Hier heerst een C-klimaat.

7. Bij filatelisten zijn cinderella’s [geen officiële postzegel] niet in tel. Deze oorlogsfilm is vast geen cinéma vérité [film met niet-geregisseerde opnamen/s]. Kun je die collateral damage [nevenschade] als circumstantial evidence [juridisch: steunbewijs] gebruiken? Hij is echt een lux in tenebris, een licht in de duisternis. Zijn claim to fame [reden van beroemd zijn] was zijn eruditie [geleerdheid]. Handig, zo’n clamshell (klaptelefoon), als je bij het eten van clapshot [Schots bijgerecht] op de filmset naar een clapperboard [bij films: klapbord] kijkt. Een paar zaken met *rock*: classic rock (los – klassieke pop) en countryrock, crockpot(!) [zekere elektrische pan], latin rock [zekere combinatie], on the rocks [met ijsblokjes] en een
rock-’n-rollminister. Zeven-nul: clean sheet [geen tegendoelpunt]; goud, zilver en brons: clean sweep [alle prijzen naar zelfde land of team]! Blijk ik toch het syndroom van Bing-Horton (clusterhoofdpijn) te hebben … Ze stond langs de lijn met haar clutch (enveloptas) en zag hoe er uit de kluts [scrimmage met missen van de bal of verkeerd raken] gescoord werd. Coalite [koo-laajt] is een brandbare stof. Hij werd belaagd door cockteasers [iemand die een man opgeilt]. Hij is een echte
Cobra-collectioneur. Mij is het colloque singulier opgelegd [zwijgplicht over audiëntie]; ik was aan het hof.

8. Colocatie en collocatie (samen een locatie gebruiken – taalkunde, vaste verbinding als: (de) harde kern) moet je goed onderscheiden. Het devies van de Académie française is: à l’immortalité [aan de onsterfelijkheid]. ‘Comeshot’ mag je ook schrijven als ‘cumshot’ [opname zaadlozing in pornofilm]. Een commandiet participeert in een vennootschap en commandite [met stille vennoten, die alleen geld inbrengen]. Is een commis de cuisine [leerling-kok] een soort aide de cuisine [hulpkok]? Ja, dus. Bij miljardairs zou een clawback als afroming [zoals belastingheffing] niet ongewenst zijn. Gescheiden zijn a mensa et toro [separatio a toro et mensa, gescheiden van tafel en bed] is lastig bij communio bonorum [gemeenschap van goederen]. De kompel [mijnwerker, ook: koempel] werd aangemaand met een compel [juridisch: aanmaning]. Waarom simplificeren, als compliceren kan? Een compliment à crochet is een soort boemerang [compliment om er een terug te krijgen]. De compte-rendu [het financieel verslag] is goedgekeurd. Een computer is een bittenbak (ook; bytesbak?). Boven mijn muziek stond ‘con grazia’ (bevallig – en elders: ‘con moto’ – levendig – en ‘con precisione’ – muziek met nauwkeurige inachtneming van beweging, schakering en uitdrukking). Sambuca is Italiaanse anijslikeur. Een dicteeër laat zich voorstaan op zijn copia verborum [woordenschat, grote woordenkennis]. Ik ben even naar de
Côté-de-Jardin [fictieve vakantiebestemming: thuis].

 

3416 Dictee donderdag 24-08-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1040) √

Dictee – dictees [3416]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee dec 2019 (6), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1040)

Oefendictee dec 2019 (6)

1. De Wet Bibob behelst de bevordering van de integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur. Een bidelotje [loo] is een aapje (vormpje om een das op te strikken). Wat is de bidduur van een biduur? Vrome moslims kunnen een bidvlek, zebibah, op het voorhoofd hebben. Bieslook is snijprei. Een bietsster bietst. Bifurqueren is een bifurcatie [splitsing, vertakking] vormen. Bij big government [veel taken overheid met veel gemeenschapsgeld] horen hoge taksen [belasting]. Dat staat gedrukt tussen bijbelhaken [teksthaak – waar ook dit tussen staat]. De bijkerij is de bijenteelt of apicultuur. Moet ik naar bik- [stuurboord] of naar bakboord kijken? Vroeger werd er op 2 januari gebalanst [in winkels]. Een mukluk is een winterse indianenlaars. Het binnenste buiten keren, is iets binnenstebuiten keren. Er zijn daar zowel intra- als extradostjes [doo] (binnenwelfvlak, c.q. bovenvlak van boog of gewelf). De postdoc [gepromoveerd onderzoeker] maakte een voortreffelijke biodoc [biografische documentaire]. Het BIOS is het basic input/output system.

2. Tja, quadrupedalisme [op 4 poten lopen] is niet zo moeilijk, bipeed [tweevoetig, tweepotig] zijn wel. Een zoete blimbing is een carambola [zure besvrucht, stervrucht]. Het caecum is de blindedarm. Bling is blingbling [opzichtige versiering] en bij een geblingde jurk denk ik aan een gepimpte [optuigen, versieren] dito. Is een blintse een joodse blini? Ja, pannenkoek. De blitskikker speelde een blitzpartij (schaken) met zijn tegenstander. De abachi [houtsoort West-Afrika] wordt ten onrechte ook goudberken genoemd. Lesje natuurkunde: je hebt dubbelbolle (1), platbolle (2) en holbolle (3) lenzen. Die zijn allemaal in het midden het dikst: van 'holbol' zegt VD terecht dat (dus) de bolle zijde meer gekromd is dan de holle. Er zijn ook dubbelholle (4), platholle (5) en bolholle (6) lenzen: die zijn allemaal in het midden het dunst: bij de laatste is de kromming van de holle sterker dan die van de bolle. De wetenschappelijke termen zijn (1) biconvex, (2) planconvex, (3) concaafconvex, (4) biconcaaf, (5) planconcaaf en (6) convexconcaaf. VD heeft m.i. onterecht concaaf-convex en convex-concaaf (zouden verwisselbare begrippen zijn – en dat is niet zo). Maar dat doet geen recht aan het feit dat in 'concaaf-convex' convex (bol) overheerst en in 'convex-concaaf' concaaf (bol)! Zie: https://www.youtube.com/watch?v=TsPKP4zVpww – werkt in 2023 nog steeds! In een vervolgfilmpje komt ook nog de lenzenformule 1/f = 1/b + 1/v ter sprake: f (van focus, brandpunt) = brandpuntsafstand, v = voorwerpsafstand en b = beeldafstand. De vergroting is b/v.

3. Als je weet wat een bireem is [galei met twee rijen roeiers boven elkaar], weet je ook wat een trireem is. Zong die nozem toen echt over een bisamrat (en bizon = wild rund)? Een biseau is een schuin geslepen rand en bisette is boerenkant. Bij de Papoea's kennen ze de bisjpaal [bij zeker dodenritueel] en Arabieren dragen soms een bisht [veelal versierde traditionele Arabische overjas]. Maak het maar moeilijk: kreeftensoep is bisque de homard of bisque d'homard. Bissara is puree van gekweekte tuinbonen (Noord-Afrika). De bisschopsring is het teken van zijn (‘s bisschops - des) huwelijk met de Kerk (van Rome). Ik ben geen bitneuker [programmeur van complexe problemen]!

4. Let wel op het verschil tussen bivakring [met straalsgewijs enige paarden bij het bivakkeren] en bivakkering. Vervelend, die urethra- of blaashalssclerose. Blaasontsteking is cystitis [k] en een blaasspiegel is een cystoscoop [k]. Een blade [bleet] is een veerkrachtige (onder)beenprothese. Wil je blanc de blancs of dito de noirs [witte wijn]? De blanc-bec [melkmuil] nuttigde blanc-manger [zeker nagerecht]. Een blancet is een blanco accept, blanc-seign of blanket. Een hole-in-one [golf] bij een blind hole [niet te zien vanaf de afslag] is een wereldprestatie. De pocher(d) at yoghurt. Onder de blauwende lucht begon de boer te blouwen [boerenvuur maken, armen over de borst tegen het lijf slaan]. Een blauwkous is een savante. Het Blendwerk der Hölle is een helse zinsbegoocheling. De rode kaart bleek een blessing in disguise [meevaller die een tegenvaller leek te zijn] te zijn. Zij is een gekende [niet algemeen] blètster [blèten = huilen]. Vlees kan bleu chaud [rauw en lauw] of bleu froid [rauw en koud] zijn. Een happy end(ing) is blijeindend. Een blitzkrieg is een bliksemoorlog. Bij het blind varen moet je blindvaren op de instrumenten. Het taurobolium is de bloeddoop.

5. De beginnende cabaretier was bloedje-enthousiast. Geloof het of niet: een boap is een beestenontmoetings- en activiteitenplek. Het uurwerk van Flora is een bloemenhorloge. Hij liep weer te bloemkolen [malen, niet goed bij het hoofd zijn] en Tante Bloemkool [zonderling gekleed] keek toe. De blokjescode is de QR-code (quick response code). Het bloemenrijk, het rijk van Flora, is bloemrijk. Het blondientje, blondinetje, was een blondie van een typemiep (ook: typmiep). Hij liep in zijn hassebassie, zijn niksie. Bloteriken zijn bloterds. Om maar eens een zijstraat te noemen: blue monday [in januari: meest deprimerende dag van het jaar] en Black Friday [beurscrash]. Na de boer [hoorbare lozing van gassen uit de maag] volgt: burp, blurp of burps. De blush is rouge, de blusher is rouge in poedervorm. Blut und Boden [leus van de nationaalsocialistische binnenlandse propaganda en grondpolitiek, 1930] kwam ver na Blut und Eisen [1830, beginsel van machtspolitiek]. Begeistert is begeesterd. Op silvesteravond [oudejaarsavond] werkt een sylvester (stijlentrekker) meestal niet. De BNRO was de Belgische Nationale Radio-omroep. De afkorting BO staat ook wel voor bodyodour, lichaamsgeur.

6. De croesus [zeer rijk man] was zo rijk als Boaz [in Bijbelboek Ruth]. Met een bobbynet vangt men dieven(!), bobbinet is tuleachtig weefsel. Het was er botertje tot de boom (ook: boôm – onderlinge verstandhouding uitstekend). Hij zat erbij als een boeddha [onbeweeglijk in lotushouding]. Boeën is boe roepen (het boegeroep) door een boeroeper (GB). Boeghies is gerookt runderboegstuk. Is dat verhaal al geboekstaafd, te boek gesteld (door teboekstelling)? De Boekenweek wordt geopend met het boekenbal (en je krijgt dan een boekenweekgeschenk). Een boekhoudfout is meestal onbewust, boekhoudfraude bewust. Een boeksharing(!) is een bokking: dat heeft niets met (time)sharing te maken ... Bij de boerenbond verkopen ze boerenbont. Een Boeren- is geen Stadsfries en komt mogelijk uit Boerenkoolstronkeradeel. De boerentaal is de taal van de Boeren, het
Zuid-Afrikaans. Ach, hij is maar een boertje van buut'n [plattelander]. Hij moest een poenitetje [boetedronk – bij maaltijden als straf] drinken. Heerlijk, die boeuf-bourguignonfantasie [blokjes gesneden rundvlees, etc.]!

7. Een animae dimidium meae is een boezemvriend. Eindigt het boezemgebied [land dat water naar die boezem aflevert] bij het middenrif? En kun je daar een boezemwond [wond in de borst, ook: grievend leed] oplopen? Boing is boink [pats, boem, pats-boem]. Sportvissers hebben een boilie [met geurstof geprepareerd aasbolletje]. Hij leefde la vie de bohème [ongebonden, onconventioneel], bijna als een bohemer [zigeuner]. Bokstaan is bokjestaan. Bokstavast is bok(je)springen. Ze droeg een bolerootje [kort manteltje zonder mouwen – bolero]. Een bollebof van de bazaar is commissaris van politie. Het bollenpellen is een kwestie van bollen pellen. Een bolstaand zeil zal bol staan. Die ver dragende knal was nauwelijks te verdragen. Hij is op weg naar Bommel: hij gaat sterven. De bonafide man was bonaf [goed af]. De (gereformeerde)bonders zijn geen lid van de Bond, dat is de (Nederlandse) Protestantenbond [wel van de Gereformeerde Bond in de voormalige Nederlandse Hervormde Kerk – vgl. bonder, bondsman, gereformeerdebonder en gekrookterieter]. En die houdt jaarlijks haar protestantendag. Het bone china [boon tsjaai-nuh] is zeker porselein. Een bontwerker is een fourreur. Een wisiman (SR) is een zwarte magiër, een bonuman een witte. Met *pulch* alleen pulchri studio (uit liefde tot het schone) en in verum, bonum, pulchrum: het ware, het goede en het schone (en verder nog wat binnen plantennamen).

8. Harries of bobbies zijn boobies [borsten]. Zou er op de beroemde Nachtwacht van Rembrandt tussen de schutterij ook minstens een geboren Schutter (Boogschutter) gestaan hebben? Een boommarter heet ook boomotter. Bomen: let op voor het boomkankermeniezwammetje! Een toepaja is een boomspitsmuis. Een boomvalk is een baillet. In de oosterse keuken heten sperziebonen boontjis. Een casing [kee-zihng – boorbuis] bekleedt een boorgat. Boordroeien is oarsen [elke roeier één lange riem] en het antoniem daarvan is scullen [iedere roeier twee riemen]. Een boortoren is een derrick. Hé boots(man), let je wel op? Een bordelaisevat bevat 224 l bordeauxwijn. Waar wonen de Bordelezen [in Bordeaux]? Zo'n bordvol kan ik niet op. Een borstenparade is een topless show [VD: in een toplessbar]. Hij is nogal zelfingenomen, op-de-borst-klopperig. De maka(slang) is de bosmeester. Was dat een geval van bossnapping [gijzeling van manager of directeur]? Boterwegen is bij een kinderspel rug-aan-rug staan. Botoxen doe je met Botox (merk – botulinetoxine). Ik zweer bij bottientjes (bottinetjes) [hoge schoen]. Heerlijk, zo'n boucheetje [pasteitje – bouchee, koninginnenhapje]. Mijn e-mail werd gebouncet [retour, niet-bestaand adres of mailbox vol]. Daar gaat de dienst Bouw- en Woningtoezicht over! Het bovarysme staat haaks op de werkelijkheid [mens die zichzelf anders ziet dan die in werkelijkheid is – vgl. Madame Bovary]. Boyo is een zeker ovengerecht. Een bozzetto is een zekere voorstudie. De bracco italiano is een staande jachthond. Daar heb ik de brains [hersens] niet voor.

 

3415 Dictee woensdag 23-08-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1039) √

Dictee – dictees [3415]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee dec 2019 (5), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1039)

Oefendictee dec 2019 (5)

1. Een aspectenonderzoek is een TA, een technologyassessment. Met t. of a.t. wordt 'a tempo' bedoeld [in de rechte of aangegeven tijdmaat]. Hij heeft een tak, een attaque [beroerte], gehad. Een aubrietia [au] is een mooie tuinsierplant uit de kruisbloemenfamilie. Een aufguss is een opgieting, ook: löyly [uit het Fins]. Die jongen volgt autionderwijs [i.v.m. autisme]. De meester heeft het zelf gezegd = autos epha. In NL is avas afwezigheid van alle schuld. De avondmaalstafel in de protestantse kerkdienst is de Mensa Domini. Een aya (mv ‘s) is een Koranvers. Op die soiree was toilette de soirée [avondkleding] het kledingvoorschrift. Onvriendelijk doen is azijnzeiken. Dat baat je niet: je zult op je baadje krijgen [een pak slaag]. Baardschurft is sycosis. Het baarspel is een loop-en-vangspel, een soort krijgertje. Een babelse spraakverwarring is een babylonische dito. Hij heeft zijn vriend gebackstabd [verraden, achteraf in diskrediet gebracht – lett.: mes in de rug ...]. Lysis is geleidelijke vernietiging [desintegratie, ontbinding]. Bacteriurie: dat zijn bacteriën in de urine. Bagna cauda is een zekere dipsaus.

2. In de Noord-Afrikaanse keuken is een baghrir [baa-chrier] een kleine luchtige pannenkoek. Het Bal National [20 juli – vooravond nationale feestdag BE] kan niet worden getroffen door een drache nationale (gebruikelijke stortbui op 21 juli – dat is een dag later). Een balansschakeling is een push-pull(schakeling). Balbesen zijn in NL huisbazen (Bargoens). Mooie dansmuziek, die balearic. Jazeker: een bal folk [mv. bals folk of bal folks] is een folkbal (BE: boombal – mv. folkbals). De president van de afdeling Nederland van de Soevereine en Militaire Orde van Malta heet baljuw. Hij wil balken naar Noorwegen brengen [overbodig, nutteloos werk doen]. Zou je die Thaise ballon [wensballon] even willen vullen (liefst met balloons) [= tekstballon]? De BAM is de Bosnische convertibele [= inwisselbare] mark (munteenheid van Bosnië en Herzegovina). Een kipas [kie-pahs] is een bamboewaaier. De bam(moeder) en de bov(vader) sloten een gelukkig huwelijk (bewust alleenstaande moeder, bewust ongehuwde vader). Je bana [penis] tonen is wel erg banaal. Op een bancarella [koeltafel] ligt bederfelijke waar. Met een bancontactkaart ga je bv. naar een bancomat of bankomatiko [geldautomaat bank]. De band van Poupart is de liesband. Bandy: vorm van ijshockey. Bij wijn hoort het bouquet, bij bloemen een boeket.

3. Een banket kan een dis zijn, een au banquet de la vie, infortunés convives [mv.] = een rampzalige gast aan de dis van het leven. Bankholiday valt in Engeland o.a. op tweede paas-, pinkster- en kerstdag. Het lekkerst blijft toch banketbakkersspijs. Een banyan is een baniaanboom of banianeboom. Naast het AAP (assisterend academisch personeel) is er ook het BAP, bijzonder academisch personeel. Een barbican is een barbacane [middeleeuws vooruitgeschoven bolwerk]. Een acerola is een barbadoskers. Een barbecue-ei is een kamado (eivormige barbecue met deksel). Inderdaad: Barbertje moet hangen [er moet een schuldige zijn]; een barbertje [hangend mandje onder kastplank] ook ! Hij schildert à la de Barbizonschool [Frans dorp, beïnvloed door Hollandse (schilder)school]. Een barchaan is een sikkelduin en barchent is bombazijn, een weefsel. Een barones(se) kort je af tot bar.esse, Bsse of B^onne [baronne]. Waar ligt het Groot Barrièrerif [koraalrif dat een dam of versperring vormt; in de Koraalzee, voor de kust van Queensland in Noord-Oost-Australië – internet, beter: Noordoost?]. Wat zijn de grenzen van de baronie van Breda? De basiji [baa-zie-dzjie] is een religieuze jeugdmilitie in Iran.

4.In NL is de Basisregistratie Personen het bevolkingsregister. Bastaardtras(!) is een zekere metselspecie. De Bataafse mythe [identificatie Nederlandse volk met de roemruchte Batavieren] bleek dat inderdaad te zijn. Een batterijei is een kooi-ei. Batacuda is opzwepende Braziliaanse dansmuziek, een barracuda is een vraatzuchtige vis. De schaal van Baumé rekent in graden Bé [concentratie van oplossingen]. Doe maar een bavetje [slab] om als je dat bavettetje [bavetje] [vanglap, vinkenlap, stuk rundvlees] opeet. Bayem is in de oosterse keuken spinazie. Met BCG, bacillus Calmette-Guérin, produceer je een
tbc-vaccin. Ik vind me lelijk: BDD, body dysmorphic disorder. Bè, dat klinkt schaapachtig! Zijn beanie [nauw aansluitende muts] zal hij nooit afnemen. Ze droeg een beatrixkapsel onder de Beatrixboom. Een mendicant [lid van een bedelorde] beoefent mendiciteit [bedelarij]. Hij werkt bij het Bedrijfsfonds voor de Pers. Sommigen kicken op beef jerky [reepjes gedroogd rundvlees als snack]. Bij judo kom je de
asji-waza (beenworp) tegen. Let op, je beeper [instrument met signalen, onderdeel van een alarminstallatie] gaat af! Dat kostte vroeger maar twee beestjes (beissies – dubbeltje). Dat gaf een hele begankenis [drukte, rumoer]. Ze waren begeind [in een vrolijke bui] en begeistert (enthousiast). Begging the question is petitio principii (iets als argument aanvoeren wat eerst nog bewezen moet worden).

5. 'Beginkapitaal' schrijf je met een beginhoofdletter. Hij is beginselvast: tenax propositi. Begreind is berijpt. Hij is klein- maar wel goed behuisd. Dit is van beidelliet [minerale klei] gemaakt. We dronken beiers, Beiers bier. Valt dit onder de Bekendmakingswet [officiële publicatie van wetten, etc.]? Golgotha is de bekkeneelberg [bekkeneel: hersenpan, doodshoofd]. Ben je bekotebikkerd (belatafeld – gek)? Een fermier général (meervoud: fermiers généraux) pachtte belasting(inning) (tijdens de Franse monarchie). Belastingvriendelijk is fiscaal vriendelijk. Belau is Palau, een eilandenrepubliek. Wie zet er nou een belfie = bilfie [eigen achterwerk] op internet? Hij belijdt die godsdienst. Over potloden: bij 12B, en hoger, 11B, ..., 2B, 1B = B staat de B voor 'black': hoe hoger het cijfer ervoor, hoe zachter; HB is een tussenmaatje (hard black – kantoorpotlood) en H = 1H t/m 9H, etc. is 'hard': hoe hoger het cijfer ervoor, hoe harder. Met beloken Pasen wordt het paasoctaaf [8 dagen na de feestdag zelf] afgesloten. Het Beloofde Land is Kanaän, het Heilige Land, het land van belofte.

6. Belroos heet erysipelas, wondroos of ignis sacer. Je kunt er elefantiasis [knobbelmelaatsheid, olifantsziekte, roosbeen – monsterachtige verdikking balzak, etc.] aan overhouden. We hebben op de belg [tv] wielrennen gekeken. Tabak is een demeritgoed [ook wel: demeritgoods, mv. – gebruik ontmoedigen door hoge belastingen, meritgoed, meritgoods (mv.) worden door subsidies juist aangemoedigd, bv. groene stroom]. Flink doorzakken: be my guest [ga je gang]! In BE heb je BEN-woningen (bijna-energieneutraal). Is hij dat bendelid? Laten wij de Heer prijzen (danken): benedicamus Domino! De aanhef luidde: benevole lector, Latijn, goedgunstige lezer (B.L.). Taka: BDT (munt Bangladesh). Het antoniem van bentisch [op de zeebodem] is pelagisch [erboven]. Wat is de formule van (di)benzoylperoxide? Laat ook maar … Een berad [assen hebben ruwheid verloren] rijtuig rijdt lekkerder. Wat Bergens is, komt uit Bergen, wat Bergs is, uit Bergen op Zoom. Hij bespeelt de berimbau [Zuid-Amerikaans snaarinstrument]. Een IED is een improvised explosive device = bermbom. Via de cabotage [kustvaart] smokkelde de caboclo [halfbloed van een blanke en een indiaan in Brazilië] cabochons [zekere edelstenen]. Dikke Bertha [persoon!] met haar berthekraag [van kant] viel wel op. De Nederlandse standaardtaal is het Standaardnederlands. NB Een dikke bertha is een mortier, Kruppfabriek Duitsland, WO I.

7. Ook goed: AB(N), Algemeen Beschaafd (Nederlands). BES in GB betekent: Bonaire, Sint-Eustatius & Saba, in VD: Bonaire, Sint Eustatius en Saba [en dat heeft een Bestuurscollege!]. Besjt is Baäl Sjem Tov [grondlegger chassidisme, Meester van de Goede Naam]. Een worstseller [slecht verkocht boek] wordt algauw ramsj [verkocht tegen afbraakprijzen]. In een BEST-tas worden boeken, elektrische apparaten, speelgoed en textiel ingezameld. Zijn die AMvB's [Algemene Maatregel van Bestuur] al ingegaan? Een POS is een point of sale. Een bvo is een betaaldvoetbalorganisatie. Wie betjoecht of betjoekt [slim, geslepen, leep] is, zal ook vaak betoeft of betoegd [goed af, gered, uit de brand] zijn. De betonie of beteunie is een lipbloemige plantensoort. Een Betsenaar komt uit Geetbets. Echte wijsheid is betuun (betuin – schaars). De beuk, krop- of kraplap is een vrouwenkledingstuk. Een shimeji [dzjie] is een beukenzwam. Dat geklungel van Beun de Haas is dilettantenwerk. Burlen of beurelen doen herten. Er is beurre blanc [saus met witte wijn, etc.] en beurre noir (= beurre noisette – bruine boter of zwarte boter – is of wordt verhit). Wordt er dan een beurskrach, -crash of -crisis verwacht?

8. Een IPO, initial public offering, is een beursintroductie. Gisteren op de beurs vond er een raid [vijandige overname] plaats m.b.t. bedrijf X. Wie is hier thuis in de beursusances (ook: -usanties)? De gracieuze, elegante dame vertoonde veel élégance. Van de schrik werd hij een beverd (kreeg de beverik). Hij vindt dat ik naar bevind van zaken moet handelen. Zij bewaarheidde haar zwangerschap. Hij was bewariër [scheldwoord, m.b.t. eigendommen door niet-Joden] en ariër (een blanke niet-Jood). Zeeuws-Vlaanderen is Zeeland bewester Schelde. Die argumenten zijn houtsnijdend. Kijk: beyoncévliegen [paardenvlieg met goudkleurig achterlijf]! Kijk, dat is nou zeskant bezaagd hout [heeft aan alle zes kanten rechte hoeken]! Hij was bezeeuwd [bezwijmd], maar woont niet in Zeeland! Sparta moest uit spelen en miste drie uitgespeelde kansen. Het bezomerkade gebied lag er goed bij. Is dat een bezouten [met zeewater overstroomd] polder? Het gebeurde (in Indië) buiten bezwaar van den Lande [zonder dat het land het hoefde te betalen]. Een envoûtement is een (voodoo)bezwering. De afkortingen b.g. en b.g.g. * staan voor 'begane grond'. De rajneeshies of sannyasins zijn genoemd naar Bhagwan Shree Rajneesh. Nuttigen van bhang (bheng – verdovend middel, drank) onder muzikale bhangra [Aziatische muziekstijl Punjab, met westerse elementen] zal niet tot de bhakti [hoogste vorm van godsdienstige toewijding in het hindoeïsme] behoren. BI is (ook) businessintelligence. Een bibelotje [loo] is een snuisterij.

* Ook: bij geen gehoor

 

3414 Dictee dinsdag 22-08-2023 (2) – dictee Spellingbee zaterdag 19 augustus 2023 √

Dictee – dictees [3414]

De Taalstaat 2023 – woorden van de spellingbee zaterdag 19 augustus 2023

Dit waren de woorden die de beide kandidaten in de spellingbee hardop moesten spellen.

1. wouw (vogel)

2. balorig

3. trottoir

4. ijlings

5. clou

6. quarantaine

7. houdt (je brein)

8. (heeft) verbruid

9. katheder

10. kruid (tegen gewassen)

11. cahier

12. rouwig (bedroefd)

13. enzym

14. kauw (vogel)

15. buitenissig

16. dressoir

17. lijpo

18. loep (vergrootglas)

19. guillotine

20. (wat) vind je (daarvan)

21. (mee) gebaat

22. catamaran

23. (laatste) loodjes

24. louter

25. pyriet (mineraal)

26. cyperse (kat)

27. riksja (fietstaxi)