2393 Dictee zondag 19-09-2021 (1) dictee Dictee van de dag (336) √

Dictee – dictees [2393]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee 521 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (336)

1. Dunglish is Dutch-English [Nederengels]. Wil je iemand dwarszitten, dan moet je hem de voet dwars zetten. Op den(!) duur, op de lange duur, werd de deugniet ontmaskerd. Een antiutopie (dystopie) is een anti-ideale toekomststaat. De antifa's (antifascisten) waren in de meerderheid. Welk aannamebeleid hanteert deze kerk? De uitdrukking 'egregiously an ass' (bij uitstek een ezel) komt uit Shakespeares Othello. Een écusson is in de heraldiek een klein schildje in een wapen. Het eddyisme is genoemd naar de stichtster van de beweging Christian Science (Church). Elk en een iegelijk is iedereen. Egoutteurs zijn papierwalsen. Temeer daar ik je vertrouw, zou ik dat des te meer betreuren. Waar spreken ze zoal Nedersaksisch? Ze is erg occult [geheim, voor ingewijden], ze doet aan fetisjisme (met fetisjen – talisman – dus). Een neurotica [vrouw met neurotische aandoening] kan dysthymie [een chronische depressieve stemming] hebben. Met veel éclat [glans, luister] werd een eclatante [schitterend, opzienbarend] zege behaald. Let op de spelling van 'echamperen' [schilderkunst: licht en schaduw], 'échappade' [fout door haast, bij graveren] en 'échéance' [verschijning, verval].

2. Gezocht naar twee i-grecs (y's – *y*y* – kan niet meer in oVD 2021): yottabyte (YB, twee tot de tachtigste bytes), yoghurtmayonaise, ylangylang (etherische olie), xyloglyptiek (houtplastiek), wysiwyg (what you see is what you get), tyltylschool [verstandelijk en lichamelijk gehandicapt], trihydroxybenzoëzuur [galluszuur], toys for boys [speeltjes, hebbedingetjes voor mannen], toyboy [jongere man als partner van oudere man of vrouw], T-lymfocyt (T-cel), theory of everything (unificatietheorie), teddyboy (nozem), taylorsysteem (taylorstelsel – effectief werken), syzygie (samenstand), synonymiek [leer der synoniemen], syndactylie [vergroeiing vingers of tenen], syncytium [massa samengesmolten cellen], synchysis (vervloeiing), symfysis [symfyse = verbinding van twee beenderen door kraakbeenweefsel, i.h.b. de schaambeenvoeg] en symfysiolyse [ernstige bekkeninstabiliteit], stayokay (jeugdherberg), spondylomyelitis [ontsteking wervels en ruggenmerg], smokey eyes [zwoele, donker opgemaakte ogen vrouw], salicylaldehyde [t.b.v. parfums en chemie], royalty [vergoeding auteur boek], pyrolyseolie (bio-olie), pyridyl [organisch-chemische groep], pyrenomyceet (kernzwam), psycholyticum (psychedelicum = bewustzijnsverruimende stof), polyvinylchloride (pvc), psychoanalytica [vr. beoefenaar psychoanalyse], polygyn (meerdere vrouwen als echtgenote toelatend), palmy days [bloeitijd], onycholyse [loslaten nagel], nylonpanty [nylon panty], nifty fifty [50 aandelen New York], myxomyceten [slijmzwammen], mytylschool [lichamelijk gehandicapt], nimbysyndroom [persoon: not in my backyard] en mayday [SOS-roep (m'aidez)].

3. Verder: münchhausen-by-proxysyndroom [aandoening verzinnen voor kind om zelf aandacht te krijgen], Lady Chatterley [prototype vrouw die haar man bedriegt], karyotype (karakter der chromosomen), karyolyse (oplossen celkern), karyofylleen (humuleen), karyocyt (grote cel in het beenmerg die bloedplaatjes produceert), isobutyraldehyde [met een vertakte koolstofketen], hypothyreoïdie (ook: hypothyroïdie = onvoldoende werking van de schildklier), hypothymie (duurzame depressieve stemming), hypocycloïde (zekere wiskundige kromme lijn), hypohydratie (vochtgebrek in het lichaam), hypoglykemie (abnormale daling van de bloedsuikerspiegel – GB ook glycemie!), hypofyse (hersenklier), hypodermoclyse (toedienen van een vrij grote hoeveelheid vocht via het subcutane weefsel), hygrofyt (vochtminnende plant, antoniem: xerofyt), hydrofyt (waterplant), hydroformylering [i] (oxoreactie), gyrodyne (gyrovliegtuig), galleryplay [team dat ruim voorstaat], for your eyes only (strikt vertrouwelijk – fyi = for your information), fiftyfiftybasis [half om half] en ethyleenglycolmono-ethylether (oplosmiddel voor lakken en vernissen).

4. Ten slotte ook nog: erytromycine (antibioticum tegen veteranenziekte), emptynestsyndroom [kinderen huis uit], employability [flexibele inzet van werknemers], economyclasssyndroom (DVT, diepe veneuze trombose, vliegtuigtrombose), deweysysteem (decimale classificatie in de bibliografie), cytolyse (vernietiging van cellen), cyclothymie (manisch-depressieve psychose), cyclostyle (stencilmachine om te stencilen), cyanotypie (blauwdruk), coronary bypass (overbrugging van een kransslagader), chrysotypie (fotografie op papier dat met een goudoplossing behandeld is), cherrybrandy (kersenlikeur), CMC (carboxymethylcellulose), buddyhollybril [harrypotterbril – voor nerd], bloody mary [cocktail wodka, tomatensap], benzylcyanide, ayeaye [vingerdier], angry young man [kunstenaar die zich afzet tegen vorige generaties], acetylsalicylzuur (aspirine), babyparty (geboortefeest), van Scylla in Charybdis komen [van de regen in de drup], cyclohexyl [organisch-chemische groep], don't worry, be happy [je moet niet te veel tobben] en epifysiolyse (loslaten uiteinde pijpbeen bij groeischijf).

5. Een diplomatieke term is 'échange de vues' [uitwisseling standpunten]. Ecarteren is ecarté [kaartspel] spelen. De term 'écartelé en sautoir' [een schild schuin gevierendeeld] komt uit de heraldiek. Een ecart is het koersverschil tussen vaste en premieaffaires. Geschubd leer is veau écaillé. Een e-dentifier is (kennelijk) een apparaatje om je bij elektronisch bankieren te identificeren. Eenieder, een iegelijk, mag meedoen. Wist je, dat EDTA ethyleendiaminetetra-azijnzuur is? Deze eendracht-maakt-machtige aanpak verdient hulde. Heeft eensgegeten haver ook een Latijnse naam [paardenmest ...]? De eerstejaarsstudent [eerstejaars student] maakte de eersteklas treinreis (eersteklastreinreis – betekenis!) in een eersteklascoupé (eersteklas coupé – betekenis!). Bij skijøring [voorttrekken op ski's door paard of auto] moet je een warm ski-jack dragen.

6. De drie Gestrenge Heren zijn de ijsheiligen Pancratius, Servatius en Bonifatius. Ook zonder zijn tussenkomst was er al iets tussen gekomen. Mouches volantes zijn muscae volitantes [zwarte vlekjes in oog]. Wat in een depotje zit, is en dépôt. Niet elke detaillist treedt bij zijn verkooptrucjes en détail. En déshabillé (ongekleed, ook: en (profond) négligé = in nachtkostuum, bijna zonder kleren) verkochten ze des histoires de femmes [vrouwenpraatjes]. Trouwens: een deshabillé [dee-zaa!] is een nachtgewaad. Die plant lijdt aan desiccatie [uitdroging]. De Endlösung [WO II] is de algehele uitroeiing van de Joden. En face [van voren] is niet en profil [van opzij]. En famille [in het huisgezin, onder elkaar] kun je meestal vrijuit spreken. Enfin seuls [eindelijk samen alleen] werden ze en flagrant délit [op heterdaad] betrapt. Die kinderen toch: enfants chéris [+] (lievelingen), enfants gâtés [+] (verwende kindjes), enfants perdus [+] (verloren kinderen), het enfant prodigue (de verloren zoon – Bijbel – mv. s s +), enfants prodiges [+] (wonderkinderen) en het enfant(s) terribles (een groepsbedreigend persoon – GB/VD). En pantoufles [niet-officieel] zijn er veel pantoffelhelden. Het conopeum [omhulsel ciborie = kelk met geconsacreerde hostie] is het ciborievelum [doek, kelkkleedje].

7. Wat is een conoïde (conoïde schaaldak)? [Niet in wdb.:] Het ligamentum conoideum verbindt het schouderblad (scapula) met het sleutelbeen (clavicula) en heet ook: ligamentum trapezoideum. Het ligamentum coracoclaviculare is een bindweefselband (ligament), die gelegen is in het schoudergewricht. En wat was in de nazitijd ontaarde kunst (entartete Kunst – niet geschikt voor nazipropaganda)? Wie zijn hier eigenhuisbezitter? De leus van de Franse Revolutie was: vrijheid, gelijkheid, broederschap (liberté, égalité, fraternité). Eh bien, welnu, komt er nog wat van? Hij is van het malle-idealistenprototype. Eisdener klompkes [appelen] kun je schillen. Ik ben aan het eind van mijn Latijn: al die Latijnse uitdrukkingen zijn Latijn voor me. We eten elandfricassee [fijngehakt vlees met pikante saus]. Het EK is het Europees kampioenschap [de EK – meervoud]. Rotterdam werd ooit geëlektrificeerd [kreeg elektriciteit], een persoon wordt geëlektriseerd [figuurlijk: bezielende werking uitoefenen]. Het is een en al muziek: electric(al) art [met knoppen en schakelaars], elektropop [met synthesizers], electric boogie [danswijze met fel schokkende bewegingen], electro(clash) [housemuziek met elementen van elektropop] en electrofolk (folktronica – met elektronische instrumenten). Met 'elektro*' zijn er 189 hits (situatie 2015): daar begin ik niet aan. Kevers hebben een elytron (mv. elytra, elytronen – voorvleugel). Het kauwtje vliegt, er is geen koutje meer aan de lucht.

8. De elfen op het elfenbankje hadden allemaal elven [11] op hun kleding. Een likdoorn zou eigenlijk lijkdoorn moeten heten [eksteroog]. De medisch student studeerde ellenlang op de ellepijp. Met veel eloquentie [welsprekendheid] verklaarde hij deze elucubratie [moeizaam tot stand gebracht werkstuk]. De Elfstedenrijders reden de Elfstedentocht (langs de Elfstedensteden). Wat was de hoogste elorating [ee/ie] van mormoon Bobby Fischer ooit [betreft: schaken]? In het weekblad Elsevier wordt regelmatig het lettertype elzevier gebruikt. Via een embarcadère [aanlegplaats] kun je debarkeren [van boord gaan]. De Emme [rivier] ligt in Zwitserland: uit zijn dal komt de emmentaler – Emmentaler kaas, een soort van gruyèrekaas met gaten. Een émissaire is een emisario [spion]. Met discopathie [aandoening van een tussenwervelschijf, bijv. als oorzaak van hernia] kun je beter niet naar de disco gaan. Hij heeft zich regelmatig geëncanailleerd [omgaan met mensen beneden je stand]. Diabetici hebben vaak een encas [noodmaaltijd] bij zich. Een geëncodeerde boodschap [in code] is niet en clair [gewone taal, geen code]. En nage [geheel bezweet] gingen ze en masse [massaal] en marche [op weg]. Aan de meet stelden de toeschouwers zich en haie [in een haag] op. Hij woog met engels [een gewicht].

9. Doe het maar de coutume [uit gewoonte]. Hun enige
vader-en-moederskindje was het enigste(!) kind van de buurt. Bij 'engelenkoor' vindt u in VD heel wat hoofdletters. Cauteriseren is branden of etsen, een cautie (werkwoord: cautioneren) is een borgstelling, een elektrocauter is een galvanocauter: een instrument voor toepassen van de galvanocaustiek (in de chirurgie), een precautie is een voorzorgsmaatregel en een thermocauter (thermocautère) is een geneeskundig instrument om weefseldelen uit of door te branden. Een talentscout is een talentenjager, het antoniem van haute couture is prêt-à-porter [confectie], de chief scout is de hoofdleider bij de boyscouts, een couturière is een ontwerpster en vervaardigster van haute couture en een écoute is een luistergalerij. Bespreek deze begrippen: en flèche [bespanning paarden achter elkaar], en garçon [als vrijgezel], en gros [handel in het groot] en en passant [slaan bij het schaken, e.p.]. Hij sprak Engels en hoorde de engelse groetenis aan.

 

2392 Dictee zaterdag 18-09-2021 (1) dictee Dictee van de dag (335) √

Dictee – dictees [2392]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee 522 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (335)

1. Hoe zijn de verkiezingen in Noord-Rijnland-Westfalen verlopen? Een erhu [oe] is een tweesnarige Chinese viool. Eutroof [ui/eu] is rijk aan voedsel, voor planten en dieren. Ersatzen zijn vervangingsmiddelen. Hij is epris van [verzot op] marshmallows. Hij staat bekend om zijn equivoques (dubbelzinnigheden – zijn equivociteit). Het Erechtheum [tempel op de Akropolis te Athene; volgens de sage gebouwd door Erechtheus] is in VD niet meer te vinden, de Akropolis slechts binnen één artikel: bij 'Parthenon'. Hij was erentfest [zeer achtbaar] en had een senatoriaal [als van een senator] voorkomen. Het Escuriaal (Escoriaal – paleis, Filips II) vinden we in Madrid. Een escadrille is een groep vliegtuigen. Een eskadron is een afdeling tanks, een squadron (een eskader) een tactische en administratieve basiseenheid van de luchtmacht. Hij droeg met trots het Esperanto-insigne [kunsttaal]. Een oordjeskaars kostte gewestelijk maar een oortje [ook mogelijk: oordje]. De soldateska [geen mv.] is het krijgsvolk. Alleen de stroas bleef over. Een stroboscoop is een zeker apparaat [losse beelden worden 'film']. Hier, met stroganoffsaus graag!

2. Gezocht op '*esca*': cacoëthes carpendi (vitzucht), cancelleresca (kanselarijschrift), chronique scandaleuse [praatje met schandaaltje], contrescarp (buitenoever vestinggracht), de-escalatie, eau des carmes (karmelietenwater), escaladeren (met stormladder beklimmen), escalope (dun lapje rozewit vlees), escamoteren (als een goochelaar wegmoffelen – schamoteren, niet: eskimoteren = kano omslaan en terugdraaien), escargots (wijngaardslak), esprit de l'escalier (esprit d'escalier, treppenwitz: geestige inval die als mosterd na de maaltijd komt), fides carbonaria (kolenbrandersgeloof), great escape (spectaculaire ontsnapping), mescal (Mexicaanse sterkedrank – GB ook: sterke drank), mescaline (stof met een moeilijke formule), narrow escape (ontsnapping op het nippertje), politiescanner, succès de scandale [succes door veroorzaakt schandaal], vigilat ut quiescant (politiespreuk: hij/zij waakt opdat anderen gerust kunnen zijn), requiescat in pace (hij/zij ruste in vrede, R.I.P., ook: rest in peace), rolletjescamera [met ouderwetse filmrolletjes], leescassette [cassettebandje met gesproken weergave], verliescalculatie, escapeliteratuur (GB ook: tt – ontsnappingslit(t)eratuur) en escapade [slippertje].

3. Hoe is de strofebouw van dit gedicht? Bij de rokade kun je kort of lang rokeren. Je kunt blindschaken (ook bij lemma schaken) en een meisje schaken. Het a tempo zetten is direct antwoorden op de zet van de tegenstander. Checkers is een alternatieve vorm van het damspel. We hadden hem bijna en échec (in echec), schaakmat. Bij schaken kun je soms en passant (afkorting: e.p.) slaan; met een en-passantslag dus. J'adoube, ik zet de koning recht. Deze kiebitzer is een quasischaakexpert (is quasi een schaakexpert). Was hier een minorpromotie [schaken] niet beter? Hoewel hij het schaakbord goed kon overzien, heeft hij deze zet beslist overzien. Bij een rapid [snelschaken of -dammen] heb je minder bedenktijd dan gebruikelijk. De vlag viel. Ze speelden een siciliaan, een Siciliaanse partij, met een Siciliaanse opening. De fictieve godin van het schaakspel is Caïssa. Ze hebben schaakgespeeld. De raadsheer wordt ook loper (raadsheer. symbool in de schaakwereld: L) genoemd. Ook Paris schaakte (Helena).

4. Het shogi en het xiang qi zijn een Japans respectievelijk een Chinees schaakspel. De KNSB is de Koninklijke Nederlandse Schaakbond. Hier wordt de fischerklok [schaken] gebruikt. De FIDE is de Fédération Internationale des Échecs, de Internationale Schaakfederatie. Moest Cadmus Europa [mythologische vrouw] zoeken? Niet meer volgens de huidige VD! We gaan blitzschaak spelen. We gaan de rechtbank adiëren (inschakelen). We koutten nog wat na entre chien et loup, inter canem et lupum [in de avondschemering]. Met al zijn entrain (voortvarendheid) raakte hij geheel en train (op dreef). Een entre deux guerres is een interbellum. Als je entre deux vins bent, ben je halfdronken, half beschonken. De man en tête stond aan het hoofd van de en-têtemakers [koplijst, en tête]. Welke staten sloten een entente cordiale [vriendschapsverdrag]? Een enter [paard, rund] is één winter oud. Met enteritis regionalis wordt crohn, de ziekte van Crohn, bedoeld. De ennui [ah-nwie] is de levensinherente verveling. Entre la poire et le fromage [terloops], bij het entremetstje [dessert], vertelde ze [was niet te zien ...] (hoog)zwanger te zijn.

5. Bij die invoerhaven is er nog een entrepotje. Welke E-nummers bevat dit voedsel? Ik kan evengoed thuisblijven, maar thuisblijven is even goed als weggaan. Dat zul je nievers [nergens] vinden! De
niet-Dorische en -Ionische stammen worden Eoliërs genoemd. De naam 'molière' wordt eponymisch gebruikt [schoen, persoonsnaam voor zaak]. Dit is gemaakt van velours épinglé [zeer fijn geribd fluweel]. In de episodefilm [n/s] kwam de epodenschrijver [slotstrofe] regelmatig terug. 'Epididymis' blijft een lastig woord [bijbal]. Het erytrofobe meisje [met bloosangst] trok wit weg. Wat hebben epen [meervoud van epos, ook: epossen] met een epos te maken? Ligt Equatoriaal-Guinea in equatoriaal Afrika? Zij reed erachter op de fiets. Die laten hun kind er slordig bij lopen!

6. De EPR is de elektroparamagnetische resonantie, de ESR de elektronenspinresonantie. Je zult eraan onderdoor gaan. Het zou niet bij me opkomen 'ergocalciferol' [vitamine D2 – in boter] en 'ergotalkaloïde' [in moederkoren – wekt weeën op] in één (een) dicteezin te gebruiken. Wat is dit voor een stijlfiguur? Paraleipsis, paralipsis, praeteritio of pretermissie! Naast de Erasmusmediëval [lettertype, niet in wdb.] kennen we de Hollandse mediëval. Hij is nogal erethisch, prikkelbaar. Gezocht op '*erica'*: (filet) americain (! BE: preparé), americana (! mv.: zaken, kunstvoorwerpen), American dream [als paradijs] en football (! – lijkt op rugby) , American's Creed (het Amerikaanse credo – regering van het volk, door het volk en voor het volk), ars clericalis (schrijfkunst), een cholerica [driftig, opvliegend], erica (dopheide), ericaceeën (de heidefamilie), esoterica (zoekt geheimen voor ingewijden) en hysterica [de expressie van een psychisch conflict in een lichamelijke functiestoornis of pijn]. Het overleg is erop uitgekomen, dat we eropuit zullen trekken. Je moet ervan op aan kunnen (en het zal erop aankomen). De campylobacters [bacteriën, veroorzaken ontstekingen] bedreigen ons spijsverteringskanaal. Dat moet ermee door kunnen. We zullen allemaal erop achteruitgaan. Pyladessen zijn trouwe metgezellen. Pyleflebitis is poortaderontsteking. Bij sluiting van de maagportier treedt de pylorusreflex op.

7. Wat is de formule van het tropyliumion? Antwoord: C₇H₇⁺. Opart is een niet-figuratieve kunstrichting en het woord komt van 'optical art'. Bekende supermarktproducten zijn (gevulde) coca-colaflessen (om cola, cola light of cola-tic uit te drinken). Een bekend AVRO-radio- en later -tv-programma was Openbaar Kunstbezit. Popart maakt gebruik van alledaagse gebruiksvoorwerpen; het woord komt van 'popular art'. Als opoe op bezoek is [menstruatie], kun je door de rode zee gaan. Met Oranjeboom werd niet alleen een brouwerij [dan: eigennaam], maar wordt nog steeds het huis van Oranje aangeduid. Ik heb hier
zwart-op-wit dat je online nog steeds het snoepgoed zwart-wit kunt bestellen. Hem kun je gelukkig maken met een Unoxrookworst (fabrikant = Unox, merknaam Unilever, vergelijk Philipslamp), een overheerlijk en oer-Hollands product. Ouden van dagen zijn niet meer jong van jaren. Zullen we hem om ooievaarskuitenvet sturen [voor de gek houden, van het kastje naar de muur sturen – m.n. op 1 april]? Galoches zijn overschoenen. Een parisien is een korte driekante stootdegen (een houwwapen). Het was weer hommeles.

8. We treffen elkaar op de winkelplaza. Hier draaiden vroeger Tiroler seksfilms. Een blue movie is een pornografische film (met seksscènes dus). Een vorm van fellatio is deep throat; deze naam komt van een pornofilm. Hardcore is harde porno (hardporno). Met Wener stoelen worden Thonetstoelen(!) bedoeld [sub lemma]. Een paternoster is een kralensnoer, de traditionele rooms-katholieke rozenkrans, een gebedssnoer. Een penvriend (pennenvriend) is een correspondentievriend. Je had ook nog de PEN-club, de International Association of Poets, Playwrights, Essayists, Editors and Novelists, de Internationale Associatie van Dichters, Toneelschrijvers, Essayisten, Redacteuren en Romanschrijvers (een internationale vereniging van literaire – GB ook: tt – auteurs). Een peteroliestel [petroleum] is een kooktoestel. De petticoat stamt uit de jaren vijftig en wordt nog steeds gebruikt bij ballroomdanswedstrijden. Er was genoeg filmmateriaal voorhanden.

9. Hij is jiujitsuexpert. Het piggelmeesyndroom verwijst naar Piggelmee, die samen met zijn vrouw in een omgekeerde Keulse pot woonde, en reclame maakte voor Van Nellekoffie. Donald Duck met zijn donaldduckstem is een schepping van Walt Disney (net als het williewortelbedrijf van Willie Wortel), Ollie B. Bommel van Marten Toonder. Karl May schiep Winnetou en Old Shatterhand. Waar komen Arendsoog en vader en zoon Nowee vandaan? Bij het
pinda-en-cashewnotenstel dronk je bessenjenever, citroenbrandewijn, advocaat, vermout en een glaasje sherry of port. Een pinkelhoutje is een vlinderdasje. Een pipo is een mallerd (naar Pipo de Clown). Ook nu zijn er nog malle pietjes [handelaar tweedehandsspullen, tweedehands spullen], bromsnorren [rechtlijnige politieagent] en swiebertjes [zwervers]. De twaalf zwart-witafleveringen werden uitgezonden door de NTS [Nederlandse Televisiestichting]. Met albertijnen [vroegere gouden munt] kun je bij Albert Heijn niet meer betalen. Sapperdeflap [uitroep verbazing], wat is dat lekker! Zijn dat bio-ossen in de bio-industrie]?

10. Lang was pleegzuster bloedwijn een medicijn. Een bekend candidcameraprogramma was Bananasplit. Een janklaassen is een poli (polichinel). Een secret de Polichinelle (geheim van Jan Klaassen) is een publiek geheim. Het bekende poppenkastspel is Jan Klaassen en Katrijn. Met de postgiro kon je gireren. Vroeger had je de Rijkspostspaarbank. Met een postchequerekening kon je ooit postcheques van de postcheque-en-girodienst versturen. Ook de Postbank bestaat al niet meer; daar had je een Postbankrekening en een Postbanknummer.

 

2391 Dictee vrijdag 17-09-2021 (2) dictee Oefendictee sep 2021 (1) √

Dictee - dictees [2391]

Oefendictee sep 2021 (1)

1. Een sequoia is een reuzenpijnboom (en de ouguiya de munteenheid van Mauretanië, historisch MRO, thans MRU). Het was takke-, zeg maar: pokkenweer [znw.]. Ze wilden hem koud maken. Een cryogeen mengsel is een koudmakend mengsel (t.b.v. lage temperaturen).
Tai-chiën: al dat getai-chi leidt tot niets (dit betreft: tai chi). Een gevolmachtigde of zaakgelastigde is een chargé [mv. s] d’affaires. Waar blijft die tompoucetraktatie (ook tompoestraktatie - gebakje)? Hou vol: het is nog een pokkeneind [znw.] en dus berever. Hij zit in de driver’s seat. De apenkop verkocht apekool. Schrijf je dat wel goed: his master’s voice, for heaven’s sake, for God’s sake,
McDonald’s(-maaltijd), baby’s, beauty’s, bull’s eye en captain’s dinner?

2. Ken je de volgende uitdrukkingen: God’s own country, runner’s high, Ockham’s razor, life’s little ironies, collector’s item, hell’s angels, white man’s burden, bird’s eye viewjournalist, citizen’s band, Malmö’s bezienswaardigheden, journey’s end, Lady Chatterley’s lover, prisoner's dilemma en writer's blockprobleem? De woorden jawel’ en ‘jazeker(s)’ schrijf je aaneen. Dat is opletten geblazen: (filet) americain [in Belgisch-Frans wel é niet in dictee!], mal américain (dysthymie) en stock américain (dump). En denk erom: geen woorden, maar daden, facta non verba. Bij crème [nee, niet: crêpe] fraîche moet ik altijd aan fraîcheur denken. Na het spelletje croquet kregen ze allemaal een overheerlijke delicieuze kaaskroket. Nee joh, geen delicieuses
[bnw. delicieuze], dat zijn fijne gebakjes!

3. In het uur entre chien et loup (inter canem et lupum - in de avondschemering) werd de loepzuivere hattrick onder de loep
[loupe = alleen Frans] genomen. Hij behaalde (letters) een zesplusresultaat (anders: 6 plusresultaat, 6+-resultaat). Hij keek naar het bloemenaartje [aar] en had overigens een ontstoken aârtje [ader]. Met ‘Anton’ de letter ‘a’ aangeven is een vorm van acrofonie. Acrofobie is hoogtevrees. Addenoi of addenom is attenoje, ook: ottenoje, ottelenojeheine (uitroep van verbazing). In allerijl, in aller haast is halsoverkop, à corps perdu, overhaast, pardoes, vierklauwens, als de donder, halje travalje, hol over bol, holderdebolder of plompverloren. Het is alom bekend dat zo’n monster allesvernietigend is. Ik heb een allriskdekking. ik ben allrisk verzekerd.

4. Schrijf je ‘amishjongen’ inderdaad (idd - sms- en chattaal) met een hoofdletter? Die apollo [toonbeeld mannelijke schoonheid] doet me aan Apollo denken. Bami is een gerecht van mie. Een bekkentrekker is goed in bekken trekken. Het Italum acetum (Italische azijn – zure opmerking) werd door Horatius gesteld t.o. (t.g.o.v.) Attisch zout
(sal atticum, verfijnde geestigheid). Een attische opmerking kun je ook maken in het Attische dialect. Met aceto balsamico wordt trouwens [welriekende] balsamicoazijn aangeduid. Zijn werk was à quatre épingles [om door een ringetje te halen]. Is dat nou een cajon [k ch] (Spanje) of een bodhrán (bau-rahn – Ierland, beide: handtrommel)? Ze wilden me opleiden in mensen de Calvarieberg op leiden. Cellulite, cellulitis is peau d’orange oftewel een sinaasappelhuid.

5. Een combinatie van vertigo (draaiduizeligheid) en tinnitus (oorsuizen) kan duiden op ménière (de ziekte van Ménière). Bij sarcoïdose ontstaan spontaan ontstekingen, bv. in de longen. Wat chryselefantien (bnw.) is, is vervaardigd uit goud en ivoor (om een houten kern). Die robinsonade ging over citronnade en limonade. Ook Pepsi Cola runt een coca-colafabriek. De groene nachtorchis behoort tot het geslacht Coeloglossum. Dat cd’tje kreeg bij de beoordeling een [cijfers] 6’je [zesje]. Het woord ‘conclaaf’ heeft mv. ‘conclaven’, maar ‘conclave’ (alleen GB) n/s. Het is daar altijd couleur de rose, rozengeur en maneschijn. Boeken in/ad usum Delphini zijn gekuist, gecastigeerd. We kennen a-, micro-, meso- en macrocefaal, maar ook brachycefaal.

6. We moesten een tijdlang, wel een uur lang wachten! Een galantuomo verzamelt vrouwen, een galantofiel sneeuwklokjes. Een giclee maak je met piëzografie. Geef de reinetteschaal [n/s - vgl. renet(ten)] eens aan, wil je? Op het IJ-meer kun je een ijbot vangen. Het KIvI is het Koninklijk Instituut van Ingenieurs. Malle- is gekkenpraat, dollemanspraat, dollepraat, zotteklap. Een mebibyte (afko: MiB) heette vroeger (en ook nu nog wel) megabyte (afko: MB). Een miek (microscoop) is nu eenmaal geen mike (microfoon). Dat duurt nu al decennialang: drie decennia lang. Mysofobie is infectievrees, misofonie is geluidshaat. De myoloog is er voor de spieren, de mycoloog voor de schimmels.

7. De taaislijmziekte, zeg het maar: CF, cystische fibrose, mucoviscidose, cystic fibrosis. De Cito’er [letterwoord met hoofdletter] maakte het de havoërs lastig. Een obstetrica [verloskundige] is dat een dieveggetje met verlos, die diefje-met-verlos speelt? De
‘en/en-generatie’ mag je ook schrijven als ‘en-engeneratie’. Waarin verschillen pidgin en Pidginengels (de hoofdletter!) De Surinaamse zong een poku'tje [oe liedje] voor mij. Hij was de poshte [luxueus] van de drie. In statu nascendi (i.s.n.) is in wording en in statu pupillari is als, in de toestand van een onmondige. Een common rail zit in dieselmotoren. Spondei [mv.] zijn spondeïsch. Een stoepier [pjee] doet zijn werk op een stoepie. Luetisch, dat is gewoon syfilitisch. Een
uchi-mata [judo] besliste de partij. Vast staat, hoe je ‘als vaststaat dat …’ moet schrijven.

8. Brachycefaal is kortschedelig en longo- of dolichocefaal langschedelig. Een hydrocefaal/falus is een waterhoofd.

 

 

 

2390 Dictee vrijdag 17-09-2021 (1) dictee Dictee van de dag (334) √

Dictee – dictees [2390]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee 523 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (334)

1. Dat moet je ex capite [uit het hoofd] leren. Deze exsecratie [ontwijding] was een exceptie [uitzondering]. De exequiën [kerkelijke uitvaartplechtigheden] waren excellent geregeld. De exuviën [afgeworpen omhulsels] van de slang waren nog te zien. Er was meer dan één extraneus, er waren zelfs vier extranei. Beiden droegen een XXL T-shirt (extra extra large T-shirt; ook: XXL-T-shirt). De vox populi is de stem des volks van de faex populi [ee oo oe ie – het gepeupel]. Een fabliau is een boerde [mv. n] oftewel sproke [mv. n]. Face to face is
vis-à-vis. Een façon-de-veniseglas is van façon de Venise [zeker kristalglas] gemaakt. Evviva [leve] onze preses! Evoë, dat riepen de bacchanten. Een euphuïsme is een gekunstelde literaire (GB ook: tt) barokstijl. Is een prokaryoot [eencellig micro-organisme] een soort uitgeklede eukaryoot [meercellig]? Mensen hebben facies [gezicht, tronie], een gesteente een faciës [geheel van eigenschappen]. Wil je dat nog even façonneren (fatsoeneren)? Er vlogen daarnet dertien F-16-gevechtsvliegtuigen over. In zekere zin is er verband tussen exploot [aanzegging deurwaarder] en exploiteren [ook: exploten uitbrengen]. Werden trebuchets (hevelblijden – oorlogstuig bij belegeringen) in het trecento [14e eeuw Italië, jaartallen 13xx] nog steeds gebruikt?

2. Kunnen we dat papier ertussenuit krijgen, voordat meneer ertussenuit knijpt? Het hangt ervan af, of we ervanaf zijn. Aeternum vale, vaarwel voor eeuwig! Ze draagt een esmerauden (smaragden) ring. Een eskimopak is van eskimo gemaakt. Erysipelas is belroos. Het artsensymbool is de esculaap. De essayist [essayschrijver] daagde de esperantist [beoefenaar, voorstander Esperanto] uit. Spagnolet is een zeker flanel, een spanjolet of espagnolet is een draairoede en espagnolet kan ook een fijne wollen stof zijn; de espagnole is trouwens een Spaanse dans. Deze kerk is eeuwenoud en die andere is even oud. Zijn er wel Europagezinde eurohaters? De rekenliniaal berust op het logaritmebegrip. Hij is nu in zijn remslaap (rapid eye movement). We hebben ook nog een piratenzender gehad op het REM-eiland (Reclame-exploitatiemaatschappij, eigennaam). De uitzendingen vonden na de anti-REM-wet een einde. Het rode boekje is van Mao Zedong.

3. Is de rolykit [oprolbaar soort gereedschapskist] van Nederlandse makelij? Leuk, deze sketches! Hoe schreef je 'scharensliep' vroeger? Corrie Brokken won ooit het Eurovisiesongfestival. Een albertibas is een albertijnse bas. Kun jij blind typen? Hij heeft getipp-ext. De lagereschoolkinderen keken naar de aquarellen. De typo [tie-poo] [typograaf, ook: tikfout] speelde in een typico-orkest [daarin o.a. cuatro's]. Dit van-negen-tot-vijftype moest het uittypen. Een goede typ(e)miep maakt geen typefouten (typfouten), want ze heeft immers type-examen (typexamen) gedaan. Een stypticum is een bloedstelpend middel. Een ectypon is een afdruk van een gedenkpenning, zegel of ring. Daguerreotypie is fotografie volgens het procedé van Daguerre, met zilveren platen. Bij het slijpen [dansen] schuifelde je heen en weer. Waar zijn de foxtrot, de Engelse wals, de tango en de chachacha gebleven? 'The quick brown fox jumps over the lazy dog' heeft ook een Franse pendant: 'portez ce vieux whisky – Schotland, Canada – au juge blond qui fume’.

4. Val dood, ze kunnen het heen-en-weer krijgen! Seksuele hervorming: gênant of sans gêne? Het sherrydieet behoorde tot de top vijf van de meest twijfelachtige diëten. Romy Schneider speelde volgens het scenario in de best bekeken Duits gesproken speelfilm aller tijden. We kenden toen de teach-in [openbaar debat], de sleep-in [goedkoop nachtlogies voor jonge toeristen] en de sit-in, een soort sitdownstaking. Wat is het snoepje van de week? Ik wil net zomin als jij gefopt worden. Thalidomide (softenon) heeft veel leed [baby's met aangeboren afwijkingen] aangericht. Waar zijn de solexen gebleven? De mobylette is een lichte (dames)bromfiets van een bepaald fabricaat. Heb jij ook nog Douwe Egbertspunten [DE-punten] gespaard? Op de Calvépindakaaspotjes (van de NOF, de Nederlandsche Olie Fabriek(en), vergelijk arretjescake) zaten zegeltjes voor de boekjes van Arretje Nof, geschreven door Johan Fabricius. Hij heeft echte spockoren [bovenzijde puntig]. Het establishment [gevestigde orde] zei bij de Parijse revolte in 1968: 'stencilcultuur'.

5. Met een cyclostyle kon je stencilen. De kopieermachine heeft dat verdrongen. Een step is een autoped: je kunt ermee autopetten. Op de markt koop je tweedehands spullen (tweedehandsspullen). Wat is een sitcom [situation comedy – in huiselijke sfeer]? Fluimen van pruimtabak horen in een kwispedoor (spuwbak, spuugbak). Een kretek is een Indonesische sigaret met kruidnagel. Sigaren roken is chiquer dan sigaretten roken. Een teil of tobbe is een ronde of ovale bak. Televisiequizzen (ook: -kwissen) werden door quizmasters (ook: kwis-) geproduceerd. Wat is de hamvraag? De Mondriaantentoonstelling wordt druk bezocht (is drukbezocht). Mijn rechterbuurman is linksgeoriënteerd. Ze gingen met paard-en-wagen [paard-en-kar].

6. Een viewmaster [stereoscoop] was nodig voor dia-avondjes. Waargebeurde verhalen zijn niet verzonnen. In een walkman kun je compact cassettes (cc's) afspelen. Trouwens: een dcc is een digitale compact cassette. Bij de 45-urige (vijfenveertigurige) werkweek werd er nog op zaterdagmorgen gewerkt. De KNMI-meteorologen presenteerden de weerpraatjes. Simon Wiesenthal was een bekende Joods-Oostenrijkse nazi-jager. Simon was zelf slachtoffer van de Holocaust. Het wittefietsenplan stamde van de provobeweging. Die xantippe [helleveeg] noemde haar zoon Xantippe. Hoe gaat het met de yeti (verschrikkelijke sneeuwman, term uit het Sherpa) en hoe is het met het monster van Loch Ness gesteld? Voor de Snip en Snaprevue bleef je thuis. Met een hendel (GB ook: handel) remde je een zeepkist af. Het Onzevader (naam, keer gebeden = vaderons) is het gebed des Heren. Wanneer werd de zwart-wittelevisie in Nederland geïntroduceerd? Een weesgegroetje (keer gebeden; naam is: Weesgegroet) is iets anders.

7. We hebben nu een openbestel-tv-systeem. Brigitte Bardot was een sekssymbool. Hij verblijft in het Nabije Oosten. Hij was zo dronken als een meeuw (stomdronken). 'Sola fide' (door het geloof alleen) werd het sjibbolet [uiting van behoren tot een groep] van de lutheranen. Hij was een toonbeeld van fides Punica (ook: Punica fides), trouweloosheid. Als een tweede ik, een alter ego, vergezelde de fidus Achates [trouw (met)gezel] hem. Hij speelde op zijn fiedel [viool]. Hij is fiebelefors [op stel en sprong, overhaast] vertrokken. De fine fleur van Bloemendaal was eropuit getrokken naar deze fiësta [feest]. De fieteldans is de
sint-vitusdans [zenuwziekte bij kinderen]. Het fideïsme [geen rede bij religieuze waarheden, maar geloof]: dat geloof ik wel. Zij heeft fijnbesneden trekken. Wat is een fibonaccireeks [tsj] (1, 1, 2, 3, 5, ... :steeds de vorige twee optellen)? En hoeveel Fijidollars kost dit? Een stasi [politieagent] werkte voor de Stasi [Staats Sicherheitsdienst DDR] als Stasi-medewerker. De fettuccine is een brede lintpasta. Wat heeft een notering ex dividend [van een aandeel (verhandeld) zonder bijrekening van de waarde van het dividend] met de exdatum [vanaf die datum verhandeld zonder dividend of rente] te maken? Excusez-moi, hoe schrijf je dit? Hij is met zijn ex-ex getrouwd. Je bent een stom wijf, excusez le mot.

8. De expresbrievenbestelling van de expresbrief vond per expresse plaats en werd via meerdere expressen [ijlboden] getransporteerd. Hij schonk een exquisiete (exquise) oude port. De façadebouw vorderde gestaag. Hij won de fairplaybokaal. Deze maaltijd was behoorlijk fade [faa-duh – flauw, slap, zouteloos]. Dit façonné [zekere stof] ziet er erg gezellig uit. Kijk, een kookaburra [oe uh uh aa] (lachvogel). De meringue is een gebakje, de merengue een dans. De boengaboengafeestjes (niet in GB, VD) waren de seksorgieën [-orgiën, -orgies] van Silvio Berlusconi. Eén mimi, twee mimietjes. Zij is salonfähig [heeft nette manieren] en heeft een faible [zwak] voor petit-gris (fäh – grijze pelterij van de huid van Siberische eekhoorntjes). Hij is van de familie Van kleef. Ook: hij is van Kleef, dus van de heb en niet van de geef. Hij is een farceman [n/s, klucht]: farcicaal [dolkomisch] is vol met farcen [grappen]. Er werd entr'actemuziek [pauzenummer – n/s] gespeeld. Dat letsel is passager  [pah-saa-zjee – van voorbijgaande aard]: het is een passagère(!) aangelegenheid. Wat is die passacaglia [pas-saa-kahl-jaa] (passacaille) toch mooi! Parthenogenese/sis is voortplanting zonder bevruchting.

9. De focaccia is een platte Italiaanse broodsoort. Deze faëton [visetende keerkringsvogel] kan vliegen. Champagne drink je uit een flûteje. Focolarini zijn leden van een kleine gemeenschap van leken en priesters (r.-k.). Een foergon (niet meer in VD) is een vrachtwagen. De bloeimaand is floréal [tijdens de Franse Republiek]. Ze wilden ons (gratis) flousjes [au] [smoesjes] verkopen. Krijg nou het falderappes [de pleuris]! Dat schilderij is behoorlijk flou [oe] [zacht, vervloeiend]. De fikh is de jurisprudentie van de sharia. Circassienne (halflaken) is een fijn gekeperde wollen stof. Waar komt 'zand erover' (Schwamm drüber) vandaan? Vroeger: zand over natte inkt! Het fijnstofbesluit wil fijn stof (BE; NL: fijnstof) terugdringen. De frisgewassen kleren werden ook nog fris gestreken. De meeste bloemen hebben een flos caducus [2 x oe – vergankelijke bloei]. Flossen doe je met floss [tandzijde]. Leuk, die vlossen [gemaakt van vloszijde, ook: floszijde] bloes (blouse). Och, we hebben ook wel( )eens een faux pas gemaakt. Een kno-arts bestrijkt niet letterlijk, wel mede de larynx en de farynx. Daarom heet een keel-, neus- en oorarts (keel-neus-oorarts, kno-arts, neus-keel-oorarts,
nko-arts) ook oto-rino-laryngoloog [orl-arts]. Hij vertoonde fascisme en racisme.

10. Farnasol ruikt naar lelietjes-van-dalen en behoort chemisch tot de sesquiterpenen. Ontsteking van het bindweefselvlies heet fasciitis. Ze heeft al meerdere fausses couches [+] [miskramen] gehad. Die farouche [wild, ontembaar] meid is met fasching [carnaval] voor een paar farthings [vroegere kleinste Engelse koperen munt = 1/4 penny] te koop. Onder de Faeröerders was een farmacokineticus [bestudeert werking geneesmiddelen in levend organisme]. De fax et tuba [aanvoerder, belhamel] gaf het aanvalssein. Hij is een diehardsupporter (aaneen is correct! – diehard = znw.) van zijn club. Duo-eten of bi-eten (geen diëten!): een etentje voor twee? Hier was duidelijk sprake van een licentia poetica, een dichterlijke vrijheid. 'Spiegelogie' [niet in wdb.] is een lapsus linguae [verspreking] voor 'psychologie'. Deze geweldpleger blonk uit in geweld plegen.