Dictee, dictees [1811]
1811 Dictee woensdag 08 jan
2020 (1) dictee Oefendictee jan 2020 (1)
Oefendictee dec 2019 (7)
1. Een CABG
is een coronary artery
bypass grafting,
een bypassoperatie. Jazeker: cacaorood is de kleurstof die de cacao
bruin (!) kleurt. Caelum et terras miscere
[k] is hemel en aarde bewegen.
Een calamondin is een kalamansi, een zure citrusvrucht. Matthijs de
Ligt speelt nu in het calcio, het Italiaanse voetbal. Ze leeft
slechts bij de gratie van calmantia. Een cami
[k] is de gebedsruimte van een
grote moskee. Zou cannabidiol,
CBD, echt helpen tegen reuma? Voor
kanteloep schrijven we nu ook cantaloupe. Cantuccini zijn biscotti di
Prato. Kijk: de Kerstman met zijn capitis nives. Deze man met vice anglais
gebruikt vaak een capote anglaise. Leg die captcha, die Turingtest
(evt. t)
eens uit. Die captatio benevolentiae, daar trappen wij mooi niet in!
Een monnik draagt soms een capuce. Zij is hardleers, een echte
caractérielle.
2. Met cara
worden chronische aspecifieke
respiratorische aandoeningen
bedoeld. Het is lastig als je aan carcinofobie lijdt. Hoed je voor de
carnale lusten! Carnavalsschlagers zingen ze in Duitsland bij de
fasching. Op *pathie: (stress)cardiomyopathie,
sympathie, rinopathie, etc. Op *mathie alleen chrestomathie. Op *thie
verder nog: distichomythie (passage in een
drama, waarin twee sprekers om beurten telkens een dubbel vers
(distichon)
zeggen) en hemistichomythie (idem, half
vers). Ook: vele samenstellingen met smoothie, zoals
avocadosmoothie. Een cavaco is een cavaquinho (muziekinstrument).
Cave canem! In BE is het CBS het college
van burgemeester en schepenen.
De CCD is de colony
collapse disorder
(verdwijnziekte) bij bijen. De cdH
is de (het) Centre
Démocrate Humaniste.
Een andere naam voor chilipeper is jalapeño
[ch]. België: ceci n'est pas
un pays. Celotex is zeker dik karton. Het was 30 graden Celsius, in
symbolen: oC.
3. De cem
[s – Turks]
is een alevitische gebedsdienst. Het CEN
is het Comité Européen
de Normalisation. Het Europees
Normalisatiecomité. Een miljoen = 10 tot de zesde, een miljard (1
x 6 + 3 = 9 nullen) tot de negende (-jard
is steeds 1000, maal -joen). Dus (steeds
met het aantal nullen erachter): biljard (2
x 6 + 3 = 15), centiljard (100 x 6 + 3 =
603), deciljard (10 x 6 + 3 = 63),
miljard (1 x 6 + 3 = 9), miljoenmiljard
(ontelbaar veel), milliljard (1000
x 6 + 3 = 6003), noniljard (9 x 6 + 3 =
57), octiljard (8 x 6 + 3 = 51),
quadriljard (4 x 6 + 3 = 27),
quintiljard (5 x 6 + 3 = 33), septiljard
(7 x 6 + 3 = 45), sextiljard (6
x 6 + 3 = 39) en triljard (3 x 6 + 3 =
21). Voor de volledigheid: miljoen (1 x
6), biljoen (2 x 6 =12), triljoen
(3 x 6 =18), quadriljoen (4
x 6 = 24), quintiljoen (5 x 6 = 30),
sextiljoen (6 x 6 = 36), septiljoen (7
x 6 = 42), octiljoen (8 x 6 = 48),
noniljoen (9 x 6 = 54), deciljoen (10
x 6 = 60), centiljoen (100 x 6 = 600),
milliljoen (1000 x
6 = 6000) en ziljoen (fictief, zeer groot getal).
4. Een centistère is het
honderdste deel van een kubieke meter (10 liter
dus, reken maar na). Ken je het druivenras cepage? In BE was
het Cepess het Centrum
voor Politieke, Economische
en Sociale
Studies. Cepheus is een sterrenbeeld.
Het CEPT is Conférence
Européenne des Administrations des
Postes et des Télécommunications
(Europees samenwerkingsverband van post- en
telecommunicatieorganisaties). De cera
is de continuous erythropoiesis
receptor activator,
een op epo lijkende soort van bloeddoping. De cerealiën waren ter
ere van Ceres. Een cva is een
certificaat van
aandeel (en een
CVA een
cerebrovasculair
accident).
C'est la vie: such is life. De CFA is
de Communauté Financière
Africaine, de Afrikaanse Financiële
Gemeenschap. Chachumber is een zekere frisse salade.
5. CFC
is chlorofluorocarbon
(chloorfluorkoolwaterstof
(cfk)).
In
CFP-frank staat CFP voor Comptoirs
Français du Pacifique-frank:
de Franse Kassen van de Pacific-frank (munteenheid
van
Frans-Polynesië, Nieuw-Caledonië en Wallis en Futuna).
Ze zitten in de chambre séparée. De chappe [zijde]
was op de chape [ondervloer] gevallen
[uitspraak beide: sjahp]. Liever
châteauneuf-du-pape dan chateau migraine. Een chertepartij is een
charte-partie. Dat beletsel komt als een Chinese muur
op me over. Hoofd- en handenschuddend ging hij eropaf. Er zijn geen
bnw. op
*iesche. ‘t Is maar dat u het weet … Treffers op *iesche*
overigens (selectie): diffusiescheiding,
koffieschenker, situatieschets en drieschepig. Er zijn maar weinig
bnw. op *isch(e), zoals: Belgisch en zefirisch. Lustre (znw.)
is: 1) een zekere stof voor zomerkleding, 2) bij juweliers de
zachtroze (!)
gloed in parels en 3) een soort metaalglazuur op keramiek. Het bnw.
betekent: van lustre (1) gemaakt: een lustre jasje. Loutre is
otter(bont): pelswerk, bontwerk,
pelterij van otters. Zág, kaerel, loop eens deur!
6. Let erop, dat je
McDonald's-maaltijd goed schrijft! Bien cuit is well done, goed
doorbakken. De moeder had een 24 uurssluier, haar baby een 24
uursluier. Kun je nanochips eten zoals nacho's (nachochips)?
Heb je die rufiyaa-aanbetaling al gedaan? Qua kredietwaardigheid
hebben zij een AAA-aanduiding (Triple A in GB; VD: triple A, lijkt fout, daar wel: Triple P).
In Nigeria bevordert de chrislam [NL:
krihs-laam,
BE: krihs-lahm]
de godsdiensttolerantie. Veel christenzielen roepen soms: christene
zielen (ook: christenzielen). De
Chirojongens en -meisjes gebruiken soms het monogram chi-rho.
Een christuspeer (goede christen) smaakt
lekker. Een chullo [tsjoe-joo] is een
Peruaanse wollen muts met oorflappen. “Hou je bek” wordt gekuist
tot: “Chut” [sjuut]. Cicutine is
coniine. Een cilium (mv. cilia) is een
cilie (mv. ciliën), trilhaar. Een
Cimmeriae [s]
tenebrae is een Kimmerische duisternis. Hier heerst een C-klimaat.
7.
Bij filatelisten zijn cinderella's niet in tel. Deze oorlogsfilm is
vast geen cinéma vérité. Kun je die collateral damage als
circumstantial evidence gebruiken? Hij is echt een lux in tenebris,
een licht in de duisternis. Zijn claim to fame was zijn eruditie.
Handig, zo’n clamshell (klaptelefoon), als je bij het eten van
clapshot op de filmset naar een clapperboard kijkt. Een paar zaken
met *rock*: classic rock (los) en
countryrock, crockpot (!), latin rock,
on the rocks en een
rock-’n-rollminister. Zeven-nul: clean
sheet; goud, zilver en brons: clean sweep! Blijk ik toch het syndroom
van Bing-Horton (clusterhoofdpijn) te
hebben … Ze stond langs de lijn met haar clutch (enveloptas)
en zag hoe er uit de kluts gescoord werd. Coalite [koo-laajt]
is een brandbare stof. Hij werd belaagd door cockteasers. Hij is een
echte
Cobra-collectioneur. Mij is het colloque singulier
opgelegd; ik was aan het hof.
8.
Colocatie en collocatie (taalkunde, vaste
verbinding als: (de)
harde kern) moet je goed onderscheiden. Het devies van de
Académie française is: à l'immortalité. ‘Comeshot’ mag je
ook schrijven als ‘cumshot’. Een commandiet participeert in een
vennootschap en commandite. Is een commis de cuisine een soort aide
de cuisine? Bij miljardairs zou een clawback als afroming niet
ongewenst zijn. Gescheiden zijn a mensa et toro is lastig bij
communio bonorum. De kompel werd aangemaand met een compel. Waarom
simplificeren, als compliceren kan? Een compliment à crochet is een
soort boemerang. De compte-rendu is goedgekeurd. Een computer is een
bittenbak (ook; bytesbak?). Boven mijn
muziek stond ‘con grazia’ (en elders: ‘con
moto’ en ‘con precisione’). Sambuca is Italiaanse
anijslikeur. Een dicteeër laat zich voorstaan op zijn copia
verborum. Ik ben even naar de Côté-de-Jardin.
