2566 Dictee zondag 23-01-2022 (1) dictee Dictee van de dag (462) √

Dictee – dictees [2566]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 395, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (462)

1. De dorpsbewoners werden gemassacreerd [afgemaakt, gruwelijk vermoord]. Hij kwam uit Bachten de Kupe, het tussen de IJzer en de Franse grens gelegen deel van West-Vlaanderen ('bachten' is gewestelijk en betekent 'achter' en Kupe verwijst naar kuip, IJzer). Je kunt onder de ladder doorlopen (door lopen). Als je dat erdoorheen kunt krijgen, is dat grote klasse. Onze linies, de vijand brak erdoorheen. Ze zullen erdoorheen zitten. De luifels, we kunnen eronder lopen. De muren, ze kunnen daartussendoor gaan. De loodgieter giet lood. De laatste loodjes wegen het zwaarst, maar hij had een lot, een lootje, uit de loterij getrokken en … gewonnen! De sergeant-een (niet meer in VD, nu: sergeant (der) eerste klasse) met zijn sergeantsstrepen had een douw gekregen. Tolstoj en Dostojevski zijn hoogstwaarschijnlijk nooit in Yamoussoukro (de hoofdstad van Ivoorkust) geweest. Doussié is afzelia(hout). Aan dovemans deur vond hij slechts dovemansoren. Onder de douglasspar dronken we dourowijn.

2. De Dougalls sterns kwamen overgevlogen. Jij doucht je; douch je jezelf vaak? Ikzelf douch me onder het doucheje in de douchecabine [ww., anders geen e]. Gaan wij up- of downmarket? Er groeiden brand- en dovenetels. Deze wijn is doux, zoet, en dus niet demi-sec. Ik krijg het drab [ook: drabbe, grondsop] weer. Het zachte genot van te leven kan je weergeven met douceur, plaisir de vivre. Ze kreeg een doublé armband [doubléarmband]. De double eagle [2 slagen minder dan par] en de double bogey [erboven!] vind je bij het golfspel, double Dutch is onder andere koeterwaals [ook: vrouw pil + man condoom], een double croche is een [één] zestiende van een noot (een – één – zestiende noot) en double-breasted is met elkaar bedekkende voorpanden en twee rijen knopen. Een dos passé is de vierkante rug van een boek. De dragqueen [opzichtig uitgedoste mannelijke travestiet] – hij kende de dresscode: geen dreadlocks [haardracht rastafari's]! – moest dragees [tablet] slikken. Veel draufgängers [vechtjas] lijden aan drank- en drugsverslaving. Een drakar is een Vikingschip, een draisine een loopfiets en een dreestrekker trekt (trok) van Drees.

3. Dragonnade is de terreur van met name dragonders [zware cavalerist]. Drag-and-drop is een verplaatsingstechniek op beeldschermen, vergelijkbaar met knip-en-plakwerk. Down-under [andere kant van de aarde], downtown [in de binnenstad] in Melbourne, vind je veel. Melbourne's [= Engels; NL: geen apostrof]
down-to-earthheid. Het downsyndroom komt er bijna niet voor. Op driekoningenavond (Driekoningen) zaten ze driehoog-achter
drie-in-de-pan [klein, dik pannenkoekje] te eten. Drie kwart [drie vierde] van de pan was al leeg, zo constateerde moeder in driekwartbroek, luisterend naar muziek in driekwartsmaat. Ik geef je een
drie-en-een-half voor dit proefwerk, waar je maar drie en een half uur aan hebt gewerkt. Je drieëndertig medeklasgenoten, waaronder drie- en vierlingen, hebben beter gescoord. Voor drie-tientjes [winkeldieverij] komt de heilige hermandad niet. Een drinkebroer is een verstokte dronkenlap. Hij heeft een mooie drive-inwoning. Geldt die drie-uit-vijfeis voor werklozen hier nog steeds?

4. In Libië wordt een drôle de guerre (phoney war, schemeroorlog) uitgevochten. Drôleries [komische beeldjes] kom je in middeleeuwse kerken tegen. De drop-out [mislukkeling] klikte de dropdown [rolmenu] aan. Linkshandige leden van de handwerkersvriendenkring zijn meestal linksdragend. Die droge klaas, kompaan van de drossaard (drost), haalde hem op met zijn droschke (vigilante). Mijd deze Dr. [dohk-tuhr] Strangelove [geschifte en gevaarlijke wetenschapper] liever! Maar houdt u zich liever niet afzijdig. Val niet in handen van dat drugssyndicaat met die drugssmokkelaars. Bij de oude Kelten in Gallië en Brittannië kom je druïdetempels [priester] tegen. De drudevoet (oe – druïdevoet [druu-wie-duh]) is een vijfpuntige ster als magisch teken, zo genoemd omdat het de voetafdruk zou zijn van een drude [oe], een Germaanse heks die in de slaap verschijnt. Dryadencreaturen zijn gewoon bosnimfen.

5. De drukbeklante fruitkwekerij organiseerde een drukbezochte happening, waarbij de paying guests [betalende kostganger] van de sleep-in [goedkoop nachtlogies voor jonge toeristen] zelf leerden druiven plukken. Je moet niet druk doen en je niet druk maken, moeten de druk pratende en drukte makende druktemakers die het drukprocedé drukdoende bespraken, gedacht hebben. Het dubbel-ik wijst op een megabewustzijn. In de D-trein was de D-sluiting van haar collier losgesprongen. Wat hoor je liever, drum-'n-bass of
rhythm-and-blues? Als met een aureool omringd door dubia laus [twijfelachtige roem] arriveerde de dublinclaimant [via ander EU-land gekomen asielzoeker]. Wiedt hij de duivenkervel? OK (oké), maar er zijn nog duizend-en-een [heel veel] andere dingen te doen. Een duivekater (deuvekater) is een kerstbrood. Eindelijk hebbes …

6. De dueña [bejaarde gezelschapsdame van meisjes uit de aanzienlijke stand] en het duifje zonder gal [onschuldig, naïef meisje] begeleidden vorige week de marchesa [markiezin] binnen het markizaat. Dáág [dàh-hàhg] meneertje, koekepeer, ik vind u een geweldige peer. Over peren gesproken: aardpeer (knolzonnebloem, topinamboer, jeruzalemartisjok), advocaatpeer (alligatorpeer, avocado), balsempeer (sopropo), bergamot(peer) of maatjespeer, bessemerpeer (fout in dit rijtje – toestel voor bessemerproces: staalproductie), christuspeer (goede christen), dirkjespeer en klaasjespeer, compeer (kompaan), kroppeer (worgpeer), juttepeer, kruidenierspeer (oomskinderpeer), kweepeer (sierpeer), lichtpeer(!), maagdenpeer, mannapeer (pauspeer), mispeer en muilpeer(!), oranjepeer, gebakken peren, Peer de Schuimer, Jaan, Peer en Pauw, pondspeer, rietpeer (grauw-bronskleurig), smoutpeer (boterpeer), vijgenpeer, waspeer, waterpeer (appelpeer, nashi), wijnpeer, ijspeer, zeikpeer(!), zomer- en winterpeer en dievenpeer (wrange peer).

7. Vergeet ook de perenberceau [bogengang], perencider, perendrups en perenessence niet! Zoeken op '*peer*' geeft: de gieser wildeman, topinamboer (zie de eerdere aardpeer, peerlijsterbes, sorbe, sorbenboom), sapperdegroentje (herfstbergamot), parelpeer (soort van septemberpeer), p2p (peer-to-peer, dataverkeer van gebruiker naar gebruiker), lijzebet (soort van peer), chayote (peervormige pompoen) en blanket (peer met grijsachtige schil). Onder andere hemellichamen kunnen geplutood [in rang verlagen] worden. Composities in G-dur
[G-groot, G grote terts] zijn dun gezaaid. Het duodecimootje [12 bladen, 24 pp. per vel] is een boekformaatje, het duodenum is de twaalfvingerige darm. Verwar dummy's [sufferd] niet met dombo's [dom persoon] of mummies. Een dumb is een oefenhalter (vergelijk: dumbbell). Dulse [dahls] is een eetbare zeewiersoort. Een dulciaan heeft dubbelriet. Een dumdumkogel veroorzaakt moeilijk te genezen wonden. Ik zeg dat al voor de duizendste keer. Hij was drie duizendsten sneller.

8. Drie maal drie is negen. De beminde van Don Quichot is Dulcinea. Ziedaar (voilà), de donjuan met zijn dulcinea. Op den duur, met name op de lange duur, gaat hij vervelen. De duivel-doet-al testte een Duvel, een Hoegaarden en een Amstel. Ze droeg een dwars geruite – of was het een dwarsgestreepte? – rok. Jij bent mijn dushi, mijn schatje. Een dwergspioen is een pekinees. Heel dwaselijk maakte de dwaaste onder de dwaze moeders zich schuldig aan enig duw- en trekwerk. Dysthanasie is verlengen van leven door medisch ingrijpen (antoniem: euthanasie), dysfagie is moeilijk slikken, dysfasie is moeilijk spreken door een hersenbeschadiging, dyspepsie is een spijsverteringsstoornis, dyspneu (niet te verwarren met apneu) is ademnood en dysthymie is een depressieve neurose. Konden we maar meer met
eb-en-vloedenergie doen. Kijk, een geëbaucheerd [voorbeeld] model in was! De nog niet geslachtsrijpe nimfijn [seksueel begeerd door oudere mannen] was eblouissant [schitterend, betoverend].

9. Die ecce homo's [voorstelling van de lijdende Christus] zijn te koop. Hij maakte een eclectische [het beste uitkiezend] selectie. Ecarteren is ecarté spelen. Een ecart betreft koersverschillen, écaillé is geschubd en écartelé en sautoir is in de heraldiek schuin gevierendeeld. Door zijn eclatante zege maakte hij éclat [opzien baren]. Een economiser is een voorverwarmer [maar: womanizer]. Hij oefende eindeloos echelles [toonladders]. Een eclair is een eetbaar soesje. De operatie was een echec [fiasco], échéance [verval] van zijn krachten was niet te stuiten. Echamperen [licht, schaduw] doe je in de schilderkunst, échange de vues [uitwisselen standpunten] is meestal iets diplomatieks, een échappade is een fout bij het graveren, een echappement vind je in een horloge [of uurwerk] en echaufferen is warm maken. Een ecchymose is een uitgebreide bloeding onder de huid. Ecdysis is het afwerpen van de pantserhuid. Ecgonine is een alkaloïde uit de bladeren van cocastruiken. EDTA is ethyleendiaminetetra-azijnzuur en EDP is electronic data processing.

10. De edelzwicker is een witte elzaswijn. Goud is een edelmetaal. De ecstasy gebruikende Ecuador(i)aan kende die oude daalder, de écu, niet. Het ecrue [touwkleurig] ecrin [juwelenkistje] bevatte juwelen. In een écoute [luistergalerij] wordt als regel geen écossaise [Schotse drie, schottisch] gedanst. Ecolo'ers zijn Franstalige groenen in België; Groen(!) vormt de (het) Vlaamsegroenenpendant. Kan de E. colibacterie erg veel kwaad? Een educated guess is voor ervaringsdeskundigen. Het eemien is de Saale-Weichsel interglaciale tijd. In de eenakter trad een vreselijke jan van een bram op. Eenieder betekent een iegelijk. Hoe schrijf je Wajongers [VD, juist lijkt Wajong'ers – echter: donorprincipe – wettekst]?

 

2565 Dictee zaterdag 22-01-2022 (1) dictee Dictee van de dag (461) √

Dictee – dictees [2565]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 396, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (461)

1. Effilochéfranje is mesfranje. De moerasslak is ovovivipaar. Zij heeft zich eigen gemaakt, hoe je eigengemaakte kaas maakt. De ontwerper van de Eiffeltoren komt niet uit de Eifel. Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen electroclash, elektropop en electric boogie? Met z'n elven dansten de elfen op het elfenbankje (het meervoud van alf is alven …). De Elvislookalike droeg elvisbakkebaarden. Was die heel oude elzevieruitgave in elzevier [lettertype] gezet? Voor emaceratie [vermagering] is een streng afvalregiem (ook: -regime) nodig. De redenaar was met eloquentie [welbespraaktheid] begiftigd. Een elucubratie is een moeizaam tot stand gebracht werkstuk (bij nacht en ontij). As, suiker en zout kun je elueren [uitlogen]. Een elusief [ongrijpbaar] abstractum [abstract begrip] ontglipt aan een nauwkeurige omschrijving. Het Hebreeuwse woord voor God is Elohiem (VD). [Eerbiedig:] De naam van Hem wordt aangeduid met de vier letters JHWH (Jahwe(h)). Hij hield een eloge [lofrede – VD, GB] op El Niño [opwarming zeewater] . Ellenwaar of ellengoed is ellenlang en wordt afgemeten langs de elleboog.

2. Het bijvoeglijk naamwoord émail-cloisonné (ook: cloisonné) geeft aan: met gekleurde figuren waarvan de omtrekken door smalle metaalranden zijn aangegeven (antoniem: champlevé). Is een elizabethaan een aanhanger van koningin Elizabeth I? In ieder geval tijdgenoot. Een elliottgolf gaat aan een omvangrijke koersval op de beurs vooraf. Taaislijmziekte is mucoviscidose. Met ME wordt myalgische encefalomyelitis aangeduid. De prinses heeft zich geëncanailleerd [omgaan met mensen beneden zijn of haar stand]. Een encas (in het geval dat) is een lichte noodmaaltijd. Bellettrie is beoefening van de schone letteren. De enakskinderen zijn naar de reus Enak genoemd. Ik wil graag dat empireameublement [Empire: het Franse keizerrijk van Napoleon I (1804-1815)]. Een emp is een elektromagnetische puls. Ook voor emo-tv kun je een Emmy (Emmy Award) krijgen. De emmentaler komt uit het Emmental, het dal van de Emme. Het Ajaxbestuur en de raad van commissarissen traden en bloc af. De Emmaüsgangers zijn twee discipelen van Jezus.

3. Een émissaire, een emisario, is een spion. De éminence grise [graue Eminenz] had een uitgesproken mening. Emfase is nadruk bij het spreken. De emeritus predikante leed aan embonpoint, gematigde corpulentie. Embolie betreft een bloedstolsel in de bloedbaan. Via een embarcadère [aanlegplaats, spoorwegperron] kun je embarkeren (antoniem: debarkeren). Gezocht op '*cycl*': wandelende encyclopedie, upcyclen (afval hergebruiken in de vorm van een product van een hogere kwaliteit), ultracyclist (beoefent een soort van duurfietsen), recyclen en recycleren, tetracycline (een antibioticum), thiacyclobutaan, tricyclische antidepressiva (werken in drie cyclussen, cycli), epi- en hypocycloïde (kromme lijnen uit de wiskunde), hexachloorcyclohexaan, cyclothymie (manisch-depressieve psychose), encycliek (pauselijke zendbrief), cycloïde (radlijn, roltrek), cyclocross (veldrijden) en bicyclekick (in het voetbal een omhaal).

4. PCP is fencyclidine (oorspronkelijk: phencyclidine(!)). Gezocht op '*ist*': zittekist, zenboeddhist, zeitgeist, whist (kaartspel), vocalist, eerste violist (eerstevioolspeler), utraquist (calixtijn), ubiquist (voelt zich overal thuis), Tsjechovspecialist, trotskist, trapezist, toponymist, thomist, taoïst, Talmoedist, slavist, soulgitarist, shortlist, shintoïst,
sede-vacantist, schöngeist (estheet), sanskritist, salafist, royalist, rockgitarist, renaissancecomponist, reïncarnist, radiësthesist, quiëtist, pyrronist, putschist, poujadist, panegyrist (lofredenaar), orangist, oculist, non-theïst, noëpedist, 'ndranghetist, multi-instrumentalist, minnelist, mercantilist, mensjewist, meharist, mahdist,
maag-darmspecialist, de Londense mist, librettist, langeafstandsspecialist, leerling-machinist, keiist (stratenmaker), graecist, franquist, Francofascist, fortuynist, fetisjist, eendagstoerist, christensocialist, akmeïst en bovist.

5. Bij de encierro razen de stieren door de straten. Hoe luidt die gedecodeerde boodschap, geëncodeerd en clair? Bij de enclisis zeg je 'wacht-ie' voor 'hij', bij proclisis zeg je 'twas' voor 'het was'. Ze was nog in deshabillé, in nachtgewaad, ongekleed. Waarin verschillen de en-en- en de of-ofgeneratie [en/en-, of/of-]? De en-dépôtgeving was en détail beschreven. Hij ging en garçon (als vrijgezel), maar kwam als fiancé terug. Enfin seuls, dachten de torteltjes. Moet je die enfants chéris [+ lieveling] toch eens zien! De paarden waren en flèche, achter elkaar, bespannen. Is dit enfant gâté [verwend], perdu [verloren], prodige [wonderkind], prodigue [Bijbeltaal: verloren zoon] of terrible [brengt anderen in verlegenheid]?

6. Een van de engelenkoren is (de) Engelen. Het collier woog twintig engels [oud goud- en zilvergewicht, geen mv.]. En passant [terloops] werd de pion met een en-passantslag veroverd. In de Enkhuizer almanak las je, hoe je een enkhuizer [slag van kabel om beting, bolder] op het touw kon leggen. De foto was en profil [van opzij] en dus niet en face [van voren] genomen. Zullen we dit en plein public [in het openbaar] of en petit comité [vertrouwelijk] afhandelen? Ze was en négligé, nog in haar nachtgewaad, een negligeetje, zo bevestigde de livreier en nage [geheel bezweet] en pantoufles [niet-officieel]. De start was moeizaam maar we zijn en marche [op weg, onderweg]. In een enneagram worden negen typen persoonlijkheden onderscheiden. Zijn allerenigste(!) kleinkind kreeg van opa een en-ofrekening [en/of-]. De militairen stelden zich en masse (in groten getale) en haie [als een haag, naast elkaar] op. Stop dat maar in het entrepot [pakhuis, opslagplaats i.v.m. invoerrechten]. De volgende uitdrukkingen bevatten 'entre': entre la poire et le fromage (tussen neus en lippen), entre deux guerres (interbellum), entre deux vins (halfdronken), entre-deux (tussenzetsel) en entre chien et loup (de schemer).

7. Zijn en train [op dreef] ijver verraadde entrain [voortvarendheid, aanstekelijke ijver]. Aju, paraplu, nu heb ik toch mijn en-tout-cas [paraplu, tevens parasol] verloren. Op het menu stond een entrecoteje. Entr'actemuziek wordt in de pauze gespeeld. Ensilage is inkuiling, entartete Kunst stamt uit de nazitijd, enté is een heraldiekterm met betrekking tot een schild, een entente cordiale is een vriendschapsverdrag en enteritis regionalis is crohn, de ziekte van Crohn. En tête is aan het hoofd en een en-tête is een koplijst bij de drukkers. Je kunt evengoed zeggen dat je broer wel even goed is als jij. Een blinde is vaak epikritisch [in staat zeer kleine verschillen in temperatuur, pijn, tastgevoelens e.d. waar te nemen]. Epochaal is epoque makend, epochemachend. Velours épinglé heeft fijne ribben. Deze en-voguemode [in zwang, in trek – en vogue] bekoort me. Het envoûtement is een zekere magische handelwijze. Mag je een econoom ook een handelswijze noemen? De epididymis is de bijbal. Een epifyt is een plant die op andere planten groeit zonder dat hij daaraan voedsel onttrekt (antoniem: endofyt).

8. Azoïcum, proterozoïcum en fanerozoïcum worden eonen [tijdperken in de geschiedenis van de aarde] genoemd. Een eolusharp werkt eolisch [met of door de wind]. Een envoyee is een gezondene; zij hield een kleine épagneul (spaniël), een cockerspaniël. Denk je echt dat epauletten eo ipso [vanzelf] gestreken worden? Epistolografie is de kunst van het briefschrijven. Iemand met een epistolair talent beheerst die. In epoxyhars [kunsthars] zit geen epoxide [chemische verbinding]. Spelen erytrocyten [rode bloedcel] een rol bij erytrofobie [bloosangst]? Eponymische [eponiem] termen zijn 'chesterfield' [graaf: Earl of Chesterfield], 'Brooklyn' [Breukelen] en 'pasteuriseren' [Louis Pasteur]. Het meervoud van epos (epopee, meervoud: epopeeën) is epossen of epen (een klein epos is een epyllion). Een adjectief van equinox is equinoctiaal [ook: equinoxiaal]. Een equalizer is een regelbare voorversterker. Hij was er epris [verliefd, verzot] op. Equatoriaal-Guinee (Guinea) ligt in equatoriaal Afrika. Een eppo is een malle eppie. Hebben ergocalciferol [vitamine D2] en ergotalkaloïde [kan weeën opwekken] iets met elkaar te maken? Nee, dus. Dat zou niet bij me opkomen.

9. De erentfeste [zeer achtbaar] eredoctor was geen liggend of zittend patiënt, hij was nog erectiel [zich kunnen oprichten]. Vind je ook niet dat ze er slordig bij loopt? Hij heeft het plan erdoor gedrukt. Een bos doorjagen kost geen geld, zijn vermogen erdoor jagen wel. Ik blijf erbij: hij kan de bonus erbovenop krijgen. Clara reed op de fiets, Tine zat erachterop en Anne reed erachter op de fiets. Het kan raar eraan toegaan, je kunt ergens aan toe zijn en je kunt ergens aan onderdoor gaan. Wielrennen is afzien, maar bij de renners kun je dat vaak niet aan hen af zien. Het kan erop aankomen [GB] en je moet erop aan kunnen [GB; VD: erop aan kunnen]. Kom, eropaf! We zullen erop afgaan (GB, VD ook – 2022). Jeruzalem heeft weinig van een vredesstad met vredestichters. Naar verluidt luidde een luide knal nochtans de vijandelijkheden in, althans naar luid van de correspondent ter plekke. De Bastille was het bastion van het ancien régime [voor de Franse Revolutie]. De Bataks reden op batakkers [Batakse paarden]. Bathmetaal is een legering.

10. Hij is erin geslaagd erin te lopen, te tippelen, te trappen [vgl. er instinken]. Dat gaat erin als gesneden koek. Hij is er volledig ingestonken. Wat zijn de erin verwerkte ingrediënten? Dat moet ermee door kunnen. We zullen ernaartoe gaan. Zij zullen ernaar uitzien. Ze kunnen wel eromheen draaien, maar ze zullen niet eronderuit kunnen. Het zal erop aankomen. Zij komen erop af (GB, VD 2022 ook!). Zij drongen erop aan, dat de bewoners er niet zouden op achteruitgaan. Ze moeten eropaan kunnen [VD, GB: erop aan kunnen], ze moeten ervan op aan kunnen. We zullen (GB, VD:) erop afgaan en eropin slaan (VD).

 

2564 Dictee vrijdag 21-01-2022 (1) dictee Dictee van de dag (460) √

Dictee – dictees [2564]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 397, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (460)

1. We zullen ertegen opkomen. Zij zullen ertegen opgewassen zijn. Hoe ben je daarop kunnen komen? Ik heb Van Dale erop nageslagen. Zo meteen zal het erop zitten. Vreemde gedachten hield hij eropna [GB, VD]. Het was erop of eronder. Geloof me maar, hij is erop uit om je te tillen. We kunnen erop los gaan. Zullen we eropuit trekken? Zit dat nummer nu al in de top honderd [top 100]? De opbrengst was zesenhalfduizend euro. Dat was het dan: klaar is Kees! Het
etc-onderwijs [eigen taal en cultuur] moet meer aandacht krijgen. Bij scheikunde leer je wat ethaan (C₂H₆), ethaandial (glyoxaal), ethanal (aceetaldehyde) en etheenoxide (oxiraan) is. Heeft etiquette een meervoud? Nee. Een vervelend être (pleonasme, VD? – een être is immers al een vervelend wezen) is als etter niet zo be/gekend. Etnische Nederlanders hebben een niet-europide, niet-westerse achtergrond. De rasechte Chinezen vormen een etnie [volksgroep]. Was dat de etude van de etrog e.t.q. (e tutti quanti = en alle(n) van die soort)? Het hele continent Eurazië is behoorlijk groot.

2. Daar is een euregio maar een vlekje bij. Het euro-enthousiasme is aardig bekoeld. Eupneu is gewone ademhaling, apneu [tijdelijke stilstand of slaapapneu = stokken tijdens slapen; OSAS = obstructief slaapapneusyndroom] zeker niet. Euploïd is iets met chromosomen. Het euphuïsme is een gekunstelde literaire (GB ook: litteraire) barokstijl. Pro- [eencellig] en eukaryoten [meercellig] zijn (elkaars) antoniem(en). Hij bespeelt het eufonium, een soort tuba. Daaraan vooraf ging de ophicleïde [voorloper tuba]. Een prequel vat een voorafgaande filmserie samen. In het eucalyptusbos waarde een eunjer [boze geest, spook; overigens ook: plant, akkerpaardenstaart] rond. De etappeplaats lag aan een étang [hafachtig zoutmeer – haf = strandmeer]. Al de officieren van een oorlogsbodem vormen de
état-major. Vallen Euroland en eurozone samen (m.i. wel)? Voor alle duidelijkheid: Luxemburg is een euroland. Alle Europagezinde eurohaters (hier bedoeld: de munt) moeten zich verenigen. De eutrofe [rijk aan voedsel] voedingsbodem was een pre [pluspunt]. De eustachiusbuis is de buis [trompet] van Eustachius [verbinding tussen de middenoorholte en de keel-neusholte], helder toch? Het Thomasevangelie is het evangelie volgens Thomas. Het nudistenechtpaar was in alleen adams- en evakostuum.

3. In de etagewoning stond een etagère [dienblad met verdiepingen]. Een estouffade is een stoofschotel. Claudicatio intermittens zijn etalagebenen. De èta is de zevende letter van het Griekse alfabet. Wat ben jij stronteigenwijs, zeg. Zeker in de essetee [verhullend voor: stront] gelegen? De essayist dronk een espressootje. Ze droeg een esmerauden [= smaragden – edelsteen] ring. De Eskimo droeg een eskimopak. Het meervoud van Inuk is Inuit. Erytrocyten zijn rode bloedlichaampjes en erysipelas is belroos. Hij ervoer (ook: ervaarde – GB, VD) het als een belediging. Je ziet eruit als een varken. Ik moet ervan op aan kunnen. Ken je de vang van Prony [toestel om mechanische arbeid te meten]? Ze gingen ervandoor. Je moet ervoor uitkijken. De ribben werden vaneengereten (lemma vaneen!). Zijn antwoord was nogal evasief [ontwijkend]. Evene is schrale haver. Een evenhoge is een houten toren of aarden hoogte. Dat is mij even veel waard. Evoceren (evoqueren) is voor de geest roepen. 'Evoë' [van bacchanten] en 'evviva!' [leve!] zijn uitroepen. Een E-weg kennen we als Europese weg.

4. Is dit artikel exactwetenschappelijk(!) [volgens de exacte wetenschappen] of populairwetenschappelijk? Bij het dictee behaalde de ex-agent-provocateur een ex-aequoklassering. De
ex-Bayerndoelman leed aan exantheem [huiduitslag]. Exacerbatie is verergering. Excusez-moi [pardon], hoe werken excitantia [opwekkende middelen] in op luiwammesen? 'Exocetraket' schrijf je anders dan ik eerst dacht [geen r na de o]. Welk van de ex librissen was het beste ex-librisontwerp? De exitpoll [opiniepeiling bij uitgang stembureau] gaf duidelijkheid. Ze had een exigeante [veeleisend] echtgenoot. De woorden 'exhumatie' [opgraven lijk], 'exhortatie' [aanmaning, opwekking], 'exequiën' [èh ee] (kerkelijke uitvaartplechtigheden), 'exemptie' [uitzondering] en 'exuviën' [afgeworpen lichaamsomhulsels] kom je niet vaak tegen. De Vlaamse executieve [deelregering] reisde executiveclass [businessclass]. Is deze notering ex dividend [zonder meerekenen dividend, xd]? De
ex-tbs'ers zijn voor het leven getekend. Wat is de exdatum [zonder de dividendbetaling] van deze aandelen? De excuustruus [alibivrouw], excusez le mot [vergeef me de uitdrukking], fungeerde als
excuus-Turkse. De experimenteel psycholoog deed experimenteelpsychologisch onderzoek [volgens de experimentele psychologie]. XXL is extra extra large. Extemporeren [voor de vuist weg spreken] doe je ex tempore [als bijwoord: onvoorbereid]. De F-16's waren paraat.

5. De extranei [tentamens, examens, maar geen colleges of faciliteiten] bestudeerden de exsiccaten [gedroogde exemplaren]. Valt dit onder extinctieve verjaring (extinctie is uitblussen – hier bevrijdend of vernietigend)? Daar gaan we niet over uitweiden: exsecratie is ontwijding. Betekent exploiteren [uitbaten] exploten [aanzegging deurwaarder] uitbrengen? Door mijn ex propriis [uit eigen middelen] uitgevoerde onderzoek kan ik ex professo [e.p., beroepshalve, ambtshalve] wel zeggen dat je 'expressedienstregeling' volgens VD zonder tussen-n schrijft. GB-adepten doen dat [2018] nu ook. Is er bij 'expliceren' en 'expliqueren' nog een voorkeurspelling? Nee. In de extra time scoorde de underdog alsnog. Hij was exuberant (extreem) links en lid van een extreemlinkse partij. Fabliaux/s (fabliaux – alleen in VD) zijn vertellingen. Hij verschuilde zich achter zijn façadeoptrekje.

6. Dat zijn nagelnieuwe spijkers. Het is kei-jammer, berejammer, dat dit tosti-ijzer niet meer in productie is. Het was een beregoed,
bere-interessant, product. Zullen we dat face to face bespreken [in een face-to-facegesprek], met alleen ons beider facies [tronies, gezichten]? Dat façon-de-veniseglas is van façon de Venise [kristalglas] gemaakt. Façondraad is van ijzer, façonné is een zekere stof. Met het facsimileetje (faxberichtje) werden de verhoudingen figuurlijk weer wat gefaçonneerd [gefatsoeneerd]. De fax et tuba [aanvoerder, belhamel] nam het voortouw. Petit-gris is Siberische-eekhoorntjesbont (synoniem: fäh). Speelt Go Ahead fair play? Dat levert dan de fairplaybokaal op. Fagocyten zijn witte bloedcellen. Is de vox populi [stem des volks] de stem van de faex populi [het gepeupel]? Kan dat: een Faeröerder in een faëton [ook: licht open rijtuig – naast visetende keerkringvogel]? De faculté maîtresse is het belangrijkste vermogen. Ik heb een faible [zwak] voor falerner [wijn]. Een majolicategel is van faience. De fairway is de overgang tussen tee en green [bij golf]. Wij kopen meestal alleen fairtradeproducten.

7. Wat is het verkleinwoord van 'fait accompli' [fait accomplietje, mv. faits accomplis – [+] of: fait accompli’s]? En wat het meervoud van 'fait divers' (fait(s) divers)? Waar is die fancy fair [bazaar] morgen? Moge de fancyfairopbrengst hoog zijn! Zittend aan zijn mimietje vernam hij het fait diverstje. De falange is een fascistische, extreemrechtse politieke partij [Spanje, Libanon]. Een lange falanx [dichte schare – vgl. legerschaar] van Falasha's trok Ethiopië door. Een falconet is een veldkanon. Een falcon is een langlopende optie. Krijg nou het falderappes (de pleuris). Half begrijpend herhaalde hij de halfbegrepen uitdrukkingen. De onbegrepen gedaantewisseling vergde een grote gedachtesprong. De Plathaagssprekenden beheersen het Plathaags. Het is gênant als je de betekenis van 'arro' (arrogant) niet kent. Een bekende uitdrukking was 'mozes, wat een lawaai is het hier!' (zo niet meer in VD; vergelijk mozesmeier, mozes kriebel en jezusmina). Van Wippenstein gaan is de liefde bedrijven [van bil gaan]. Een koffiedikkijker doet aan koffiedik kijken.

8. De queuevorming hield aan. Medelijden op z'n Bargoens is rachmones. Wil jij die tien rachels [smalle plank, rachter, rafter] daar even op deze richel [platte lat voor plafonds] leggen? De adviseurs [raadgevers] werden geraadpleegd. Ze moesten raad geven. Radicale radikalinski's vond je in Rusland. Radicchio is rode sla. Hij was met voorbedachten rade bij mijn broer te rade gegaan. Is hij nu
radicaal-links of radicaalnationalistisch? Na de radiocommercial nam de radio-interviewer mij een interview af, maar helaas: zijn
radio-cassetterecorder was kaduuk. Een raglanmouw is niet ingezet. Het meervoud van radix (wortel) is radices, en dat van radius [straal] radii (of radiussen). Mooi hè, die berthekraag [kanten pelerine]? Met de berlitzmethode [door spreken] leer je vreemde talen, het bernoulli-effect [twee vlakken met vloeistof- of luchtstroom ertussen] stamt uit de natuurkunde. De Berner sennenhond stoof op de sennhut [zomerhut herders] af. Bij de Berlijnse muur aten we berlinerbollen [vgl. Engelse bol – VD – en engelsebol – GB]. Geef hem een beerenburg (VD, GB ook: berenburg(er), beerenburger). Bertillonnage geeft een signalement van boeven.

9. Berliozs [ie oo] muziek klonk goddelijk, hemels. Het bestverkopende (bestverkochte) boek was dat van Jan de Hartog. Bevertien (beverteen) is moleskin. De bètaleerling probeerde het betamaxsysteem (tv) te begrijpen. Kerkmensen moeten hun kinderen in het geloof vrijlaten. Dictators moeten gevangenen vrijlaten. De ref van dienst gaf een free kick. Beurre noisette [beurre noir, bruine boter] veroorzaakt een nootachtige smaak. Het verraden plan kan niet meer uitgevoerd worden. Hoeveel bévues [flaters] gaat hij nog slaan? Beziën zijn de bessen des velds. Bezanté is in de heraldiek gevuld met bezanten (gouden munten). Bezique is een Frans kaartspel. De b-boy en de b-girl, zij breakdanceten (breakdansten) voort. Is er verband tussen bhang [ook: bheng, verdovend middel] en bhangra [Aziatische muziekstijl]? Nee, dus. Een bibelot is een snuisterij. Niet iedere Bhutaan (Bhutanees, Bhutanner) zit bij de Bhagwanbeweging en doet aan bhaktiyoga [mystieke vorm van yoga, waarbij devotie centraal staat]. Beun de Haas had de klus bijna betsjoend [betoverd].

10. In de Biblebelt wordt de Heilige Schrift hooggehouden. De spits van de christelijke voetbalclub aldaar wil het balletje hoog houden. Waarom is er wel een Secretaressedag en geen Bibliothecaressedag (GB, VD)? Wanneer begint die biënnale [om de twee jaar gehouden]? Bifurqueren is een bifurcatie [V-vorkvormige splitsing] vormen.

 

2563 Dictee donderdag 20-01-2022 (1) dictee Dictee van de dag (459) √

Dictee – dictees [2563]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 398, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (459)

1. De bigbangtheorie zet de big bang uiteen. Een bigarreau is een Franse kers. Paarden kunnen bijdehands en vandehands zijn, maar welk is het bijdehandste paard? Na 1984 leven we in de bigbrothermaatschappij [Big Brother is watching you, een big brother, bigbrotheriaans]. Bij het Bijbellezen door de Bijbelvaste Bijbelkenner uit zijn bijbel komen alle Bijbelboeken aan de orde. Wat zegt de bijdrageregeling in dezen? Ze willen er allemaal bij horen en die bijbehorende overtuiging hebben ze allemaal. Je mag best van je af bijten, maar me afbijten hoef je echt niet! Daar zullen we garen bij spinnen. De rente wordt bijgeschreven; die zin kan je er wel bij schrijven. Na de bijna-doodervaring, de bde, belandde ze in het
bijna-thuishuis (hospice). Ben je klaar? Bij lange na niet! Bijlo, die bijlagelijst is wel lang, zeg. Toen ik bijkwam uit de verdoving, vertelde mijn secretaris dat er alweer dertien nieuwe leden bij gekomen waren. Alzo sprak de Heer tot Mozes: …

2. Een zelfdoener is een doe-het-zelver, iemand die het zelf doet. Zijn zelfgemaakte producten zoals huisgemaakte kersenjam mogen er zijn. Raketten doe je met een racket. Het ramin is een houtsoort, de ramboetan een vrucht met harige schil, rallentando is langzamer, raku is Japans aardewerk voor de theeceremonie en raki is Turkse brandewijn [rakhi: armband]. Bij de Rapaljepartij zitten rapaljanen, die behoren meest tot het rapaille. Koot en Bie vormden een echt paar. Rapé is een soort van geraspte snuiftabak. Een rapcrew is een groep rappers. Mag ik appelleren aan je gezonde verstand? De rapsodengroep vertolkte een rapsodie van melodieën. Het raspsel verwaaide (ook: verwoei). Je moet me niet boven op de kast jagen! Dat horloge loopt op de binkert [loopt altijd verkeerd]. Bindi's zijn rode stippen op het voorhoofd voor getrouwde hindoevrouwen. Het bilzekruid tiert welig. De bildtstar is een bloemige aardappel, genoemd naar Het Bildt. Wat is het verschil tussen een bilbord [ankervoering] en een billboard [groot reclamebord]? Hij pakte een vijfeurobiljet (5 eurobiljet) uit zijn billfold [dubbel te vouwen portemonnee].

3. Billets-doux zijn korte liefdesbriefjes. Jehova's getuigen, jehova's, brengen het evangelie, de blijde boodschap. Wie lust er nog een bismarckharing na die verrukkelijke bisque d'homard (bisque de homard, kreeftensoep)? Biryani is een stoofschotel met basmatirijst. Al in meerdere bibs (biebs) is hij languit op zijn bips [achterste] gegaan. Een bintoerong is een beermarter. De biocoenose [ee] is een levensgemeenschap. De afkorting voor het synoniem van biodynamisch, biologisch-dynamisch, is bd. De bizon is de Europese wisent. Die blablafiguur is een blagueur [opschepper]. Een blanc-seing is een blanco cheque. Een blanc-manger is een zeker nagerecht. Hij had de blank-om-een, de dubbelvijf en de zes-om-drie [bij het dominoën]. Blanc de blancs [wijn] komt van chardonnaydruiven. Blakaipesi zijn zwartoogboontjes. De bleue man sprong danig uit zijn vel toen hij noch bleu d'Auvergne noch bleu de Bresse [blauwschimmelkaas] kreeg. Het was blatant [opvallend, overduidelijk] dat ze de boel blauwblauw (op zijn beloop) lieten.

4. Zet de bledsproeier [met bledkraan = tapse – kegelvormig, conisch – kraan in een gasbuis] even aan, wil je? Ik ben blasé [zo verwend, dat je niet meer kunt genieten] van mijn succes. Blindazen (steekvliegen) zijn blinde dazen. De blitskikker bleek later een blitzcarrière te hebben doorlopen. Hij zou blijk geven van veel talent. Hij had dikke- en dunnedarmproblemen. Ze gedroeg zich bloemzoet. Aan het bloed prikken hield ze de juiste bloedgroep (AB) en een bloedblein over. Zij bloemleesde uit '500 jaar Breskens'. Ze droeg liefst bloteriken [jurk met blote rug]. Hendrik VIII kon wel vijf bloody mary's (en ook: Mary's?) aan. Ik prefereer vlees van blondes d'Aquitaine [vleesrund]. De bloodaard [lafaard] heeft de hele jaargang gebloemleesd (en zijn vrouw las Bloem en Perk). Het ratjetoe werd naar rato [naar evenredigheid] van ieders inbreng (pro rato, pro rata) verdeeld. Neem de hele rataplan [rommel] maar mee. De ratanhiawortel is een adstringerend geneesmiddel. Hij heeft mijn portemonnee meegeratst (lemma: mee).

5. De paardenstaart is een kruidplant. Rauwig [ruw] praat je, rouwig [in rouw] ben je. Waarom gebruik je geen rawlplug [zekere plug]? De re's klonken helder, terwijl de reeën toeluisterden. Ratafia is een fijne likeur. In België kennen ze reaffectatie [overplaatsing]. Er vond realtimeonderzoek plaats. De realitysoap (reallifesoap) leverde mooie reality-tv op. De pc werd gereboot [opnieuw volledig opgestart]. De (het) rechaud moest worden opgehaald door de receptioniste-telefoniste. Naar de betekenis van 'recappen' [o.a. recapituleren] kun je lang zoeken. Ik werd bij rechterlijk besluit rechtens, rechtelijk en in rechte aangesproken. De rechter-plaatsvervanger was ('s) zaterdags rechterspits. Hij zat (pot)sierlijk ter rechterhand.

6. De sociaal rechercheur werd ontslagen. Daardoor werd het socialerechercheteam kleiner. Hij was rechtschapen, rechtgeaard Nederlander en rechtgelovig kerkganger. Zijn rechtopstaande haar stond rechtovereind, rechtop. Recht hebben is een statische bezigheid, rechtmaken en rechthouden een meer dynamische. Kan een
rechts-radicaal alleen maar rechtshistoricus zijn als hij een rechts historicus en rechts-populistisch is? Rechtsom of linksom, je zult betalen! Hij maakte rechtsomkeer(t). Twee bekende militaire commando's zijn 'linksom … keert' en 'rechtsom … keert!' Recitando is in de muziek half zingend, half sprekend. Reciproque kan op reciprociteit slaan (getallen: vier en een – uitspraak: één – vierde). Bij herhaling is de rechute [terugval] het recidief. De bouwvergunning wordt geacht van rechtswege te zijn verleend. Het jantje- en
pietje-rechtuit gingen rechttoe rechtaan op hun doel af. Kan het rechtssysteem falen? Ja.

7. Een voetbalclub heeft reclame-inkomsten en (-)uitgaven. Een recollect en een recollectine zijn strenge franciscanen en die houden soms een recollectie [korte retraite]. Is dat nou recombinant-DNA? De beurs vertoonde een recorddieptepunt. Is dit plastic recycleerbaar (recyclebaar)? De rector magnificus kwam in hoogsteigen persoon. Een redingote is een geklede jas met twee rijen knopen. Voedsel lang kauwen is fletcheren. Een running gag is een grap die steeds herhaald wordt. 'Jong geleerd, oud gedaan' is een voorbeeld van brachylogie [zinsdelen weggelaten]. Waaraan herken je een brachycatalectisch vers [de laatste voet ontbreekt geheel]? In die stad vonden we twee brocantewinkels (enk.). Zijn dat (met letters:) tweedehandswinkels [tweedehands winkels, 2e-handswinkels, 2de-handswinkels]? Broccatello is een marmersoort. Verdraagt 'bühnenfieber' [en bühnensprache] zich wel met de Nederlandse regels? Antwoord: nee [NL: n/s en dus:] heb jij bühnekoorts of -angst? Vind je in een [gangbare] logaritmetafel briggse of neperiaanse logaritmen? Antwoord: briggse, met grondtal 10 – en dus niet (neperiaanse) met grondtal e = 2,71828... De bobbed [van vrouwen: kortgeknipt] reactionaire was een bobbekop [dwarskop, dikkop, stug mens].

8. De breugelkermis is zo genoemd naar de beroemde
zestiende-eeuwse schilder Pieter Bruegel (de Oude) [zo schreef hij het zelf]. Alle ministers hebben bureaux-ministres [+ groot, zonder opbouw]. Waar vind je ze nog, de boanerges [blaakt van vurige geloofsijver]? Een BMX is een bicycle motocross (crossfiets met kleine wielen en zonder versnellingen). Het BM'etje [zeilboot] voer op het Bergumermeer en door het Prinses Margrietkanaal [van Lemmer naar Groningen]. Is een BMI-berekening, die van de body mass index, ook wel: QI (queteletindex), lastig? De Blyths rietzanger [vogel] zien we hier niet vaak. De Blut-und-Bodentheorie is verwerpelijk. De bluefort is een variëteit van de roquefort [kaas]. In zijn bluejeans [spijkerbroek] zat een blu-rayspeler [voor o.a. optische schijfjes] met daarop bluegrass [countrymuziek uit Kentucky]. Ze bekeken een blow-up [vergroting] van de blow-out [ongecontroleerde activiteit van een olie- of gasbron]. 'Boek des levens' en 'boek met zeven zegelen' zijn Bijbelse termen. In de Boekenweek [Kinderboekenweek] is er een boekenbal en krijg je een (kinder)boekenweekgeschenk. Het Boek der boeken is het Boek Gods.

9. Een van de Boeing 747-passagiers had een boeddha, een Boeddhabeeld, bij zich. Een bodhisattva streeft een uitgesteld boeddhaschap na [om anderen te helpen]. Boeën (boegeroep) is boe roepen. Een boeiing is een boeiplankje; ook bij arresteren van boeven is er sprake van boeiing. Mijn vader had een bodedienst. Het bockbier stamt van origine uit Einbeck. Bogey als golfterm [1 slag boven par] en bogie [locomotief of spoorwagon] als onderstel hebben dezelfde uitspraak. Zij voerde een bo-gesprek [bee-oo – betaling opgeroepene, collect call]. Er zat een boetebeding op het huurcontract van de boiler. Zij maakte het op boers-eenvoudige wijze duidelijk. Het boerhaavesyndroom is de breuk van de slokdarm. Hij zei boe noch bah toen de boeran [met driftsneeuw, Siberië, Rusland] opstak. Boernoesen zijn lange mantels. Bohème [ongeregeld, onder kunstenaars] is de levenswijze van een bohemienne. Onder Bohemers vind je ook rondtrekkende bohemers [zigeuners]. De chauffeur gebruikte veel boldoot (eau de cologne) op zijn boldootwagen (strontkar).

10. Een schatje was het, die bollewangenhapsnoet. Hij kende alle boîtes de nuit [nachtclubs]. De bollandist [volgeling Jean Bolland, 1643] hielp bij het bollenpellen (znw.) in een Noord-Hollandse bollenstreek (daar doen ze in de Bollenstreek aan bollen pellen). Bij de Bokseropstand werden indertijd boxers als 'postduiven' gebruikt. Bonheur-du-jours zijn salonkastjes. Bone deus [goeie god], wat dronk die bonenstaak een bonekamp! Tot de bommeliana behoort een pijp. De buddyholly- en harrypotterbril zijn in trek. Bolvormigedriehoeksmeting is een lastig vak. In de Hollywoodfilm kon je de hollywoodromantiek opsnuiven. De Bolognezer hond likte aan de bolognesesaus. Bombes glacées [+] zijn ijsgerechten in twee kleuren. Bonae memoriae (goeder gedachtenis) Ida, wat was die bommoeder [bewust ongehuwde moeder] toegewijd! Hij begon op de bonnefooi [op goed geluk], maar de bonnes fortunes [meevallers] lachten hem toe. Is deze bonhomme [goedzak] in bonis [gegoed, welgesteld, in goeden doen]? De boreale [noordelijk, Arctisch] zeestroming was heel sterk. Je kunt de bietenberg of bietenbrug opgaan, maar ook de mist ingaan. Opdat bierdrinkers bier drinken, moet er eerst bier gebrouwen worden door bierbrouwers. Een bietebauw is een bullebak, een bullenbijter. Waar kennen we Bhopal [niet in wdb. – ooit giframp] met bidonvilles [voorstad met krottenwijk, uit blik] van?