Dictee – dictees [3093]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 047, geheel herzien naar situatie 2023
Dictee van de dag (810)
Eens een plagiaris, altijd een plagiator!
1. Als je zegt: "Ik begrijp er geen syllabe van", heb je het over lettergrepen. Bij syllabeschrift [+ n/s] wordt elke lettergreep apart vermeld – vaak gescheiden door stippen – zoals in het (Het) Groene Boekje – eretitel – en de Grote (Dikke) Van Dale. Syllabe is overigens een woord van drie syllaben/s.
2. De Goereese eilandbewoners gingen op bezoek op het Chinese vasteland. Er bleken ook enkele Sluise en Goese verstekelingen aan boord van het met pijpluis [roetdeeltje dat met de rook uit de schoorsteen (van een schip) komt] bedekte schip te zijn.
3. Flexie is de verzamelnaam voor conjugatie (vervoeging) en declinatie (verbuiging).
4. Homonymie is er bij de deken in de kerk en die op het bed. De begrippen xenofoob [vreemdelingenhater] en xenofiel [-liefhebber] bijten elkaar.
5. De nasaal is een neusklank, de vocaal een klinker en het morfeem een basisbouwsteen van de taal.
6. Een occlusief (explosief) is een plofklank. Een fricatief, spirant, continuant of glijder daarentegen heeft een ononderbroken luchtstroom zoals in Assen, Hoogeveen en Heiloo.
7. Halfvocalen zijn bijvoorbeeld de j en de w. Echte – hele – vocalen zijn de a, e, i, o en u.
8. De taal wordt naast geschreven ook gesproken. Daarover handelen fonetiek en fonologie.
9. De 'au' en de 'oei' zijn tweeklanken, diftongen. Deze regel heeft me nou lekker helemaal niet geboeid!
10. De liquida – meervoud liquidae – is een vloeiklank, zoals de l en de r. Het meervoud is l's of l'en en r's of r'en en de verkleinwoorden – de diminutieven – zijn l'etje en r'etje.
11. Je kunt o en a roepen, je kunt oh la la (olala) zeggen, bè, bah of joh toch roepen of o jakkes, o wee, o jeminee, o gut, o God, of schertsend: ’t is o, p, op! Dat is zo rond als een o.
12. Het stemhebbende correlaat van de occlusief k, de g-klank van het Franse gant – handschoen – kent in de Nederlandse taal geen aparte weergave in de spelling.
13. De hoofdstad van Bangladesh is Dhaka (niet in VD – munt BDT, taka – landcode BD, internet bd). Het emiraat Qatar [munt QAR – riyal(?), landcode QA, internet qa] ligt oostelijk van Bahrein.
14. Een endoniem geeft de plaatselijke naam aan, zoals Genova. Het exoniem is Genua.
15. Dat de kassière – zij noemde zichzelf caissière – decennialang een greep in de safe had kunnen doen, was een spectaculair spektakel en leidde tot een debacle, waarvan uiteindelijk de clientèle, het cliënteel, de dupe werd. Het tenhemelschreiende delict werd later behandeld in een langverbeide rechtszaak, waarin bleek dat het om achthonderdduizend ballen ging.
16. Bij de openluchtvolleybalwedstrijd zag de trainer-coach vanuit de dug-out hoe meerdere keren moeizaam een side-out werd afgedwongen. In die tijd (vroeger) telde nog niet ieder gescoord punt. Een side-out leverde alleen de service op, niet een punt.
17.
Dat gezinsbeleid is volgens die spraakwaterval pro
man-kostwinner, maar anti vrouw en kinderen.
18. De doerian is een stekelige Indische vrucht, die voorzeker niet uit het Amazonegebied komt.
19. De kant-en-klare [kant-en-klaar] concepten en recepten kwamen uit de koker, de ideeënbus van de gepensioneerde labassistent. De 24 uurseconomie had geen goed gedaan aan zijn producten.
20. Wimbledon is het heilige der heiligen voor lawntennissers. Van een heel andere orde is het oorspronkelijke heilige der heiligen, het sanctum sanctorum in de tempel van Jeruzalem.
21. Het anekdoteboek [n/s] vertelt hoe een ijzerenheinige ijzeren hein in de junglemaatschappij een pied-à-terre verwierf. Met behulp van een handige harry, een hollebolle gijs en een brave hendrik lukte dat.
22. "Krijg het heen-en-weer", dacht de gevluchte quaestor, die met een buit van hier tot Tokio bij onze oosterburen probeerde de pecunia kwijt te raken. Hij wist er immers heg noch steg.
23.
De Hoge Raad boog zich over de al dan niet gespecificeerde misdaden
van de witteboordencrimineel. Vooral naar de
niet-gespecificeerde
misdaden was men benieuwd.
24. Beaamt het Middelnederlands dat in 'om de haverklap' haverklap in feite een strowis is?
25. Miso is pasta van gefermenteerde sojabonen in de Japanse en macrobiotische keuken.
26. Wie a zegt, moet ook b zeggen en zal algauw een abc'tje [de grondbeginselen] geleerd worden.
