2685 Dictee vrijdag 22-04-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (551) √

Dictee – dictees [2685]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 307, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (551)

1. Ook interessante dicteewoorden zijn: hans-met-de-bellen [sloddervos], hanzeaten (leden van de Hanze), haoma (een roesdrank) en hapax = hapax eirèmenon = hapax legomenon [= een slechts eenmaal voorkomend woord]. Eveneens mogen niet ontbreken: crème, crème fraîche en een ijscrêpeje. Met handenwringen (NB handenwrijven alleen in VD) verrichtte hij mijn klusjes. Is een handgeklokte tijd wel betrouwbaar? Alleen voor de happy few was er een happy end(ing). Is een happy single voorstelbaar? De hara is het centrum van de energie volgens yoga en zen. Is dit een eenjarige of een overblijvende hardbloem [muurachtige anjerfamilie]? Een
hard-boiled detective is keihard, doortrapt.

2. Harddraven gebeurt in wedstrijdverband voor een sulky. Jantje is meer een harddraver (hardloper) van luie Kees. De hard edge is een bepaalde schildertrant. Een harder is een product dat hardt. Het ei is niet hardgekookt zoals afgesproken, maar geen (no) hard feelings, hoor! De hardheidsschaal van Mohs loopt van 1 tot 10. Wij kochten hardhouten meubelen (niet te verwarren met harthout!). De Nederlandse hardelijner en de Engelse hardliner konden het goed vinden samen. Harde bergsteen, Escosijnse steen, wordt ook arduin of hardsteen genoemd. U moet mij daarover maar niet hardvallen. Charedim (VD, vol van angst, enkelvoud: charedi) zijn bepaalde ultraorthodoxe joden.

3. De hare krisjna is een door swami Prabhupada gestichte sekte. Haricots verts zijn een soort van dunne sperzieboontjes. Dat is zo Hollands als haring met uitjes. Kun je tentharingen eten? Haringhappen is onder meer een traditie aan het einde van carnaval. Een haringkoning is een petrusvis. Stamt [ww.] haring kaken (het haringkaken) echt uit Biervliet? Een stijve harmen is een houten klaas. De harmonia praestabilita is een grondbegrip bij Leibniz (overeenstemming, m.n. van lichaam en geest). Zoek even op, wat de Akte van Harmonie inhoudt [onverenigbaarheid van
kapitein-generaalschap met stadhouderschap, 1668-1670]. Koning David was de koninklijke harpenaar. Naast de Ierse harp heb je de gewone of grote Davidsharp (m.i. d – geschrapt uit VD). Als je op de Franse harp speelt, lijd je honger.

4. Harrewarrerij is gekibbel. Een (Finse) harrier wordt gebruikt voor de hazenjacht. Voor die job heb je een handige harry, liefst met harrypotterbril, nodig. Die zei echter: "Bekijk het maar, dikke Harry!" Harsspiritus is een distillaat van colofonium, surrogaatterpentijnolie. Harshoudend betekent hars bevattend. Hij woont in het groene hart van Holland (het Groene Hart). Het hart links, maar zijn portemonnee rechts dragen (links lullen, rechts vullen). Bij een hartaneurysma moet er snel een hartambulance (cardulance) komen. Een hartenegel is een zekere zee-egel. De angina pectoris (stenocardie) valt onder de hart- en vaatziekten.

5. Het gaat naar hartenwens, want ik mocht naar hartenlust eten. In 't hartje van Siberië was het hartje winter. De hart-longmachine werkte naar behoren. De hartree [ie] is de atomaire eenheid van energie [E_h]. Een hartschort is een evaatje. De schildpad was morsdood, hartstikke dood. Hart-thoraxchirurgie (cardio-thoraxchirurgie) is hart- en vaatchirurgie, chirurgie in bepaalde delen van de borstholte. Bij auscultatie [medisch: beluisteren] hoor je de harttoon. Een haruspex is een priester die uit ingewanden van geofferde dieren of andere tekens de wil van de goden probeerde te vernemen. De harzer is de om zijn zang gekweekte variëteit van de kanarie.

6. In een hasjcafé koop je hasjiesj (verkort: hasj; er vindt hasjroken plaats – stuff), hashes [vgl. hashtag] zijn codes waarmee een gegevensreeks, zoals een wachtwoord, in bitjes wordt gehakt en hashi [mv.] zijn Japanse eetstokjes. Hasta la vista, tot weerziens! Een hatwoning duidt huisvesting voor alleenstaanden en tweepersoonshuishoudens aan. De kattenhater was tevens Ajaxhater. Bij hathayoga staan lichaamsoefeningen en adembeheersing centraal. Drie Latijnse uitdrukkingen zijn: haud mora (zonder dralen), haud passibus aequis (van navolgers: ver achterblijvend bij hun voorbeeld) en haud sine gloria (niet zonder roem).

7. Een havannasigaar is genoemd naar Havana. Hautain en hautaniteit horen bij elkaar. Franse leenwoorden zijn: haut-reliëf (verheven beeldwerk), haute volée (de hoge kringen), haute saison (hoogtepunt van het seizoen), haute nouveauté (modesnufje), haute finance (eersterangsbankiers), haute cuisine (fijne Franse keuken), haute couture (modieuze dameskleding) en haute contre (tussen tenor en countertenor). Haves bezitten have en havenots niet. De havdala (meervoud: havdalot) is het ritueel ter afsluiting van de sabbat of feestdag. Een havelock is een mutsovertrek die de nek tegen de zon beschut.

8. Een havenzate is een ondiepte in een haven, een havezate is een grote hofstede. Wat is een havermotor? Een paard. De Hawaïaan (een Hawaïburger) at een hawaïburger. Geeft een hazewind(hond) hazenvlees? De afkorting h.c. staat voor honoris causa, de afkorting hc voor hoofdconducteur. De hdtv (VD, GB: hd-tv) is de high-definition television, televisie, tv – GB, toelichting: ook hdtv, hogedefinitietelevisie is correct. Praatjes worden ook hearsay genoemd. Zoek eens op wat heautoscopie is. Waarnemingsillusie waarbij men het eigen lichaam a.h.w. buiten zichzelf ziet. Hij is van Kleef [plaatsnaam] (is van de familie Van Kleef), hij houdt meer van de heb dan van de geef. Een hechsjer (meervoud: hechsjers, hechsjeirem) is een koosjerverklaring. Een heckrund vertoont overeenkomsten met de oeros. In de hectiek is het altijd hectisch.

9. Met een hevelblijde (trebuchet) schoot je in de middeleeuwen grote projectielen af. Wanneer komt er nu eens een eind aan dat hapsnapbeleid? Naast het hardcourt werd hardcoremuziek ten gehore gebracht. De ongelovige apostel Thomas was hardgelovig en het prototype van een ongelovige thomas. De hardstyle is een harde, snelle vorm van dance. Hartbewaking is coronary care. Een scarabee is een soort van mestkever (vergelijk: hartscarabee). Hava is hoogactief vast afval (vul lava dan zelf maar in). In Nederland is het h.d.s. [haa-dee-èhs] het hoofd der school. Bij een healing vindt paranormale genezing plaats. De term 'heaven on earth' (hemel op aarde) komt uit John Miltons 'Paradise lost' (het verloren paradijs). Hij sjouwde van het ene hectometerpaaltje naar het volgende. Een hecatombe [mv. n/s] is een bloedbad. Een hebe [3 mv.] is een bevallige schenkster.

10. De (het) heart of darkness is in figuurlijke zin: onbekend, gevaarlijk terrein. Bij een hedgefonds wordt gehedged. De hele santenkraam viel in duigen. Het heelal is de kosmos. Een heelgoedhollander wordt in de nationale, chauvinistische papierindustrie gebruikt. Een chirurgijn is een heelmeester. Een heemstroos is een hibiscus. Ze gingen her- en derwaarts. Je zou er het heen-en-weer van krijgen. Ze liepen heen en weer, af en aan, op en neer. Connexxion – of was het Veolia – [beide niet in wdb.] onderhield een heen-en-weerdienst. De dominicanen of witheren worden ook wel witte [W in VD lijkt fout – 2021 nog steeds! – 2022 correct: w] heren genoemd. Het was anno Domini [A.D.] 1972. De Heer der heren, de Here God, is God de Heer (en hem zij de eer). De Heerschappijen is een van de negen engelenkoren. Zijn motto was 'divide et impera' (verdeel en heers).

11. Je kunt een gewicht van 100 kilo heffen, maar ook gewichtheffen. De hefnerkaars [HK] is een oude eenheid van lichtsterkte. Geef het heft niet uit handen. Hij wist er heg noch steg. Een hegelaar dweept met Hegel. Bij een heggenadvocaat en -dokter [onbevoegd, kwakzalver] kun je beter niet komen. Weet je nog dat we bij het schaatsen riepen: "Heia, Ard en Keessie" [namen niet in wdb.]? Kan een heibok zich voortplanten? Nee, maar een hij-bok (niet in wdb.) wel! En vergeet ook de heidebok niet. Men moet niet scheiden als heidenen en Turken, proost (, neem er nog eentje)! De missionaris verdeelde de heidezending onder de luisteraars bij zijn heiden(en)zending.

12. Zo'n heidimeisje (niet meer in VD) verleiden door een notaris zou een doodzonde zijn. Maar als ze een heidipakje aantrekt, wordt dat weer anders. Hij was heidoof [arbeider in oliemolen] en leefde als een heiduk [= haiduk: ruwe Hongaarse soldaat]. In het werk was hij een heikoppensneller [afgezaagd boveneind van een in de grond gedreven heipaal]. Heilgymnastiek is kinesiatrie. Het Heilige Roomse Rijk [H.R.R.] eindigde in 1806. De mormonen noemen zich heiligen der laatste dagen. Tararaboemdijee!

 

2684 Dictee donderdag 21-04-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (550) √

Dictee – dictees [2684]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 306, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (550)

Bijbelboeken (2)

1. 1 en 2 Koningen (boeken 11 en 12 uit het O.T.). Abia (niet meer in VD) was zoon van Jerobeam I (alleen sub lemma nog in VD). Abiram was de eerstgeborene van Chiël (beide niet meer in VD). Achab (alleen sub lemma) was koning uit het huis van Omri (niet meer in VD). Adonia (niet meer) is zoon van David en Chaggit (niet meer), die zich nog tijdens het leven van David als kroonprins wil laten uitroepen in plaats van Salomo. Zijn opstand wordt echter onderdrukt. Amos (alleen sub lemma) is de vader van de profeet Jesaja. Assyrië is een groot en machtig rijk in Mesopotamië, vijand van Israël. De Assyriërs voerden het tienstammenrijk in ballingschap. Astarte is een Syrisch-Fenicische (Foenicische) moeder- en vruchtbaarheidsgodin. 'Zich voor de Baäl buigen' wordt gezegd van christenen die in hun kleding de mode volgen, die om voordeel of eer zich naar de meningen van de onchristelijke wereld schikken. Beëlzebub is de vorst der demonen. De ceders van de Libanon zowel als de hysop worden afgehouwen: aanzien noch rijkdom vrijwaren tegen de dood. Een davidsdeken is de jonge bijzit van een oude man. Izebel is de dochter van koning Etbaäl (alleen sub lemma) van Tyrus, vrouw van koning Achab. Door dit huwelijk wordt de dienst van de Tyrische Baäl verheven tot staatsreligie in het tienstammenrijk van Israël. Hij zag leeuwen en beren op zijn weg.

2. De selectie is zeer beperkt. Naäman is een krijgsoverste van de koning van Syrië, die door de profeet Elisa (verdwenen) van zijn melaatsheid wordt genezen. Een kind van Naboth is een stijfkop. De originele Naboth weigerde zijn wijngaard aan koning Achab te verkopen. In Bijbeltaal kun je het oor neigen. In Ofir (verdwenen) liet Salomo goud halen voor de bouw van de tempel. Ramot was een plaats in Gilead (beide verdwenen). Een salomonsoordeel is een wijze, spitsvondige uitspraak in een moeilijk geschil. Niet elke barmhartige samaritaan kwam uit Samaria. Zimri (verdwenen) is een koning van Israël die slechts zeven dagen regeert. Sanherib (verdwenen) was de koning van Assyrië die Hizkia wil onderwerpen.

3. 1 en 2 Kronieken (boeken 13 en 14). Abigaïl was de moeder van Amasa (beide verdwenen), zijn vader was de ismaëliet Jeter (1 Kronieken 2, vers 17, verdwenen). Abimelech is een priester, zoon van Abjatar (beiden verdwenen). Asaf (verdwenen) is het hoofd van de levieten die door David tot de dienst van de ark worden aangesteld. De term 'van eeuwigheid tot eeuwigheid' stamt uit de aan de orde zijnde Bijbelboeken. Een bekend tempelzanger heette Heman (verdwenen; let op: geen he-man). Jeremia is de naam van een van de grote profetenboeken van het O.T. [oo-tee – Oude Testament]. Pax vobiscum is Latijn voor 'vrede zij met u'. Uriël (alleen nog in VD als aartsengel) is de leviet die de ark van de woning van Obed-Edom (verdwenen) naar Jeruzalem helpt brengen. Zerubbabel (verdwenen) is de leider van de eerste karavaan van ballingen die terugkeert naar Jeruzalem. Elihu was de oudste broer van David (ook: Eliab, beiden verdwenen).

4. Ezra (boek 15). De kinderen der gevangenis zijn de in ballingschap levende Israëlieten. Ook Ezra behoort tot de hagiografen [beschrijver van het leven van een of meer heiligen]. Nehemia (boek 16). Sanballat (verdwenen) is de stadhouder van Samaria die de teruggekeerde Joden grote moeilijkheden bezorgt bij de herbouw van de verwoeste tempel. Tobia (sub lemma) is een van de Ammonieten, die degenen die uit de ballingschap zijn teruggekeerd, hindert bij de herbouw van de tempel. De Vreugde der Wet is de israëlitische [= joodse] feestdag in oktober (Simchat Thora) ter herinnering aan het herstel van de godsdienst na de Babylonische ballingschap. Ester (boek 17). Ester is de Jodin die Ahasveros van Perzië tot vrouw kiest, nadat hij Wasti (verdwenen) heeft verstoten. Zij redt haar volk van de ondergang. Haman is de eerste dienaar van koning Ahasveros, bij wie hij gedaan weet te krijgen dat alle Joden zullen worden gedood. Op voorspraak van Ester ontkomen zij hieraan en Haman wordt opgehangen. Mordechai (alleen nog als 'een' mordechai in VD = een benijder die iemand ten val brengt) is neef en voogd van Ester. Hij stuurt haar naar koning Ahasveros om het bevel ongedaan te maken dat alle Joden in het rijk zullen worden gedood. Hun wordt toegestaan zich te verdedigen, waarna ze de overhand krijgen. Mordechai neemt vervolgens de plaats in van zijn tegenstander Haman en ontvangt de koninklijke zegelring. Job (boek 18). Elifaz (verdwenen) is de oudste van de vrienden van Job (naast Elihu, Bildad en Sofar, allen verdwenen). Hij was zo arm als Job en had een jobsgeduld (een geduld als Job). Job was geboortig uit Us en had als motto 'tot hiertoe en niet verder'.

5. Psalmen (boek 19). Het grondsop is voor de goddelozen (het laatste bodempje drank). Zondag jubilate is de naam van de derde zondag na Pasen, zo genoemd naar het eerste woord van de introïtus
[rooms-katholiek: antifoon met psalmvers als inleiding tot de mis = intredezang]. Gods uitverkoren volk leeft in het aardse tranendal. Hij is mijn stok en staf. Spreuken (boek 20). Beter een naë buur dan een verre vriend. De vreze de Heren is het beginsel der wijsheid. Verboden vruchten smaken het lekkerst. Prediker (boek 21). Er is niets nieuws onder de zon. IJdelheid der ijdelheden, 't is al ijdelheid (vanitas vanitatum et omnia vanitas).

6. Hooglied (boek 22). Het Hooglied van Salomo wordt ook lied der liederen [VD: L L – lijkt me fout] (Cantica Canticorum) genoemd. Dat komt uit het Hooglied, niet uit Jeremia: dat is iets vrolijks, geen treurlied. Jesaja (boek 23). Jesaja behoort tot de grote Profeten. Elam (verdwenen) is een landschap in Perzië, bewoond door
voor-Sumerische (verdwenen) stammen van Babylonië. De zeven gaven van de Heilige Geest zijn wijsheid, inzicht, raad, sterkte, kennis, vroomheid en ontzag voor God. Gekrookterieters (hij zal het geknakte riet niet verbreken) behoren tot de uiterste rechterzijde van de Gereformeerde Bond in de voormalige Nederlandse Hervormde Kerk. Zij die geloven, haasten niet. Wordt de tale Kanaäns nog gesproken? Jesaja is de profeet die optreedt tijdens de koningen Jotham, Achaz en Hizkia (allen sub lemma). Hij wekt het volk op tot berouw.

7. Zonden kunnen zo rood zijn als karmozijn, maar ook als scharlaken. Wanneer speelt (de) Lucifer (overste der boze geesten) van Vondel? Christus is de Man van Smarten. Tarsis (verdwenen) is een kustplaats in het westen van de Middellandse Zee, waarmee handel wordt gedreven. Hij was een roepende in de woestijn (vox clamantis in deserto). De Vredevorst is de Messias. Jeremia (boek 24). De schrijver van het Bijbelboek Jeremia is Baruch (zie: Bar.). Ebed-Melech (verdwenen) is een Ethiopiër, dienaar van koning Sedekia (verdwenen), die de profeet Jeremia redt uit de put waarin de vorsten hem geworpen hebben. Een jeremiade doet je sterk denken aan (de) Klaagliederen (van Jeremia, de Lamentatie – sub lemma 'lamentatie' – lamenteren is klaagliederen aanheffen). 'Sursum corda' betekent 'de harten omhoog'. Klaagliederen (boek 25). Hoe is het zuivere goud in ordinair lood verkeerd?

8. Ezechiël (boek 26). Belomantie is (pijl)wichelarij door het schieten met pijlen of het trekken van gemerkte pijlen uit een koker. De drekgoden van Egypte zijn verachtelijke, valse goden. Daniël (boek 27). Een kuise suzanna ontleent haar naam aan het boek Daniël (zie Dan.). Gabriël is de naam van een engel van God die ook tot Daniël komt. Sadrach, Mesach en Abednego (alle drie verdwenen) werden in de vurige oven geworpen. Hosea (boek 28). Wie wind zaait zal storm oogsten. Jizreël (verdwenen) was de zoon van Hosea. Joël is een profeet uit de zevende eeuw voor Christus (v.Chr., v.C.) en de naam van een van de kleinere profetenboeken van het O.T. (Oude Testament] Amos (boek 30). Op de rotsen ploegen is nutteloos werk doen. In Amos worden de valse profeten genoemd. Tekoa (verdwenen) is de plaats ten zuidoosten van Bethlehem [VD; NBG: Betlehem] , waar de profeet Amos vandaan komt. Obadja (boek 31). Obadja is een profeet (zesde eeuw voor Christus) die zich keert tegen Edom. Jona (boek 32). Hij zit te kijken als Jona (ook Jonas) in de walvis [tijdens de storm van boord gevallen]: hij is angstig en benauwd. Jona is een profeet uit de achtste eeuw BC [bie-sie], before Christ. God zendt hem [= Jona] naar Ninevé om de stad verwoesting aan te zeggen, maar herziet zijn besluit daartoe, als de stad boete doet. Als de profeet in een schip voor zijn opdracht wil vluchten, wordt hij overboord gezet en door een grote vis ingeslikt.

9. Micha (boek 33). Gij zult zaaien, niet maaien. Nahum (boek 34). Habakuk (boek 35). Een tempelprofeet is een profeet die zich uit in liturgische taal, zoals Habakuk (zie: Hab.). Zefanja (boek 36, zie Zef.) [in de Vulgaat: Soph. = Sophonias]. Hij is een van de kleine Profeten. Haggaï (boek 37, zie Hagg.). Haggaï is de naam van de profeet die de uit ballingschap teruggekeerde Joden aanzet tot herbouw van de verwoeste tempel. Zacharia (boek 38). Al in Zacharia wordt verwezen naar de profetie van Jezus op de Olijfberg over de ondergang van Jeruzalem. Maleachi (boek 39). Sol justitiae, illustra nos (zon der gerechtigheid, licht ons voor) is de zinspreuk van de rijksuniversiteit van Utrecht (RUU = Rijksuniversiteit Utrecht). Het O.T. (Oude Testament) heeft dus 39 Bijbelboeken, het N.T. (Nieuwe Testament) heeft er 27, tezamen dus 66 stuks.

 

2683 Dictee woensdag 20-04-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (549) √

Dictee – dictees [2683]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 308, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (549)

1. Het sacrum is het heiligbeen. Het verschil tussen een heiligedag [katholieke feestdag niet op zondag – ook: kale plek in baard of bij verven] en een heiligendag [dag aan bepaalde heilige gewijd] [uitspraak voor beide gelijk] is heel subtiel. Waar zit de heiliglendenspier? Je raadt het: bij de lendenen. Het is heilloos om op Heiloos begrip te rekenen. Zijn Magere Hein, Vriend Hein en Heintje Pik allemaal dezelfde? Ja. Een heinmannetje is een kabouter. In de sport kom je het heintjedavidseffect veelvuldig tegen [terugkeren na eerder vertrek]. Een heister [vrouw die heit – vgl. heier] is niet zo gebruikelijk. Een motto voor padvinders was 'een heitje voor een karweitje' (het vroegere kwartje). Een kwartjesvinder (heitjespiejijzer) is een bedrieger. Weet jij, hoe de vier Heemskinderen heten [Ritsaart, Writsaart, Adelaart en Reinout]? Zij was kampioen sms'en, sturen van sms-berichten. Een helixstructuur is een spiraalvorm. Hij had een helikoptervisie (helicopterview). Met 'hij' wordt in dit verband de bestuurder van de helicoptère (niet meer in VD – helikopter) bedoeld.

2. Het kompas was een leidend voorwerp. De term 'heitres Franzosenvolk' hebben we aan Heine te danken. Hij staat als Jut voor het hek (beteuterd). De hekdavit zit boven aan de spiegel [vlakke gedeelte boven de achtersteven] van een schip. Een 'hekje' op een telefoontoestel is het volgende teken: #. Welke ploeg is hekkensluiter in de Eredivisie (vroegere eigennaam bij voetbal – algemeen bij sport: eredivisie)? Een cladomanie is een heksenbezem. De hel van Deurne [voetbalstadion België – Nederland] en de hel van het Noorden [wielerklassieker over de kasseien – Parijs – Roubaix] ken je vast wel. Dantes hel (de hel van Dante) verwijst naar Dante Alighieri en zijn werk 'De Goddelijke Komedie' (La Divina Commedia). De groene hel is het oerwoud in het Amazonegebied. De helden godes zijn de strijders voor het geloof. Een heldenkamp (aristie) is een gevecht van uitgelezen strijders. Een limpide betoog is helder.

3. Helderziendheid is paragnosie (clairvoyance). De magnitude van een ster is zijn helderheid. Een heletoonstoonladder bestaat uit zeven tonen met tussen elke toon een hele toonafstand. Helicoïdaal is schroefvormig. Een helicon is een cirkelvormig gebouwde contrabastuba voor militaire muziek. Het heliocentrische wereldbeeld [zon in het midden] heeft het geocentrische [idem: aarde] verdrongen. Een heliosis is een zonnesteek. Ik neig ertoe zijn zijde te kiezen. Het hellenisme is de Griekse beschaving zoals deze zich in Europa, Azië en Afrika vertoont na de val van het rijk van Alexander de Grote. De hellevorst is Satan en de helleschipper is Charon (die zette je voor een obool over de Styx – rivier – naar de onderwereld).

4. In het hellmanngetal drukken we strengheid van winters uit. Het Hellp-syndroom (Engels: Hemolysis [bloedafbraak], Elevated Liver enzymes [leverfunctiestoornissen], Low Platelets [afbraak van bloedplaatjes]) is een zwangerschapscomplicatie. Een helluo (heluo) librorum is iemand die veel leest maar het gelezene niet in zijn geest verwerkt (een boekenverslinder). De helmholtzenergie (A) is gerelateerd aan de gibbsenergie [toestandsgrootheid in de thermodynamica – SI-symbool: G; eenheid: joule, J – verband: G = A + PV met P = druk en V = volume) . Een helminthagogum is een wormafdrijvend middel, de helminthiasis is een wormziekte en helminthocecidiën zijn aaltjesgallen. Een helmbasilisk is een onschuldige boomhagedis en een helmkasuaris is een loopvogel. Een helmkleed komt als lambrekijn [VD ook: lamberkijn, lambrequin niet – als lemma – in wdb.], in de heraldiek voor. Helmstijlige bloemen zijn gynandrisch [meeldraden op stamper]. In de heraldiek is een cimier een helmversiering bovenop [niet in wdb.]. Een volk van heloten is in slavernij. Een helofyt is een moerasplant.

5. Helosis is de aanwezigheid van likdoorns. Alle beetjes helpen zei de mug, en ze pieste in zee. Eben-Haëzer: tot hiertoe heeft de Heer ons geholpen. Helse steen is lapis infernalis. Hij heeft 'm om en is 'm gesmeerd. Hemagglutinatie is klontering van rode bloedcellen. Een hematofoob [met bloedvrees] moet geen dokter worden. Is een he-man een hij-man? Elke dag een draadje is een hemdsmouw in het jaar. Een hemdsbloes is een chemisier en een hemdbroek is een
chemise-enveloppe. Je kunt iemand de hemel in prijzen. Een godenverblijf is een empyreum.

6. Als mijn kat een koe was, kocht ik geen melk meer. Een hemelbode (Godsbode, Godsman) is een Godsgezant. Een hemelgod staat tegenover een aardgod. China is het Hemelse Rijk, een Chinees is daar een zoon van [en de keizer van China was de Zoon des hemels]. Op Hemelvaart wordt de hemelvaart herdacht. Wel hemeltjelief, het is al zes uur. De hemicellulose is een koolhydraat dat als reservestof in de celwand van planten is opgeslagen. Het heo [haa-ee-oo] is het hoger economisch onderwijs. Een hepatocyt is een levercel. Herderspoëzie is arcadische, bucolische poëzie. Heterodox is
niet-orthodox.

7. De hemichordata vormen een stam van het dierenrijk, waartoe wormachtige zeedieren (eikelwormen) behoren. Een hemistiche is een halve versregel, met name een halve alexandrijn. Zoek de
hemline-indicator maar eens op, dan kom je uit bij de rokzoom en de Dow-Jonesindex [geen, quasiverband]. De hemlockspar schijnt uit Canada te stammen. Hup Holland, hup. Laat de leeuw niet in zijn hemmetje (hempje, hemdje, hempie) staan. De hematotachygrafie is de dopplerechografie [onderzoek naar de stroomrichting en -snelheid van het bloed in een bloedvat]. Het hempje-licht-op is een mixdrank van witte curaçao, citroenlikeur en persico. In 'de haas schoot de jager' is 'de haas' het lijdend voorwerp [rare zinsvolgorde dus]. Een hendekasyllabus is een elflettergrepig vers. Wil je de hendel [GB ook: handel] even overhalen? De hendiadys is een stijlfiguur (‘zand en heide’ voor ‘zandige heide’).

8. De brave of goede hendrik is de algoede ganzenvoet, een brave hendrik is een persoon. Wanneer leefde Hendrik de Eenentwintigste (Hendrik XXI)? Van 1679 – 1702, graaf van Lobenstein, Oberösterreich. Een hengselkruis is een ankh. De hengsten [schip] varen vooral op de Schelde. Had Vondel uit de hengstenbron [mythologie, op de Helicon, bezieling voor dichters] gedronken? Een hennebei (hennebes) is een hennebraam [alle drie: niet meer in wdb.]. Eronder lag een hennenei. Hij moest door het hennepen venster kijken [werd opgehangen]. Soms kun je niet meer henneweg of denneweg [geen kant meer op]. Kijk, daar ligt nog wat henneppapier [slim uitspreken!]. Een henri-quatre is een korte puntbaard. De henry is een eenheid van zelfinductie. Henzen is in de hens staan. Hij kreeg een hepatitis B-vaccinatie.

9. De hepivakantie valt tussen Hemelvaart en Pinksteren. De Pentateuch [eerste 5 Bijbelboeken] samen met de boeken Jozua en Richteren is de Heptateuch [7]. Heptyl is een alkylgroep afgeleid van heptaan. Hij kreeg een herretje [herexamen] voor natte his [natuurlijke historie, zeg maat: biologie]. Hij droeg de herautsstaf. Heracleïsch komt van Heracles, herculisch van Hercules. Herbebossen is reboiseren. Bij de kastelein hing een foto met een hermelijn. Een herbicide is een onkruidverdelger. Voor die klus (een herculeswerk) hebben we nog wel een paar herculessen (herculen) beschikbaar. De Heer is mijn herder, de Goede Herder. Een ecloge is een herdersdicht. Een hereditas jacens (meervoud: hereditates jacentes) is een juridisch nog niet aanvaarde erfenis. Een hereditas [mv. hereditates] sine sacris is een buitenkansje en de hereditatis petitio [geen mv.] is het opeisen van een erfenis. Een cenobiet [kloosterling] is geen kluizenaar (heremiet, anachoreet, troglodiet).

10. Een kluizenaarswoning is een hermitage, een kluizenaarsdorp een thebaïde. Hij kijkt naar de Klundert of Willemstad in brand staat (hij is scheel). Een heresiarch is een aartsketter. Een herendas (uitspraak!) is een kravat [stropdas] . De dames sloten een herenakkoord. Een herfstbergamot is een sapperdegroentje. De her(i)heri is een eenpansgerecht (Suriname). Een herinfectie is een re-infectie. In de drukkerij moet men soms reïmponeren [pagina’s van een vel druks dat gezet is weer in de vormen slaan, m.n. met een andere verdeling]. Geheugenverlies is amnesie.

11. Een herkenningsmelodie is een jingle (leader, tune). Alex van Deventer draagt een herkomstnaam. De heilige hermandad is de politie. De hermansiania zijn de prullaria van W.F. Hermans. Een hermeneut is een (Bijbel)uitlegger. Je geeft geen sou toe, je bent immers geen hernhutter [als iemand niet laat afdingen]? Herpes zoster is gordelroos, herpes tonsurans is een schimmelziekte van de huid veroorzaakt door een trichofytonsoort, herpes labialis is herpes simplex rond de mond en herpes genitalis is herpes simplex van de uitwendige genitalia, een geslachtsziekte. Het bedrijf wil zich herpositioneren. De herrenmoral is de moraal der heersers. Ik hoorde het van de koningin herself. De hypofyse is het hersenaanhangsel. Hesterno die is gisteren.

12. Het harde hersenvlies is de dura mater en het zachte de pia mater. Een hertoginnenaardappel is een pomme duchesse. Het sint-janskruid behoort tot het plantengeslacht hertshooi. Het hertzwijn is de babiroesa. Hervese kaas is een sterkruikende en -smakende kaas. De Hervorming [specifiek] is de reformatie van de r.-k. [èhr-kaa] kerk in de zestiende eeuw. Dat was de hervormingstijd. De Grondwet onderging een grondwetswijziging. De Hessische vlieg of hessenmug is een galmug. De hesperidenfontein is een zeker vuurwerk.

 

2682 Dictee dinsdag 19-04-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (548) √

Dictee – dictees [2682]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 309, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (548)

1. Een hessenweg is een in de middeleeuwen door Duitse kooplieden gevolgde weg naar Utrecht. Een hetaere is een courtisane van hogere klasse. Was er sprake van heterobashing? Heteroclytisch is ongelijksoortig. Wat is een heterodyne ontvanger? Een ontvangtoestel waarin d.m.v. een oscillerende kring een frequentieverschil wordt gemaakt met de frequentie van de te ontvangen golf. Een hetman (geen het-woord) is een aanvoerder bij de kozakken. Een heupbreuk is een collumfractuur (met een flinke factuur). De Eeuwige Stad is de stad van de zeven heuvelen. Van de hevea komt dat rubber. De wandelaar ging heuvelop en de mountainbiker heuvelaf. Het hexameron is volgens de Bijbel het scheppingswerk in zes dagen. Hexylresorcinol is een zeker wondontsmettingsmiddel.

2. Een hezbollah is een Hezbollahstrijder. Hij heeft het hertenpad gekozen. Heupjicht is ischias. Hierbij weer eens wat afkortingen: Hf [haa-èhf] (hafnium), hg (hectogram), Hg (kwik(zilver) – hydrargyrum, niet in wdb.), hhs (hogere hotelschool) en HHS (Haagse Hogeschool). Hic et nunc is op staande voet, hier en nu. Een hic et ubique is altijd onderweg. Een hickory is een notenboom. De term 'hidden persuaders' danken we aan een boek van Vance Packard (verborgen verleiders in de (tv-)reclame). Kabels hielen is ze joggelen [dubbel ombuigen]. Een hiërocratie is een priestermaatschappij, een hiëroduul een tempelprostituee. In een dictee kan je makkelijk high five verwarren met hifi (hifi-installatie). Een higgsboson is een higgsdeeltje (god(s)deeltje).

3. Leenwoorden met 'high' zijn ongewis bij het schrijven: highball (whisky-soda), highbrow (intellectueel), highlife (de grote wereld), highscore (op een speelautomaat), hightech(industrie), high risk (en highriskvirus), high care, high church, high fidelity, high profile, high society, high sticking en high tea. Het heeft vast te maken met de klemtoon. De nieuwste aanwinst is high-end (kwalitatief zeer hoogwaardig). Hij hijackte de auto met het mama's-kindje er nog in. Het hymen [ie] is het maagdenvlies, een hijlikmaker (ook: heiligmaker) is een bepaalde koek. We hadden het hijsgerei wel nodig. Schrijf je in de ik- of in de hij-vorm?

4. Hillbillymuziek is countrymuziek. Hiltiken is bikkelen. Een plaatje: een himmelhoch jauchzende himbo (man; vergelijk: bimbo = vrouwelijk schoonheidsideaal) onder een himalayaceder van bijna himmlische Länge. Het hindekalf was zo vlug als water. Hinc atque hinc is van weerskanten, hinc inde is wederzijds. Een steeplechase is een ander woord voor hindernisloop. De hindipop is een muziekstijl. De Hindoestaanse Hindoevrouw (ze was ook nog hindoevrouw) ging naar een hindoefilm over hindoefundamentalisten. Een hinkepink hinkt. Een hipo (high potential) is veelbelovend, een hypo niet [te laag suikergehalte]. Een hippo is een overjarige happy hippie. De hippocratische eed is die van Hippocrates [artseneed]. Een hippodroom is een paardenrenbaan. Hire-and-fire staat op een flexibele arbeidsmarkt. De hirsutiës (niet meer in VD, wel: hirsutisme) liet zich (letterlijk) niet zien.

5. His master's voice is iemand die een ander napapegaait. His feliciter peractis (niet meer in VD) betekent: deze dingen gelukkig volbracht zijnde. De histoire bataille doet de geschiedenis als een aaneenschakeling van oorlogen en veldslagen voorkomen. De historia morbi is de ziektegeschiedenis. Een literair historicus is een literatuurhistoricus en heeft dus een literairhistorische
(literair-historische) achtergrond (4 maal GB ook: tt). De historikerstreit is in Duitsland hoog opgelaaid. De hitlerianen brengen nog steeds de Hitlergroet. Een histrio (meervoud: histrio's, histriones) is een toneelspeler. De Hiswa is de Nederlandse Vereniging voor Handel en Industrie op het gebied van Scheepsbouw en Watersport. De hoatzin [vogel met prehistorisch uitziende jongen – uitspraak: hoo-wah-tsin] leeft bij de Amazone.

6. Een hit-and-runactie (basisbegrip: hit-and-run) is een verrassende actie met daarna: wegwezen. Een hitman werkt een hitlist af. De hittepetitterige door hittekramp of hittestress getroffen nitwit [weet niets, kan niets] werd afgevoerd op een hittenwagen [hit = klein paard]. Het hivvirus (letterwoord – uitspraak ‘hihf’, ook: hiv-virus, initiaalwoord – uitspraak: haa-ie-vee) veroorzaakte een hivinfectie (hiv-infectie). Vooruit dan maar met de geit, nog enkele afkortingen: HM (tweeletterige ISO-landcode van de Heard- en McDonaldeilanden), h.j. (hic jacet, hier rust), hm (hectometer), H.M. (Hare Majesteit) en hmv (hartminuutvolume).

7. Een hoax [uitspraak: hooks] is een e-mail met een onterechte viruswaarschuwing. De weg was hobbyistisch aangelegd door een vrijetijdshoboïst en ging van hobbeldebobbel. Een hobiecat is een catamaran. De volgende uitdrukkingen (ad-hocuitdrukkingen) kun je ad hoc gebruiken: hoc anno (in dit jaar, h.a.), hoc est (dat wil zeggen), hoc genus omne (id genus omne, dat hele slag mensen), hoc habet (die zit, die is raak!). Een hocker is een voetenbankje, een locker een kastje. Lock-out slaat op een staking, lock-up op een automatische versnellingsbak.

8. Loco citato (l.c.) betekent ter aangehaalde(r) plaatse (t.a.p.). Een vrouw brengt je verder dan een locomotief. Een locopreparaat is het tegendeel van een spécialité. Met 'loco' heb je veel Latijnse uitdrukkingen: loco primo, secundo, tertio, quarto (in de eerste, tweede, derde, vierde plaats), loco sigilli (ter vervanging van de lak- of waszegel), locum tenens (plaatsvervanger), locus classicus (klassieke bewijsplaats), locus communis (gemeenplaats), locus delicti (plaats delict, pd), locus standi (rechtmatige positie) en locus minoris resistentiae (medisch: plaats van verminderde weerstand). Lodderein is eau de la reine. De loddenvisserij [met lodden als aas – kleine soort zalmvis, voorjaarskabeljauw, Finland] bloeit.

9. Hoc loco (h.l.) is te dezer plaatse, hoc mense is in deze maand. Balkenende was (toen) h.t. (hoc tempore) minister-president (huidig, op het ogenblik). Hou op met die hocus pocus, met dat hocus-pocusgedoe. Hodie atque heri is nog maar sinds korte tijd en hodierno die is op de dag van heden. Hieperdepiep hoera, alweer een zin! Het hier-zijn is het zijn op aarde. Goedbeschouwd (welbeschouwd) is een heistelling tevens (en zeker bij het oprichten) een hijsstelling. De ziekte van Hodgkin wordt kortweg ook hodgkin genoemd.

10. Een hintertreppenroman is een keukenmeidenroman. Bob's adventure is in het Nederlands Bobs avontuur (onderneming). Het was vandaag koninginnendag: alle misses uit Europa waren gekomen. Hij droeg een jagershoed, een kastoren [van kastoor of bevervilt] hoed. De grafiek van de normale verdeling wordt wel hoed van Napoleon genoemd. Zij speelden onder één hoedje, maar waren toch niet onder een hoedje te vangen. De hoedna is een bestand, wapenstilstand met een  niet-islamitische vijand. Een hoefijzer is een zeker koekje van zandtaartdeeg (porte-bonheur). Wat zou het verschil zijn tussen een hoefrasp en een raps, een hoefsmidsvijl? Een hoeistokje (hoeihoutje) is een oeioeimachine [stokje met ribbeltjes en een soort propellertje om quasi te toveren]. Omdat 'Hoeken' en 'Kabeljauwen' geuzennamen zijn, slaat 'hoekse' en 'kabeljauwse' in GB daar wellicht op. Toch volgen we voorlopig VD in de Hoekse en Kabeljauwse twisten (historische gebeurtenis; GB is inmiddels 'om' – wel met T – VD 2021 ook T!). We volgen VD met de uitdrukking: het gaat er hoeks en kabeljauws aan toe.

11. Een cosy corner is een hoeksofa. De Bosjesmannen [San, ook mv.] en de Lappen [Samen] zijn hoekvolken [weggedrongen in de periferie]. Aan me hoela en ammehoela zijn synoniem. Hoe lang is een Chinees en tot hoelang blijft hij weg? Het porseleinbloempje en het bitterzoet worden ook wel hoe-langer-hoe-liever genoemd. Bij een hoenderbeet [soort dovenetel] komt er geen bloed aan te pas. Hoepelolie is dunvloeibare copaïvabalsem. Een hoepelrok heet ook crinoline. Een mannelijke hoer is een prostitué. Een hoerenkind is in de typografie een niet-vollopende laatste regel van een alinea als bovenste regel van een bladzijde of een kolom.

12. De hoeri is volgens de Koran een eeuwig jong blijvende maagd met gazelleogen in het paradijs, ter verlustiging van de gelukzaligen. Een hoestbonbon is een hoesttablet en is hoeststillend. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid is de adh (vergelijk ook die andere ADH = antidiuretisch hormoon). Zijn er op den duur nog wel voldoende ongebruikte drieletterafkortingen? Hoever (hoe ver) ben je al met je huiswerk? In hoever had je meester gelijk? Ze putten zich uit in het hoezeeën voor de hoezenpoes. Wees mijn gast bij het bal ten hove (hofbal). Hoffelijkheid is courtoisie. Heb je die bezwijmelde persoon wel hoffmann(s)druppels gegeven? Een hofmeier is een majordomus. Vezels met hofstippels zijn tracheïdevezels. Het HDPE is het hogedichtheidpolyethyleen. Heb je al hogeresolutietelevisie [1012 of meer lijnen]?

 

2681 Dictee maandag 18-04-2022 (2) – dictee Groot Hengeloos Dictee 2022 √

Dictee – dictees [2681]

Groot Hengeloos Dictee 2022

(geen titel) (auteur: Jaap Scholten)

 

23 oktober 1956 

Liefste,

1. Dokter Salomons is een magiër. Toen hij in 1954 vanuit Twente in Abessinië [Ethiopië] arriveerde, waren er hier een paar kininepillen [vroeger: tegen koorts en malaria] en drie pincetten waarvan twee vastgeroest. En moet je nu zien! Met een petieterig team behandelt hij duizenden Tigreeërs [internet: Tigrinya, Tigray, Tigré - Tigréërs lijkt beter - evt. Tigrayers] en Amharen [Amhara, Amhaars]. Cholera, dysenterie en bilharzia [schistosomiasis, tropische infectieziekte], iedere calamiteit lost hij efficiënt op. De mohammedaanse Oromo's [internet: etnische groep in Ethiopië] komen zelfs met hun dromedarissen naar zijn spreekuur.

2. De naar formaldehyd(e) [desinfectiemiddel] stinkende vestibule van de polikliniek is net de beestenmarkt in Goor. Omdat gonorroe en syfilis [geslachtsziekten] alomtegenwoordig zijn, krijgen wij een tweemaandelijkse vaccinatie met penicilline. In de sociëteit rondom het biljart bakkeleien de Storkjongens [vgl. Philipslamp] of dit wel de juiste preventie is tegen venerische ziektes. De Overdinkelse Boomkamp, die graag de gesoigneerde heer uithangt, legt dan minutieus uit waarom dit procedé scandaleus [GB, VD ook: schandaleus – andere uitspraak] is.

3. Het regent pijpenstelen en de luchtpost uit Hengelo komt maar niet. De plantage is een onmeunige [VD: heel erg] smeerpruttel (?). Soms kunnen we met de paarden uitrijden en zien we koedoes [nyala, antilope] en cheeta’s wegstuiven tussen de eucalyptussen en acacia’s. Van de week probeerde een krokodil de merrie van Klumpers (?) bij de snufferd te grijpen. Het scharminkel sprong op en maakte een pirouette [laatste ‘tuh’ uitspreken, VD].

4. Tot voor kort wist niemand waar de rivier bleef. Zo’n aparte Engelsman is met een groep met kalasjnikovs bewapende Somaliërs gaan zoeken. Hij ontdekte dat de Awash [rivier Ethiopië] in een zoutmeer verdampt. Is dat niet miraculeus? Volgens mij bestaat dat alleen hier in Ethiopië. Wij denken altijd maar dat alle rivieren de zee in stromen [niet: instromen, onovergankelijk!]. Mooi niet dus.

Duizend pakkerds,

 Je Rinus