Dictee – dictees [2734]
3e Johan Hendrik van Daledictee 2020 (volwassenen)
Dit dictee is nooit gehouden en zal dat ook niet meer worden ... Publicatie: mei 2022.
De Beginners moesten in de 10 B-zinnen de 4 onderstreepte woorden invullen.
De Gevorderden moesten in de 10 G-zinnen de 6 onderstreepte woorden invullen
De Specialisten moesten in de 10 S-zinnen de 8 onderstreepte woorden invullen
NB Allereerst geldt het Groene Boekje, daarna kijken we in Van Dale!
B1 Tot mij wendde zich de coördinatrice van de hogergenoemde, langzamerhand zeg maar tot ritueel gepromoveerde spellinggebeurtenis.
G2 Of ik ook anno Domini (afkorting: A.D.) [in letters:] tweeduizend twintig weer een eblouissante en tot de verbeelding sprekende spellingbee wilde concipiëren?
S3 Tuurlijk! Mooi de kans toch om me weer eens door francofielen de hemel te laten in prijzen als ik woorden gebruik als jouïssance (genot) of door Anglo-Amerikaanse en andere dicteeaficionado's bij het gebruik van uitdrukkingen als engelse groetenis en GB’s
engelsebol.B4 Een beloning zat er niet in: het is liefdewerk oud papier, dat zij zo. Want goed, je bent een dicteehobbyist of je bent het niet. En och, al die eurootjes maken je ook niet gelukkig.
G5 Of het in titel genoemde onderwerp iets was? Jazeker! Zo’n Amerikaans-Nederlands onderwerp trekt me wel. De landen hebben al heel lang wederzijdse banden. Trokken al niet in 1620 de Pilgrim Fathers naar Noord-Amerika, deel van de Nieuwe Wereld (daar hoort ook Australië bij)? En is Brooklyn niet naar Breukelen genoemd? En op de Fifth Avenue in New York, woonden daar vroeger niet ooit de miljonairs?
S6 Om met Amerika te beginnen: zelf noemen ze dat God’s own country, hun vlag noemen ze de stars-and-stripes, sinds 1916 is het volkslied The Star-Spangled Banner, hun regeringsleider noemen ze potus en de wel verkozen, maar nog niet geïnstalleerde leidsman heet president elect. Het land is niet wars van bombastische nationalistische retoriek (die heet: spread-eagle oratory: in het landswapen staat namelijk een arend met uitgespreide vleugels). De personificatie van Amerika is Uncle Sam: waar komt dat trouwens vandaan ...? Van de extreemrechtse Ku Klux Klan (KKK) hoor je overigens weinig meer.
B7 U vermoedde al dat vervolgens Nederland aan de beurt zou komen. Die gedachtegang is helemaal to the point en ter zake: wat is er over ons cultuurminnende landje zoal te melden?
G8 Wel, voor de gevorderden onder u: wij kennen de [in letters] Tachtigjarige Oorlog met het Twaalfjarig Bestand, de commemorabele en calvinistische beweging van de Beeldenstorm van 1566 en de Zilvervloot van Piet Hein (Cuba, 1628).
S9 Voor de specialisten onder u: denk aan de Sint-Elizabethsvloed van 1421, de Slag bij Nieuwpoort (1600), de (betrouwbare) jongens van Jan de Witt en verder nog uit de historische canon van Nederland: de hunebedden in Drenthe naast Desiderius Erasmus’ Lof der Zotheid en kapitein Frans Banninck Cocq op het beroemde schilderij de Nachtwacht van Rembrandt van Rijn, gevolgd door de tale Kanaäns van de Statenbijbel, de afschaffing van de slavernij – jaarlijks gevierd op het ketikotifeest, het amateurastronoomplanetarium van Eise Eisinga in Franeker en ten slotte de Watersnoodramp van [in letters:] drieënvijftig.
B 10 Tijd om zo langzaamaan tot het echte onderwerp te geraken. Een inleiding tot het reële onderwerp mag vooral niet al te breedsprakig zijn. Kort gezegd: we gaan ertegenaan!
G 11 Jazeker, beetje bij beetje, peu à peu en dus poco a poco naderen we de kwintessens van dit doorwrochte essay. Kijk maar wat ik gebloemleesd en bijeengegoogeld heb via internet.
S12 We beginnen met de president die jaarlijks de State of the Union uitspreekt. Trump is alweer de 45e. Uit de lijst – die begint in 1789 – blijkt dat Franklin Delano Roosevelt nummer [in letters:] tweeëndertig was. Op 6 januari 1941 riep hij in die rede het Congres op niet met schonehandenpolitiek in splendid isolation afzijdig te blijven van de Holocaust van het Derde Rijk.
B 13 De democratische waarden in Europa moesten worden hersteld en de Four Freedoms moesten worden nageleefd: vrijheid van meningsuiting, vrijheid van godsdienst en gevrijwaard zijn van gebrek en van vrees, die zich kan uiten in heel veel fobieën.
G 14 Sinds 1982 wordt voor elk van die vier vrijheden jaarlijks een prijs uitgereikt. Daarbovenop wordt als all-inprijs nog de algemene vrijheidsprijs (Freedom Medal) uitgereikt. In de even jaren in Middelburg NL en in de oneven dito in Hyde Park, New York. Dat alles in het kader van de vriendschapsband tussen de VS en Nederland, geïnitieerd door Franklin D. en zijn vrouw Eleanor.
S 15 Rond zo’n plechtig gebeuren vindt vaak een soiree plaats in gala, een raut of raout. Het kledingvoorschrift is dan niet tenue de ville, maar toilette de soirée. De heren dragen een white tie, geen cravate noire dus, en de dames geuren naar een eau de toiletteje en dragen kleding van peruvienne bij de ballroomdans.
B 16 De eerste algemene vrijheidsprijs werd op de honderdste verjaardag van genoemde president in Middelburg in 1982 uitgereikt aan [afkorting:] H.K.H. – inmiddels – prinses Juliana. Die president had naar alle waarschijnlijkheid overigens voorouders uit Oud-Vossemeer op het eiland Tholen.
G 17 Door de inspanningen van Eleanor na R’s dood werden genoemde vier vrijheden opgenomen in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (1948, Algemene Vergadering van de VN). Omdat haar man vier perioden volmaakte (het maximum is nu twee), was zij de langstzittende en zeer gewaardeerde first lady. Op twee jaar na leefde ze overigens acht decennia lang.
S 18 Voor de als eerste genoemde vrijheid, die van meningsuiting, won in 1982 Nederlander Max van der Stoel de award. Hij was o.a. minister en staatssecretaris van Buitenlandse Zaken, zijn biografie heette De stille diplomaat, hij werd tweemaal doctor honoris causa (Athene en Utrecht), was hoge commissaris bij de OVSE en sinds 1991 minister van staat.
B 19 Op de lijst van de als tweede hierboven genoemde vrijheid staat (1986) de rooms-katholieke – hij wist niet zo goed raad met de strijd tussen hervormingsgezinden en conservatieven – kardinaal Alfrink. In 1955 was die coadjutor (hulpbisschop) van Utrecht.
G20 Bij de vrijwaring van gebrek komen we tegen Artsen zonder Grenzen (1996) en Sander de Kramer (2020), overigens naast Johan Witteveen (1982, VVD-politicus en voorman van de soefibeweging – denk aan filosofie en ascese) en in 1992 Jan Tinbergen, econometrist, die ook de Nobelprijs voor de Economie won.
S 21 Die Sander uit de vorige alinea dacht dat hij in de maling werd genomen toen hij door de kabinet(s)chef van de commissaris van de Koning (afkorting: CdK, ook: CvK of ook wel: CvdK) gebeld werd. Zijn Sierra Leoonse koosnaam is ‘Chief Ouwe Dibbes’. Samen met Hugo Borst richtte hij de Sunday Foundation op. Voormalige straatprostituees maken nu schooluniformen en leden van een oorlogsweduwegroep krijgen nu een microkrediet, zodat ze in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien.
B 22 De prijs bij ‘vrijwaring van vrees’ kwam in 1982 terecht bij Herman van Roijen, politicus en diplomaat, in 2006 bij Max Kohnstamm, historicus en diplomaat, in 2008 bij War Child Nederland en in 2016 bij Human Rights Watch, een ngo, een niet-gouvernementele organisatie. Vrijemeningsuitingschendingen worden te vuur en te zwaard, figuurlijk, dat wel, bestreden.
G 23 Op 14 april 2020 zouden de 5 prijzen uitgereikt worden in de Nieuwe Kerk bij het Abdijplein en de Lange Jan in Middelburg. Er zijn altijd leden van het huis van Oranje, het Koninklijk Huis, bij aanwezig. Door de coronacrisis is de uitreiking verplaatst naar 2021.
S 24 Om even een terugblik op 2018 te werpen: aanwezig waren toen koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Beatrix. Een klimaatakkoordactiviste uit Costa Rica kreeg uit handen van vicepremier Hugo de Jonge de overkoepelende prijs. De award voor vrijheid van religie ging naar bisschop Paride Taban uit Zuid-Soedan. De Belg Emmanuel de Merode (Congo) was de eerste Belg die een Four Freedoms Medal krijgt (vrijwaring van vrees) onder de ruim 200 laureaten (circa 40 jaar, elk jaar 5 stuks) in de loop van de geschiedenis. Hij was zelf helaas verhinderd aanwezig te zijn.
B 25 Deze traditie moet worden hooggehouden. Nog jarenlang mogen deze prijzen naar mijn mening (afkorting: n.m.m.) worden uitgereikt. Een wereld zonder armoede en gebrek lijkt me illusoir.
G 26 De kans dat de tegenstellingen op religiegebied zullen vervagen, lijkt me een utopie. De christenen zullen geen Mekkagangers worden die rond de Kaäba zouden mogen marcheren, en ik kan me geen moslima’s voorstellen, die rondvertellen dat ze vorig jaar in de grot van Lourdes bivakkeerden.
S
27 Ook een wereld zonder vrees lijkt ondenkbaar: zal
hexakosioihexekontahexafobie
– angst voor het getal 666, het apocalyptische
getal, het getal van het Beest
uit het Bijbelboek Openbaringen
– wellicht het een-na-langste,
het op een na langste
erkende angstschreeuwwoord
ooit blijken te zijn? Mogelijk wel,
want
hippopotomonstrosesquippedaliofobie
– de ziekelijke angst voor lange woorden – is nog langer (35
versus 28 letters!).
B 28 Pennen neer! Voor de Beginners zit het erop. Zal de jury bij jou nog een slip of the pen vinden of teken je voor een foutloos trajectje? Dan ben je vast en zeker de winnaar!
G 29 Ook voor de Gevorderden is het einde nabij. De komende acribische, nauwgezette herlezing zal tot een tsunami van (foutieve) correctie-ingrepen kunnen leiden, maar het lijdt bij jouzelf geen twijfel, dat je vanwege je resultaat zeker niet uitgejouwd gaat worden!
S30 En wie gaat bij de Specialisten de hoofdvogel afschieten? Met meer dan 5 p’tjes (persoonlijke fouten, zoals bij basketbal) ben je ten enenmale (en overigens ook ten tweeden en derden male) volstrekt kansloos bij een must-do en -hear van een dictee als dit. Maar och, troost je met de olympische gedachte: deelnemen is belangrijker dan winnen, ten onrechte toegeschreven aan Pierre de Coubertin, grondlegger van de moderne [afkorting:] OS.
