Dictee – dictees [2851]
NB 2798 is flink aangepast!
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 198, geheel herzien naar situatie 2022
Dictee van de dag (659)
1. Deze stereo-opname kan ook monauraal [met één toon] afgedraaid worden. Mon cher [mijn waarde, mijn vriend], waar is de mon chou [zekere smeltkaas]? Het college van B en W spreekt met één mond. Xerostomie is gebrekkige speekselproductie. Mondegreens [steevast verkeerd verstane passage uit een liedje = mama appelsap] leiden steevast tot hilariteit. Lieve hemel, mijn God, mon Dieu, wat een ellende! Bij (mond)spruw [schimmelziekte van het mondslijmvlies] helpt een mondspray niet. Een embouchure is een mondstuk [ook: vaardigheid om blaasinstrument te bespelen]. Monegasken leven in Monaco. Het mongolide ras vertoont kenmerken van de Mongolen. De moneymaker wist zijn moneybelt goed te vullen. De monkimonki is het doodskopaapje. Een kapoets [monnikskap] kun je dragen, een gele monnikskap [giftige plant] niet. De mono-uitzending klonk toch goed. Met monochromasie [volstrekte kleurenblindheid] kun je best een monochord [oud eensnarig instrument] nog goed horen. Ik heb liefst polycarpische [meermalen bloeiend en vruchtdragend] planten. Monocotyledonen zijn eenzaadlobbigen en tongbrekers. Monocyclische moleculen hebben één atoomring. Een monoglot is eentalig en monoftongering [samentrekken: ai tot ê] is een klankbegrip. De Bachmonografie [met één onderwerp] las prettig weg. Mono-ideïsme [geheel beheerst worden door één bepaald idee] was daarin bepaald niet aan de orde. Een gewapendbetonskelet is een vorm van monolietbouw. Monolatrie is de verering van slechts één god.
2.
Pleiomorfie is het antoniem van monomorfie. Een monoom is wiskundig
een eenterm, een binomium een tweeterm. Het bintje, de aardappel,
heet ook wel dikke of Gelderse muis. Een monotypegieter [bedient
gietmachine monotype] heeft een
mooi beroep. De monroeleer was mordicus tegen vreemde inmenging. De
mond-keelholte zag er niet goed uit. Een mondriaankleur is een
primaire kleur. De mondaine [werelds]
mondaniteit droop er bij haar (van)
af. Het ging van mond tot mond, dat hij
zo goed was in mond-op-mondbeademing (het
is echter: mond-tot-mondreclame).
Er zijn drie bekende messieurs: monsieur de Paris
[de beul van Frankrijk],
monsieur Jourdain [type
van rijke burger die niet past in de hogere kringen]
en monsieur Joseph Prudhomme [kleinzielige
burgerman die met grote woorden schermt].
Het toerisme rond het monster van Loch Ness is een geldverslindend
monster. Het monster van Frankenstein moet je er niet zoeken. Was
Erasmus een monstrum eruditionis [monster
va geleerdheid] en Frankenstein
een monstrum horrendum [afgrijs(e)lijk
monster]? Montagnards en
montagnardes waren lid van de Bergpartij (niet
meer in VD). De een nam
montagneperzik toe, de ander montagne russe (vla;
geen
charlotte-russe = pudding).
Broeders montfortanen zijn lid van een missiecongregatie. Blinden
zijn gebaat bij een montre à tact [horloge
zonder glas]. Een montycoat is
een houtje-touwtjejas. Wat nu, ga je het mooie eraf kijken?
3. Wens je hem echt naar de Mookerhei? Een Moor komt oorspronkelijk van Mauritanië. De Kennedymoord was geen lustmoord. De pataca, de munteenheid van Macao heeft als valuta-aanduiding MOP. De mopé [vrucht] uit de sumakfamilie kun je eten. Er zijn meer hondjes die Mops [Fikkie, Blom] heten. Brengt een uientapper je aan het huilen? Nee, lachen: ui = mop. Zijn moquante [bijtende] hoon was vlijmscherp. De zedenleer vertelt zedenlessen, je mag niet zedeloos zijn. Realpolitik [streeft naar resultaat] en moralpolitik [moraalpolitiek, uitgaande van idealen] zijn antoniemen. De Moravische broeders [vgl. Loutere Broeders] zijn de hernhutters, maar morbier is een Franse kaassoort. Een mordechai is een benijder die iemand ten val brengt. De Engelse ziekte (morbus anglicus) is de rachitis, de morbus gallicus (Franse ziekte) is syfilis (sief) en de morbus sacer is de epilepsie. Hij was mordicus tegen. Iemand die zedeloos is, moeten mores geleerd worden. More canino is op zijn hondjes. Als je morfo(fo)nologie [leer van de klankvorm van morfemen] zegt, stotter je niet. Een morgenwijding is een korte radio- of televisie-uitzending van stichtelijke aard in de ochtend. De morgue was een gebouw in Parijs (iets met lijken).
4. Een morisco [morisk: een al dan niet onder dwang tot het christendom overgegane Moor in Spanje, na de val van Granada in 1492] kent de moriskendans. Een mormoon is lid van De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen. De morning-afterpil [niet zelfstandig] is mosterd na de maaltijd. Hij is mortjes, hij is morsipiep, of is het mortelefitikus? Dood, dus. Een evaatje is een morsschortje. De moser [knoeier] heeft maar wat gemoost [geknoeid]. Een mosjav [zonder commune – mv. VD: mosjavim, GB: mosjaviem] is even coöperatief als een kibboets [landbouwcoöperatie Israël, met]. In de recensie van het wielerboek werd betwijfeld of de winnaar echt een licentie had. Niet secondelang, maar in a split second [fractie van een seconde], bedacht hij, dat na vijf seconden lang wachten het ruimteveer gelanceerd zou worden. De mos pro lege is het gewoonterecht. De zeispreuk 'morituri te salutant' wil zoveel zeggen als 'zij die gaan sterven, groeten u'. Van Dale kent ook mooie bloemenlandschappen (mooiebloemenlandschappen). Bij de sierplanten zagen we de aloë, de dahlia, de fresia, de montbretia, de amaryllis, de cyclaam (ook: cyclamen, enk.), het kooltje-vuur (soort van adonis met scharlakenrode bloem – niet: kooltje vuur in test of komfoor) en de hyacint.
