Dictee –
dictees [2500]
Vragen en
opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee
445 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee
van de dag (412)
1. Had ik
nu 'pagne' geschreven? Sorry, ik bedoelde 'sjampie'. De palmkermis is
de kermis rond Palmzondag (Palmpasen).
Een
palma-christi is een wonderboom. Wacht je voor de pallieters
[levenslustige
kerel], als die uitgaan. In de
stijl van Palladio [architect],
dat noemt men palladiaans. Een match om het echie is toch anders. Is
het Palingoproer echt op een palissadeheuvel
begonnen? Uitgangen op '-lalie' hebben met spreken te maken (zoek
de betekenis maar op in een woordenboek):
alalie [afasie,
taalstoornis door hersenletsel],
allolalie [afwijking
in spraakcentrum hersenen],
coprolalie [onvrijwillig
scheldwoorden en vloeken gebruiken als pathologisch verschijnsel],
echolalie [woorden
van je zelf of anderen steeds herhalen],
glossolalie [spreken
in tongen, talen die je niet kent],
haplolalie [weglaten
van spraakklanken
of lettergrepen], mogilalie
[klanken verkeerd
of niet uitspreken], palilalie
[het steeds
herhalen van de eigen woorden],
paralalie [onbedoelde
klanken uiten], pornolalie
[uitslaan vuile
taal], rinolalie [neusspraak]
en tachylalie [te
snel en dus onduidelijk spreken].
Het Pali is een heilige taal in geschriften van boeddhisten. Een
paletotje [oo]
is een korte overjas. Palaestra's
zijn sportvelden, paladijnen hielenlikkers, een palankijn een
Indische draagstoel en een palatine een bontkraag voor dames (sommige
hebben een hele palatineverzameling
– n/s).
Luister, palestrijnse muziek [G.P.
da Palestrina (1525-1594),
veel a-capellawerken]!
2. Kijk,
een paleoantropoloog [leer
uitgestorven mensenrassen] met
pale ale [lichte
ale, Engelse biersoort]. Een
palimpsest is een hergebruikte perkamentrol. Kwamen in het
paleolithische [oude
steentijd] tijdperk nog paleozoën
[voorwereldlijke
dieren] voor? Ovaritis
[eierstokontsteking]
kan leiden tot ovariotomie [insnijden
eierstok] of, erger nog,
ovariëctomie [wegnemen
ervan]. Het adagium van de ovist
[in begin al
minimens in de eicel] is 'omne
vivum ex ovo' ('alle
leven komt uit het ei'). Daar
recht tegenover staat de animalculist [mensen
en dieren al voor geboorte in miniatuur in zaadcel aanwezig].
Deze bushokjes zijn hufterproof. Al bubbelgum (klapkauwgum)
kauwend, zittend in onze jacuzzi en kijkend naar de pc-monitor zien
we figuurlijk de dotcombubbel te zijner tijd toch uiteenspatten.
Paltroks zijn draaibare onderkruiers (nee,
geen onderkruipers!). Pamperen
doe je ook op de pampa's met pampers. Na paus Leo IV kwam pausin
Johanna. Een pauper is een havenot, een habenichts. De dichter des
vaderlands zal vaak op zijn Pegasus stijgen (of
de Parnassus beklimmen), hetzij
het hoog-, hetzij het laagtij is en hetzij het Grote Paard te zien is
of niet. Zijn 'hetzij' en 'hetze' synoniemen? Nee.
Een panaché is een mix(drankje).
3. De
uitdrukking 'tegen heug [herkomst
onbekend] en meug [trek,
begeerte]' heeft niets met 'huig'
en 'maag' te maken. Deze patjepeeër leidt met veel bravoure een
groothandel in panaceeën [wondermiddelen].
Dat laatste woord zou de facto [feitelijk]
geen pluralis [meervoud],
maar alleen een singularis [enkelvoud]
moeten hebben … In paniek (genoemd
naar de god Pan) doken de
veldmuisjes het panikkoren (niet
meer in VD: de hanenvoet)
in. De panghoeloe (het
moskeehoofd) deelde met kerst in
Italië luxe panettones [luxe
Italiaans brood] uit. Een
dubbelzinnig woord is 'pandrager' [pan-drager,
pand-rager]. In de doos van
Pandora zul je geen panegyriek [lofrede]
op wie dan ook aantreffen. Zijn pancartenverzameling
was vrij uitgebreid. Een pandelinge is een schuldslavin. Is daar het
loverboyidee uit ontstaan? Er ontstond een pandemonium [hels
lawaai], en dat om een paar
pancratiums [ook:
plant]! De gevleugelde woorden
'panta rhei' staan voor 'alles stroomt'. Een papabile is een
pauskandidaat en een papagallo doet het met toeristes. Een papillotje
[oh]
(papiertje om haar
te doen krullen) zit in
dameshaar.
4. Het
speelgoed van de kinderen van de fullprof
was idiot- en foolproof. Waarom doet de vorige zin me denken aan
'wishful thinking'? Een whirlpool
[bubbelbad]
is niet hetzelfde als een hottub, een tobbevormig bubbelbad voor
kinderen. Zijn tobbevoorraad was snel
uitverkocht. Bij het tobbedansen was het
lachen geblazen. In het papajamilkshakeje dreef nog wat
papajamilkshake-ijs. Je schrijft 'papegaai', 'kaketoe-eieren',
'paparazzi', 'Papiamento' en 'Paphlagoniër'
(niet meer in VD:
die is dom en babbelachtig).
Laisser-aller is
een kwestie van pappen en nathouden. Pappardelle is Italiaanse pasta,
een papilloom (papilloma)
is een gezwel en een paupiëtte is een gevuld rolletje vlees
(voorbeeld: een
blinde vink). Wat is het
wezenlijke verschil tussen papier collé [collage
met papier] en papier-maché
[papierdeeg]
(nou, vooruit: qua
schrijfwijze(n)
dan)? Gooi deze paperassen nu
eindelijk eens weg. Het paramyxovirus veroorzaakt de bof.
5. Deze
paratroeper is par bricole [achterbaks]:
deze rijst is helemaal niet parboiled [snelkokend]!
De paramour [minnaar/minnares]
gaf zijn partner (ze
onderhielden een amoureuze amourette – tijdelijke relatie – waar
de amour fou – overweldigende, hartstochtelijke liefde – vanaf
droop) een pompadoeren [stof]
rok en een amoerpanter (genoemd
naar de Amoer, rivier in het Verre Oosten)
cadeau. Hun beider partners waren allang afgedropen. Paraenese
is opwekking tot deugd. Tot nog toe, tot nu toe, heb ik weinig
positiefs van deze positivo's gemerkt. Een positron is hetzelfde als
een anti-elektron. De Parakleet is de Trooster.
6.
Speculeren à la baisse [op
koersdaling] door een
contramineur [baissier,
beer] zou verboden moeten worden,
zeker in crisistijd. Parmigiano is
parmezaan [Parmezaanse
kaas]. Als mannen over koetjes en
kalfjes praten, doen vrouwen vergelijkbaar]
aan parler chiffons. De parlandostijl hanteren is meer sprekend
zingen. De Parisienne verborg een parisien [korte
driekante stootdegen] onder haar
parisienne (fijne
zijden stof – nee, een Parisien past daar niet onder!).
Het pariskruid [plant,
de eenbes] is naar Paris
[persoon!]
genoemd en Parisch marmer komt van (het
eiland) Paros. Hij wil parforce
[absoluut, met
alle geweld] de wedstrijd
uitspelen. Parfait au café is koffie-ijs, parfait-amour is rode
likeur, met citroen- of bergamotolie en parfait à la vanille is
vanille-ijs. Een pardessustje is een overjas. Zeeuwen worden ten
onrechte vaak van parcimonie [zuinigheid
– cent]
beticht, parsimonie [eenvoud
– simpel]
is het kenmerk van het ware (devies
van Boerhaave). In een parc
vaccinogène [koepokinrichting]
zul je geen pardellynx [luipaard]
tegenkomen. Een parttime sociaal verpleegkundige
(parttimesociaalverpleegkundige)
heeft een parttimejob [parttime
job]
en wil dus parttime [bijw.]
werken.
7. De
test werd syntactisch ontleed, geparset (geparseerd).
De woorden 'heg' en 'haag' zijn paroniem (stamverwant,
taal). Ik vernam par renommée
(bij geruchte)
van het complot. Jij verdient
partes-posterioreskoek [billenkoek
– partes posteriores].
Parthenogenesis (parthenogenese)
is voortplanting zonder bevruchting. Hij woont parterre [op
de begane grond]; naast de woning
is een parterretrap (mooi
voorbeeld van een palindroom, net als droomoord, droommoord en
papajapap). Het participium
praesentis is het tegenwoordig deelwoord
(zoals in lopende
zaken – gelopen is voltooid deelwoord).
Een partie carrée bestaat uit twee paren [2
d, 2 h]. Partijintern zou ik
partij kiezen voor die partijideoloog, een echt(e)
partijicoon [de,
het]. We hebben al op heel wat
party's gepartyd. Rechters mogen geen parti-pris [vooringenomenheid]
tegen een verdachte hebben. Een pas de deux [zelfde
mv. of deuxs]
is een balletdans voor twee personen. Eén deelnemer had
geen
passe-partout [doorlopende
toegangskaart]. Een passe is een
uitval (bij
schermen). Deze opvatting is
behoorlijk passé [uit
de tijd].
8. 's
Morgens plaatste hij een passing shot [passeerslag]
bij tennis, 's middags gaf hij een wereldpass (hij
passte) bij het voetballen en 's
avonds paste hij bij het klaverjassen. Hij bezigde graag een
paskwilletje, een pasquinade [libel,
beledigend geschrift]. Het
nieuwgetrouwde paar betrok het pasgebouwde huis. De pashmina
is een Nepalese sjaal van de zijdeachtige wol van de kasjmiergeit (zo
genoemd naar Kasjmir). De
Pasjtoen spreken Pasjtoe (Pathaans,
een Iraanse taal). Pasja's heten
in het Grieks bassa's (vergelijk
ook: padisjah – titel van de sultan van het Ottomaanse Rijk).
De paso doble en de passacaglia (passacaille)
– dansen – waren erg in trek. Het
was steendruk, stikdruk, heel erg druk, stervensdruk bij de
steengrill (het
steengrillen) op de
steengrilllocatie [GB:
ook ll, ww.
steengrillen], alwaar ik steengrilde. Een P+R
is een park-and-ride
(parkeer en reis),
een parkeerterrein bij een (trein)station.
Die bohemien [met
ongebonden, vrij leven] heeft al
een bohèmeleven geleid. De betreffende vacature wordt nog
opengehouden.
9. De
richting die bij de sociaal-realistische schilderstijl behoort, is
het sociaal realisme. Achter zo'n jack-of-all-trades
[manusje-van-alles]
had je nou niet zo gauw een Jack the Ripper [vrouwenbeul]
vermoed. In de pittenbak lag een stuk
pittetouw (vervaardigd
van de pitavezel van de agave).
'Più forte' en 'più piano' geven in de muziek respectievelijk aan:
harder en zachter, più allegro is sneller, più mosso is opgewekter
en più stretto is haastiger. Met deze Passer [sterrenbeeld]
kun je geen cirkels trekken. Als passe-temps [tijdverdrijf]
liep ze vijfmaal de passerelle [smalle
loopbrug] heen en weer, alvorens
de passe-vite [zeef]
te gaan kopen. De Passiezondag (Palmzondag,
Palmpasen) valt nog net in de
passieweek. Hij koos een pateetje [paté:
gerecht van fijngehakt vlees] uit
van de tafel met patés (er
was geen pâté de foie gras).
Achter de tafel hing een schilderij met een dikke laag pâte [dikke
verflaag]. In een
patates-friteskraam koop je friet (ook
wel 'patat' genoemd). Een
paumelle is een scharnier en pauillac is een medocwijn. Hij
patiencete en zij heeft gepatiencet.
10. Er
werd alleen jagerspatois [jargon,
vaktaal]
gesproken. Een patissier [banketbakker]
bestiert een patisserie. Pathetisch, met
veel pathos, zette zij de pathefoon
[platenspeler]
in werking. Met veel empathie
[inlevingsvermogen]
verdiepte hij zich in de emancipatie. De
ruzie werd pats-boem bijgelegd: ze eindigde zoals ze begonnen was.
Sommige tics zijn een pavloviaanse reactie [onwillekeurige
reactie op een stimulus – denk ook aan het hondje van Pavlov].
Bij 'pawpaw'
[2 x au]
moet je wellicht aan schieten denken, maar het is een Amerikaanse
fruitboom [een sawpaw
is een bapao, een snack]. De dader werd op de pd
(plaats
delict)
gearresteerd. Een pdf-bestand is volgens
de
PDF-standaard [portable
document
format]
opgemaakt. Pecorino is kaas.
