Dictees
[2256]
Oefendictee
621 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee
van de dag (236)
1.
Coq-à-l'âne is wartaal, coq au vin een
zeker gerecht [met
kip]. Boven het weidse vergezicht
hing een leigrijze lucht. Met het Hoge Noorden worden Noorwegen,
Zweden en Finland aangeduid, met het stugge Noorden Groningen,
Friesland en Drenthe. De witstaartbarmsijs leeft in het hoge Noorden
van Eurazië. Het Verre en het Wilde Westen zijn nu eenmaal niet het
rijke Westen. Ze zouden hongerlijden, veel honger lijden. Het accent
circonflexe is een zogenaamd diakritisch teken. Teaën is gewoon
theeën. De troonrede werd uitgesproken door – toen nog –
koningin Beatrix. Aan die lapzwansen
(znw., VD ook: z)
hebben we niks. Dit is geen drone [onbemand
vliegtuig], maar een ulv'tje
[ultralicht
vliegtuig,
ultralightvliegtuig,
BE: ulm =
ultra-léger
motorisé].
Het centrum is een 30km-zone (30
kilometerzone). Abyssale zaken
vind je in de diepzee. Acne's zijn vetpuistjes, maar wat zijn acme's
(GB, VD: geen
meervoud – hoogtepunt ziektetoestand)?
Een afrodisiacum [de
geslachtsdrift prikkelend middel]
dankt zijn naam aan (de
godin) Aphrodite,
maar dat geldt ook voor alle andere afrodites [beeldschone
vrouw]. Overal en allerwegen
zag ik bloemen.
2.
De man zou volitare per ora virum, allerwegen,
bekend zijn. Een [wilde]
apachedans wordt niet meer door de
Apachen zelf uitgevoerd. Wat a priori
[vooraf beschouwd]
is, kun je a-priorisch of a-prioristisch noemen. Hoe loopt de
Biblebelt (Bijbelgordel)
precies door Nederland? Wat, een comédienne [cabaretière]
die ook nog bohemienne [zwervend
artieste] is? Wat meerdere
cordon(s)
bleus [topkoks]
bakken, kun je als cordon(s)
bleus met meerderen nuttigen. Om welke
partijen hebben ze cordon(s)
sanitaires gelegd? Heeft zij aan een
crosscountry deelgenomen? Zowel decafeïne (VD,
decaf, decafé) als decafeïné
(VD, GB)
wordt gedronken. De aanduiding 'didgeridoo' [blaasinstrument,
één toon] is een onomatopee
[klanknabootsing]
in de Aboriginaltaal. Hij dieette toen toch nog? Wanneer en waar was
de eerste
ebola-epidemie? Met élégance wordt deftig elegantie
aangeduid. Dronk Pinokkio al macchiato's? GB's helikopterpiloot moet
VD's helicopterview [ook:
helikoptervisie] hebben. Hij
heeft een erg goedlopend oudmodisch sigarenwinkeltje.
3.
Het was tenhemelschreiend. Zijn vriendin had een goedlopend
bedrijfje. Heeft hij echt een hybrideauto (ook:
hybride auto)?
Hij behoort tot de klassiek-romantische school en spreekt nog
klassiek Arabisch: daaraan is het woord 'liwan' (omlopende
galerij om de binnenhof van een moskee)
ontleend. Dat was al z'n derde mispoeservaring [mis
poes]. De GB-expeditie ging naar
de Noordpool, beter gezegd: het noordpoolgebied. Dat zal nooit ofte
nimmer [nooit en
te nimmer] oftewel
met sint-juttemis plaatsvinden. Het leek dat ze het nergens over
hadden, maar het bleek dat ze nog wat tijd overhadden. Ze moet veel
geld voor haar kind overhebben. Hé poppelepee, een popelpee
[pop-lp]!
We moesten pootaan spelen. Hij kletst maar een slag in de rondte. Ze
stonden drie rijen dik in de rondte [rijendik
dus]. Geef eens een resumé van
dat procedé. Niet één seconde lang, maar secondelang bleef hij nog
gillen tijdens de seance. De vluggerds speelden op het late uur een
vluggertje.
4.
Handhaaf de status quo. Een bedrijf kan surseance van betaling
krijgen, aan een bestuur kan decharge worden verleend. Wie het
zakendoen beoefenen, zullen soms heel goede zaken doen. Ik ben een
zeikerd, het zij zo, zei hij. Hij maakte een zijige indruk. Kun je
daarvoor zorg dragen? In het dictee zat een teveel aan fouten. Dit is
een weinig gebruikte taalconstructie. Tegen die regel wordt nog met
te veel fouten gezondigd. De perinatale [rondom
de geboorte] sterfte is daar
hoog. Timesharing is periode-eigendom. Hij handelde perinde ac si
cadaver (als een
lijk), met andere woorden: hij
vertoonde kadaverdiscipline. Een aristoteliaan is een peripateticus
en hangt de leer van Aristoteles aan. Een peripetie [plotselinge
ommekeer]
kan in een klassieke tragedie voorkomen. Peritonitis is
buikvliesontsteking. Een peristyle
[ie]
is een zuilengang die een ruimte rondom afsluit. Perkaline is een
licht, glanzend katoenen weefsel. Een perkoen is een geschild
stamstuk.
5.
Perl staat voor Practical
Extraction and Report
Language, een programmeertaal. Het
permafrost [altijd
bevroren onderlaag] zit onder de
oppervlaktelaag. We moeten éducation permanente instellen. Een
permis is een verlofbriefje. Pensioensparen is ook sparen. In zwarte
pensen is bloed verwerkt (vergelijk:
bloedworst). De pentatoniek is
een muzikaal toonsysteem. Anneke en Janneke vormen
een
peper-en-zoutstel [lesbisch
paar – ook: pilsje met borrel].
Het huisje van de heks in het sprookje van Hans en Grietje was een
peperkoeken [van
peperkoek] huisje. Peperoni
[èh, uh,
oo, ie]
is onrijpe Spaanse peper, in azijn ingemaakt. En pepperoni dan
[pikante salami]?
Moet een pepervreter, een toekan, veel niesen (ook:
niezen)? Perequatie is
vereffening.
6.
Hij heeft een penthouseje in Marbella. We hebben een peppelen [van
peppelhout, populier] tuintafel.
Op het perceelland liep een eland. Dat stuk moet perdendosi [langzaam
afnemend] gespeeld worden. Ik wil
een perenhouten dressoir. Wie praat er nog over glasnost en
perestrojka? Het perfectum is de v.t.t.,
de voltooid tegenwoordige
tijd. Hij beleefde periculeuze
[gevaarlijk,
hachelijk] avonturen. Wat zijn de
perifrastische [die
met een hulpwerkwoord] tijden van
een werkwoord? Bij perigeum [astronomie:
het dichtst bij de aarde gelegen punt in de baan van een hemellichaam
– antoniem: apogeum] moet je
aan 'geo' (aarde)
denken, bij perihelium [dichtst
bij de zon] aan de zon ('helio').
Hij had een pernicieuze [verderfelijke]
invloed op haar. Een peroratie (peroratio)
is het besluit van een redevoering waarin het gezegde wordt
samengevat. Persad is een zoetigheid die eerst geofferd wordt en
daarna pas genuttigd (bijvoorbeeld
bij Divali, het divalifeest).
Persianer is astrakan [gekruld
bont van pasgeboren lammeren].
Persico is perzikbrandewijn. Een persster vormt machinale stenen
[perst dus].
Perseveratie is volharding. Laat de persen draaien! Hij maakte in
hoogsteigen persoon zijn opwachting.
7.
Dat sinaasappelperssel is nog bruikbaar. Hij was per tot discrimina
rerum (door vele
gevaren) zeer gehard. De piechem
had daar een pied-à-terre. Leuk, zo'n piepschuimen kangoeroetje!
Pesto [ongekookte
saus], maar welke: dragonpesto,
korianderpesto, oreganopesto, peterseliepesto of rucolapesto? Volgens
het peterprinciple zit iedereen net een trapje te hoog (vergelijk:
The Peter Principle).
Maak van die patiënt maar een PET-scan
[medisch: positron
emission
tomography].
De Petrussleutel is de hemelsleutel. Vast staat, dat je
petsjorapiepers [zangvogel,
niet in wdb.] niet kunt eten. Wie
draagt er nu nog een petticoat? De pH is
volgens VD de pondus Hydrogenii,
potentia Hydrogenii
(maat voor de
activiteit van waterstofionen),
volgens GB de potentiaal
hydrogenium. Het (de)
Holi (het
holifeest, [Hindi:
Holi Phagua],
Phagwa, phagwafeest) wordt door
hindoes gevierd. Een philibertspant is
een schenkelspant. Kun jij een mooi pi'tje
(π'tje)
tekenen? 'Pianoforte' heeft twee meervoudsvormen. Welke zijn dat?
Pianofortes, pianoforte's.
8.
De pianosonatesolist kreeg een klaterend
applaus. Een picador zit bij stierengevechten te paard, een pica
(meervoud: pica's)
is een typografische eenheid en een picca (meervoud:
picca's – ook: pic, pics) is
een webafbeelding. Dat zullen wel pia vota (vrome
wensen) blijven. Picareske romans
zijn schelmenromans. Wil je er piccalilly op? Wie kreeg de laatste
Pieterspenning? Pigskin is (van)
varkensleer gemaakt. Zijn er heden ten dage nog rimboes, is er nog
bushbush, waar men met pijl-en-boog jaagt? Zij is aan het pijproken
(of was het
hasjroken?). Hij moest een traan
wegpinken. Hij is pikkelateur [met
prikstok] bij de gemeente. Een
pikolet is een wedstrijdzangvogel. Pilav (VD
ook: pilau) is rijst in vleesnat.
Pilo gebruik je voor het maken van werkkleding. Piment is allspice of
jamaicapeper. Een pindarische [Pindaros,
Griekse lyrische dichter]
ode heeft een bepaalde strofebouw.
Pinbetalen doe je bij een pinautomaat. Dat stel is alcoholverslaafd
en zwaar aan de pimpel [drank].
9.
In het oerwoud zie je nog wel pinadaken [bladeren
van de açai- of palissadepalm].
Hij baset [base
roken] regelmatig cocaïne en
hangt daardoor vaak de beest uit. Die plaatopnamesessie
duurde nogal lang. Hij heeft een placide [rustig]
karakter. Op 'ette': blanquette (ragout
met roux), bisette (boerenkant),
billetté (heraldiek,
bedekt met
langwerpig-vierkante staande figuren, zoals het wapen van
Nassau en dat der Nederlanden),
beurre noisette [bruine
of zwarte boter], barquette
(bakje voor
ragout), barette (staafvormige
broche), affairette (onbeduidende
liefdesgeschiedenis), aigrette
(zilverreiger),
amorette (amoretto,
als jong kind voorgesteld liefdesgodje),
amourette (romance),
andouillette (worst
van varkensingewanden), anisette
(anijslikeur),
ariëtte (arietta,
kleine aria), assiette (schotel
van een servies), baguette
(stokbrood),
bals musettes
[+]
[mv.]
(gelegenheden met
dansen op harmonicamuziek – enk.: bal musette),
brochette (vleesspies),
clairette (witte
wijndruif, vergelijk: clairet =
rood),
compact cassette [dcc
= digitale
compact
cassette]
en een coquette (of
– znw. – kokette: behaagzieke vrouw).
10.
Ook: crêpe georgette (weefsel),
crêpe suzette (flensje
– mv. crêpes
suzettes
[of]),
déjeuner à la fourchette (lunch
waarbij vlees of vis gebruikt wordt),
divette (operette-
of café-chantantzangeres), eau
de toilette(je),
e-mailetiquette, en brochette (op
een vleespen), esparcette
(hanenkam),
fermette (woonboerderij),
fouetté (verlengde
pirouette), fuguette (kleine
fuga), gloriëtte (prieeltje),
guinguette (buitencafé),
likorette (verloflikeur),
liquette (hemd),
madame-jeanette (Spaanse
peper – mv. madame-jeanettes,
mobylette (bromfiets)
en mofette (fumarole).
11.
Ze spelen drum-'n-bass [popmuziek,
jungle]? Is Nederland een
Maduroland [klein
en benepen]? Maestoso [muziek]
is majestueus. De geheim agent volgde hen. In bloedplasma zit
plasma-eiwit. Bij het wielrennen wordt er soms gepacet [gangmaken].
De gegangmaakten peesden ervandoor. Een pallet is een laadplaat, een
pellet een stalen kogeltje (maar
ook: een brokje samengeperst afvalhout als
brandstof met een zeer hoog rendement).
Deze pelser is
een soort grote sardine. Is hij ook lid van de PEN-club [zie
VD]? Zij heeft een hele
pendeloqueverzameling. Een pennoen is
een riddervaantje. Scapulae zijn
schouderbladen.
