2101 Dictee maandag 15-02-2021 (1) dictee Dictee van de dag (120) √

Dictee – dictees [2101]

Oefendictee 737 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (120)

1. A minore ad majus [van klein tot groot] kom je alleen door eerst a majore ad minus [van groot naar klein] te geraken. De amarilsteen moest vanonder de amaryllissen tevoorschijn gehaald worden. Amasake [èh] is zoete Japanse rijstwijn. Een amarellenvrucht is een wijnkers. Hoe zouden de Amazonen [mythisch volk van strijdsters!] als volk kunnen voortbestaan? Zijn die mede bekend door de amazonezit [amazone + n/s – strijdster]? Naast haar amant attitré [officiële minnaar] had zij nog diverse andere amants de coeur [geliefde]: amantes amentes [verliefden zijn hun verstand kwijt, een verliefde is een dwaas]. In het Amazonegebied leeft ook de hoatzin [hoo-waht-zihn – de enige soort van de zigeunervogels, familie van hoendervogels – overigens een vogel die er prehistorisch uitziet]. Een zilveraap is een mico, een microfoon een mike. Amaxofobie is wagenvrees. De AMB is de Acht Meibeweging. Hij neemt een sabbatsmaand (een twaalfde van een sabbatical year). 'Levend dood' is een oxymoron. Een djoeroetoelis was in Indië een klerk. Crambe bis cocta, crambe recocta of crambe repetita is oude koek, opgewarmde kost.

2. Kreeg ik, janstramme [bastaardvloek, jandomme, janverstramme], nog een lekke band ook. Amber is ook storax, grijze of zwarte amber is ambergrijs, witte amber is spermaceti en gele amber succiniet. Heeft iedereen die amber alert [sms bij vermissing kind] ontvangen? Zij vindt jou een ambetanterik [vervelend persoon]. Zij beheerst het ambtenarees tot in de perfectie. Zijn ambidexters [links- én rechtshandig] de beste pianisten? Ambigrammen zijn op meerdere manieren te lezen: 'nou' (180 graden draaien = verticaal spiegelen) en (met hoofdletters) 'TOT' (horizontaal spiegelen). Ambient is zekere housemuziek, ambient intelligence moet je maar opzoeken [interactie tussen mens en elektronica]. Karel is een echte ambrasmaker [ruziezoeker]. Wat is ambushmarketing [reclame bij een evenement van concurrent]? Is a.m.c. (a mundo condito) strijdig met iets wat u eerder las [A.M. = anno Mundi]? De ame is de atomaire massa-eenheid. Jullie zijn âmes de boue (verachtelijke wezens). Uit het basketbal: bucket, vrijeworpgebied onder de basket, zonder de aansluitende halve cirkel, driepunter [score van meer dan 6, 25 m, ook: gewonnen voetbalwedstrijd met 3 punten], (slam)dunk [van bovenaf in de basket], guard [spelverdeler], jumpshot [sprongschot], lay-up [opspringend], pleintjesbasketbal, pointguard [spelverdeler in centrum], quickbreak [snelle tegenaanval], slambal (lijkt op basketbal, met trampolines) en vrijeworplijn.

3. Ook nog: rebound [terugspringende bal] en tip-in [net intikken van de van het bord terugspringende bal]. De alley oop (een soort vlieger, zoals bij handbal) staat helaas nog niet in de woordenboeken. Amelie is het ontbreken van een of meer ledematen. Blijft America's Creed [een regering van het volk, door het volk, voor het volk] vooralsnog een American dream [paradijs, iedereen schatrijk]? De duurste merken van sumatratabak worden als amerikaans aangeduid (en slechte tabak is amersfoort of amersfoorder). Een amerikanisme is gevormd naar het Amerikaanse Engels (ook: Amerikaans-Engels). Op '*troop': ametroop of emmetroop (bij- of verziend), azeotroop (homogeen vloeistofmengsel), cybernantroop (robot), gonadotroop (geslachtsklieren regulerend), hypermetroop (verziend), lykantroop (weerwolf), texotroop (van lijm: stroperig), thaumatroop (draaibaar schijfje in ring), thixotroop (dikvloeibaar) en zoötroop (fenakistiscoop – met door een trommel kijken).

4. Die laatste is trouwens een optisch apparaat met een draaischijf. Amfibrachische verzen stoelen op de amfibrachys [kort-lang-kort]. Vergelijk de apo- [voortplanting zonder bevruchting] en de amfimixis [met versmelting van twee geslachtscellen] eens met elkaar. Een amfion is een toonkunstenaar en een amfiprostylos een zekere Griekse tempel. Waar spreken ze Amhaars [Semitische taal, in Ethiopië]? Leve de amigocratie [bestuur met vriendjespolitiek]. Amica manu: door een vriendenhand bezorgd. Ik schenk je dit uit amicitiae causa [uit vriendschap]. Wat zijn een amicus curiae [belangeloos raadgever in rechtszaak], een amicus humani generis [allemansvriend] en een amicus usque ad aras [bereid zich voor een vriend op te offeren]? De amish [ee/aa-mihsj] leven van de landbouw. Dit sta ik ammenooitniet af, van zijn lang zal ze leven niet. Een amoebe [mv. n/s] is een eencellig eukaryoot micro-organisme. Amoed(mv. -im – VD) zijn lessenaars voor voorgangers in de synagoge. Een amorce is een klappertje. De amorboog is een figuur bij het schoonrijden.

5. Die plant zal nog wel wortel schieten [lemma aanslaan – lijkt aaneen fout in VD]. Die vrouw moest lang wachten, het leek wel wortelschieten. Hij is amor et deliciae generis humani: de lieveling van de mensheid. Amor fati: zeg maar ja tegen het leven. Hoe rijker, hoe groter de hebzucht: amor habendi, maar het kan nog erger: de vuige hebzucht is de amor sceleratus habendi. Een amortisseur is een schokbreker, een amortiseur iets anders [amortiseren is o.a. een schuld delgen door regelmatige aflossing]. Is amour du blâmable [liefde, voorliefde voor het berispelijke, voor de onderwereld, de misdadigers] aangeboren? Zo'n amourette, affairetje, betekent niet veel. Een ampèreseconde (As – niet in wdb.) is een coulomb (C). Wat zijn amphigouri‘s [oe] ook weer [goed klinkend – zoetklinkend, maar nietszeggend gedicht]? Die Japanner logeerde in Amsterdam. Met een japanner [auto] werd het amsterdammertje [paaltje] stuk (VD – stukrijden alleen znw., stukrijder = veldartillerist) of kapotgereden. Een amuse(-gueule) is een appetizer [amuse-bouche, aperitiefhapje]. Met amusie [toondoofheid] ben je mogelijk ook amuzisch [onmuzisch, onkunstzinnig]. Wat voor soort militair is een stukrijder? Zoals gezegd: een veldartillerist.

6. In mijn praktijk heb ik relatief veel ana's [anorectica]. Een buttplug [anaalplug] is een soort dildo, kunstpenis, godemiché. Hij is anabolengebruiker [geen n lezen]. Wie waren de Franse [dichter Pontus de Thiard (1521-1605), ook wel P. Laujon (1727-1811)] en de Perzische Anacreon [dichter Hafis (14e eeuw)]? Produceerden die ook anacreontische poëzie [over wijn en liefde]? Zalmen zijn anadroom [rivier opzwemmend], dus niet catadroom [af-]. Winden op een berghelling zijn anabatisch [stijgend] of katabatisch [dalend]. Is elke analist een goed analyticus? De platoonse leer dat alle verstandelijke kennis herinnering is, wordt anamnese genoemd. De anaptyxis is de svarabhaktivocaal ['melluk']. Een anastatica is een roos van Jericho (VD), een jerichoroos. Het anarithmon gelasma is de eindeloze deining van de golven der zee. Heeft de ANBO [Algemene Nederlandse Bond voor Ouderen] ook de anbistatus [NL: algemeen nut beogende instelling]? De ancilla theologiae is de wijsbegeerte. Ten andere heeft hij ook niet betaald. Eenmaal, andermaal, derdemaal … verkocht! Het Andesvolk jaagt op andesganzen.

7. Andouillette [geen 'te' uitspreken] is een zekere worst. Anerytropsie is roodblindheid. Hij is opmerkelijk goed angejiddeld [gebruikt Jiddisch/je woorden goed]. De angélique [engelwortel] kan groeien, de angelica ook wel [maar is ook vox angelica – orgelregister, engelenstem – of luit]. De Angelsaksen spreken Oudengels. Stenocardie is angina pectoris [hartkramp, hartbeklemming]. Het moet morgen af: we zijn in angina temporis [tijdnood]. De high church is de anglokatholieke kerk. De Atlantikwall was opgericht tegen een
Anglo-Amerikaanse invasie. Een angwantibo [halfaap] of beermaki is een loriachtige. Anhidrose is het ontbreken van zweetsecretie, een anhinga (Tupi) is een slangenhalsvogel. Hoeveel ångström is dat [10⁻¹⁰ meter (symbool: Å)]? Anhydriet (karsteniet) is een zeker anhydride. Anijs- of szechuanpeper [Chinese peper] heeft weinig met indiapaper [Chinees papier, dundrukpapier, o.a. voor bijbels] te maken. Met een anima candida (zuiver gemoed, zuiver karakter) kom je meestal heel ver. Hij is een animae dimidium meae: boezemvriend, van me. Hij is een animal disputax [redetwisten om te redetwisten].

8. Hebben we dat allemaal: de anima naturaliter christiana, van nature christelijke ziel? Die moord was animo deliberato [juridisch: met voorbedachten rade]. Animus domini: de wil eigenaar te zijn, animus injuriandi: opzet om te beledigen, animus nocendi: opzet om schade te berokkenen, animus novandi: de wil om een schuldvernieuwing tot stand te brengen en animus possidendi: de wil van de bezitter om als eigenaar te worden aangemerkt. Alle à-niveaukruisingen zijn gevaarlijk. Het is daar een sjonnies-en-anita's-camping
(johnny's-en-marina's-camping). Een anyumara is een zekere zoetwaterroofvis. Ankylostomiasis is – u wist het – de mijnwormziekte. Anno aetatis suae: in zijn (haar) zoveelste levensjaar, anno passato: verleden jaar, anno regni Caroli I decimo: in het tiende regeringsjaar van Karel I. Er werden meerdere anime [zelfde mv., Japanse, sterk op strips gebaseerde animatiefilm] vertoond. Hij was gelijk (aan) een dolend zieltje, een animula vagula.

9. Het Rampjaar (1672) was een annus horribilis [rampjaar]. Voor de uitspraak zijn an- [beginklank, w van wereld] en auslaut [eindklank, d van wereld] heel belangrijk. Zij zongen hun anthems [lied met symbolische betekenis zoals "Geen woorden maar daden"]. Bij gebakken vis (met gebakken peren) kun je antiboise [garnituur van schijven tomaat] serveren. Daar heb je weer zo'n antifa [antifascistisch, bnw., streber, antifastreber, znw.] (streber: wil niet kieskeurig zelf vooruitkomen). Wat is antifouling [au] (verf of coating die de aangroei van organismen op scheepshuiden en offshoreconstructies tegengaat)? Wat is het bijzondere aan een monoklonaal antilichaam [gemaakt van een en dezelfde kloon]? Antimoonoker is cervantiet [een natuurlijk antimoontetroxide (Sb₂O₄) = antimoonoker].

10. We schrijven alche/imie en amimie. Dat is [medisch] de uitdrukkingsloosheid van het gezicht. Ook: atimie (eerloosheid), boulimie (boulimia – eetbuienstoornis), hypermimie [overdreven] en hypomimie [karige mimiek], maar antonymie [= antoniem(!) van synonymie], antroponymie (naamkunde), athymie (geen thymus = zwezerik), cyclothymie of -frenie (manisch-depressieve psychose), dysthymie (depressieve neurose), heteronymie [in connotatie verschillend zijn = gevoelswaarde, bijgedachte], hodonymie [leer straatnamen], homonymie [vorst = staatshoofd + vriezend weer], hydronymie [leer waternamen], hyperonomie [woord sluit ander woord in], hyperthymie [ziekelijke vrolijkheid], hypothymie [duurzame depressieve stemming], metonymie ['Couperus lezen'], parathymie (verstoring gevoelsleven), schizothymie (gespletenheid van gemoed), synonymie en toponymie (plaatsnaamkunde). Woorden op '*yteit' komen helemaal niet voor.

 

2100 Dictee zondag 14-02-2021 (3) dictee Tweede online BeNedictee 2021-02 √

Dictee - dictees [2100] 

Tweede online BeNedictee 2021-02 (auteur: Randy van Halen)

De 66 vette en 15 rood-en-vette (shoot-out)woorden moesten worden ingevuld. Toelichting in blauw.

Een rondje toeren door mijn woonplaats (auteur: Randy van Halen)

1. Telkens als ik een buitenstaander vertel over mijn woonplaats, krijg ik dezelfde reactie. “Dordt, dat is toch praktisch Rotterdam-Zuid?” Iedere keer moet ik diegene uitleggen dat de memes
(internetmeme/grap) die je hierover op internet vindt, fakenieuws [nepnieuws, fake news] zijn en dat de oudste stad van Holland totaal niet te vergelijken is met die achenebbisje/aggenebbisje [ook oggenebbisj – andere uitspraak] achterbuurt waar incidenten met 2C-B [VD 2020 - tripmiddel] en andere drugs dagelijkse kost zijn. Omdat ik niet zo ik-zuchtig [zelfnoemfunctie] ben, nog niet zo oud als Methusalem ben en tezelfdertijd [terzelfder tijd, andere uitspraak] de hiervoor genoemde verhalen graag naar het rijk der fabelen wil verwijzen, staat er vandaag geen autobiografie maar een rondleiding op het menu. Met een persoonlijke tint, dat dan weer wel.

2. We beginnen waar veel reizigers deze stad ook binnenkomen: het laatnegentiende-eeuwse station in waterstaatsstijl
[eerste helft 19e eeuw]. Met behulp van mijn ov-chipkaart
[openbaar vervoer] ben ik via IC's [intercity] en sprinters – of zoals men die in België noemt, L-treinen [BE: lokaal] – naar veel plekken gereisd. Zo kan ik binnen Nederland de domstad [VD, in Utrecht zelf schrijven ze wel D] van mijn bucketlist [to-dolijst] afstrepen, maar de hunebedden helaas nog niet.

3. Daarvandaan lopen we alsmaar rechtdoor, langs Bauhausgebouwen en blobarchitectuur [binary large object]. De in Brabants-gotische [zo volgens Taaltelefoon/Taaladvies - vgl. ook: Brabantse gotiek] stijl gebouwde Onze-Lieve-Vrouwekerk met zijn indrukwekkende beiaard [klokkenspel] laten we voor nu even links liggen. Aan de linkerkant zien we ook het standbeeld van Johan en Cornelis de Witt opdoemen. Zij werden in het Rampjaar, 1672, op brute wijze gelyncht door orangisten.

4. We slaan rechts af en zien vervolgens de straat waar mijn kruip-in [ook: kruip-uit] te vinden is. In deze straat heeft de postimpressionistische kunstenaar Vincent van Gogh ook nog enkele maanden gewoond. Hij was waarschijnlijk manisch-depressief of had wellicht een andere aandoening, maar vast staat dat de absint [likeur] zijn werk heeft beïnvloed. The debt which cancels all others [de schuld die alle andere delgt = de dood] is voor hem echter te vroeg gekomen; wie weet wat voor meesterwerken hij nog meer had kunnen maken. Zelf ben ik geen meesterlijke kunstenaar zoals hij was; de kookkunst vind ik echter wel interessant. Eenieder die bij mij thuis is geweest, weet dat mijn spaghetti bolognese en mijn tajines
[zj – stoofpot] overheerlijk zijn. Bij dezen nodig ik jullie alvast uit, voor als de covidepidemie [covid, maar COVID-19 en SARS-CoV-2] voorbij is …

5. Even verderop ligt de Bonifatiuskerk, waar vroeger poptempel Bibelot gevestigd was. Hier heb ik vele muzikanten zien spelen, in de meest uiteenlopende genres: rhythm-and-blues [r&b, arrenbie] tot heavy metal en deathmetal, en zelfs een
oud-Eurovisiesongfestivalwinnaar. Het podium is helaas verhuisd naar een sfeerloos gebouw aan de rand van de stad en tegenwoordig heeft hier een kringloopwinkel slash koffiezaak [kennelijk gezegd: voluit, ‘/’ werd fout gerekend] zijn intrek genomen.

6. Doemetoch [bastaardvloek], nu was ik bijna een paar van de belangrijkste historische gebeurtenissen in deze stad vergeten. Laten we even naar het Hof gaan, waar in 1572 de eerste Statenvergadering van Holland werd gehouden in een augustijnenklooster. Gesteund door de watergeuzen sprak Holland hier officieel verzet uit tegen de Spaanse overheersers, waarmee Holland zich de facto [feitelijk] onafhankelijk van Spanje heeft verklaard. Daar vlak achter lagen vroeger de Kloveniersdoelen, waar de Synode van Dordrecht werd gehouden, een grote religieuze vergadering waar gomaristen [volgelingen Gomarus, contraremonstranten = de preciezen] en arminianen [Arminius, remonstranten, rekkelijken] discussieerden over de predestinatieleer [alles voorbestemd, geen vrije wil].

7. Het is ondertussen wellicht al opgevallen: we wandelen rond op een eiland. Dat is ontstaan in de middeleeuwen tijdens de
Sint-Elizabethsvloed [meerdere, vooral die van 1421 - altijd met z!], die de hele omgeving inundeerde [laagland onder water zetten]. Sindsdien heeft het water grote invloed op de stad gehad. Kogschepen [kog, kogge] voeren af en aan over de grote rivieren met hun handelswaar en marchands [koopman, vgl. marchanderen!] in onder andere wijn en vis hadden hier hun standplaats. Later overvleugelde Rotterdam deze stad met zijn handelsfunctie en trokken grote schepen daarvandaan de hele wereld over.

8. Ook in de iets wijdere omgeving is genoeg te beleven. Zo kun je met een catamaran [dubbelboot, 2 rompen] die dienstdoet als veerpont gemakkelijk naar de Maasstad, dorpen in de nabijgelegen Biblebelt [Bijbelgordel] of Kinderdijk. Bij het laatste dorpje staan op een oppervlak van slechts enkele acres [hier Engels = 40,5 are, ook Frans – andere uitspraak – 50 are] zeer veel windmolens. Daar moet je overigens niet midden in de nacht komen, want dan zie je op de parkeerplaats weleens mensen genieten van
paradise-by-the-dashboardlight [seksueel verkeer in auto]. Tenzij je voyeuristisch [voyeur = gluurder] ingesteld bent natuurlijk …

9. Laten we dit verhaal afronden op een van mijn favoriete manieren: in de kroeg. Hier heb ik veel tijd doorgebracht met vrienden, genietend van een IPA [India pale ale] of een Ierse whiskey [Randy: Amerika en Ierland hebben een e, Canada en Schotland – whisky – niet!]. Tijdens een potje yahtzeeën of een ander spel praten we dan vaak over absurde en hilarische zaken. Zo stelde een vriend dat de tyrannosaurus rex [GB, VD] uitgestorven is doordat zijn voorpoten zo kort waren, dat hij zijn eigen handen niet kon wassen.

10 Groos [niet algemeen voor groots] ben ik niet op mijn stad. Dat soort emoties voel ik eerder bij prestaties die ik heb geleverd. Maar ik ben wel fokking [= fucking] tevreden met de stad waar ik woon. Als alle curfewmaatregelen [avondklok!] opgeheven zijn, wil ik haar graag in het echt aan jullie laten zien.

Shoot-out:

11. In het hierboven genoemde café speelde uw djoeroetoelis [schrijver, klerk, secretaris] een potje xiang qi [Chinees schaakspel] met een professionele kantelespeler [halsloze citer, Scandinavië –
mv. s]. Onder het genot van een glaasje slivovitsj [pruimenbrandewijn] speelde mijn onychofagie [nagelbijten] op door de zenuwen. Mijn tegenstander was bijna niet menselijk, maar eerder een djinn [Arabisch – goede of boze geest]. Hij leek bovennatuurlijke energie uit leylijnen [uitspraak lie - denkbeeldige lijnen die prehistorische locaties en heilige plaatsen met elkaar verbinden] te halen en won het spelletje overtuigend. Plotseling stormde luid blaffend een samojeed [hond] naar binnen, gevolgd door een vrouw die op een mythologische Walkure [W: mythologie, een struise vrouw is een walkure] leek. Ze sprak een takbir [ie – verheerlijking van Allah door het uitspreken van de frase ‘Allahoe akbar’] uit en trok een shank [uitspraak: sjèhnk – zelfgemaakt steekwapen] tevoorschijn. Doodsbang wierp ik haar een blok hout toe, in de hoop dat ze hier als vorm van appeasement [gesus, handhaven van de (goede) vrede] mee aan de slag zou gaan, en niet ons zou bewerken met het wapen. Ze sneed het minutieus uit in de vorm van een icosaëder [regelmatig 20-vlak, twintigvlak. Verder bestaan alleen nog het (regelmatige) viervlak, tetraëder, zesvlak, kubus, hexaëder, teerling, achtvlak, octaëder en twaalfvlak, dodecaëder, dodecahedron]. Daarna stapte ze naar buiten en reed ze op een pennyboard [kort en smal skateboard, vaak in felle kleuren] weg, na enkele ollies [sprong in de lucht met het skateboard] te hebben gedaan.

 

 

2099 Dictee zondag 14-02-2021 (2) - dictee Wekelijkse dicteetest 141 RL √

Wekelijkse dicteetest 141 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?

Oplossingen: hieronder!

Bron: Oefendictee (oud) 641

1. ……… is de Chinese muur; ……… duurt de beklimming?

a. Hoe lang                              hoelang

b. Hoelang                               hoe lang

c. Hoelang                               hoelang

2. Op de Malediven betaal je met de ………... (symbool: ………...).

a. rufiyya                                MVR

b. rufiya                                  mvr

c. rufiyaa                                MVR

3. Die film is een …...….., een toegangsbewijs daarvoor dus een

 ………..

a. must see                                  must have

b. must-see                                 must have

c. must-see                                 must-have

4. Dit zijn synoniemen: ………… en …………..

a. sifylitisch                                luëtisch

b. syfilitisch                                luetisch

c. sifilytisch                                luetisch

5. Hij zou ……….. als de dood van ………....

a. eruitzien                               Ieperen

b. er uitzien                              Ieper

c. er uitzien                              Ieperen

6. Na hem de gordijnen ………… hem ook nog de dood ………...?

a. in jagen                                injagen

b. in jagen                                in jagen

c. injagen                                 in jagen

7. Hij was ………... geslagen, ………… dus.

a. meimes                                kapoerus

b. meimes                                kapoeris

c. meimus                                kapoeres

8. De ………… man werd de hemel …………...

a. dood en doodgoede                      ingeprezen

b. dood- en doodgoede                    in geprezen

c. dood en dood goede                     in geprezen

9. ………... bier is ………....

a. Verschraald                                   krachteloos

b. Verschaald                                    krachteloos

c. Verschraald                                   krachtenloos

10. Hoe moeten de ……… de ……….. bestrijden?

a. multicultiknuffelaars                     multikul

b. multikultiknuffelaars                    multikul

c. multicultiknuffelaars                     multicul

Oplossingen [141]: zie hieronder.

 

------------------------------------------------------------------- 

Oplossingen [141]

1a 2c 3c 4b 5a 6a 7c 8b 9b 10a

NB 5 Ieper wel mogelijk, maar niet in de vaste uitdrukking.

Contact: leentfaarrein@gmail.com

2098 Dictee zondag 14-02-2021 (1) dictee Dictee van de dag (119) √

Dictee – dictees [2098]

Oefendictee 738 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (119)

1. Hoed je voor de antropofaag [menseneter, kannibaal]. Kan dat argument er nog iets aan toedoen? De afkorting van anno is A^o. De AOb is de Algemene Onderwijsbond, de ANWB de Algemene Nederlandsche Wielrijdersbond (auto's hebben immers ook wielen ...). Een ap, een anus praeternaturalis , lijkt niet prettig, maar ja, als die levensreddend is [in de buikwand] ... Het waterpeil is gerelateerd aan het NAP [Normaal Amsterdams Peil]. Zijn er nog Koninkrijksdelen met een status aparte? Aruba tot 2010. Het frêle vrouwtje liep à pas comptés [met afgemeten schreden], haar forsgebouwde eega à pas de géant [met reuzenschreden]. Een apatride is een staatloze (stateloze) of dp [die-pie – displaced person]. Een apc'tje bevat acetosal, fenacetine (vroeger ph!) en cafeïne. Als apen gapen, is dat apengapen, als apen kool eten, is dat apenkool (en onzin apekool). Een g-string is een amperbroekie [Zuid-Afrika]. Een synoniem voor Italië is het Apennijns Schiereiland. Aperto vivere voto: rond voor zijn wensen en drijfveren uitkomen.

2. De hasjroker was apestoned. Mijn zus was apetrots. Een apicaal tarief heeft betrekking op de apex: advanced purchase excursion ticket [vroegboeking]. Een apoplexie is een attaque. Leg uit het procope- ['k i.p.v. ik], syncope- [broer i.p.v. broeder] en apocopebegrip [eind i.p.v. einde] [3 x mv. n/s/’s]. Vlees à point is zo gebakken dat het binnenin nog rood is. Een TIA is een transient ischaemic attack [voorloper beroerte]. De zege is à portée [binnen bereik]. De vroegere Hongaarse koningen heetten Apostolische Majesteit of rex apostolicus. Wat is de Apostolische Kamer [beheer van goederen en rechten van de Heilige Stoel] en is de Apostolische Stoel [pauselijke hof, de paus zelf] hetzelfde als de Heilige Stoel? Nee dus. De tovenaar maakte een apotropaeïsch [bezwerend] gebaar. Die wijn heeft de A.C.-status (appellation contrôlée). Dat was wat je noemt een eetlustopwekkende amuse-gueule (appetizer, geen economiser). Appiekim [Bargoens =], we gaan ervoor! Komt de appoggiatura uit de muziek [noot vooraf of slepen, aanhouden van tonen]? Ja. Bericht van de kerkelijke censor: approbatur [het is goedgekeurd].

3. '*Prou*' levert niet veel op: approuveren (goedkeuren), de werken van Proust, sluiproute en sprouw (of spruw: o.a. mondziekte). Après tout was de après-ski toch geslaagd. Van de Aprilbeweging mocht je geen aprilboodschappen verwachten. Ik voelde me geaprild. Peri- en aphelium worden apsiden genoemd, een abside is een apsis (in de kerk). Apud novercam queri: aan het verkeerde adres zijn, en a puero: van kindsbeen af. De APV is de algemene plaatselijke verordening. Aqua pumpaginis/pompa: pompwater, aquam infundere in cinerem: de put dempen als het kalf verdronken is, aquam a pumice postulare: iets onmogelijks willen en aqua et igne interdictus: verbannen, uitgestoten. Cui bono: à quoi bon (waar is dat goed voor)? De rector magnificus was de Academiae Rector, de A.R.

4. Aqua fortis is sterkwater [aaneen, sterkedrank mag van GB wel los!]. De ARAB [Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming] heet in Nederland Arbowet. Het Arabische Schiereiland is het schiereiland Arabië, Arabia felix. Met Arabia petraea [ee-jaa] wordt het gebied van de Sinaï bedoeld. Is er verschil tussen het pan-Arabische gedachtegoed, het panarabisme, en het arabisme? Niet wezenlijk. Ik houd van arabeskenversieringen. Van aramith worden biljartballen gemaakt. Toe maar: arachidonzuur is het 5,8,11,14-eicosatetraëenzuur waarin alle vier de dubbele bindingen de cisconfiguratie hebben. Ze zette me een kostelijk maaltje voor, à ravir [verrukkelijk]. En ze wist dat de liefde van de man … och, laat ook maar. Hierbij in de aanbieding: de Raad van Arbeid , de Stichting van de Arbeid, de Dag van de Arbeid [1 mei] en de Nederlandse Partij van de Arbeid [PvdA, BE: PVDA]. Hij [kerkelijk werker] is arbeider in het tuintje van de Heer. Dit productieproces is arbeidsextensief [gemechaniseerd].

5. Wat is de aiq. [arbeidsinkomenquote – deel loonkosten van geheel]? De arbiter bibendi [feestleider] leidt het drinkgelag (drinken en lachen). Het Arbitragehof [BE] heet sinds 2007 Grondwettelijk Hof. Waarin verschillen een arboretum [bomentuin] en een pinetum [naaldbomen]? Mooi stel, die Arcades ambo [allebei bedriegers, geen van beiden is te vertrouwen!]. Hij leidt een bucolisch [landelijk, herderlijk] leven en schrijft arcadische [idem] gedichten. Weinig arcs de triomphe kunnen zich meten met de Parijse Arc de Triomphe. Hij is onderzoeker van archeo- [oude cultuurplant] en neofyten [in historische tijd gevestigde plant]. Die is archionheus (geen Latijn! – archi + onheus). Een archie [(student) burgerlijk ingenieur-architect] studeert (ook) architectuur. De archimedeskracht is die uit de wet van Archimedes [opwaartse kracht in vloeistof of gas]. Dat eiland behoort tot de Maleise archipel. Leveren ardenners [klein Belgisch trekpaard] de Ardeense ham [Ardense ham, Ardenner ham]? Waar lees je nog A.R.D.: Admonum Reverendus Dominus, Hoogeerwaarde Heer? Ze vertederde hem met ardentia verba [vurige, hartstochtelijke woorden].

6. Blauwe arduin is Escosijnse steen. Die Arelaten [inwoner Arles] zijn het eens geworden. Ajax speelt in de Amsterdam ArenA [thans: Johan Cruijff ArenA]. Er werd een areopagus [hoogste gerechtshof oud Athene] bijeengeroepen. In dat Aretijns [uit Arezzo, aretijns verwijst naar Guido van Arezzo] aardewerk zijn de aretijnse lettergrepen uitgehouwen. Aargh (argh), je zou ze toch … Hij bespiedde het gezelschap als met argusogen. Wie was Argus eigenlijk [reus met honderd ogen of trouwe hond van Odysseus]? Zoek maar op: argumentum a of e contrario [gevolgtrekking bij wijze van tegenstelling], [idem] ad baculum [doorslaggevend], ad hominem [op de man af], ad invidiam [speculeren op afgunst of lage hartstochten], ad populum [speculeren op vooroordeel massa], ad rem [dat de zaak zelf raakt], ad verecundiam [doet beroep op schaamtegevoel tegenstander], a, e of ex silentio [ontleend aan het stilzwijgen van de wet of de overeenkomst over een bepaalde kwestie] en argumentum probabile [op waarschijnlijkheid berustend bewijs]. Op Madagaskar betaal je met de ariary [MGA]. De ark des verbonds bevatte de tafelen der Wet, de ark van Noach in ieder geval twee duifjes. De Armada was in 1588 in actie [een armada is een grote vloot]. De biblia pauperum is de armenbijbel [veel platen, weinig tekst]. Waar zie je nog
armen-en-benenboten [schip met lading rondhout]? Wat is het bijzondere aan een familiewapen met armes parlantes [voorstelling zinspeelt op de familienaam, bv. een os voor Van Os]?

7. De tuin van Armida of armidatuin is een tovertuin. Moet je of lust je nog peultjes [gezegd ter afkeuring]? Wat een armoedje, zo'n moetje [trouwen]. Wat is de aron hakodesj [heilige ark in de synagoge]? De arpu is de average revenu per user, de gemiddelde omzet per klant (vnl. in de telecom). De sycofant [beroepsverklikker] luisterde arrectis auribus, met gespitste oren. De schermer ging in de arrêt [tegenaanval]. Ik weet dat ik behoorlijk arro [arrogant] kan overkomen. De arrowroot is de pijlwortel [met veel zetmeel]. De rechtspraak wordt ook wel met ars aequi [kunst van wat billijk is] aangeduid. Zoek op: ars amandi [liefdeskunst], ars antiqua [Franse polyfone muziek 13e eeuw], ars artium omnium conservatrix [de kunst die alle andere bewaart: boekdrukkunst], ars clericalis [schrijfkunst], ars gratia artis [kunst omwille van de kunst: l'art pour l'art], ars longa, vita brevis [de kunst is lang, het leven kort], ars moriendi [de kunst van het sterven – als boektitel] en ars nova [Franse polyfone muziek uit de veertiende eeuw]. Arsenicumkies is mispickel [een zilverwit tot staalgrijs mineraal]. Hier zijn nog een paar zoektermen: art brut [(pseudo)primitieve kunst], art deco [reactie op jugendstil of art nouveau], arte conservatus [door kunst behouden, bewaard], art engagé [tendenskunst], arte, non vi [door kunst (beleid), niet door geweld] en arte povera [huishoudelijke zaken tot kunst maken]. De khutbah is een preek van de imam voor de salat [elk van de vijf dagelijkse rituele gebeden]. Een arboarts voert de Arbowet uit. Een armezondaar toont berouw over zijn zonde.

8. De artesische put [waterput, welput] en artesisch water [uit die put] danken hun naam aan Artois. De (zeven) artes liberales worden opgesplitst in een trivium (grammatica, dialectica en retorica) en een quadrivium (muziek, aritmetica, geometrie en astronomie). De arthuristiek is de studie van de Arthurromans. Arti et amicitiae: aan kunst en vriendschap gewijd. Daar staat AI [aa ie, hoofdletter] zoal voor: artificial intelligence, artificiële intelligentie of kunstmatige intelligentie (ki), Anguilla (Car., landcode), Amnesty International en aviaire influenza (de klassieke vogelpest). De dierentuin in Amsterdam heet (Natura) Artis (Magistra), de zoo [zoo] in Rotterdam heet Blijdorp. Die artist's impressions zijn indrukwekkend [tekening van een nog niet bestaand gebouw]. Een artist's print is een épreuve d'artiste [e.a. – 1ste (proef)afdruk van een prent]. Een arts-assistent is arts, een assistent-arts niet. Ze heeft een arty [pretentieus kunstzinnig] inslag. Aruba is een van de Benedenwindse Eilanden.

9. Asafoetida [ee] is de specerij duivelsdrek. Voor symboolweergave werd vaak extended ASCII [American Standard Code for Information Interchange – tekens weergeven door overeenkomstige getallen uit een tabel] gebruikt. Bij aseïteit moet je aan 'a se' [uit zichzelf] denken [het volstrekt zelfstandig bestaan (van God)]. Asen: voornaamste goden in de oud-Noorse mythologie (verblijfplaats: Asgard, vrouwen: Asinnen). Verboden voor dictee- en andere junks. Asfixatie is het vastzetten van een as, asfyxiatie is de verstikkingsdood. A sheep in sheep's clothing [een schaap in schaapskleren] is nu eenmaal geen 'wolf in schaapskleren'. Is dat nou een asherakat? In India vindt men diverse ashrams [leefgemeenschap voor religies]. Dat asielland is een asylum ignorantiae: een toevlucht voor de onwetendheid. Bij een asklepion [antiek heiligdom] horen kuuroorden. Hij is asinus ad lyram … [zo geschikt voor iets als een ezel tot het bespelen van een lier]. De Asjkenazim (VD, GB ook: Asjkenazi's, Asjkenaziem) komen uit Midden- en Oost-Europa, andere Joden zijn de Sefarden (VD ook: Sefardim; GB ook: Sefardiem) uit Spanje en Portugal dan wel uit Azië en Afrika. De Asjoera [soennieten: uittocht Mozes Egypte en sjiieten: de dood van Imam Hoessein herdenken] staat pontificaal op de islamitische kalender.

10. Een asfaltbloempje [straatmeid] bloeit nooit. A solis ortu usque ad occasum: van zonsopgang tot zonsondergang. De lijders aan het syndroom van Asperger zijn meestal bepaald niet dom [autisme, hoog IQ]. Een aspic is een zekere gelei. Wat moet je met de (het) aspidosperma-alkaloïde? Een aspirientje is een aspirine en bevat acetylsalicylzuur. De asr [ah-suhr] is het namiddaggebed, een van de vijf gebeden van de salat. Een asset-backed security is een effect dat gedekt is door activa. Mbo'ers kunnen een Ad (associate degree) halen op het hbo. Die associee staat haar mannetje wel. Die Assumptie is de Maria-Tenhemelopneming. Kom, we drinken er nog een asti spumante [mousserende wijn] op!