Dictee - dictees [1539]
Oefendictee
maart 2019 (3)
1.
Ik zocht naar 'peer' en vond de eerste Peer Gyntsuite van Grieg. Maar ik
zocht naar een zekere echte peer en die stond er ook bij: de Karmijn de Sonnaville,
alleen: het was een appel: kruising tussen cox en jonathan. Ook een 'karmijn'
is al een appel, genoemd naar de kweker P. de Sonnaville: de hoofdletters kan ik niet uitleggen, Van Dale wel? Omdat
"De Maas" meestal vooraan (in de zin) staat, vergeet je gauw dat
"de Maas" correct is. Heukels (die van de
pothoofdplanten) was bloemoloog. In de ranglijst neemt hij de
nummereenpositie (nummer 1-positie) in. De
popgroep stond op nummer een (1) en scoorde
dus een nummereenhit (nummer 1-hit). De mercato (It.) is de
transfermarkt. Verwar de Egyptische Ptolemaeus niet met de sterrenkundige
Ptolemeus. Zij was het frêlest van de drie. Een nonagonaal is een negenhoek.
Met zijn gekrepte haar zwaaide hij met het gecrêpte papier.
2.
Een lach-of-ik-schietshow begint steevast met: "Lach, of ik
schiet!". Geloof het of niet, maar toen at het lam prei. De Nederlandse
spelling toont geen ruggengraat door de ruggespraak over 'ruggenwervel' uit de
weg te gaan. Joepie, ik sta erin: Reintje, verkleinwoord van Reinaert! Dat stuk
bos is dichtbegroeid. Ik moest mijn bed nog dingesen. En, heb je het nu
gedingest? Alweer zo'n elitedictee voor de dictee-elite. Mijn nicht, Jutte
Peer, is epris van [verzot op] castagnaccio [Italiaanse kastanjetaart]. Wie schrijft er nou
arrenbie, r&b, rhythm-and-blues goed? Lemma 'raken': raak niet, smaak niet,
roer niet aan – verwijst naar de negatieve levenshouding van sommige christenen
met verwijzing naar Bijbelboek Kolossenzen 3:21.
Mijn eega-theologe kon er niets mee. Door toevallig googelen op de bedoelde
uitdrukking ontdekte ik dat het Kol. 2:21 moest
zijn. 2020: OK. Zou een andere sterveling zoiets ooit ontdekt hebben?
3.
Geef mij dat blindevinkgerecht maar. Bij 'Okkie Tuinboon' en 'Oranje boven!'
hoort elk een heel verhaal. Een patrijs of patrix, twee patrices. Wat zijn die
honden ras! Ricine is
1,2-dihydro-4-methoxy-1-methyl-2-oxonicotinonitril, toch?
De reveille werd geblazen, de strijd begon. Het riffie, de Riffijn, speelde een
gitaarriffje. Voor mij een glaasje prune, graag! Die wielersporters verlagen
zich tot pots belges. De running mate is de
kandidaat-vicepresident (in de VS). Tijdens hun leisure –
vrijetijdsbesteding – zongen de lange lijzen korte leizen [leisen zijn hondenriemen]. Een limeboom geeft
zure vruchten. De lesbotaal, die ken ik niet. Hij wenste me naar het
voorgeborchte van de hel (het limbo). In SR
kun je logologo (paling) steken: gebruik een
tuuk, urgel of aalschaar! Met logos wordt het Woord [Bijbel]
bedoeld. Het examen was een abc'tje.
4.
We gaan dit jaar naar de Filipijnen. De moksiwatra geniet regelmatig van
moksaleisi of moksimeti. Leibniz was een goot denker. Koffie: een baal koffie,
koffie branden, malen en planten, een bakkie (bakje,
kommetje) koffie, en dan is er koffie! [slogan
Douwe Egberts], koffiezetten (GB),
koffie toebroek (keteltjeskoffie), koffie
verkeerd: warme melk met een scheutje koffie, Limburgse koffie (met dito likeur), koffie schenken, achter de
koffie zitten, op de koffie komen, dat is geen zuivere koffie [niet eerlijk], heester van het geslacht Coffea en dat is andere koffie (dan thee), ook: dat is andere thee (dan koffie) = dat is heel wat anders (beters). Met *koffie o.a.: averijkoffie, eikel(tjes)koffie, espressokoffie, gerstekoffie, haag-
of paggerkoffie, ijskoffie (frappuccino),
loewakkoffie (ratten ...), mokkakoffie,
peekoffie, pittokoffie en fairtradekoffie. Met koffie*: koffie-ijs, koffie-uur,
koffie-import en koffie-en-theebedrijf. Een krepis of krepidoma is de
buitenrand met trappen van het podium van een Griekse tempel. Kriekrood is kersrood.
Hoe schrijf je krill in het Krim-Gotisch?
5.
Een potverdommetje of mouche is een klein snorretje. Een myriade is niet zomaar
een tigtal, maar een [cijfers] 10.000-tal. Nel
mezzo del cammin di nostra vita, op het midden van onze levensweg, kan enige
introspectie nooit kwaad. Een netbook is een schoot-pc. In no time
[no-time = bijwoord - in GB geschrapt in 2024!] was de
heilige hermandad ter plekke. Zelf schatte de Française zichzelf en négligé in,
wij beoordeelden haar als in negligé. De noordse volken hebben het niet zo gauw koud. Schattig, zo'n okapi-jong. De onderzeeër
voer door de zee-engte. Met zijn organizer is hij een prima organisator. Een
orgelpunt is een point d'orgue. Raar dat 'voormalig' geen afkorting heeft (vm. = vollemaan – ook los! – en voormiddag). Herstel:
voorm. = voormalig en ook voormiddag. Een ossuarium is een knekelhuis. Ostensief
= toonbaar, etc., ostentatief = uitdagend. Mooi dicteewoord: osteopathie. In
een oubliëtte (vergeetput) zat men beter
niet!
6.
Op *igeren: afpeigeren, besteigeren, castigeren (tuchtigen,
kuisen), confligeren (conflicteren),
corrigeren, dienstweigeren, dirigeren, fatigeren (vermoeien),
fumigeren (beroken), instigeren (aansporen), intrigeren, investigeren (onderzoeken), irrigeren, ligeren (afbinden), litigeren (een
proces voeren), mitigeren (verlichten),
navigeren, negligeren (verwaarlozen),
obligeren (aan zich verplichten),
opsteigeren, paardvoltigeren (gymnastiek),
peigeren (doodgaan), prefigeren (van een prefix = voorvoegsel voorzien), redigeren
(redactie voeren), steigeren (paarden, metselaar), stofzuigeren, suffigeren (van een suffix, achtervoegsel, voorzien – ook
suffingeren), totaalweigeren, transigeren (schipperen,
plooien), vernegligeren (verwaarlozen),
vigeren (van kracht zijn, gelden),
voltigeren (paardvoltigeren, maar ook: in circus,
etc.), weigeren (afwijzen, of bv. de motor)
en omsteigeren.
7.
Met 'voormalig' kom je van alles tegen ...: Amortisatiesyndicaat
(voormalig fonds tot aankoop door het Rijk van
uitgestelde Nederlandse schuldbrieven enz.), a.r. = assistent-resident (Indië), a solis ortu usque ad occasum = van
zonsopgang tot zonsondergang, a.t.b. = ambtenaar ter beschikking (Indië), cluniacenzer = monnik van de congregatie
van Cluny, een voormalig klooster van de benedictijnen in Bourgondië, GB =
gouvernementsbesluit (Indië), jappentijd,
kampong, kondee = haardracht Indo-Europese vrouwen (Indië),
kraton (verblijf vorsten Atjeh), Kremlin
(zetel van de voormalige Sovjetregering – RL – in Moskou), MIR (Mijnindustrieraad), lakh (rekenmunt
Brits-Indië),
NMVB (BE: Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen), NSR (Nederlandse Studentenraad), Octrooiraad,
Oostblokker, Oranje (Orange), para (munt Joegoslavië), repristineren (weer invoeren, terug naar oude toestand) en
muntstuk: rijder, gouden rijder, zilveren rijder (dukaton).
8.
Ook nog: SEP (Samenwerkende Elektriciteitsproductiebedrijven – Epon,
EPZ, EZH en UNA), sokol (turnvereniging met
nationalistische strekking in voormalig Tsjecho-Slowakije), naar
Spijkerborn gaan = de gevangenis in (Spijkerboor,
voormalig fort in Jisp), tombolo (strandwal
die een voormalig eiland met het vasteland verbindt), vierlandenpunt (met Moresnet!), de West = West-Indië en Wieringen
(voormalig eiland in de voormalige Zuiderzee, wel
erg voormalig dus). Kan een verschoppeling het ver schoppen? Hij is een
heel originele
out-of-the-boxdenker. Met hem valt geen goed garen te spinnen. Bij
een dictee ben ik meestal overdressed. Zij overreedden
hem, maar dat was niet gemakkelijk. Een owrukuku [SR – oo-roe-koe-koe] is een uil of een lanspuntslang. De zuurgraad pH is de pondus of potentia Hydrogenii. Hij
was horende doof en ziende blind (oxymorons).
Dit jaar hebben we een vroege paas. Het feest werd met een spetterende
pagara-estafette afgesloten. De paginaopmaak was je van het. Het
pagatinusysteem is, zeg maar, een elektriciteitskastjesopwaarderingssysteem. Een
palulu is een zekere plant.
