2915 Dictee maandag 19-09-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (701) √

Dictee – dictees [2915]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 156, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (701)

 

De Olympische Spelen van 2008

1. De OS [oo-wèhs], de Olympische Spelen of Spelen (verkorting; VD – lemma 'spel') bestaan uit Winterspelen en Zomerspelen. Een belangrijk adagium is 'Mens sana in corpore sano', een gezonde geest in een gezond lichaam. Vijftien eeuwen na de opheffing van de klassieke Spelen, in 1896, werden de huidige Olympische Spelen ingevoerd door baron Pierre de Coubertin. De Zomerspelen van 2008 zijn gehouden in Peking (Chinees: Beijing). Ze waren een eclatant succes voor de Chinese machthebbers, ondanks mondiale protesten en de monnikenopstand in het Tibetaanse Lhasa.

2. Een van de olympische sporten is judo. We zagen menige waza-ari [half punt], yuko [laagste score, minder dan een half punt] en ippon [heel punt] op de tatami [judomat]. Judo is een contactsport. Zwartebanders met heupworpen, wurggrepen en armklemmen waren er bij de vleet. Bij de wielrensport werd niet meer met de vélocipède gereden, maar bij het veldrijden wel met ATB-fabricaten als allterrainbicycles (mountainbikes – MTB's) – elkterreinfietsjes – en BMX'en (bicycle motocross). Een BMX-bike (Engels: BMX bike) is een crossfiets. De geletruidrager met zijn triatlonstuur (spaghettistuur) zat goed in de toeclips [voetklem] en won. Bij het baanwielrennen deed men het zonder gangmakers en dernymotoren (derny's), de kampioen moest zich in deze grand prix [grand-prixwedstrijd, grand slam, grandslamwedstrijd] helemaal leegrijden.

3. De goudenmedailleoogst was het grootst voor gastland China, dat daar erg op gespinsd was. Dat spinzen [zoeken, speuren] was trouwens strijk-en-zet aan de orde van de dag. De spitszwemmer Mark Spitz werd onttroond door Michael Phelps, die acht gouden plakken behaalde. Borstcrawl is moeilijk, een neusklem mag bij het synchroonzwemmen, een snorkel [luchtpijpje, VD ook: schnorkel] niet. Aquaswimming [niet in wdb.] kan leiden tot badkamereczeem. Wie daaraan lijdt, heeft vlotweg perikelen [verwikkeling] en tribulatie [narigheid, tegenspoed]. Bij een voorkomende ex-aequoklassering (zoals 3/4) zijn er bijvoorbeeld twee lauwerkransen voor de bronzen palmaressen [erelijsten].

4. De USA [uu-wèh-zaa], de Verenigde Staten van Amerika, waren op kanonschotsafstand tweede. Zonder de genoemde Michael was het nog erger geweest. Bij het roeien zaten ze in een wherry [lichte sportroeiboot], ze bereden een westfaler [bekend sport- en wedstrijdpaard], kregen geen subsidie van (ons Ministerie – instelling – van) VWS [vee-wee-jèhs], de twirlsport [marcheren en jongleren met attributen] stond niet op het olympische programma en thermopakken [sportpak van isolerend materiaal] waren gunstig voor de zeilers. Stanozolol [verboden anabole steroïde] gebruikten ze niet, sommigen kregen een stressfractuur [haarscheurtjes in bot door overbelasting] of zagen zwarte sneeuw [afzien], skeleton [op de buik op stalen slee, lichter dan de bobslee] hoort op de Winterspelen thuis, maar de racketsporten doen dat niet. Opvallend was, dat Wit-Rusland zo slecht scoorde.

5. Een fan van de zeilers keek uit zijn opblaasbare zodiac [opblaasbare rubberboot] geïnteresseerd naar het zodiakaallicht [zeldzaam licht bij zodiak, dierenriem]. Er waren behoorlijk veel quotezakken [met veel uitspraken van derden] onder de persmuskieten. Ook voor hen is de olympiade een tetterettet oftewel een hoogstandje. Menig mental coach hield regelmatig peptalks. De nautische sporten leden aan windstilte in de baai. Het koningsnummer, de honderdmeterwedstrijd hardlopen werd bij dames en heren gewonnen door een Jamaicaan(se). Sommige onderdelen hadden veel weg van freestylen [improviseren] of freefighten [vechten met minimaal aantal regels – freefight heet ook wel MMA, mixed martial arts] en bij sommigen van de atleten (bij sommige atleten) zag je duidelijk een heintjedavidseffect. Maar ja, dat meedoen, hè. Roem smaakt naar meer.

6. Amateurs, allrounders en beroepssporters mochten meedoen. De Belgische groenematartiesten deden het best goed en de Rode Duivels hadden niet eens clenbuterol, een tot de bèta-agonisten behorend antihoestmiddel, gebruikt. Ik heb geen panenka's gezien, trouwens ook niet bij de Oranjespelers. Wel vaak een mêlee en lobballen van libero's in de mandekking: i.h.a. [in het algemeen] een contradictio in terminis. De ausputzer zag al big business met al die scouts van betaaldvoetbalclubs. Zou hij in het calcio [het Italiaanse voetbal] en het catenaccio [zeer defensief spel] daarbij meekunnen? De dropkick [zonder stilleggen], de free kick [vrije trap] en de elfmeter [penalty, penantie] behoorden tot zijn spécialités. Hij wil graag Champions League spelen, daar past geen galleryplay [mooi spel als men voorstaat] in en ook geen vliegende kiep [meevoetballende keeper].

7. Enfin, ik kijk alweer uit naar de volgende Winterspelen!

Toegift

8. Hij droeg een baggy [slobberige, hobbezakkige] broek. Gezocht op '*ey*' (selectie): Amerikaanse – of Ierse – whiskey (naast Schotse en Canadese whisky), een smiley [emoticon], rabarberchutney [saus met groenten en/of vruchten], neys (bamboefluiten), near [snel in geld om te zetten product] en hot money [vluchtkapitaal], de komeet van Halley, jersey [kledingstof dames] en paisley [abstract kleurrijk motievenpatroon in stoffen], double bogey [golf: 2 boven par], Cockney(dialect) en cold turkey [abrupt afkicken drugs]. Op '*dy*': study [studeerkamer], paddy [spotnaam Ieren], milady [aanspreektitel adellijke dame Engeland], Laurel en Hardy [filmkomieken zwart-witfilm], iron lady [Thatcher], grand old lady [sporen verdiend op enig gebied], first lady [vrouw Amerikaanse president], eddy [draaikolk], black comedy [blijspel vol grimmige humor] en baglady [zwerfster met bezittingen in tassen]. Op '*cy*': juicy [sappige] details , darcy (eenheid van permeabiliteit – D), fancy [elegant, modieus], mixed policy [gemengde verzekering – uitkering tijdens leven of bij overlijden], racy [snel, gestroomlijnd] en selffulfilling prophecy [voorspelling die gedrag zo beïnvloedt, dat deze uitkomt]. Op '*by*' noteerden we: bobby [Engelse politieagent], bushbaby (galago – zeker halfaapje), derby (plaatselijke kaas of sportwedstrijd), dolby [systeem van ruisonderdrukking], hotseknotsderby [hotsknotsbegoniavoetbal, boerenkoolvoetbal], nimby [not in my backyard, persoon], ruby (rood, port – geen tawny!), tabby [kat met cyperse tekening], stand-by [reserve, paraat, in de wachtstand] en stand-byticket [onmiddellijk beschikbaar]. Plug-and-play [randapparaat aansluiten, werkt direct], vouvray [zekere witte wijn], D-day [ook: D-dag: invasie Frankrijk geallieerden WO II].

2914 Dictee zondag 18-09-2022 (3) – dictee Wekelijkse dicteetest 224 RL √

Dictee – dictees [2914]

Wekelijkse dicteetest 224 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?

Oplossingen: hieronder!

Bron: Oefendictee (oud) 724

1. Deze ………… was in ………… geteeld.

a. hummus                                   humus

b. humus                                      humus

c. humus                                      hummus

2. Bekende afkortingen zijn ………… en ………..

a. DME                            des

b. DME                            DES

c. dme                              des

3. Wil je een …………. [GB!] of een ……………..?

a. Cointreau                               Rivella

b. cointreau                                Rivella

c. cointreau                                rivella

4. Een ...….. is een sweater en een …….. een culi.

a. hoody                                  foodie

b. hoody                                  foody

c. hoodie                                 foodie

5. Hoeveel ………… gaan er in een ………….? 16!

a. A8’tjes                                        A4’tje

b. A8’jes                                         A4’tje

c. A8’tjes                                        A4’je

6. Een ………….. is een overkleed voor vrouwen en een ………….. is

 een vaartuig.

a. haïk                                    kaïk

b. haik                                    kaik

c. haik                                    kaïk

7. ‘…….’ heeft niet veel met ‘……...’ van doen.

a. Gotisch                             gothic

b. Gothisch                          gothic

c. Gotisch                             gotic

8. In de ……….. zat ook ………...

a. goody                                glidkruid

b. goodie                               glidkruid

c. goodie                               glitkruid

9. De …………… veroorzaakt de …………...

a. g-kracht                           g-factor

b. G-kracht                          G-factor

c. G-kracht                          g-factor

10. Die …………. is een ……………..

a. sans-papiers                          displaced-person

b. sans papiers                          displaced person

c. sans-papiers                          displaced person

 

Oplossingen [224]: zie hieronder.

--------------------------------------------------------------------

Oplossingen [224]

1a 2a 3b 4a 5b 6c 7a 8b 9c 10c

Contact: leentfaarrein@gmail.com

2913 Dictee zondag 18-09-2022 (2) – dictee Verledentijdquiz Onze Taal √

Dictee – dictees [2913]

Verledentijdquiz Onze Taal (20 driekeuzevragen – groen is juist)

1. Toen Clara vertelde dat ze een huis had geërfd, … iedereen haar.

beneed – benijdde – allebei goed

2. Ze deed net of ze zich erbij neerlegde, maar ze … op wraak.

Zon – zinde – allebei goed

3. Het is een tegenvaller, maar we … moed uit de hulp die we kregen.

schiepen – schepten – allebei goed

4. Mijn opa … te zeggen: “Een gast en een vis blijven drie dagen fris.”

placht – pleegde – allebei goed

5. Het gejuich van de supporters … aan, toen de spelers het veld op 

kwamen.

zwol – zwelde – allebei goed

6. Hij zocht geduldig en bijna … naar de verloren lens.

dubbelgevouwen – dubbelgevouwd – allebei goed

7. Het was prachtig om te zien hoe het schip de golven …

doorkloof – doorkliefde – allebei goed

8. Hij lapte de ramen, terwijl zij …

stofzoog – stofzuigde – allebei goed

9. De hond … tevreden op haar botje.

kloof – kluifde – allebei goed

10. De stiekem gemaakte foto … hun privacy

schond – schendde – allebei goed

11. Ze … bij alles wat haar lief was dat ze de waarheid sprak.

zwoer – zwoor – allebei goed

12. Gelukkig heeft hij alles helemaal …

uitgeplozen – uitgepluisd – allebei goed

13. Ze vertrokken heel vroeg en … zo de files.

meden – mijdden – allebei goed

Maar GB en de oVD hebben alleen 'meden' ...

14. Vroeger … de kazen gewoon op de boerderij.

repen – rijpten – allebei goed

15. Het goede nieuws … ons zeer!

verbleed – verblijdde – allebei goed

16. Ze … de voorkamer met een nieuwe wand van de rest van de 

kamer af.

scheden – scheidden – allebei goed

17. De advocaat … vrijspraak.

bepleet – bepleitte – allebei goed

18. De ridder … het monster zijn kop af.

hieuw – houwde – allebei goed

19. Hij … uitvoerig zijn schuld.

beleed – belijdde – allebei goed

20 De kamer … nog geen elf vierkante meter en was 550 euro per 

maand.

mat – meette – allebei goed

Maar GB en de oVD hebben alleen 'mat' ...

 

 

2912 Dictee zondag 18-09-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (700) √

Dictee – dictees [2912]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 157, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (700)

1. De boholook is de zigeunerlook. Het huilende zigeunerjongetje is stereotiepe kitsch. Een bratsch is een zigeunerviool (contra). Een ziggoerat is een tempeltoren. In een basilicale kerk kun je een zijbeukgalerij hebben. De Hollandse Noordzeekust wordt ook wel de Zijde genoemd. Is het niet ter eenre zijde, dan toch ter andere. Het zijdeaapje heet ook wel ouistiti (sagoïentje). De zijde-eik komt uit Australië, van down-under dus. De zijdecultuur wordt ook wel seri(ci)cultuur genoemd. Daarbij wordt sericine (zijdelijm) geproduceerd. De zije mina was met een andere zije sok getrouwd, dat kan tegenwoordig. Een jeruzalemmer (pigeon) is een zijdenhemdje (appel). Een zijderupsraket is een exocetraket. De stof was zijig.

2. Hij nam de zijingang. Aan vakantie kun je toe zijn. Een mico is een zilveraap. Wie heeft de Zilveren Camera gewonnen? Een nugget is (ook) een goudklompje. Zilver-onder-water (niet meer in VD) is de volksnaam voor de tuinwolfsmelk en het kroontjeskruid. De zilverreiger heet ook wel witte reiger (aigrette). De onbetwiste zilverstad is Schoonhoven. Daar kun je zilververgiftiging (argyrie) oplopen. Jaarlijks gingen er zilvervloten van Spaans-Amerika naar Spanje. Piet Hein veroverde de Zilvervloot in 1628 bij Cuba.

3. De zimdollar is sinds 1980 de Zimbabw(e)aanse munteenheid. Elders betaalt men met Amerikaanse dollars, Zuid-Afrikaanse rands en euro's. Een rotterdammer is ook een speciale dobber.

4. In het zinkputje moet je geen geld gooien [daar komen ze altijd tekort]. Zinkseruis is lithopoon [ook lithopone: verfstof]. Het zinnespel was zinneloos zinnenstrelend. Catalepsie is zinvang, een soort van beroerte, en een zippo is een gas- of benzineaansteker met scharnierende klep.

5. Het os ischii [medische termen: kleine letter(s)] is het zitbeen. Kiezen we deze zit-eetkamer of nemen we toch de zit-slaapbank?

6. Of toch de zittekist? Vergaderen in comité(-generaal) wijst op een geheime zitting. Een comité-generaal is een uitvoerend comité. Zivilcourage is burgermoed.

7. De Pool had nog heel wat zloty's [munt]. Dat is zoab, zeer open asfaltbeton. Zinnober is cinnaber (natuurlijk vermiljoen). De Zoavo is de Zuidoost-Aziatische Verdragsorganisatie. Als ki [kaa-ie] niet werkt, komt de beer eraan te pas, als die los is tenminste. Je kunt spoorzoeken, eierzoeken, de dood zoeken of God zoeken. 'Zoekt en gij zult vinden' is een gevleugelde Bijbeluitdrukking. Bestaat het fröbelonderwijs nog steeds? Is het zoentje-pepermuntje [koek en ei] tussen die twee? Een
kiss-and-ride (K+R – VD) is een zoen-en-zoefstrook. De Zoete Naam (de zoete naam Jezus) [I.H.S. = Iesus Hominum Salvator, Jezus, de redder van de mensen] is bij rooms-katholieken de Heilige Naam (de heilige naam Jezus). Het zoetemelkse kalf zorgde later via via voor zoetemelkse kaas. En toch was het niet op de boerderij van Joop Zoetemelk. Kleine Jan ging zoet spelen en grote Jan ging zoetschaven [vlak maken] en zoetvijlen [met de zoetvijl bewerken]. Een zoetwatervis gedijt niet in zout water of in een zoutwatermeer. Een zoutweger [persoon] gebruikt een areometer. Voor zoutzieders is de Zoutzee (Dode Zee) een waar walhalla. Voor zo- en zoveel ben je de nieuwe eigenaar.

8. Zo-even zag je hem nog voorbijzoeven. Een zoïlus is een vitter, een kleingeestig criticus.

9. Ik zorg voor je, zolang ik leef. Geniet van de zomercentaurie [plant] en de zomercipres [sierplant: Kochia scoparia], maar pas op voor zomerdiarree! De (het) zo/kamerklimop heet ook wel tante mientje (niet in VD). Daar heb je de militair met zijn zomerpatjes. Voor een bikinietje moet je zomerslank zijn. Een efelide is een zomersproet, net als de zomerstippen zomersproeten zijn. Hij is net zo min (als voegwoord net zomin = evenmin) gek als jij. Een jakobszalm is een zomerzalm. De ZON is de Vereniging Ziekenomroepen Nederland. Een halve zondaar [halve biefstuk zonder aardappelen] kun je eten. Een zoetelaarster zoetelt [voedsel en drank in een leger, aan militairen verkopen].

10. Een armezondaar (zondig mens – met een armezondaarsgezicht) hoeft nog geen natte zondaar [bij gereformeerden: berouwvol – tranen of zo?] te zijn. Wanneer valt zondag gaudete? Antwoord: gaudetezondag is de derde zondag van de advent.

11. De zondaghouder en de sabbatsschender, dus zeker geen sabbatheiliger, waren allebei op zoek naar een closetrolhouder.

12. Zolang (als) de lepel in de brijpot stond, ging oma door met breien. Er wachtte nog een rijstebrijberg van onafgebreide truien op haar. Als ervaren reizigster reist ze van hot naar her.

13. Bebouwing in België is zone-eigen [volgens gewestplan] of zonevreemd [niet]. Een zonneauto rijdt op zonne-energie.

14. Ook de purperrudbeckia [plant] is een zonnehoed. De bijnaam van Lodewijk XIV is Roi-Soleil of Zonnekoning. Zoöfarmacognosie betreft het medicinale gebruik van planten. Zoögloea, dat zijn een aantal bacteriën. Een halvezool is een halvegare, een idioot. Een Chinees is een zoon van het Hemelse Rijk, de keizer van China is de Zoon des hemels en Christus is de zoon van David of Zoon des Mensen, de Mensenzoon. Een katholiek is (trouwe of getrouwe) zoon der Kerk. 'De Allergetrouwste Zoon der Kerk' is overigens de eretitel van de voormalige Portugese koningen, door paus Benedictus XIV in 1748 verleend. Een sociaal dier is een zoön politikon (politikon zoön). De ZOP [zèh-too-pee] en de NOP [èh-noo-pee] zijn de Zuidoost- en Noordoostpolder. Met een zorb [bal waar persoon in past] ga je bergaf. De zorgwet is een werknaam voor de Wet Gezondheidszorg en Maatschappelijke Dienstverlening. Een zorilla (bunzing) is geen zorillo (stinkdier).

 

 

2911 Dictee zaterdag 17-09-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (699) √

Dictee – dictees [2911]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 158, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (699)

1. De term zoroastrisch slaat op Zarathoestra [Zoroaster – Iraanse profeet van de Alwijze, Mazda]. De afkorting van zuidoost ten oosten is Z.O.t.O. [zèh-too-tee-joo]. De zouk [zoek] is zekere dansmuziek. Het wolmanzout heet ook wel Wolmans zoutmengsel [impregneren hout]. Kent u de zoutontginning bij Boekelo en de zoutmijn te Wieliczka? Doet u mij maar een flinke portie zoutvlees-kousenband. Hij was geboren in 1900 en zoveel. Zuid ten oosten wordt afgekort tot Z.t.O [zèh-tee-joo].

2. Laten we es [uhs] informeel kijken of ze al zover zijn met 't [uht] eten. Zowaar, het was zo waar als de rekensom 2 + 2 (=) 4 is. Het is zo wel genoeg. Dat geldt zowel voor de mannen als de vrouwen. Hij was zozeer bedroefd, het deed hem zo zeer. De afkorting z.o.z.
[zèh-too-zèht] staat voor 'zie ommezijde'. Zomerpeil wordt afgekort tot ZP [zèht-pee], zirkonium tot Zr [zèh-tèhr]. Het zsa [zèh-tèh-saa], zeer stil asfalt, is een neefje (nichtje) van het zoab (zeer open asfaltbeton). In het zuideinde van de stad woonde Jan Rap aan het Zuideinde. De zuidelijken wonen in de zuidelijke staten. Australië ligt op het australe halfrond, niet op het boreale. Ook de Austraalnegers genieten van het austraallicht. Wat zuiderburen zijn, hangt ervan af of je in Nederland of in België bent. De Zuiderdriehoek heet ook Zuidelijke Driehoek en de zuiderkeerkring ook wel Steenbokskeerkring. De zuiderlinge ontving ons zuiders [BE; NL: zuidelijk] tijdens de storm op het Zuidersop (niet meer in wdb.: de Zuiderzee).

3. Men serveerde een door de Zuiderzeevisser gevangen zuiderzeekrabbetje. De wind ging zuidoosteren. De gebenedijde
Zuid-Molukse republiek is nooit goed van de grond gekomen.

4. Zuigelingeneczeem is dauwworm. Hoeveel Zuidzee-eilanden passeerde de Zuidzeevaarder?

5. De kompasstreek zuidzuidoosten (Z.Z.O) wees figuurlijk in de richting van de
Zuid-Zuidhandel.

6. Je hebt Ionische, Dorische en Korinthische zuilen, maar ook de zuilen van Hercules [Gibraltar en de tegenoverliggende] en de zuil van Volta [stapel metalen plaatjes t.b.v. elektrische stroom]. Een dicteefanaat moet zuiver schrijven en moet dus een kundig zuiveraar(ster) zijn.

7. De kamer kuis je, echter niet in standaardtaal, een opstel zuiver je. De schuldenaar veroorzaakte zuivering van mora [voldoet alsnog aan zijn verplichtingen].

8. Het feest van de zuivering van Maria is Lichtmis. Op het zulo (spottend – zeer uitgebreid lager onderwijs) van Piet Vroon aten ze geen zure zult. Hij zultte [= (figuurlijk) kruiden] 't [uht] onderwijs met menig grapje. Zurkel is zureklaver (zure klaver, klaverzuring). Mijn halfzuster (halve zuster) behoorde niet tot de broeders en zusters in den Here, wel tot de zusters van het Rode Kruis.

9. In een zusteracademie word je geen zuster, in een zusterloge [vrijmetselaars!] zitten als regel geen vrouwen. In onze zusterstad hadden ze ook een nonnenschool, een zustersschool, een zusterschool van de onze dus.

10. Zal het zureregenprobleem ooit worden opgelost? Zuurbranden (pyrosis) is een maagzuurprobleem. Zuurvaste verf bevat carbolfuchsine. Een nangka is een zuurzakboom. Kent u deze afkortingen? Z.v.a.
[zèht-vee-jaa] staat voor zoveel als en ZvK [zèht-vee-kaa] voor Stichting Zendtijd voor Kerken. De afkorting zw. [zèht-wee] betekent zwart, z/w
[zèht-wee] zwart-wit en ZW [zèht-wee] is de landcode van Zimbabwe, maar ook de aanduiding van de Ziektewet. Bilsel [stelsel groeven] wordt in molenstenen gebild. Dat kind is nog onder de zuurballenwet. Het was zum Kotzen en het maakte ons zum Tode betrübt, dat onze zuurverdiende centen door de kredietcrisis in rook opgingen …

11. De afbeelding van een zwaan is het symbool van Luther, Vondel is de Agrippijnse zwaan, Vergilius de Mantuaanse zwaan, Pindarus de Thebaanse zwaan, Shakespeare de zwaan van Avon, Petrarca de zwaan van Vaucluse en Fénelon de zwaan van Kamerijk (Cambrai). Ook is de Zwaan een sterrenbeeld op het noordelijk halfrond.

12. Een sansev(i)eria is een zwaardplant. Bij zwaarlijvigheid ben je corpulent (obees). Zwaarte is een kwestie van zwaartekracht. De zwaartelijn van een driehoek heet ook mediaan. De zwacri [zware criminaliteit] moet bestreden worden. Een zwam is een fungus, zwammen zijn fungi. Een hyfe is een zwam- of schimmeldraad. De zwamvlok is het mycelium en de zwamwortel is de mycorrhiza. David controleerde de davits (zwanenhalzen – op boot). De Stimezo is de Stichting voor Medisch Verantwoorde Zwangerschapsonderbreking. Kan ik dat zwart-op-wit krijgen? De Zwarte Dood staat voor de builenpest en de zwarte koorts (kala-azar) lijkt op malaria. De Zwarte of zwarterik is de duivel.

13. Een zwartjan is een schoorsteenveger. Een zwarthandelaar handelt clandestien. Een zwartkopje is een comedo of mee-eter. Hij droeg een zwartlakense jas en een zwartleren broek.

14. We zullen die zwartrijder eens flink zwartmaken. De Zwartvoetkenner was ook nog zwartvisser. Met zicht op de vulkaan werd de band gevulkaniseerd. Kijk, een ijzeren zweed [grote en dikke spijker]!

 

2910 Dictee vrijdag 16-09-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (698) √

Dictee – dictees [2910]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 159, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (698)

1. Een zweefboot is een hovercraft. Hij had geen zweempje fatsoen. Een zweefmiep is een stewardess, een typemiep [ook: typmiep] een tikpoes (typiste). Een whiplash is een nekletsel aan de cervicale wervelkolom, een soort zweepslag, en een swipi een zweepslang. De uitdrukking 'bloed, zweet en tranen' komt van 'blood, sweat and tears'. Een scooper is een zwenklaadschop. Een agargel [gel – perst veel water uit] zweet sterk. De thymus is de zwezerik en de zwiebelzwamp is het trilveen. De zwierbol ging pierewaaien en eindigde in het pierenbad. Je kunt er beter het zwijgen toedoen. Willem de Zwijger, dat was Willem I, Prins van Oranje. Ga rustig zwijmelen, maar val niet in katzwijm. Deze zwijnjak heeft alweer gezwijnjakt! Er zijn gewestelijke zwikzwakken (bonenstaken) bij de zwikzwak, bij de vleet.

2. Zwitterion heet ook amfoliet oftewel betaïne. Je kunt een baard hebben als een Zwitser, je kunt zo zat zijn als een zwitser en als er geen geld op tafel komt, komen er ook helemaal geen zwitsers, zoals een spreekwoord zegt.

3. Of ik peentjes lustte, vroeg ze in de semidirecte rede. 'Marshmallows' schrijven wij toch niet fout? De deken deelde de lakens uit. De Dutchbatters maakten deel uit van Dutchbat, het Dutch Battalion. De catenen zijn een verzameling van Bijbelverklaringen, met name uit de kerkvaders. Het cowboytje at een tiramisu'tje en dronk een Iers whiskeytje. Inchoactief is een taalkundige term, radioactief is dat niet. In taalkundige artikelen wordt de taal kundig beschouwd. Het was twee- tot driemaal gebeurd.

4. Die negorij ligt beoosten Hengelo. Of was het Dwingeloo, dat mooie brinkdorp? Daar staat toch die radiotelescoop?

5. Deze zin heeft een voor-pv [persoonsvorm]. Kwijtraken gaat aan kwijt zijn vooraf. Krijg nou het leplazarus!

6. Lastig zijn de lijdend- en de meewerkendvoorwerpszin. De curiekanunnik bezocht de Gentse Floraliën. De zin was pseudogekloofd. Het links-rechtsdenken overheerste er. Tiktak en koekoek zijn onomatopeeën [klanknabootsend]. Je hebt of-zinnen (of in zelfnoemfunctie), ja-neevragen en en-ofuitdrukkingen (en/of-uitdrukkingen – minder goed). Ze moest wel opdissen dat ze zou weggaan, ze had een nieuw vriendje of zo. De advocaat wilde voorkomen dat de verdachte moest voorkomen. Het recht van de vrouw is de (het) aanrecht. Plopperdeplopperdeplop!

7. 30 graden Celsius schrijf je in verkorte vorm als 30^oC [graden Celsius]. In die laatste vorm kan het ook over een 30^o Celsiusgrens (30^oC-grens) gaan. 'Zelfs' kan als focuspartikel [niet in wdb.: nadruk + klein rededeel] optreden. Het bleek uit tekst noch context. Vooropplaatsen is een gevolg van vooropplaatsing. Achteropplaatsing is een taalkundige term, dat doe je als regel zeker niet in een achterafcafeetje.

8. Zijn tendensen (tendenzen) en tendenties synoniemen? Welke uitdrukking zoudt u verkiezen, terzelfder tijd of tezelfdertijd? De genormeerde valuta-aanduiding voor de Roemeense leu is ROL
[èh-roo-wèhl]. De speedboot vloog over het water. Bij het spreken is de komma-intonatie van wezenlijk belang.

9. Hij sprak Haarlemmerdijks, toen hij haarlemmerdijkies (haarlemmerdijkjes) maakte [ruzie zoeken – daarop volgt ruziemaken]. Het zat in zijn DNA-profiel [dee-jèh-naa] (GB, VD: deoxyribonucleic acid).

10. De zoo [oo] (dierentuin) was aaploos en richtingloos en daardoor levenloos; de bezoeker was nogal lusteloos.

11. De zich echaufferende [warm maken, enthousiast worden] haveloze zwerver leurde met herfsttijloos [plant] in de havenloze kustplaats.

12. De middellijke [die een strafbaar feit pleegt] dader kwam er na een middellijk bewijs [door vermoedens] vanaf met een minnelijke, maar onappetijtelijke schikking. Als je een kaffiya [arafatsjaal] draagt, kun je een kafir [ongelovige] gemakkelijk uitmaken voor 'Kaffer', Bantoeneger. Twee derde van de Kamer was voor. Er was een tweederdemeerderheid. Een door-bepaling in een passieve zin geeft het logische onderwerp aan. De kandidaat-minister, wie was dat ook weer? Moet die ook bij het preconstitutionele beraad zijn? Ik heb geen rijbewijs, bijgevolg moet jij zelf rijden. Welke antwoorden zijn mogelijk op een ja-neevraag? De zin "Ik kwam, zag, overwon" is een asyndeton [zonder voegwoorden]. Beschouw de zin "Hij rende nog wel, maar kwam hij te laat bij Tante Betje". Dit is een zin in tantebetjestijl. De
radio-en-televisiegids kun je ook schrijven als radio-en-tv-gids [niet als radio- en tv-gids, want het is één gids]. Kerst-en-nieuwjaarskaarten wensen een goede kerst en een gelukkig nieuwjaar tegelijk. Je kunt echter ook aparte kerst- en nieuwjaarskaarten kopen. Bij een ambigue uitdrukking is er sprake van ambiguïteit [dubbelzinnigheid]. Een voorbeeld is 'de pijp aan Maarten geven'. Immers: rookt Maarten wel? Anders is het: iets opgeven, zelfs sterven.

13. Ze heeft wat afgemiezemausd [zeker kaartspel]. De padie [rijst] werd gesneden. Dat is nu een Kaapse ezel, een zebra. Ofwel ze spraken Frans ofwel Spaans. Ajax won, dan wel Feyenoord. Hetzij wij leven, hetzij wij sterven, wij zijn in de Heer (in den Here). Dat zie ik ook zo wel. Zowel de burgemeester als de (gemeente)secretaris schreef met de ganzenveer. Uren-, dagen- en wekenlang hielden ze dat zo nodig vol. Ik hoor jullie zo meteen wel.

 

 

2909 Dictee donderdag 15-09-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (697) √

Dictee – dictees [2909]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 160, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (697)

1. De claqueurs [ingehuurde toejuichers], die samen (tezamen) de claque vormden, droegen allen klakhoeden. Zo'n [samendrukbare] hogehoed [VD, ook: hoge (zijden) hoed] met veren wordt ook wel gibus genoemd. Wanneer ben je nu eigenlijk in de Heer en wanneer in den Here? De syntaxis [leer van de zinsbouw] gaat over syntactische zaken. De bijzin 'als zou zij liegen' is een irrealiszin. In het
Belgisch-Nederlands is niet zomaar alles goed. Best iets heel anders kan het Nederlandsetaalgebruik [ook: Nederlandse taalgebruik] opleveren. Ook minder- en minstbedeelden en lager- en laagstbetaalden deden mee aan de Vierdaagse in Nijmegen, de bekende vierdaagse afstandsmars.

2. De volgordebepaling was incorrect. Bepaalde constituenten kunnen een pre- en/of een suffix krijgen. Beide zijn het-woorden met als meervoud suffixen en prefixen. Gesnapt? Nou en of!

3. Is die keeshond van jou, die chowchow, weer beter? Maak je feta van geitenkaas? De hond was in- en inbraaf maar door- en doornat [door en door nat]. De niet-roker had een non-talent voor verhalen vertellen. Hij was dus geen goede verhalenverteller. Is dat WK [wee-kaa] nu in de week voor kerst of in de week voor Pasen? Ninevieter en Ninevitisch slaan op Ninevé. In de sjoel [synagoge] wordt niet gesjoeld.

4. Tussen gedachtestrepen staat vaak extra informatie. Poehpoeh, was me dat werken! Jasses (tjasses, tjesses), wat was dat vies! Joepie, het is gelukt! Pf! Wat is het warm! Lekker puh, je greep er mooi naast!

5. Naar verluidt zal de lucht opklaren. Naar luid der wet ga je die zaak toch echt verliezen!

6. De imbroccata is een ingewikkelde nastoot bij het schermen. De meisjes zaten bij de revue.

7. Zou er weer een (sint-)michielszomer komen? Avant-gardistisch komt zeker van avant-garde [jonge generatie kunstenaars].

8. Aftershave is een verkorting van aftershavelotion. Als je OZO
[oo-zèh-too] achter de revers had in de Tweede Wereldoorlog, was dat een sjibbolet [uiting van een bepaalde overtuiging] en bedoelde je daarmee 'Oranje zal overwinnen', o zo! O jee, o jeetje, o jees, we zijn bij de j. Hoeveel j's en j'tjes zal dat opleveren? De J staat onder andere voor joule.

9. Ja, maar hij was er niet. Loop trouwens niet te jamaren! Je zag heftig ja knikken en nee schudden bij de discussie op het olieplatform rond de jaknikker. De jabroer hield het op louter jaknikken. Een jaapje of jantje (steunkussentje – vergelijk ook: kleinjantje) vind je bij liggende patiënten. Dat kleine Jaap grote Jaap een jaap [diepe snijwond] bezorgde, dat zal Jaapje heten [dat zal waar zijn]! Sinds jaar en dag verouderde hij jaar in jaar uit. De jaarlingbokjes (jaarling bokjes) dartelden in de wei. Coluren zijn jaargetijsneden. Wist u dat een jab een punch is in de vechtsport en dat een jabiroe een zadelbekooievaar is? Houdt u zichzelf ook bezig met de ster-van-bethlehem [GB] en de op andersoortige wijze geschreven roos van Jericho (VD, ook: jerichoroos) oftewel anastatica?

10. De (het) jabot [geplooide strook] kwam bij mannen en vrouwen voor. Een jabroer is letterlijk een ja-en-amenzegger.

11. De Wilde Jacht heeft betrekking op de oude Germaanse goden. De antilope- en leeuwenjacht zijn zeer in trek. De jachteduivel (niet meer in VD) heet ook sint-janskruid. Een jachtdelict is een overtreding van de jachtwet. De jachtgodin Diana is waarschijnlijk geen naamgeefster van de diana-apen. De Jachthonden is (vormen) een sterrenbeeld. Een cheeta is een jachtluipaard. De charlatan [oplichter, prutser] werd naar de eeuwige jachtvelden gestuurd, de dood ingejaagd. Wat is dat, je
ski-jack of je trainingsjack? Jaconnet is een soort katoenen mousseline. Het Tweede Jagers is de naam van een legerafdeling.Een weitas is een jagerstas.

12. De Jacquerie (specifiek, algemeen: j) is de naam van de grote boerenopstand in Frankrijk van 1358. Jacuzzi's of jacuzzietjes zijn bubbelbaden.

13. Een jaden (VD ook: jade) schaal (jadeschaal) is van jade gemaakt. Eerst moet je naar Jaffa gaan [flauwvallen] om in Jaffa [in zwijm] te liggen. Stelen is jatten. Ze droegen allemaal een jaegertje [ondergoed]. De jagersmis vindt plaats op Sint-Hubertus, 3 november. Dan wordt er rooms-katholiek (sint-)hubertusbrood gegeten. Een jaïn (jaïnist) hangt het jaïnisme, gekenmerkt door strenge ascese, aan. Een knoros is een jak. Eva vond in Adam haar ware jakob. Je zult toch maar
jakob-evertsenogen hebben! De Jakobsstaf, de Gordel van Orion, vind je in het sterrenbeeld Orion. Een jakobsdood sterven, bewust en met de kinderen eromheen, kan heel mooi zijn. Jalappenwortel is (ook) een stofnaam [poeder ervan]. Jali's zijn griotten, griotjes zijn dropjes en griottes zijn onder meer morellen. Uit jaloezie of na-ijver kun je de jaloezieën dichttrekken. Dit is een stuk voor jammerkast [draaiorgel] en jammerplank [mondharmonica, viool]. Jammie (mjam, mjammie, njamnjam), lekker! Jamu's [oe], geneesmiddelen; ze stammen van Java.

14. We eten Brielse jannen [bataat, zoete aardappel] en jan-in-de-zak [meelgerecht, au bain-marie bereide koek] toe. Hij is een hele jan en hangt de grote jan uit.

15. De effecten liggen bij Piet. NB Effecten die bij Jan zijn, zijn (beursterm) bij beleggers geplaatst. In de louwmaand (januari) dronken we vaak lauwe koffie.