3099 Dictee dinsdag 10-01-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (814) √

Dictee – dictees [3099]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 043, geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (814)

"Van niets iets maken, is dat een ballon opblazen?"

1. De zoekpatronen (op woordvormen) '*iaan', '*eaan' en '*yaan' leveren in Van Dale heel wat interessante woorden op: bergmaniaan (volgeling Bergman), kafkaiaan (Kafka), nietzscheaan (Nietzsche – filosoof), shelleyaan (Shelley – zij creëerde Frankenstein), thorbeckiaan (Thorbecke, staatsman), wagneriaan (Wagner, componist), Antilliaan (Antillen), Sevilliaan (Sevilla) en grachtengordeliaan.

2. Het zoekpatroon '*iana' geeft souvenirs, zoals bommeliana (Heer Bommel), hermansiana (W.F. Hermans) en reviana (Gerard Reve).

3. Op het iboga-alkaloïde [hallucinerende werking] lijk je te kunnen kicken. Vervolgens kun je afkicken met ibogaïne [wel: stimulerend middel].

4. Ibuprofen (pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend geneesmiddel), ook wel acrylpropionzuurderivaat, helpt beter bij problemen dan icarusvleugels [die smolten immers ...].

5. De ichneumon is een op de bunzing lijkende civetkat, ook faraorat of mangoest genoemd.

6. Een ideetje kan tot een idée reçue [algemeen aanvaard idee] uitgroeien maar ook gemakkelijk een idee-fixe [dwangvoorstelling] worden.

7. Ideologieën zijn er te over: partijideologie, ANWB-ideologie en vrijemarktideologie.

8. De enclitische vorm van hij is ie, de ISO-landcode van Ierland is IE [spreek uit: ie-jee] en de afkorting van id est is i.e. [spreek uit: id est].

9. Het zal nieuw voor u zijn, dat het Suikerfeest of (kleine) Beiram (Bairam) ook Ied-al-Fitr [ied-al-fitrfeest] genoemd wordt.

10.Uniek zijn woorden als rembrandtiek [lichteffecten zoals op de schilderijen van Rembrandt], choleriek (cholerisch: heftig, driftig, opvliegend), reumatiek (reuma), dialectiek (denk aan: dialoogvorm) en akoestiek (geluidsleer, acustica).

11. Zullen we 'iet wiet waait weg' spelen? Blaas maar: hussiet [aanhanger Johannes Hus], jakobiet (lid christelijke kerk Syrië en Arabië), ismaëliet [nakomeling Ismaël, m.n. Arabier], stamlid [Israël!] Leviet – je kunt ook iemand de levieten lezen (streng berispen, de les lezen), Israëliet als nakomeling van stamvader Jakob, Kanaäniet [Kanaän], Samniet [Samnium, streek Italië], lewisiet [uitspraak:
lee-wie-ziet] (prikkelend strijdgas), lyddiet (meliniet, ontplofbaar, denk aan DDT, hoewel niet ontplofbaar) – niet te verwarren met lydiet (kiezellei, steensoort), pyriet (zwavelkies), vermiculiet (mineraal, gebruikt voor isolatie), yperiet (ypriet, mosterdgas, blaartrekkend), Moskoviet [Moskou], (a)chondriet (steenmeteoriet), acoliet (o.a. misdienaar), abderiet [onnozele hals] en zinkosiet, een mineraal uit de Sierra Almagrera, Spanje.

12. Ga naar ik-weet-niet-waar, haal daar ik-weet-niet-wat (voor
ik-weet-niet-wie) en doe ik-weet-niet-hoe. We kennen ook nog:
ik-weet-niet-hoelang, ik-weet-niet-hoe-vaak en ik-weet-niet-hoeveel

13. De genormaliseerde valuta-aanduiding van de Israëlische munt is ILS [spreek uit: ie-jèh-lèhs], de sjekel.

14. Na-apen is altijd leuk: Elvisimitatie, soapimitatie, Beatlesimitatie en imitatiepluche.

15. Impetigo is een ontsteking van de huid [krentenbaard], impitoyabel is meedogenloos en impair is oneven.

16. Moet wat inbaar is ook in baribus [contant] betaald worden? Moet je de gekochte inamboe (het pampahoen) nog steeds betalen? Betaal je in USD [spreek uit: uu-wèhs-dee – Amerikaanse – US – dollars] of met Britse ponden, zloty's uit Polen [PLN], vatu's uit Polynesië [Vanuatu – VUV], [vero] tolars uit Slovenië [SIT], somoni's uit Tadzjikistan [TJS], ringgits uit Maleisië [MYR – Malaysia], rands uit Zuid-Afrika [ZAR], pula's uit Botswana [BWP], pengö's uit Hongarije (vero, tot 01-08-1946, daarna forinten – HUF), pa'anga's uit Tonga [TOP], guarani's uit Paraguay [PYG] of gewoon in euro's [EUR]?

17. Zou de incalelie (alstroemeria) [eu] ook daadwerkelijk van de Inca's afkomstig zijn?

18. Het was voor de familie een verrassing, dat de eega tot incineratie (lijkverassing) besloot.

19. Lijdt u aan fiscaal incivisme [belastingontduiking]? De fiscus zal geen duimbreed, geen handbreed, geen voetbreed en ook geen inch breed wijken.

20. Op motorvoertuigen uit India kan IND [spreek uit: ie-jèhn-dee] staan. Dat initiaalwoord betekent ook Immigratie- en Naturalisatiedienst.

21. Het bedrijf in de (ook: the) winningmood beloonde de white collar workers (mensen met witteboordenbaan) – met vergelijkbare schrijfwijze als world wide web en extra extra large – met incentivetours [reizen als beloning voor en stimulans tot goede prestaties in een bedrijf].

22. Een indo of Indo-Europeaan komt niet uit China, een Indochinees wel uit de buurt daarvan [Indochina].

23. Het is infantiel [kinderlijk] te denken, dat je het begrip ineptie [zotheid, ongerijmdheid] in een (ook: a) nutshell zou kunnen expliqueren (expliceren, uitleggen).

24. Over de infobahn [internet, elektronische snelweg] racen googols [tien tot de honderdste] bits (0/1) en bytes (8 bits), infonauten [websurfers], up- en downloads [opgehaalde of verborgen bestanden] en pop-ups [extra venster binnen webpagina].

25. De paasavond wordt ook ingaande paas genoemd. De paashaas zien we vooral met Pasen.

26. Het supremum (sup, term uit de wiskunde (niet in wdb.): kleinste bovengrens, antoniem: infimum, inf, grootste ondergrens (niet in wdb.)) van alle getallen, die met een nul en een komma beginnen, is het getal een.

27. De in-situvitrificatie gebeurde in situ (ter plaatse). Het werd door de inquilien (commensaal, kostganger) gedaan.

28. Hij liep in slow motion en zo recht, alsof hij een lantaarnpaal ingeslikt had …

29. Zij leefden in dulci jubilo, vrolijk en in overdaad, in hun middeleeuwse kasteel. Deze Latijnse uitdrukking geeft de beginwoorden van een middeleeuws kerstlied weer. Een psalter is een middeleeuws tokkel- en een pommer een dito blaasinstrument. Een cisiojaan was een hulpmiddel bij de kalenderinrichting. De beginletters van de Latijnse verzen gaven feest- en heiligendagen aan.

30. Bij elk dictee is enige kennis van natuurkundige eenheden gewenst. Heb je die, dan schrijf je de torr – genoemd naar Torricelli, een eenheid van druk, de voltampère van elektrisch vermogen – met afkorting VA [spreek uit vee-jaa] die ook de ISO-landcode is van Vaticaanstad, de stilb met afkorting sb [spreek uit èhs-bee] die de helderheid van een lichtbron meet, de rem – dat kan ook op slapen slaan – als stralingseenheid en de (didot)punt die de grootte van drukletters meet, alsmede de parsec (afstand, 3,26 lichtjaar), de kelvin (K, eenheid van thermodynamische temperatuur – zonder het woord graad!), de jansky (eenheid van radiostraling) [schrijf tussen haakjes de afkorting van de 'jansky' erachter] (Jy) en de hartree [ie], de atomaire eenheid van energie (symbool E_h), allemaal volledig juist.

31. Ook juridische kennis kan nooit kwaad: abus de droit [misbruik van recht], een aleatoir contract [op kansberekening berustend, vb.: levensverzekering], circumjacentiën [omgeving: belendende gronden of panden], coup de force (gewelddaad) – geen farce!, de jure et de facto [rechtens en feitelijk], fidejussio (schriftelijke borgstelling), in-morastelling (in gebreke stellen – in mora) en innominaatcontract [niet in de wet genoemde soort overeenkomst] zijn nuttige weetjes, als je tenminste weet, wat ze betekenen!

 

3098 Dictee maandag 09-01-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (813) √

Dictee – dictees [3098]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 044, geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (813)

In vino veritas: wie dronken is, spreekt de waarheid!

1. De loafer is een instapschoen, de instore [bnw.] reclame vindt plaats in en rond de winkel en je wint een tenniswedstrijd – soms – in straight sets [zonder verloren set].

2. Een instructie-eskadron dient normaliter tot opleiding van militairen bij de bereden cavalerie.

3. Instrumentvliegen is blind vliegen, insuikeren is konfijten, konfijtedalen zijn gekonfijte dadels.

4. Een apoplectisch insult is een beroerte, de intaglio is een gem met uitgesneden voorstelling, het tegengestelde daarvan is een camee.

5. Sommigen menen dat het heelal moet zijn ontstaan via een intelligent design [ontwerp], afgekort ID [spreek uit: ie-dee].

6. Een ideeëloze ideeënwereld is ondenkbaar. Bij mono-ideïsme beheerst een bepaald idee je.

7. De ic-afdeling [spreek uit: ie-see] is de intensivecareafdeling. Die verzorgt de intensive care [bewakingsafdeling], ook wel de coronary care [hartbewaking] genoemd.

8. Een interactieve cd is een compact disc met tekst, beeld en geluid, een heuse cd-i dus.

9. Valt dit binnen jouw interessesfeer? De lesbiennes zijn van Lesbische, niet van Libische of Tsjadische afkomst.

10. Het interim-verslag over de insulaire [eiland] ferryboot [veerboot] meldde problemen met de interimarbeid [met uitzendkrachten].

11. Wat verstaat men onder Bijbelinterpretatie, tekstinterpretatie, Hegelinterpretatie [Hegel: filosoof] en flamenco-interpretatie [dans]?

12. Irascibiliteit is prikkelbaarheid, een irbis een sneeuwpanter en iridectomie is het verwijderen van de iris [regenboogvlies oog].

13. De ixia is de Engelse zwaardlelie en een I-ijzer is een profielijzer met I-vormige doorsnede. Let op: de avondbloem is van het geslacht Ixia [L]! De ixia is de Engelse zwaardlelie [dubbelop].

14. De meeste woorden met 'iso*' slaan terug op het Griekse isos, dat 'gelijk' betekent. Voorbeelden: isochimenen verbinden plaatsen met gelijke winterkou, bij isochore processen verandert het volume niet, een isodynaam verbindt plaatsen met gelijke magneetkrachtsterkte, een isofoon is een lijn van constante luidheid en een isofoot een lijn van gelijke helderheid. Een isoglosse begrenst gebieden met een bepaald taalverschijnsel, in een isogram – dat is er dus zelf een – mag elke letter maar één keer voorkomen, een isohyeet verbindt plaatsen met gelijke neerslaghoeveelheden en een isohypse is een hoogtelijn. 'Iso*' komt ook in chemische termen veel voor. Denk maar aan isopropylbenzeen (cumeen), aan isopentaan (2-methylbutaan), isoniazide, isocyanide en isocyanuurzuur, isobutaan en isobutyraldehyde. Daar valt weinig aan uit te leggen.

15. Je hebt de korte ‘ei’, zoals in cichorei [plant], en de lange of gestipte [BE] ‘ij’, zoals in na-aperij. Persoonsaanduidingen zijn augustijn (monnik), Montenegrijn (uit Montenegro), kapucijn (monnik), Maghrebijn (uit de Maghreb), stoïcijn (onverstoorbaar), Riffijn (uit het Rifgebergte) en soeverein (heerser). De romein (romeinletter) is een lettertype, de Romeinen kenden dat nog niet. Een ijskompres kan lekker verkoelen, een ijshut is uiteraard een iglo, maar wist u dat ijsco de afkorting is van de oorspronkelijk merknaam IJscompagnie? Vast niet!

16. IJsranonkel is een andere naam voor de gletsjerboterbloem. IJsspaat is een soort orthoklaas (mineraal).

17. De alcyon (alcyoon, halcyon, halcyoon) is de ijsvogel, ijzer-II [spreek uit: ijzer-twee] is tweewaardig ijzer. Zijn ijzerharde opstelling voorkwam het kappen van de ijzerhart (een boom, lucht). IJzerniobaat is columbiet (erts met niobium) en lang na de ijzertijd kwam er ijzergeld. Je weet toch dat de ijzerhard [grond] een plant is?

18. IJzeroxiderood is een rode verfstof van ijzer-III-oxide. IJzeroxidule heet ook wel ijzer-II-sulfaat. IJzeroxiduleoxide ten slotte wordt ook wel aangeduid met magnetiet (hamerslag). IJzer: Fe, 26. En nife is nikkelijzer (Nikkel, Ni, rugnummer 28)

19. De Schepper van hemel en aarde heeft eer ingelegd met de kroon der schepping, de vrouw.

20. De cancandansers, normaal met veel froufrou (ritselende (kanten of zijden) onderkleren), hanteerden met veel kapsones (kapsjones, drukte, kale kak) hun rackets [badminton – BE – spreektaal – ook: raket].

21. De BMW-rijders [niet in wdb.] scheuren te veel met hun BMW's, de verzekering wil hen eruit gooien.

22. Voormalig Nederlands-Indië, de gordel van smaragd, had geen last van de Koude Oorlog. Daar wonen de nodige knillers (vergelijk KNIL = Koninklijk Nederlands-Indisch Leger).

23. Goudgeld, zilvergeld, vijftig euro in specie en remplaçantengeld [plaatsvervanger], het is allemaal slijk der aarde.

24. Was de Culturele Revolutie in China een fluwelen revolutie? Automatisering stond aan de wieg van de tweede industriële revolutie. Bij de eerste speelde de stoommachine van James Watt een hyperbelangrijke rol.

25. [Bron van dit item is het Idioomwoordenboek.] De Europarlementariër – een christendemocraat – kreeg de niet kinderachtige vergoeding van duizend vijftien euro. De Tweede Kamerfractie was sterk in het zich toe-eigenen van zich al door anderen toegeëigende ideeën. De sjamanistische [sjamanisme = natuurreligie] rijinstructeur hanteerde het tosti-ijzer, al lebberend aan een choco-ijsje. Hij was tevens auteur van de luxe-editie (luxe editie) van het handboek voor beëdigde rijschoolhouders. De
collega-neuroloog zette de theorie van zijn Rwandese oud-collega bij het grofvuil. De laatste zag dat tandenknarsend en knarsetandend aan, want hij vond de theorie sophisticated (gesofisticeerd, gesofistikeerd). Het werkwoord sofisticeren betekent trouwens 'suiker toevoegen aan bier of wijn' (t.b.v. het gistingsproces).

26. Bent u op dicteebijeenkomsten bang voor dicteefanaten? If you can't beat them, join them!

 

 

3097 Dictee zondag 08-01-2023 (2) – dictee Wekelijkse dicteetest 240 RL √

Dictee – dictees [3097]

Wekelijkse dicteetest 240 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?

Oplossingen: hieronder!

Bron: Oefendictee (oud) 740

1. Jus ……… is burgerlijk recht, jus …….. stemrecht.

a. civile                                          suffragi

b. civille                                         suffragii

c. civile                                          suffragii

2. De …..….. was die van Louis-Philippe, ………...

a. Julimonarchie                              Burgerkoning

b. julimonarchie                              Burgerkoning

c. Julimonarchie                              burgerkoning

3. Een houten ………. is een stijve …………..

a. klaas                                  jurry

b. klaas                                 jurrie

c. Klaas                                Jurry

4. Ik volvoerde een ………. naar het ……….. recht.

a. queeste                              voor-Justiniaanse

b. kweeste                             voorjustiniaanse

c. queeste                              voorjustiniaanse

5. Kaap goed, dan blijft …………… ………….

a. kaapsgoed                                kaapgoed

b. Kaaps goed                              kaapgoed

c. Kaaps goed                              Kaapgoed

6. Een kabaja is een ……….. lang ………...

a. unisex                                  baatje

b. unisex                                  baadje

c. uniseks                                 baadje

7. De ………… rookte een ............... van een sigaar.

a. kadenmeester                            cadee

b. kademeester                              kadee

c. kadenmeester                            kadee

8. ………….. zijn ………….. (appels).

a. Calvilles                                 calvijnen

b. Kalvilles                                 kalvijnen

c. Calvilles                                  kalvijnen

9. …………. is (ook) op …………….. overtrekken.

a. Calquen                           calqueerpapier

b. Kalken                             calqueerpapier

c. kalken                              kalkeerpapier

10. Ze had …………. met een …………....

a. sjans                      kangoojumper

b. chances                 kangoojumper

c. sjans                      kangoejumper

 

Oplossingen [240]: zie hieronder.

--------------------------------------------------------------------

Oplossingen [240]

1c 2a 3b 4c 5b 6c 7b 8c 9b 10a

Contact: leentfaarrein@gmail.com

 

3096 Dictee zondag 08-01-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (812) √

Dictee – dictees [3096]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 045, geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (812)

Er verdrinken er meer in 't jeneverglas dan in de zee …

1. Half bevroren, ja, bijna halfdood (bijna-halfdood), kwam de winnaar van de Elfstedentocht – een doe-het-zelver met als motto 'doe het zelf!' – aan de finish. Hij was de onbetwiste winnaar, de nummer een. Hij lag op zijn rug en had ruggengraat getoond en behoorlijk pijn aan ruggenmerg en rugwervels. Na ruggespraak met de pneumoloog (BE: longspecialist, NL: pulmonoloog] – een bekende VVD'er en dus geen PvdA'er [NL – BE: PVDA] – werd besloten geen speciale ingreep te doen. Onderweg is het trainingsjack van de winnaar zoekgeraakt.

2. Bij de estrapade [sprong om ruiter af te werpen] van haar paard werd de pikeuse tijdens haar grand-prixrit in de grand prix van Stuttgart afgeworpen. Op de wereldtournee met de militaryraces werd er ook vaak gekaart. De rijdster kreeg helaas geen groot slem in de grandslamwedstrijd [grand slam]. Na haar pensioen krijgt ze AOW [Algemene Ouderdomswet], wordt ze AOW'ster en hoeft ze geen AOW-premie meer te betalen. Ze wil dan een cafeetje annex bar beginnen, maar is beducht voor de ECD, de Economische Controledienst.

3. Bij een terhandneming wordt iets ter hand genomen en bij een terhandstelling wordt je iets ter hand gesteld, zoals een etagère (dienblad, tafeltje, kastje). De hare krisjna's van de hare-krisjnabeweging mochten hun handjes dichtknijpen, dat ze bij het WK [wereldkampioenschap, de WK = mv.] aanwezig mochten zijn. De zwaar besnorde Portugees was er, evenals het NOC*NSF [spreek uit: èh-noo-see-èh-nèh-sèhf – sinds 1993 Nederlands Olympisch Comité + Nederlandse Sportfederatie], not amused door de film noir [grauw, dreigend] à la de middeleeuwen.

4. Bij het mega-evenement, gepromoot via een Postbus 51-spotje, verrichtte de oud-verpleegster met DDR-verleden [vero: Deutsche Demokratische Republik – voorm. Oost-Duitsland]
hand-en-spandiensten met een niets-aan-de-handmentaliteit [niets aan de hand].

5. In de wildwestfilm over het Wilde Westen speelden caboclo- [halfbloed van een blanke en een indiaan in Brazilië] en
prairie-indianen [prairie: uitgebreide boomloze grasvlakte] een rol.

6. De term Zwartvoetindianen staat voor de Sioux, zekere
Noord-Amerikaanse indianen. In het Nabije en Midden-Oosten moet je niet van de homoscene of gaydar [gave om te zien of iemand homo is] zijn.

7. De leadzanger, de leadalt van de groep, was ook lid van de maffia. Tijdens zijn wekelijkse race-uurtje bracht hij de finishing touch aan bij zijn kwade gedachten en ingevingen.

8. Dendrochronologie is jaarringenonderzoek en een jabiroe is een zadelbekooievaar. Kun je op een jacquardmachine [toestel aan weefgetouw voor patronen – vgl. ook: jaquemart aan klok] ook een jaconnetproductie [fijn katoenen mousseline] verwezenlijken?

9. De jahilia is het voorislamitische tijdperk, jaïnisten (jaïns) leven in pure ascese en drinken dus geen jajem (jenever). Een jak (knoros) leeft in Tibet, een jako is een grijze roodstaart en ik was de ware jakob voor mijn toenmalige aanbidster.

10. Een jakobsganger [kreupele] met een prachtig leven hoopt meestal ook op een mooie jakobsdood [bij volle bewustzijn en door zijn kinderen omringd]. De Mexicaanse jalappenplant, waaruit jalap [purgeermiddel] bereid wordt, heeft onderaardse stengeldelen.

11. Griotjes zijn kubusvormige, gesuikerde zoute dropjes, griotten = jali's zijn volksvertellers in West-Afrika, jalousie de métier is Frans [betekenis: na-ijver tussen personen van hetzelfde vak – NL: metier] en jamu is een mengsel van (Javaanse) medicijnen.

12. Een jan-stavast is een flinke kerel, een janlul (sukkel), een jandoedel [idem] en een janjurk (temerig prater, onmannelijk persoon) zijn dat niet. Een ja-stem is een voorstem, een nee-stem een tegenstem en de jatagan is een dolk (zwaard).

13. Nog meer jeremiades (gejeremieer) en ik zal je een jens (beuk, watjekouw) verkopen.

14. Antwerpen [de sinjorenstad] is het Jeruzalem van het Noorden, maar zonder commanderije [moderne ridderorde] van het Heilig Graf [van Jeruzalem]. Het jarige jetje heette nog Jetje ook. Op haar leeftijd was de jeu [ook sjeu, VD] er echter al een beetje af.

15. De jongerenafdeling van de NSB (Nationaalsocialistische Beweging), de Jeugdstorm, was gericht op wat nu Frans Jos/zefland [Strauss?, Duitsland; niet in wdb.] is.

16. Zo fopt men een(!) freaky [bizar] fluwelen frederik [al te goede, zachtaardige man]. Je plant gewoon freatofyten [putplant] in zijn achtertuin. Ook mogelijk: zo fopt men Frederik (zo wordt de goedgelovige beetgenomen).

17. Piet was de jarige job. Ook die jochem (niet meer in VD), prototype van de onnozele man, was uitgenodigd.

18. Het cliënteel, de clientèle, had zitting in de cliëntenraad van de A-merkfabrikant.

19. De macho's en macha's haalden het in hun harses [VD ook: harsens] om met hun aerodynamische bolides door het groene hart van Holland [= Groene Hart] te scheuren. Gelukkig was daar geen bolideverkooppunt.

20. De Acht Meibeweging [AMB] heeft de laatste tijd weinig nieuws gebracht. Wat ze doen, heeft een hoog heintjedavidsgehalte. De leden van de groep hebben zich gesolidariseerd met de armen.

21. Houd je ook zo van Kunst met een grote K (dus geen kunst met een kleine k)? Een bijdehante ka is een ka-kom-eruit (lemma 'ka').

 

3095 Dictee zaterdag 07-01-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (811) √

Dictee – dictees [3095]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 046, geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (811)

De Heilige Salarius, TNT, de académie d'amour en de
yakuza-aanhanger

1. Simon, de timon [mensenhater], liep onder het timpaan [ruimte tussen de bovendorpel van een raam of deur en de zich daarboven welvende boog] door en vertolkte de vox populi [stem des volks] op zijn tamboerijn [kleine handtrom].

2. De gewestelijke tienstuiversgast [spion] spioneerde via 't spionnetje [spiegeltje] van de tilbury [licht tweewielig rijtuig op veren, met één paard, voor twee personen], toen hij door Tilburg reed.

3. De tipsy [aangeschoten] bugelspeler [trompetachtig instrument] zat in een tingeltangel (antieke tapperij) of(te)wel café chantant van gering allooi.

4. De tiran leidde een leger van negentienduizend driehonderd man, net geen twee myriaden [tienduizendtal].

5. Het frontispice (frontispies – o.a. titelpagina van een boek) van de luxe-uitgave (luxe uitgave) van De Standaard was een cartooneske persiflage [spotternij, karikaturale weergave] op de ridicule Verhofstadt.

6. Het trotyl, het trinitrotolueen, afgekort TNT, beslechtte de strijd met een grandioze gigahit [knal].

7. In de tobhut zat de valkenvangster, een balie-employee op
sint-salarius, de betaal- of salarisdag, genoemd naar de Heilige Salarius.

8. De baker vergat de tocologie [leer van het baringsproces], toen de toddik [vuilak, smeerpoets, niet meer in VD] van een moeder het baby'tje in todden [lompen, lorren, vodden] hulde.

9. De rekwirant [eiser, reclamant] wilde conservatoir [ter bewaring] beslag leggen – een geval van beslaglegging dus – op de toeclip van de bedrieglijke pedaleur [wielrenner].

10. Een decemviraat bestaat uit decemviri (decemvirs), tienmannen. December was ook eigenlijk de tiende maand (bij de Romeinen begon het jaar op 1 maart)! De decaloog (decalogus) (tien geboden) kenden de Romeinen niet.

11. Door de abusievelijk exorbitant [buitensporig] hoge entreeprijs op het biljet was dat ticket meer dan een joetje [historisch: tientje, tienguldenbiljet] waard.

12. Akkoorden [muziek] bevatten soms een eïsis, een dubbel verhoogde e, of een ases, een dubbel verlaagde a.

13. Het adjunct-hoofd stond perplex, toen het exploot [aanzegging, dagvaarding door de deurwaarder] linea recta [direct] per pepervreter – vero: een toekan – bezorgd werd. Nee, niet die Toekan [sterrenbeeld] en ook niet de nimmerzat [zeer grote ooievaar]!

14. De minister-president in spe [toekomstig] zag je er duidelijk de pee (p – alleen VD) inhebben, balend als een stekker dus.

15. Een apanage [toelage uit de staatskas] is er voor een prins, een tantième [aandeel in de winst] – om het woord bonus voor een man in bonis [in goeden doen] maar niet te gebruiken – voor een directeur en een stipendium [beurs, toelage] voor een corpsbal [student].

16. Luetisch ben je als je lues hebt, syfilitisch als je syfilis hebt, en misschien heb je zelfs wel harde sjanker [alle: syfilis].

17. Een toendra is een koudewoestijn [koude woestijn], een poesta een grassteppe en een taiga een moerassig naaldwoud.

18. De toepe – de lichtekooi, wat een muts! – wilde zich de roze toepe [muts], toe-eigenen.

19. De touringcar had een rist [rij] van toerwagens in zijn kielzog, maar ook fourwheeldrives (4-wheeldrives, 4wd's) en een zesbak [met 6 versnellingen] toerden er vrolijk op los.

20. Een toethoorn is een ossen- of koeienhoorn, wel als blaasinstrument, dus geen fluitenkruid van de epilepticus.

21. Een chassied [mv. chassieden, GB ook: chassidiem, VD ook: chassidim] is een vrome jood, een aanhanger van het chassidisme [mystieke stroming in het jodendom]. Dat heeft allemaal niets te maken met het Jodenvolk.

22. Tiërcering van een schuld [vermindering tot één derde] is iets heel anders dan een tierceron (hulp- of steekrib).

23. De minister zette zijn contraseign naast Beatrix' [vero] krabbel om een wet te contrasigneren.

24. 'Scheveningen' was in de oorlog een sjibbolet [kenmerk] volgens de antichambrerende sycofant [beroepsverklikker].

25. Met gratie en dus gracieus lanceerde de lansier [met lans gewapende ruiter] in sjamberloek [kamerjas] zijn spikspeldernieuwe vondst. De lanciers (mv.) is een oude dans.

26. Het grote vraagteken, de sfinx (sibille) [raadselachtig figuur], zorgde voor veel spektakel in het spectacle coupé [voorstelling bestaande uit gedeelten van verschillende toneelwerken of opera's].

27. Serigrafie (zeefdruk) en sericultuur (sericicultuur, zijdeteelt) zijn zeker geen serieproducten.

28. De Japanse yakuza-aanhanger [misdaadorganisatie] dronk yakult [zekere melkachtige drank], deed de yamashita [gymnastiek: sprong over het paard, met overslag uit de handstand] en sprong pats-boem (rats-boem) in de jacuzzi [bubbelbad].

29. De zeventigste dag voor Pasen heet septuagesima, de zondag erna heet beloken Pasen.

30. Word niet ondeugend. Dan krijg je geen billenkoek op je billen, je bips, je toges (achterwerk – booty)!

31. Briljante briljantjes waren de met veel brille in het met brillantine en gel verstevigde haar verstopte onyxen.

32. Een ladder is een leer, een toonladder is een echelle [geen 'luh' uitspreken] en de toonsoort is de toonhoogte van de tonica [grondtoon, hoofdakkoord] van een tonaliteit [geheel van melodische en harmonische betrekkingen]. Duidelijk, toch?

33. Hebt u sores [zorgen] over uw jichtknobbel? Een goed in de markt liggend topicum [plaatselijk werkend middel] verlicht wellicht uw zorgen.

34. Comble , summum en zenit zijn altegader toppunten, mediocre [middelmatige] raggels [tegenvaller, mislukking] zijn dat zeker niet.

35. In de donjon [zware toren die de kern vormde van een middeleeuwse burcht] stonden de toreadors (GB; VD ook: toreadores – stierenvechters) voor de psyché [spiegel]: ze achtten zich een frêle [broos, teer] adonis [jongeman van zeldzame schoonheid] gelijk.

36. Onder het licht van een raffleslamp [lamp bestaande uit twee matglazen stolpen op elkaar, aan glazen kettingen met een rij kristallen staafjes eromheen] wilden jezuïtische monniken hun cultboek ['dienstboek'] polijsten [verfijnen, veredelen].

37. Door het lanceren van torpedo's werd de tormentil (soort van ganzerik) geoutreerd (tot het uiterste gebracht).

38. Tortelen (minnekozen) is minnen. Heb je dat weleens [GB ook wel los – toelichting!] in een tortelkit (een académie d'amour, bordeel) gedaan?

 

3094 Dictee vrijdag 06-01-2023 (2) – dictee Berts nieuwjaarswens 2023 √

Dictee – dictees [3094]

Berts nieuwjaarswens 2023

Spreek je moerstaal!

Geef voor de onderstaande woorden een goed Nederlands woord van het aantal letters dat tussen haakjes is aangegeven. Van boven naar beneden gelezen vormen de beginletters van de ingevulde woorden mijn wens voor jullie (en mijzelf) in 2023.

De oplossing staat onderaan!

1. Querulaat (9)

2. Ulna (8)

3. Aceretum (11)

4. Écoute (14)

5. Machicoulis (8)

6. Blefaritis (16)

7. Impudiek (11)

8. Trouvaille (8)

9. Rehabilitatie (10)

10. Clepsydra (12)

11. Blatant (13)

12. Nitwit (7)

13. Goeling (9)

14. Zodiak (10)

15. Ponteneur (9)

16. Brumaire (10)

17. Infractie (7)

18. Nasaal (9)

2 0 2 3

De oplossing:

1. Verweerder

2. Ellepijp

3. Esdoorntuin

4. Luistergalerij

5. Mezekouw

6. Ooglidontsteking

7. Onbeschaamd

8. Ingeving

9. Eerherstel

10. Wateruurwerk

11. Overduidelijk

12. Onbenul

13. Rolkussen

14. Dierenriem

15. Eergevoel

16. Nevelmaand

17. Inbreuk

18. Neusklank

De oplossing is dus:

VEEL MOOIE WOORDEN IN 2 0 2 3!