Dictee – dictees [2339]
Oefendictee 561 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (296)
1. Hij heeft een slagaderlijke (arteriële) bloeding in een van zijn arteriën. Arensuiker [èh] is javasuiker. Dubbel verlaagd of verhoogd [de a]: ases en aïsis? Wie kent nog de tabak van de Weduwe Van Nelle (op te vatten als eigennaam, feitelijk: De Erven de Wed. J. van Nelle)? Douarie is weduwgeld. Waar komt die weeë geur vandaan? De Orde der Weefsters is de vrouwelijke pendant van de Orde van Vrijmetselaren. De malacologie is de weekdierkunde. Sparren- en lindehout behoren tot het weekhout. Geen weeklachten: de nieuwe week lacht ons toe. Niet weeklagen: van de week lagen we nog in een deuk. Een weeldeartikel [geen mv.] is een luxeartikel (luxe artikel). Een weepie is een tranentrekker (tearjerker). De Weerafdeling (WA) was het weerkorps van de NSB. Voor ons twee döner kebabs graag. De ghostwriter (nègre – schaduwschrijver, spookschrijver) schreef over een ghostbuster [spokenjager]. Japanse netsukes [nèht-skuhs] zijn gordelknopen. Lykantropie is het weerwolfsyndroom. Onze winsten worden wegbelast.
2. De Derde Weg had betrekking op de Sovjet-Unie en de VS [middenkoers]. Die teermacadamweg smelt bij grote hitte bijna. Werkende weg kwamen de contouren in beeld. Wat doe je met een antroscoop [lichaamsholte onderzoeken met ingebracht licht]? Ben je lid van de beambten- of van de bediendebond? Je mag à volonté [naar believen] grasduinen in deze bibliotheek. Durf je dit à vue [zonder instuderen] te spelen? Met zijn avodiréhandeltje [tropische houtsoort] raakte hij lelijk in de puree. We hebben geautood. Spelen van die bagatelle [muziekstuk] is een bagatel [niemendalletje] voor haar. Is biodynamisch hetzelfde als biologisch-dynamisch (bd)? Ja. Het bacchantenkoor zong dronkenmansliederen. De Hoge Raad der Nederlanden en het Belgische Hof van Cassatie zijn beide een hof van cassatie. Al voor opname in het hospice was hij vele malen een atrium mortis [voorportaal, voorbode van de dood] tegengekomen. In zijn autootje zit altijd een autopanneset. Wil je hem serieus au sérieux nemen? Wat levert die azimutale [betreft azimut] berekening op? Het Wegenverkeersreglement is al oud.
3.
Attachés en attachees kunnen attacheetjes voortbrengen, als ze
willen. Het regende a.u.b.'s, ajb.'s en d.u.w.'s
(dankuwels).
Een aanplakbiljet avant la lettre is een affichetje
zonder onderschrift. Dat idee heb ik ver weggegooid. Hij wilde de bal
wegtrappen. De bekendste weidegod is
Hermes. Bij het jagen moet je jezelf weidelijk
[ongeschreven
regels bij het jagen] gedragen.
Tijdens de Weimarrepubliek [Duitsland
1919-1933] werd er veel
weisswurst gegeten. Zij heeft wekedelenreuma, niet de ziekte van Weil
[infectieziekte
via ratten verspreid]. De naam
voor het joodse pinksterfeest is Wekenfeest.
Welwel, je meent het. Wel nu nog mooier! Wie gaat dit jaar het
boekenweekessay schrijven? Een ouijabord
[wie-jaa
– met
cijfers en letters, communiceren met de geesten],
daar moet je in geloven. Onder het Sovjetregime waren er
Sovjetrepublieken, Sovjetstaten. De Oekraïense en de Oekraïner
vormden een gelukkig paar. De heks had haar betsjoend [betoverd].
Die laffe vent was het bloodst [blo,
bloder, bloodst – laf] van
allen. In de sauna was hij trouwens het blootst van allen.
4.
De b.l.o.-leerling [tot
1985: buitengewoon
lager
onderwijs]
weigerde elk blowtje [marihuanasigaret].
Een bliepmiep zit achter de kassa [scheldwoord:
caissière = kassière].
Besjrieën – boze geesten oproepen door te veel goeds te zeggen –
kent alleen de onbepaalde wijs. Velaren (velairen,
gutturale keelklanken) worden
gevormd met het velum [zachte
gehemelte]. Overigens is de
ciborie [communieschaal]
met een (ander)
wit velum [kelkkleedje]
bedekt. Hij woont bezijden [naast]
de Biblebelt. Drinken we be(e)renburg
(GB, VD: alleen ee
– GB ook nog 2x met -er)?
Circovirussen veroorzaken snavel- of
bek-en-veerrot. De beiaardier
beiaardt, de beiaardierster beiaardde gisteren ook. Het ros van de
vier Heemskinderen heette Beiaard. Ze dronken overmatig veel beiers
[Beiers bier].
Batee midrasj (enkelvoud:
beet midrasj) zijn leerhuizen
voor de Thorastudie. Een Bhutanner en
een Bhutanese hebben de Bhutaanse
nationaliteit en betalen met ngultrums
[BTN].
Hij zou later nog epoque maken (furore,
opzien, zie ook: de belle époque – 1890-1910 in West-Europa)
en epochemachend (epochaal
– uitermate belangrijk) worden.
Vroeger kon je daar nog berlinerbollen
kopen (ook:
engelsebollen, GB – VD: Engelse bol).
5. Tijdens de bevrijdingsdagviering las ze het nieuwste boekenweekessay. Rustend op hun balebale's [ee] [rustbank] luisterden ze naar de bansuri [oe] [Indiase dwarsfluit van bamboe] en nuttigden ze bapao's [snack: deegrol met vlees]. De banyan is de baniaanboom (banianeboom). In bantoestans waar de Bantoetaal gesproken wordt, zie je veel bantuknots [oe] [kapsel van in kleine knotjes gevlochten kroeshaar]. De ballerina oefende aan de barre [bahr/baar]. De baskerville [lettertype] zie je veel in boekdrukwerk. Deze rivier kan erg bandjiren [plotseling wassen en buiten oevers treden] en heeft al vaak gebandjird. Bij bals musettes [+] ontbreekt de harmonica nooit. Basané is bruinverbrand en een bakje ragout wordt een barquette genoemd. Bastioneren is van bastions (bolwerken) voorzien. Zou hij dat kunnen bolwerken [aankunnen]? Het bathmetaal [legering zink en geelkoper] is naar Bath [Engelse plaat Bath, vergelijk (Rilland-)Bath in Zeeland] genoemd.
6. Je wilt me bang maken met die bangmakerij? Door de openstaande balkondeur klonk balkanmuziek. Een baco (van Bacardi en cola) is een colaatje met een scheut rum. Wanneer wordt de nieuwe babyuitzet bezorgd? Op een Bacchusfeest vindt men veel bacchanten. In Bijbeltaal is een bath [baht] 36 liter. Op dat congres droegen ze allemaal een badge. Bar en bat mitswa's slaan op de joodse meerderjarigheid [resp. jongen eind 13e jaar en meisje eind 12e jaar]. Gelieve in baribus [oe] (contant) te betalen. Een dodenstad is een necropool (geen dode stad of spookstad, wel: kerkhof, begraafplaats), de dogestad is Venetië (ook: gondelstad, lagunestad), Utrecht is een van de vele domsteden, de godsstad is de stad Gods (Jeruzalem; ook wel: het nieuwe Jeruzalem, de hemel), Hoorn is de vaderstad van Le Maire (niet meer in VD – ontdekker Kaap Hoorn, Zuid-Afrika), Schoonhoven is de zilverstad, Antwerpen, Brugge en Gent zijn de drie zustersteden, Enkhuizen is een Zuiderzeestadje, Napels is de Vesuviusstad en Leiden de sleutelstad.
7. Deventer is de koekstad, Amersfoort de keistad, Parijs en Eindhoven zijn lichtsteden, Petra is geen rotstad maar een rotsstad, Antwerpen is de Schelde- of sinjorenstad, de meeste Oostzeestadjes waren Hanzesteden, Duren is een mooie stad [spreekwoord: mooie dingen duren niet lang], Jeruzalem is de Heilige Stad, Rome de Eeuwige Stad, maar ook de Stad van de Zeven Heuvelen, Haarlem is de Spaarnestad, Breda en Buren zijn Oranjesteden, Naarden is een vestingstad [net als Heusden], Vaticaanstad ligt binnen Italië, Breda en Vlissingen waren pandsteden [onderpand voor verdragsbepalingen], Avignon is de pausenstad en Delft de prinsenstad, Rotterdam is de Maasstad, de hofstad heet 's-Gravenhage, Jericho wordt palm(en)stad genoemd, Alkmaar en Gouda zijn allebei kaasstad en Nijmegen is de Karelstad (Karel de Grote had daar een palts – paleis, later het Valkhof), maar ook de keizer(s)stad [VD, GB alleen 1 s]. Excommunicatie kun je ook van rechtswege (bv. door abortus) oplopen in de Kerk van Rome.
8. Zij zou nog 500 euro tekortkomen voor haar reis, maar ook nog 200 euro tegoed hebben van haar broer. Een korfbalster die te kort schiet, raakt niet eens de mand … Christus was de zoon van David, de Zoon Gods, de Zoon des Mensen, de Mensenzoon. De unigenitus Dei filius is de eniggeboren Zoon van God. Het was daar geen tafeltje-welbereid [vetpot]. Wanneer is de Maatschappij van Weldadigheid opgericht [1818, t.b.v. onontgonnen streken]? De Welfen, ook wel Guelfen genoemd, steunden de paus in zijn strijd tegen de keizer, die door de Ghibellijnen gesteund werd [12e-14e eeuw, Italië]. Dat strekt tot zijn wellbeing [welbevinden, welzijn]. Dat stukje vlees is well done [bien cuit, goed doorbakken rood vlees]. Bij een wellnesskuur moet je wellnessen voor je eigen wellness [lichamelijk welbevinden]. Hij is wel eloquent [welbespraakt], maar dat hij ook Welsh spreekt … Hij getuigt dus van elocutie, welbespraaktheid, flux de bouche, flux de paroles, volubiliteit en houdt de retorica hoog. Wat is een atheroom [onderhuidse zwelling in haarzakje]? De Wende was de val van de Berlijnse Muur en de daaropvolgende Duitse hereniging (1989).
9. De Wener [uit Wenen] wener is een zoet taartje. Een Thaise ballon is een wensballon. Wensdenken is wishful thinking. W en W staat voor 'weduwen en wezen' of voor 'Weg en Werken' [vroegere diensttak NS]. Op 1 december is het Wereldaidsdag. De Yggdrasil is de wereldboom. De Wereldraad van Kerken is in 1948 in Amsterdam opgericht. De wereldslang, de aardslang, is de Midgardslang. De zeven wereldwonderen zijn: de piramide van Cheops, de hangende tuinen van Babylon, de tempel van Artemis te Efeze, het beeld van de Olympische Zeus, het mausoleum te Halicarnassus, de Kolossus van Rhodos en de vuurtoren van Alexandrië. De naam 'bilzekruid komt uit het Russisch; het is dolkruid, malwillempjeskruid, een zeer giftige soort van de nachtschadefamilie. In biryani [Zuidwest-Azië: stoofschotel] zit basmatirijst [Indiase met aromatische smaak]. De blakaipesi [ih ie] is het zwartoogboontje. Het horloge van die linkerd loopt meestal op de binkert [verkeerd]. De bildtstars [aardappel] heten naar Het Bildt.
10 Een wisent is een bizon. Hij heeft een bazarretje gekregen [bekeuring], niet op de bazaar. Nadat men de havenkom bekaadde, was er een bekade havenkom. Eén behemoth, twee behemoths. Kom, beid de tijd [niet-archaïsch! – anders: beidt], dan ben je bij de tijd, bijdetijds (en niet uit-de-tijds). Een (femme) savante is een bas-bleu, een blauwkous, een bluestocking [geleerde vrouw, wars van het huishouden]. De beaucerons [herdershond Midden-Frankrijk] komen uit de streek Beauce. Op de bullmarkt – die is bullish – opereren haussiers [stieren, speculant à la hausse = speculeren op koersstijging – t.o. beer, speculant à la baisse, contramineur – die verwacht een markt die bearish is]. Kom lekker in het bedsteetje. Beitelrijs: dat komt van het kappen van bomen.
11. Hij zong met veel blabla bij zijn wahwahgitaar (geen steelguitar [uitspraak – ie!]). Alleen bij een behoorlijke walvisstand zijn er veel walvistanden (die dieren vangen is een misstand). Wist je dat een wagyurund [waa-kie-joe] zelfs gemasseerd wordt? Zijn vlees smaakt! Washipapier komt van de moerbeiboom.
