Dictee – dictees [2969]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 124, geheel herzien naar situatie 2022
Dictee van de dag (733)
1. De afkorting IUD staat voor intra-uterine device, een intra-uterien anticonceptiemiddel.
2. Het splanchnocranium is de aangezichtsschedel. Het spleen [uitspraak: ee of ie] is de halfironische naam voor een licht depressieve gemoedsgesteldheid en wordt ook wel weltschmerz oftewel taedium vitae genoemd. Het bijvoeglijk naamwoord split level is een verkorting van de splitlevelwoning. In a split second overzag hij de meerdere split screens [in 2 of meer gedeelten opgesplitst beeldscherm].
3. De spoelvoetcollybia is een plaatjeszwam, de ascaride is een spoelworm. Een spolumnpje is een gesponsorde column. Een sponsor fidei is een rooms-katholieke doopgetuige. Bij de verspreking 'verkrachte eenden' in plaats van 'vereende krachten' is er duidelijk sprake van een spoonerisme. Het salpeterkruit [zwart buskruit] lag tussen het zeemelkkruid en het akkerkruid. Het eerste bedreigde in hevige mate de salus populi [het welzijn van het volk].
4. Je kunt je nogal kwaad maken om een kwaadspreker, die kwaadspreekt. Wie goeddoet, goed ontmoet. Maar als je kwaad doet, doe je dus de zaak geen goed. Dat is dan het werk van een kwaaddoener, een kwaadwillige, iemand die kwaad denkt en dus behoorlijk kwaaddenkend overkomt.
5. Schrijf je acne's en cafés nu met of zonder kuut (acutus, accent aigu)? En wel of niet met een apostrof?
6. Een militair staatsbestel is een regiem (regime) met verkleinwoord regiempje (regimetje). In een reflex zag hij de reflectie van de reflector. Deflexie [verloren gaan van buigingsuitgangen] is een taalkundig begrip net als flexie [buiging], maar een flexiecirkel bijvoorbeeld is een wiskundige kromtecirkel.
7. Snoozen vervoeg je zo: ik snooze, jij snoozet, hij snoozede, wij hebben gesnoozed.
8. De kloothannesende klotenbibber was in se [in wezen] een klotevent. Een koksiaan is een volgeling van De Cock, een coccejaan is een volgeling van de Leidse hoogleraar Coccejus. De kokette [behaagziek, ijdel] coquette (behaagziek meisje) had zich als in een korset in haar door de corsetière, familie van de korsettenmaakster, gemaakte corselet gehesen, beter: gewurmd. Hij wilde hach noch wach zeggen, geen kik geven dus.
9.
De anglicaanse kerk is de Engelse staatskerk. De Rooms-katholieke
Staatspartij,
de RKSP, was de voorganger van de KVP
[Katholieke
Volkspartij].
SS-20's (Sovjetski
Sojoez 20)
oftewel SS-20-raketten zijn
sojoezraketten, Russische middellangeafstandsraketten. Er waren ooit
staatsen en prinsgezinden [orangisten].
Het Stabat Mater is een gebed. In België heet de staatskrant
Belgisch Staatsblad, in Nederland heette het staatsblad de
Nederlandse Staatscourant,
afgekort Stct. Niet ongenoemd bij deze
opsomming mogen blijven: het Staatsbosbeheer en de Staatsdoema
(Doema).
Je weet toch, dat Duren een mooie stad is? Jeruzalem is de Heilige
Stad [wel: de
heilige stad Mekka], Rome is de
Eeuwige Stad [VD
bij 'la città eterna' (Italiaans)
en 'urbs aeterna' (Latijn):
= eeuwige stad]. Ik heb stad en
land afgelopen. Zo kwam ik ook in stad en lande oftewel Groningen en
Ommelanden. De
suzanne-met-de-mooie-ogen werd door Suzanne met de
mooie wenkbrauwen goed verzorgd. Die laatste was trouwens een heel
kuise suzanna.
10. Als je zegt, dat je Vondel en Hooft gelezen hebt, is dat een voorbeeld van een metonymie (metonymia, in dit geval: deel van het geheel).
11. Metopen (enkelvoud: metope) zijn de versierde vlakken tussen de trigliefen van een Dorisch fries. Trigliefen zijn met drie gleuven (eig. twee volle en twee halve aan de randen) voorziene stenen boven de architraaf in de Dorische bouworde, die afwisselend met de metopen het fries vormen. In de Stijlgroep zaten Van Doesburg en Mondriaan.
12. Na het stikmat ontdeed de getarte volgeling van Caïssa zijn stikkenzak van de boterhammen.
13. Stikstofdioxide [NO2] is een bruinrood gas dat onder 0°C dimeriseert (een dimeer vormt) tot kleurloos distikstoftetroxide
14. Zoals een doctor designatus uitziet naar zijn promotie, ziet een gelovige uit naar Pasen. De Stille Week of Goede Week, ook wel passieweek of paasweek genoemd, komt eraan. En dan wordt het Witte Donderdag, Goede Vrijdag en paaszaterdag of Stille Zaterdag (daarna: Pasen). En na die paasweek komen we dan nog eens op eerste en tweede paasdag terecht in afwachting van Pinksteren, het pinksterfeest dus. Wil je warempel stilhouden, dat de tram was stilgehouden?
15. Wist u dat Stimezo [Stichting voor Medisch Verantwoorde Zwangerschapsonderbreking] tegenwoordig StiSAN [Stichting Samenwerkende Abortusklinieken Nederland] heet?
16. Een koe met een stinkpoot heeft de ziekte van Mortalo, de verhoorning van de hoeven van koeien. Met een stinkpot maak je Bengaals vuur.
17. De paus zit op de pauselijke stoel, de Heilige Stoel, ook wel de stoel van Rome genoemd.
18. De still going strong [nog steeds krachtig] stoepier [mensen de winkel in praten] loodste de klanten de Noordzeevisserijproductenwinkel binnen.
19. Van die filmscène werd een still [filmfoto] gemaakt. In het laboratorium vond een stillireactie, een druppelreactie voor chemische analyse, plaats.
