1488 Dictee donderdag 24 januari 2019 (1): dictee Oefendictee 733 (oud) √

Dictee - dictees [1488]

Hierbij, weer vrij willekeurig, Oefendictee 733 (oud)

Dictee 733 (DCCXXXIII) Dictee Specialisten (26-03-2014)

1. Er zijn heel wat toetsen: chikwadraattoets [statistiek, moeilijk],
Cito-toets [eind basisschool: Centraal Instituut voor de Toetsontwikkeling], cursor- of pijltjestoets, delete- en entertoets, escape-, functie- en helptoets, alttoets, controltoets of ctrl-toets, (in België) de kafkatoets [onderzoek administratieve bureaucratie], tab- of tabulatortoets, en (in Nederland) de tokkietoets [bij verhuur kijken naar mogelijke overlast door nieuwe bewoners]. Morituri te salutant: zij die gaan sterven, groeten u [zwaardvechters in de arena tegen de keizer]. Bij het tackelen maak je een tackle, bij het dribbelen voer je een dribbel uit. Wat gebeurde er in het sprookje na de gevleugelde zin "Tafeltje dek je"? Stond ineens vol met gerechten. Hoe spreek je 'tagliatelle'
[tahl-jaa-tèh-luh] uit? We eten kip tandoori (uit de tandoorioven). Oorspronkelijk verwijst een tantaluskwelling naar water dat naar (maar niet verder dan) de lippen stijgt en bv. ongrijpbaar fruit. De taliban (meervoud van 'talib') sloegen weer toe. Dat dinertje moet je tegoed houden, later mag je je eraan tegoed doen.

2. Durf je wel, zo'n kleine teckel [hond] tackelen? Volgens GB ga je naar een tapasbar, volgens VD (GB ook) kun je naast tapas of tapa's zelfs wel een losse tapa eten. Meermaals: ten enenmale, ten anderen male, ten tweeden, ten derden en ten vierden male. We dronken nog enkele tequila's [tuh-kie-laas] sunrise [cocktail van tequila, sinaasappelsap en grenadine]. Hij is tifoso (meervoud: tifosi) van AC Milan. Hoe zullen we te werk gaan bij het tewerkstellen van haar als onze nieuwe employee [m: employé]? Let vooral op een damestoilet [dames-wc]. Tot hoelang heb je dat tosti-ijzer nog nodig? Hoe lang is dat trouwens? Genetische informatie uit het DNA kan worden omgezet in messenger-RNA (boodschapper-RNA, m-RNA). Na een tv'loze avond hebben we toch nog maar naar die tv-show gekeken. Voor mij graag tuttifrutti [oe/uh]. We werden met tuktuks [oe] (driewielig voertuigje) afgehaald, nee, helemaal niet met 'de' tjoeketjoeke [trein]. Dat is toch luce clarius [zonneklaar]!

3. Met 'umfeld' (2015 niet in wdb.; nu wel!) wordt omgeving of milieu bedoeld. De umer [uu-muhr - merk] is een melkproduct tussen yoghurt en kwark in. Op het aangiftebiljet mag je de aandelen niet tegen de uitgiftekoers waarderen. Hoe spreek je 'ukulele' [joe-kuh-lih-luh] uit? De een schrijft Engelstalig 'ups-and-downs', de ander Nederlandstalig 'ups en downs'. Vergelijk: do's-and-don'ts. Gevonden met '*sjt*': Besjt (Baäl Sjem Tov, Meester van de Goede Naam (benaming van Israël ben Eliëzer (ca. 1700-1760), grondlegger van het chassidisme)), borsjtsj (rodebietensoep), Pasjtoe of Pathaans, een Iraanse taal, sjtetl (kleine joodse gemeente, met name in Oost-Europa), Pasjtoen (grootste bevolkingsgroep in Afghanistan), sjtreimel (bonthoed chassidische joden) en versjteren (bederven). De Guardian vindt Macmillans brief aan Chroesjtsjov 'verstandig', 'beheerst' en 'to the point' (NRC). Het was een to-the-pointe reactie. 

4. Verder: gebensjt (gezegend), hij heeft zijn koopwaar gemansjt [aanbevolen, aangeprezen], wat is nou het miesjt van alles [miesj, miesjer, miesjt, ook: mies, mieser, miest = ongunstig, lelijk, slecht, bangelijk]?, we hebben heerlijk genasjt (lekker gegeten), die winkeldochters van boeken worden verramsjt [tegen afbraakprijs verkopen], bij dat straatvoetbal werd er behoorlijk gerausjt (gerausd – rauzen, rausjen = bij voetbal: wild spelen), zij is van de glijbaan af geroetsjt (de glijbaan afgeroetsjt) en hij heeft ons feestje behoorlijk versjteerd [verstierd, bedorven]. Deze stroop is nogal viskeus [stroperig], heeft dus een hoge viscositeit. Die party was vet cool, zeg maar: supervetcool. We kregen een [in cijfers] 6 gangendiner [zesgangendiner] voorgeschoteld. Visigoten zijn West-Goten. Die twee vluggerdjes [lichamelijk of qua begrip] speelden een vluggertje [bv. bij schaken]. Coeliakiepatiënten [see] hebben een glutenvrij dieet. Bestaat die, een waardevrije [n/s] wetenschap? De verwachtingsvolle (!) vrouw droeg iets wijds. Het is nu wel welletjes met dat welles-nietesspel, dat absoluut zinloze spel van welles en nietes.

5. Het verschil tussen weinig- en veelzeggend is maar gradueel [iets zeggend?]. Nogal wiedes, want hij was apezat. Hij leidt een
wijntje-en-trijntjeleven [wijntje en trijntje: hij diende Bacchus en Venus]. Hij zou zijn leven wijden aan het weiden van zijn schapen. Wifi's [ie/aai] zijn draadloze netwerken. Met een writer's blockgevoel (!) kan zelfs een would-beschrijver niet schrijven. Het worldwidewebgeheel is veelomvattend. De lucht was wolkeloos en wolkenvrij. Het was een woeste boel, toen ze met worcestersaus [woester] gingen gooien. Wriemelen is krioelen en friemelen is peuteren. Een [voluit] ecstasypil (xtc-pil) doet geen wonderen, wel veel kwaad. Ik yel mijn favoriete yell. Een ypsilon is een i-grec. De zedenprediker laakte het zedeloze gedrag. We hadden al gezumbaad en gaan zo meteen opnieuw zumbaën [oe – fitnessprogramma dat gebaseerd is op
Latijns-Amerikaanse muziek en dans].

6. Overal in het zestienmetergebied (16 metergebied, 16m-gebied) kun je een penantie (penalty, strafschop) veroorzaken. Ik pas zoetjesaan voor dat continue zoet houden [met een zoethoudertje]. Daarvoor zullen we zorg dragen. De deontologie is de filosofische plichtenleer. Hoelang zijn die twee nu al vermist? Tot hoelang zal die onzekerheid nu nog duren? Sat est: het is genoeg, ita est: zo is het, hoc est (h.e.): dat wil zeggen. De afkorting van executeur-testamentair is exec. test. Op academies is academisch denken bon ton [welgemanierd]. Voor eens en voor altijd: absorberen is opslorpen: dat kan van geluid en straling – een absorbens absorbeert een absorptief. Adsorptie daarentegen (afko: d.e.t.) is binden van een stof aan een grensvlak: een adsorbens of adsorbent adsorbeert een adsorbaat. Ambeteren is lastigvallen. Anafylaxie is een anafylactische shock [levensbedreigende allergische reactie tegen een bepaald allergeen bij een tweede blootstelling daaraan].

7. We analyseren het à-proposlemma [à propos] volledig. Hoe spreek je beignet [bèhn-jee, -jèh of -jèht] uit? Anderzijds en anderszins betreft het hier toch wel een andersoortige kwestie. Zou een ave mariaatje (weesgegroetje) bidden [keer bidden], helpen [naam: Ave (Maria), Weesgegroet]? Avant-gardetoneel verwijst naar avant-garde [jonge generatie kunstenaars met nieuwe ideeën]. In Azerbeidzjan spreken ze Azerbeidzjaans (of: Azeri). Kan een grazer [graasdier, graseter] een azer [dier dat aast] zijn? Ja. Een baguette is onder andere een stokbrood. Een bagatel is een niemendalletje en een bagatelle een muziekstuk. Met een bahco [merk, Engelse sleutel] sloeg hij het glas baco [cola + rum] aan scherven. De bacovenplantage gedijt goed. Ze was een beauty van een beauté [beide: schoonheid]. Leg verband tussen epoque maken [groot opzien verwekken], epochemachend [uitermate belangrijk, epochaal] en de belle époque [1890-1910,
West-Europa m.b.t. het culturele en mondaine leven]. Die louvredeur moet beiderzijds gebeitst worden. Ken jij sowieso bête [onnozele] bèta's? Is dat een berijdbare, begaanbare, piste? Het thio-ureum is een kankerverwekkende vaste stof.

8. Bij een corsa [wedren van paarden zonder berijders] verdienen de berijders niets: die savoureren dan een heerlijk bereide maaltijd. Op '*eum': apogeum (tegenover perigeum – uiteinden baan hemellichaam), castoreum (bevergeil), conopeum (gordijntje tabernakel), empyreum (hemel, als verblijf van de goden), gynaeceum (harem), hypogeum (onderaards gewelf), ileum (kronkeldarm), neum(en) (notatieteken(s) gregoriaanse melodie), nymfaeum (fontein), oleum (olie), opus Herculeum (herculeswerk, reuzenwerk), opus testaceum (Romeins metselwerk met een kern van opus caementicium), perineum (huid bij de bilnaad), peritoneum (buikvlies), propyleum of propyleeën (brede galerijen die de ingang van de tempelgebouwen in Griekenland vormden), prytaneum (vergadergebouw voor de prytanen – 10 klassen in de senaat, om de beurt voorzitter), suppedaneum (verhoging voor altaar), het Te Deum (laudamus – U, God, loven wij) en … museum.

9. Kan een blouson [kledingstuk] bloezen? Werken ze daar nog niet met blu-rays [optische schijf: info erop met blauw laserlicht]? Kijk die hiphopper [popmuziek]: zonder bling(bling) [opzichtige versiering] stelt ie helemaal niks voor! Wie zijn bips [billen] brandt, moet op de blaren zitten. De bokser had wel tien boxer(short)s . Heerlijk, die
café-au-laitfantasie [café au lait = koffie verkeerd]. Zie je het al voor je: een caddie [stokken(koker)dragers] die met een caddy [lade voor schijfje in cd-speler] achter Tiger Woods komt aansjouwen? Dan komen de socios (supporters van FC Barcelona; niet in wdb.) vanzelf met hun attributen aansjouwen. Carpe diem: pluk de dag. Canapés capitonneren is ze opvullen. Wat is een cassandravoorspelling [juist, maar niemand geloofde het]? Caramboleren is caramboles maken. Zoete blimbing [vrucht] wordt ook carambola, starfruit of stervrucht genoemd. Kan er bij een bal par bricole [over de band] maken, sprake zijn van tripleren? Ja, dat tweemaal par bricole. Een casselerrib is in se [in wezen] een Kassels ribbetje. Bij cellulitis heb je een sinaasappelhuid. Onder het cataclysmenbegrip vallen aardbevingen.

10. Die chef d'équipe had grote bewondering voor haar chef-d'oeuvre [meesterwerk]. Het was shocking, choquerend (shockerend). De chowchow [tsjau] keek toe hoe wij chowder [gebonden maaltijdsoep] nuttigden. Wat hebben chouans (aanhangers van de Bourbons in de Vendée tijdens de eerste Franse Republiek) met een uil te maken [zijn kreet was het herkenningsteken van hun leider]? Die comebackkid [keert terug ondanks tegenslag] is nu zelfs coming man [in opkomst], ondanks zijn coming of age [volwassenwording]. Die tekst kun je alleen contextueel begrijpen. Zijn er speciale corgikennels [hond]? Ook de coryfeeën [sterren] moesten meecorveeën. Was dat wel een crime passionnel, Poirot? Bij strenge vorst crepeer je ook in crêpepapier. Crustaceeën zijn schaaldieren. Zullen we een paar dames blanches (GB, VD ook: dame blanches) bestellen?

 

1487 Dictee dinsdag 22 januari 2019 (1): dictee Oefendictee (3) januari 2019 √

Dictee - dictees [1487]

Oefendictee januari 2019 (3)

1. Ik share en ook mijn eega sharede onze belevenissen graag via WhatsApp. Het volgende komt uit een oefendicteetje voor specialisten (Ter Aar). Ik vermeide me in gedachtekronkels: de bouquiniste [geen e uitspreken] ontwaardde na overhandiging mijn cadeaucheque en er trok een queueënde unus-multorumcrowd [massamens, ook: unus e(x) multis] voorbij van Transjordaniërs, Indochinezen, Sri Lankanen, Verweggistaners, Han-Chinezen en vroegere Opper-Volta-inwoners, voortgedreven door een toestormende cycloon-tyfoon [ie]. Onderwijl had ik onder de hand nog een verrassing voorhanden met het ophanden zijnde bezoek aan de Storting [Noorwegen] aanstaande dinsdag: die Staten-Generaal zou de kers-op-de-taartbelevenis worden voor Jaan, Peer en Pauw, zo'n typische Jan-en-allemanuitdrukking, die aanduidt dat eenieder in de [VD, GB: the] picture komt, al dan niet pide [luchtige Turkse broodsoort] of coprofage [uitwerpselen etend] insecten etend (en dus: insectenetend).

2. Ook maar even verder( )zoeken naar 'unus': unus (judex): alleensprekende rechter (tegenover rechterlijk college vgl.: unusrechtspraak), unus atque idem: een en dezelfde, unus post alterum: de een na de ander en unus pro multis: een voor velen. Een munus Apolline dignum is een uitstekend gedicht. De zeelieden zijn de zonen van Neptunus. Travesteren is van een ernstig een plat-grappig (toneel)stuk maken. Een cérémonie protocolaire is een protocollaire ceremonie. Wil je uit de supermarkt een goudaatje meebrengen? 'Uitvaart' en 'Ausfahrt' [afrit!] zijn false friends, valse vrienden, faux amis. Het is altijd hei of fij [hollen of stilstaan] met hem. Die skilerares, zelf een goed skiester, heeft al menige skister afgeleverd. Taaislijmziekte wordt ook wel muco of mucoviscidose genoemd. INL: scrabblewoord of scrabbelwoord (ww.!).

3. Wat was de honderddagentournee (100 dagentournee – niet meer in wdb. – rondgang NL-regering na 100 dagen regeren) ook alweer? NB Met de Honderd Dagen wordt de tweede regering-Napoleon aangeduid. Bij de 100 dagenviering [BE – Chrysostomos] heeft de middelbare school nog zoveel dagen te gaan tot aan de vakantie. In de Eerste Wereldoorlog was (de) dikke bertha (mortier van het grootste kaliber van de Kruppfabriek) heel populair. Het kostte vijf miljoen vijfduizend dertig (in cijfers: 5.005.030) euro. Gooi die verzouten soep maar in dat verzoute boezemwater. Het O.T. is het Oude Testament en een OT is een (politie)observatieteam (NL).

4. Als je van 32 kompasrichtingen uitgaat, liggen in 'elk kwadrant' 8 'sectoren. Bekijken we in tegenwijzerrichting, antikloksgewijs, N. – W. – Z. en O, het derde kwadrant (W. – Z.), dan hebben we dus 8 'gebiedjes' met 9 begrenzers: W. (west), W.t.Z. (west ten zuiden), W.Z.W. (westzuidwest), Z.W.t.W. (zuidwest ten westen), Z.W. (zuidwest), Z.W.t.Z. (zuidwest ten zuiden), Z.Z.W. (zuidzuidwest), Z.t.W. (zuid ten westen) en Z (zuid). Nu de systematiek duidelijk is, geven we van de overige kwadranten alleen de afkortingen. Eerste kwadrant (O. – N.): O. – O.t.N – O.N.O. – N.O.t.O – N.O. – N.O.t.N. – N.N.O. – N.t.O. – N. Tweede kwadrant (N. – W.): N. – N.t.W. – N.N.W. – N.W.t.N – N.W. – N.W.t.W. – W.N.W. – W.t.N – W. Vierde kwadrant (Z. – O.): Z. – Z.t.O. – Z.Z.O. – Z.O.t.Z – Z.O. – Z.O.t.O. – O.Z.O. – O.t.Z. – O. Je kunt het ook anders bekijken: A) 4 hoofdrichtingen: N., W., Z. en O., B) ertussenin: 4 tussenrichtingen N.W., Z.W., Z.O. en N.O., C) de 8 tussen die 8 van A) en B) in: N.N.W., W.N.W., W.Z.W., Z.Z.W., Z.Z.O., O.Z.O, O.N.O. en N.N.O. en D) 16 stuks rond de 8 van A + B samen: daar kun je dus op de logisch juiste plaatsen t.N. (ten noorden), t.W. (ten westen), t.Z. (ten zuiden) en t.O. (ten oosten) achter zetten. Totaal: 4 (A) + 4 (B) + 8 (C) + (4 + 4) x 2 = 16 (D) = 32 windstreken.

5. Hij bezat alles behalve een academische titel, maar daar was hij allesbehalve rouwig om. Een copoclefiel verzamelt sleutelhangers. Indiase kelim [tapijt] heet dhurrie. Tja, zeewier [zeerui, zeegras]. VD: zalm op een bedje van spinazie, sla, zeewier; dat bruine zeewier opkruipend tegen de glooiing. Agaragar is gedroogd zeewier. Alginaatgaren is garen vervaardigd uit alginaatvezels, die uit zeewier gewonnen worden. Blaaswier is Fucus vesiculosus. Dashi is bouillon op basis van zeewier. Kelp is op rotsige kusten groeiend zeewier. Koe(ien)lucht wordt in de zomer door op het water drijvende zeewier verspreid. Kombu is in de Japanse keuken zeewier om bouillon van te trekken. Nori is in de Japanse keuken tot donkerpaarse vellen geperst en vervolgens gedroogd en/of geroosterd zeewier (wordt sushi ingewikkeld). De sushibacterie kan in het maag-darmkanaal van Japanners zeewier verteren. Wakame [aa, ee] is een soort gekweekt zeewier, krulwier. In Japanse zoutjes kan zeewier zitten. De zeestijl is de Egeïsche k/ceramiekstijl met decoraties van inktvissen, zeewier, schelpen en koraal. Hiziki is een eetbare, bruine zeewiersoort. Dulse [dahls] is een eetbare zeewiersoort met donkerrode bladeren.

6. In 'wij kommen' is er sprake van dittografie, bij 'schrijfout' van haplografie. Het driekoningenfeest [Driekoningen, Epifanie] is genoemd naar de Wijzen uit het Oosten: Caspar, Melchior en Balthasar. Op driekoningenavond [dertienavond, vgl. dertienavondkoning – meestal aangewezen door een 'trekbrief'] lopen er dan ook vaak drie koningen rond met een driekoningenster [= met de ster lopen]. Men doet dan ook aan kaarsjespringen (kindervermaak: dansen om een brandende kaars). Tamari is sojasaus. Met zoeken naar * in de online-VD kun je dagelijks nagaan of de online-VD is aangepast (in ieder geval qua aantal lemma's, lemmata). Villa Bellevue of villa Schoonzicht zeggen we als een meisje een zeer korte rok draagt of wijdbeens zit. Hotel Bellevue of hotel de Houten Lepel zijn aanduidingen van de gevangenis.

7. Een kakapo is een uilpapegaai. Een kingkong wordt zo genoemd naar King Kong. Het stikt daar van de kap-, kob- en kokmeeuwen. Hij was per paard-en-kar gekomen. Een eierboer is nog geen oöloog. Een open haard stook je meestal niet in de openlucht. Dat aangerijkte erts is kwalitatief super. Met *poco*: apocope (mv. -'s, -s of -n – aan het eind: 'eind' i.p.v. 'einde' – vgl procope – vooraan: ''k' i.p.v. 'ik' – en syncope – in het midden: 'broer' i.p.v. 'broeder' –, ww. apocoperen, procoperen en syncoperen – ook 3 mv. voor procope en syncope), hypocoristicon = vleinaam, verkorte naam, zoals Ab, Eefje e.d., poco (bijwoord, muziek, een beetje = [It.] p.), poco (bnw. – politiek correct, ook: policor), poco (znw., iemand die poco is), poco a poco (stukje bij beetje, langzamerhand), p.f. = poco forte, enigszins luid (muziek), un poco (muziek, enigszins) en epocontrole (!). Weet jij een Brusselseaardevindplaats?

8. Frustratie in stripverhalen wordt geuit met 'aargh' (ook: 'argh'). Ik had het me gans aârs [anders] voorgesteld. Een acerola is een barbados- of West-Indische kers. Een fakbar is het café van een faculteitskring. Verrassing 2019 van VD: Pinokkio en pinokkioneus. Ik zal aan de
pin-onlykassa gaan betalen. Er is een ISO-landcode NF (internet: nf) van Norfolk, maar dat is niet het graafschap in Engeland, maar een eiland bij en extern territorium van Australië! En Tasmanië heeft landcode AU-TAS. Strenggelovigen zijn steilorig. Voelt de regering voor een porto-franco-idee?

 
 

1486 Dictee zondag 20 januari 2019 (3): dictee Oefendictee 725 (oud) √

Dictee - dictees [1486]

Hierbij - vrij willekeurig - ook Oefendictee 725 (oud).  

Dictee 725 (DCCXXV) Dictee Specialisten (25-02-2014)

1. Mag je een viervoetige (niet: tetrapodische – tetrapodie = vers van vier enkele voeten (!) tetrapode = viervoeter!) ijslander [pony] ook eilander noemen? Dubieus. Schrijf je weids met een ij'tje of een ei'tje? Hij wilde er weer zijn neus in steken, maar zij wil er echt geld, tijd en energie in steken. Lastig, al die d'tjes en t'tjes. Die sergeant en die arbitrageant waren echte intriganten. Isoniazide [middel tegen tbc] en isocyanide [organische verbinding] zijn bijna woordgelijk, maar werkingsongelijk. Ik moet mijn ismeverzameling eens bijwerken. Er zijn vier isomere butanolen: 1- en 2-butanol en 2-methyl-1-propanol (isobutylalcohol) die alle drie vloeibaar zijn, en 2-methyl-2-propanol, een naar kamfer ruikende kristallijne stof die geproduceerd wordt door katalytische additie van water aan isobuteen, toch? Bepaalde derivaten van butanol dienen als antioxidantia. Een jab [dzjèhp] is een punch in de vechtsport. Een kazoo [oe, meervoud: kazoos] is een soort van mirliton [kinderfluit]. En een gambade? Dat is een luchtsprong van paarden of een bokkensprong. 

2. Hij sudokut vaak, hij lost vaak sudoku'tjes op. Bij een oefendicteetje voor Goes waren de 10 invulwoorden (onderstreept): Rotaryclub, een teveel aan daadkracht, te veel daadkracht, crapaudje, circuitje, taxirit, taxi's, taxietje, de kleinkinderen en hun Cito-toets, en in Sotsji hadden Zijne Koninklijke Hoogheid koning Willem-Alexander en Hare Koninklijke Hoogheid, koningin Máxima plaatsgenomen op de viptribune. Met 'mai*': maidenspeech, maieutiek (verloskunde), maikara > makaira (blauwe marlijn), maiko (jonge geisha), maillot (broekje met lange kousen), maina (treurspreeuw), een mainteneur met zijn maintenee [buitenechtelijke minnares; haar verblijf wordt betaald], die maire [Franse burgemeester] heeft een buitengewoon goed maintien [houding, het zich weten te gedragen], maische (bierbeslag), maison [huis zoals in modehuis], maison de passe (bordeel), ook: maison de rendez-vous en maison de santé (particulier ziekenhuis voor geesteszieken).

3. Verder: maisonnette [appartement, 2 verdiepingen], maison de société (bordeel), maître (chef-kok of schermmeester), maître-chanteur (beroepsafperser), maître Jacques (manusje-van-alles), maître d'[hôtel] (intendant), maîtresse, maître-tambour (tamboer-majoor), maitriseren (meester spelen) en maitta (ik geef op – bij budo). Gezocht op '*stoel*': (Sint-)Pieterspenning (vrijwillige gift der gelovigen voor de Heilige Stoel), sedesvacatie (het vacant zijn van de pauselijke of een bisschoppelijke stoel), sedes apostolica ([afko] r.-k.: de Heilige Stoel), paddenstoel, grand foulard (groot kleed om over een bank of stoel te leggen), de drievoet van de Pythia [waarop de priesteres van Delphi zat, als zij de godsspraak van Apollo uitte], dos-à-dos (stoel met een leuning in het midden voor twee personen), dagobertstoel (niet m.b.t. Dagobert Duck, maar middeleeuws meubel met gebogen zitting) en aartskanselier van de Heilige Stoel: opperste kanselier van het pauselijke hof.

4. Een waterdokter [doet aan hydrotherapie], is dat een aqualoog [?, staat niet in VD]? Vreemd: jacana's [kaa] worden ook wel jaçana's [saa] genoemd (het zijn steltlopers). Het is hier Jantje Contantje: hier betaalt een jan-contant handje contantje. Een jan-in-de-zak is een
au bain-marie bereide koek. Een janjaweed [dzjahn-dzjaa-wiet] is lid van een gewapende Arabische militie in Darfur. [in cijfers] De jaren 90 (van die eeuw) lopen van '90 tot en met '99. Yasser Arafat had zelf toch zeker wel een jasser [aardappelschilmesje]? De janweetal en het
lijsje-weetal zongen een prachtig duet. De Jakobsdag is de feestdag van de Heilige Jacobus, 25 juli. Jeetjemina, wat een je-m'en-foutisme [onverschilligheid], zeg. Jouer des coudes is niet netjes: met je ellebogen werken. Kun je jouïsseren [genieten] van een action de jouissance [bewijs van deelhebberschap]? Vast wel. Kan joosjesthee, buskruitthee, parelthee, wellicht kwaad? Nee, gewoon zeer fijne soort van Chinese thee. Hij zal wel weer Joppie zijn. Hij heeft een joppie [lichte baan, karweitje].

5. Is jugendstil hetzelfde als art nouveau? Ja. Juffertjes-in-'t-groen zijn sierplantjes of likeurtjes [curaçao en persico]. Het zij je vergeven: zeg maar kaddisj [zand erover – Schwamm drüber]. Een taxidermist is een preparateur [opzetter van dieren]. Een kalief bestuurt een kalifaat, een markies een markizaat. Een ka-kom-eruit is een bijdehante ka [bazige vrouw]. Hij is aan de kakkerij. Op de markt kon de kakadoris [kwakzalver, kakkedoris] de kakofonie [geheel van vele slecht samenklinkende klanken] van schreeuwende kaketoes [papegaaiachtige vogel] niet overstemmen. Zo'n kanis [kop, hoofd] is geen ponem [gezicht, porem], maar je kunt er wel kano's mee eten. Voor canderen heb je kandij nodig. Het kandidaat-Eerste Kamerlid ontmoette de kandidaat-vicepresident van de Verenigde Staten. Kardaus (kardoen) kun je als groente eten. Ze behoort tot de kanunnikessen van het Heilig Graf. De Hollandse kantonnier [ie] huwde de Brugse kantklosster.

6. De bintjes, dorés en irenes [aardappelen] waren bij karrenvrachten in de aanbieding. Met die linnen voeringstof, dat kat-in-de-zak, kocht ze een onverwachte kat in de zak [bedrogen uitkomen]. Aan de voet van een aartje kunnen kelkkafjes staan. Heb je weleens een kast- [komt niet voor geaardheid uit] of relnicht [strijdbaar, confronterend] met een kastoren [van kastoor of bevervilt] hoed gezien? Nooit van gehoord: krambamboeli [punch, jenever] en kajapoet(ih)olie [lichtgroene etherische olie, als middel tegen allerlei kwalen]. Die kettingrokende zenuwpees is vertegenwoordiger in kevlar, een soort aramidevezel [merk]. Doet u er wat kappersaus [eiersaus met in het zuur gelegde kappertjes] bij? Het werd een keizersnedebevalling. Kauwen en wouwen zijn vogels. Cava is Spaanse volgens de méthode champenoise [dus niet: traditionnelle] gemaakte mousserende wijn en een kava (kawa) is een peperstruik [levert een bedwelmende drank]. Zo'n kingkong [groot en sterk monster] kun je beter niet tegenkomen. Die klappei [babbelaarster, kwaadspreekster] maakte veel stampij (in vaste uitdr., anders ook: stampei). Wanneer was de kleine ijstijd [1200-1800, met strenge winters]? Je moet dat alleen maar puur klinischbiologisch [volgens de klinische biologie] benaderen.

7. Clerus klinkt beter dan clergé [èh]. Het stikt daar van de kap-, kob- en kokmeeuwen. Deze skiester is een ware skister! Wat is het verschil tussen koeterwaals en Bargoens? De Koerd ging op vakantie naar de Koerilen. De kondee is een haardracht met een wrong. In dat oude verhaal stond dat kooltje vuur [stukje gloeiende kool in bijv. stoof of test] steevast naast de sierplant, het kooltje-vuur. Een effectentrommel wordt ook wel blikkendoos genoemd. Is iemand discrediteren hem of haar in diskrediet brengen? Ja. In dat wassenbeeldenmuseum zijn ook kratesen [misvormd mens] opgenomen. Bij een kouros (gestileerde naakte jongens- of mannenfiguur, mv. kouroi) moet ik altijd aan een korè (gestileerde meisjes- of vrouwenfiguur, mv. korai) denken. Er was geen koutje aan de lucht, maar we zagen wel een kauwtje in de lucht vliegen (geen kruitschip in het geding!). Hé krullenbol, laat die kuddegeest eens varen. Enige oudgereformeerde gemeenten worden aangeduid met (Kerk) Gemeente onder het Kruis.

8. Een must-have is een hebbedingetje. Verkopen ze bij het Kruidvat ook lonten? Kyaniseren [hout voor bederf bewaren] doe je met
kwik-II-chloride. We hebben ons krom gelachen om zijn krompraten. Gurkha's strijden met kukri's [oe] (mes met gebogen lemmet). Kunnengenoten zijn niet van beiderlei kunne. Kwaad vertellen na kwaad denken en kwaad willen is zoiets als kwaadspreken. Labskous heet ook wel lapkous [(losse) p ligt tussen b en s in]. Onze vakantie gaat naar la città eterna [Rome, de Eeuwige Stad]. Ik kan de langue d'oc [beneden de Loire, Occitaans] en langue d'oïl [boven de Loire – moderne Frans] nooit uit elkaar houden. De lansier [ie] [lansiers = ridders, nu: tanktroepen, de lanciers – sjee – is een oude dans] lanceerde een nieuwe rijstijl. Omdat dit Latijn voor me was, ben ik nu aan het eind van mijn Latijn (au bout de mon latin). Gebruik die lastminuteaanbieding dan toch! Niet te vreten, dat lauwebrijprutje. Ligt seculariseren [religieuze achtergrond verliezen] niet dicht aan tegen laïc(is)eren? Ja. Geloof die lijpo's [lijper(d), lijperik] maar liever niet! Sterk verhaal: met die lepels-en-vorken [plant, herderstasje] kun je niet eten …

9. Hij was lek- en leeggereden. Ik wil liever geen mok, maar een
kop-en-bak [kop-en-schotel]. Een lis sub judice is een rechtszaak die nog aanhangig is. Zo'n links-extremistische figuur zal wel lid zijn van een extreemlinkse (extreem linkse) partij. Die loeris (van lotje getikt) moest zich het schompes, de pleuris, werken. Hij heeft wel een los-vaste relatie met Mientje. Zijn mond staat niet stil: hij lijdt aan logorroe. Een literair historicus verricht literair-historische (GB bij beide ook: tt) arbeid. Moet je 'losschroeven' los schrijven? Lorkenbomen zijn geen sporkebomen, maar lariksen. Dat veertje is een ludibria ventis, een speelbal van de winden. Het devies in het wapen van de provincie Zeeland is 'luctor et emergo' [ik worstel en ontzwem]. Met lucrum sessans wordt gederfde winst bedoeld. Aan het begin van dementie zijn er nog weleens lucide [heldere] momenten. De soldaten kregen allemaal lupa's [lunchpakketten] mee.

10. Als een lupus in fabula [de wolf in de fabel, volkomen onverwacht(s)], een duveltje-uit-een-doosje [ook: duiveltje], dook hij op uit het niets. Die lulla [vrouwelijke kletsmajoor] vond de lullepijpspeler maar een lulleman [ww.]; die moest echter wel naar een brand als lullenman [lul = straalpijp brandweer]. Heel, heel lang geleden vond je aan de Maasoever de maaseend en de maashagedis. Leefden er al magelhaenpinguïns in het magdalénien [voorlaatste periode van het paleolithicum]? Op Sicilië vind je veel maffioze maffiosi. Meisje, het valt niet mee om je maagdom te behouden. Het lsd is, zoals bekend, het lysergeenzuurdi-ethylamide (ook: lysergamide, ook: lyserg(ine)zuur). Wat doe je met een Lyonse kwast? Die gebruiken kunst- en letterschilders. Een [heel matig] ezelsbruggetje: het ontplofbare lyddiet onderscheid je van lydiet door aan DDT [maar dat is geen plofstof! – wel: insectendodend middel] te denken.

 
 

1485 Dictee zondag 20 januari 2019 (2): dictee Dicteenieuws januari 2019 √

Dictee - dictees [1485]

Dicteenieuws januari 2019

VD, GB en 932 wedstrijddictees 

Nieuws over VD 
VD is nooit erg scheutig geweest met gegevens over aanpassingen. Dat betreft dan ook de online-VD, want met de papieren VD-2015 moeten we het weer 10 jaar doen. Daarin worden hooguit aperte drukfouten gecorrigeerd bij een volgende herdruk (oplage). De
online-VD wordt regelmatig aangepast, maar VD geeft daar geen informatie over, laat staan dat er een lijstje van aanpassingen gepubliceerd wordt. De data van de wijzigingen en met name de verandering daarbij van het aantal lemmata zijn gemakkelijk te achterhalen. In maart 2016 bleken er 362.389 trefwoorden (lemmata, mv. van lemma) in de online-VD te staan. Heden, 19 januari 2019, deed ik dat weer [zoeken op * dus] en het aantal lemmata is nu 382.856, in pakweg 33 maanden dus ruim 20.000 trefwoorden meer. Wat je moet doen, is dus helder: zoek in de online-VD iedere ochtend even op *: is het aantal veranderd, dan is er dus een aanpassing geweest en je weet meteen hoeveel lemma's er (globaal, want er worden ook lemma's geschrapt ...) bij gekomen zijn. Toegift: het eerste lemma is (nog steeds) het copyrightteken © [C]. Daarna volgt als tweede de gestileerde ® [R]: achter een merknaam (Engels): gedeponeerd handelsmerk, registered trademark en vervolgens als derde lemma het @: apenstaartje, at-sign, at-teken, slinger-a of slingeraap. NB Voor het laatste lemma moest ik te lang scrollen – ik neem aan dat dit conform de papieren VD 2015 zzz, uiterst zeldzaam of nabootsing van het zoemend geluid van bv. bijen is ... 

Nieuws over GB 
GB was voorheen veel royaler met info over 'de lijst'. Het papieren boekje was (uiteraard) alfabetisch [doorloopbaar], ook in de online-GB kon je dat doen, en sterker nog: op de site van het GB werd consciëntieus een lijst bijgehouden van welke wijzigingen er in welke nieuwe oplage [herdruk] waren doorgevoerd. Dat was klasse. Het nieuwe papieren GB [2015] is echter niet 'de' Woordenlijst Nederlandse Taal (WNT). In het voorwoord staat immers letterlijk: "Dit Groene Boekje bevat een handzame selectie uit de geactualiseerde WNT". Conclusie: voor de enige, echte, complete WNT moet je dus op internet zijn (www.woordenlijst.org) ... Maar ... die lijst is niet alfabetisch toegankelijk, laat staan dat GB nog lijsten publiceert van wijzigingen erin, dat eerste een heel slechte zaak, het tweede iets minder! Al in 2015 heb ik aan GB gevraagd, wanneer de alfabetische toegang [middels de zogenaamde bladerfunctie] er zou komen. Het toenmalige antwoord (ik kreeg er zelfs een telefoontje over) was dat dit binnen enkele maanden gerealiseerd zou zijn. De praktijk bleek kennelijk weerbarstiger. Toen ik een en ander dezer dagen weer tegenkwam, ben ik dus opnieuw in de pen geklommen. Het antwoord kwam dit keer per e-mail. Het goede nieuws is: die bladerfunctie komt er beslist, het staat in de planning! Het slechte nieuws is: ik kan er geen datum aanhangen (aan vastkoppelen). Dat schiet dus niet op: we wachten rustig af! 

Nieuws over 932 wedstrijddictees 
Aangeboden: 932 wedstrijddictees (van de 'oudheid' tot begin 2015 – met inhoudsopgave en register).
NB Binnenkort te verschijnen op dezelfde manier: Dossier 2015 (vrijwel gereed!), 2016, 2017 en 2018.
In één bestand, dus makkelijk zoeken naar woorden, uitdrukkingen en andere zaken.
Jeugd- en volwassenendictees (liefhebbers en specialisten).
Inhoudsopgave: 1234 A4'tjes.
Aantal woorden: 362.216.
Aantal tekens (excl. spaties) 2.083.417.
Aantal tekens (incl. spaties) 2.443.383.
Aantal alinea's 12.868.
Aantal regels 47.299.
Achteraan een alfabetisch register op plaatsnaam.
Zoek daarin bv. naar Sint Anthonis.
Wil je bv. versie 2010, dan zie je dat dit dictee 344 is.
Als je nu vooraan het bestand gaat staan met de cursor, zoek dan naar 344 en met enkele klikken ben je bij het gezochte dictee.
Bestand op aanvraag verkrijgbaar: leentfaarrein@gmail.com

 
 

1484 Dictee zondag 20-01-2019 (1) - dictee Wekelijkse dicteetest 033 RL √

Dictee - dictees [1484]

Wekelijkse dicteetest 033 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?
Oplossingen: hieronder!
Bron: Oefendictee (oud) 533

1. De halve finale wordt ook wel ............ of ............ genoemd.
a. demi-finale             semi-finale
b. demi-finale             semifinale
c. demifinale              semifinale.

2. ............ (pinda's) kun je in ............ (palmbladeren) verpakken.
a. Kadjangs            kadjang
b. Katjangs             kadjang
c. Katjangs             katjang.

3. Mag je bij een ............ (uitstulping slagader) eigenlijk wel een ............ (darmspoeling] zetten?
a. aneurisma            klysma
b. aneurysma           klysma
c. aneurysma           klisma.

4. Een ............ houdt van chewinggum, een ............ is een zeezwaluw.
a. kaugek               kaugek
b. kauwgek            kaugek
c. kauwgek            kauwgek.

5. Met ........... werd ............ bedoeld.
a. Fidelisme           Castroïsme
b. fidelisme            Castroïsme
c. fidelisme            castroïsme.

6. Er is een groot verschil tussen de ............ en de ............
a. koningsdag              koningendag
b. Koningsdag             Koningendag
c. Koningsdag             koningendag.

7. In een .......... moet je .............
a. playbackshow             playbackzingen
b. playback show            playback zingen
c. playbackshow             playback zingen.

8. Bij een besloten ............ zijn ............ niet gewenst.
a. Oranjetraining             kijk-in-de-potten
b. oranjetraining              kijk-in-de-potten
c. Oranjetraining             kijk in de potten.

9. Een ............ is een ............ (lastig mens).
a. zevenzeiker            klepzeiker
b. zevenzijker             klepzeiker
c. zevenzijker             klepzijker.

10. Het woord '.............' is synoniem met '............'.
a. leukemie            leukose
b. leukemie            leucose
c. leucemie            leucose.

Oplossing [033] hieronder 

----------------------------------------------

Oplossing vorige week [033]:
1b 2b 3b 4b 5c 6c 7c 8a 9a 10b

Contact: leentfaarrein@gmail.com

 

1483 Dictee vrijdag 18 januari 2019 (1): dictee Oefendictee 721 (oud) √

Dictee - dictees [1483]

Ik bleek bij de oude Oefendictees ook nog een echt dictee [721] te hebben samengesteld. Ik werd er zelfs een beetje warm van - gebeurt niet vaak bij dictees - en daarom bied ik ook dit voortijdig aan, vooruitlopend op de hele serie 000-856!

Dictee 721 (DCCXXI) Dictee Specialisten (05-02-2014)

Het dictee 

De of het idee

Plato's ideeënleer zou je kunnen parafraseren als de tweewereldenleer. Enerzijds is daar idealiter de 'idea' (de geesteswereld, de idee in de zin van Plato, een categorie die divien – goddelijk – en stereotiep – vast, onveranderlijk – is, met de anamnese = de platoonse leer dat alle intellectuele kennis herinnering is) en anderszins de empirie, de ervaring als de bron van kennis – volgens Plato dus ideeëloos. Het verband tussen de twee werelden wordt gelegd doordat de continu veranderlijke afbeelding uit de waarneming deelheeft aan het oerbeeld, maar ook dat zo'n oerbeeld aanwezig is in die veranderende dagdagelijkse werkelijkheid. Het bijbehorende Griekse begrip parousie [oe] komt in die betekenis niet in Van Dale voor, wel de (Bijbelse) betekenis: verwachte terugkeer van Christus op aarde. Dit alles speelde door onze breinen, toen onze filosofische studievereniging het idee opvatte om ook eens een dictee te organiseren. Voor sommigen onzer is dat inmiddels een idee-fixe (dwangvoorstelling) geworden, maar inmiddels blijkt het een idée reçue (algemeen aanvaard idee) te zijn in ons filosofenkorps. Met deze idées de derrière la tête, gedachten die uit de achtergrond van het bewustzijn opkomen – geheel in de geest van Plato – wil ik maar duidelijk maken dat ons ideetje echt werkelijkheid geworden is.

De auteur

Primo, ten eerste, heb je dan een (liefst niet zoveelsterangs) auteur nodig. De rector magnificus wilde niet, evenmin de decaan en de pedel (ja, die van 'hora est'). Dan kom je vanzelf buiten de faculteit terecht. We hebben een rij hotemetoten afgewerkt: de dichter des vaderlands, de risee van de vaderlandse tv-elite, de éminence grise van de Hoge Raad, de preses van de Tweede Kamer, de adjunct-hoofdredacteur van 'de Volkskrant', het meest lucide dochtertje van Zijne Majesteit koning Willem-Alexander en Hare Koninklijke Hoogheid, koningin Máxima: allemaal tevergeefs. Goede raad was duur. We hebben ons toen maar via Jeroens website tot de dictee-elite gewend. En zo hebben we onze ideale auteur toch gevonden. En wel niemand minder dan de in binnen- en buitenland als taalpurist bekendstaande gehuwde penny-a-liner Janneke Schrijf-Correct, die haar wenkbrauwen wel eerst moest fronsen alvorens ze op ons niet af te slane aanbod wilde ingaan. Maar eenmaal aan het idee gewend, gaat ze er vol voor. Ze broedt nu al twee en een halve maand op een tekst en meldt – ze is doctor designatus (promoveert binnenkort tot doctor) – dat ze het schrijfproduct zal afleveren als haar academische proefschrift, haar thesis, door de promotor is goedgekeurd. 

De tekst

We hebben moeten negotiëren (onderhandelen), maar over het kader zijn we het eens geworden. De tekst mag niet godslasterlijk zijn, moet back to basics gaan en voor de deelnemers achteraf een peace with honour (vrede met behoud van eer) mogelijk maken. Geen instinkers dus en geen vakjargon. Houd het maar bij dt-fouten, eind-e-, tussen-n- en -s-problemen. Werkwoorden verdienen de volle aandacht: van infinitief (het hele werkwoord, onbepaalde wijs) en participium (deelwoord, participium praesentis = tegenwoordig deelwoord en participium perfectum = verleden deelwoord) tot conjunctief (aanvoegende wijs), tegenwoordige tijd en reflexieve pronomina (wederkerende voornaamwoorden). Diminutieven [verkleinwoorden] als 'aloëetjes' zijn gewenst, net als dito feminiene 'dégénéréetjes'. En vooral niet allerlei vreemdtalige ismen zoals een wellerisme (zeispreuk), een spoonerisme (zoals een 'blaasje gier' in stede van 'glaasje bier'), ook vooral geen soloecisme of solecisme – taalfout – in het dictee, geen neologisme als 'goudenbergenbelover' en geen Duitstalige uitdrukking als 'zum Tode betrübt', geen Engelstalige uitdrukkingen als 'up-to-date' en 'face to face' (vis-à-vis). Nee, houdt u het maar bij een aangepaste oer-Middelnederlandse tekst, wat ons betreft over 'Van den vos Reynaerde' of wat dies meer zij. Kortom, we hebben de auteur op- en afgescheept met een praktisch imprakticabele dicteemissie. Mevrouw Schrijf echter staat haar vrouwtje wel en we hebben er fiducie in dat alles tekstueel en contextueel im grossen (und) ganzen (over het geheel genomen) goed komt. 

Het voorlezen

We hebben geprobeerd om een opera-ariazangeres à la Maria Callas te strikken, maar dat werd een fiasco. Iemand met donaldduckstem wilde wel, maar dat wilden wij weer niet. Ook een castraat, eventueel op de achtergrond een Cetti's zanger (en anders Blyths rietzanger wel), een wereldberoemde singer-songwriter, een dj-aficionado (deejayaficionado), een haute contre (hoge tenorstem), meerdere mezzosopranen, een van het Eurovisiesongfestival bekende folksinger (zanger van folksongs), een crooner (half neuriënd of declamerend), diverse tv-idols, een jordaanvibrato- en een leadzanger, een troubadour, een bard, een minnezanger, een reggaezangeres, een jazzzangeres, een blueszanger en een flamencozanger – eminent vertolker van duende (bovennatuurlijke inspiratie bij de flamenco), fado (melancholiek Portugees levenslied) en flamencogerelateerde liederen, ze lieten het allemaal afweten. Dan kom je algauw terecht bij
RTL-nieuwslezers, staatssecretarissen van Justitie of Defensie, (ex-)ministers-presidenten, iemand met argusogen en een stentorstem, een logo- of akoepediste, een t-dievegge of iemand die graag hiaatdelgers ('toen wilde-n-ie') hanteert. Maar we hebben 'het' gevonden: een transgender, tevens travestiet, die in letterlijk allerlei toonaarden en -soorten thuis is. Beetje macabere zoektocht, want we vonden de heer Piet Correct, achteraf gewoon broer van, toch? 

Het nakijken

Als we veine (geluk) hebben, is het onze pietjes-precies en
jantjes-secuur gelukt om een foutloos dictee te produceren en hebben de criticasters en jantjes-contrarie geen schijn van kans met hún pietluttigheden over vermeende lapsus linguae [versprekingen. zelfde mv.] van Correct. Alles was keurig in lingua franca (algemeen beschaafde omgangstaal). Of het nu juryrechtspraak wordt of een rodepotloodsessie met zelfcorrectie, het correctiesjabloon is uitgedeeld en de rode turfjes kunnen geplaatst worden. Alle puntkomma's en dubbelepunten zijn keurig voorgelezen, ze moeten er dus ook staan, want anders is het fout. Wat, of 'sectie callgirls' ook goed is naast 'sexy callgirls'? Nee, natuurlijk niet, want de context leert dat het hier niet om een bedrijfsafdeling gaat. Ook is het een tweeënhalf (of
twee-en-een-half) voor je proefwerk, vier je een twaalf-en-een-halfjarig jubileum (25-jarig in cijfers schrijft prettiger!) en kun je al vier en een halve maand werkloos zijn. Enfin, na nog wat gejeremieer van de scribenten en wat onderling geheibei kan de stapel proefwerken in het juryonderkomen worden afgeleverd. Daar gaan ze fijntjes nog een keer eroverheen. Die ene dictee-eigenwijze die zelfs de juryruimte nog binnenloopt om zijn (eigen)wijsheden nog even te spuien, wordt er fluks weer uit gebonjourd. 

De prijsuitreiking

Wie zouden de laureaten zijn? Hoe is het afgelopen? Eerst wordt de derdeprijswinnaar naar voren gehaald. Hij heeft tig fouten, een tigtal, maar ja, hoeveel is tig? Dat blijkt zeventien te zijn. Op zijn elfendertigst komt hij uit dépit langzaamaan naar het podium met de katheder. Sneu voor hem, maar het is niet anders. Dan had hij 'katafalk', 'janboerenfluitjes', 'labyrint', 'Jan met de korte achternaam' en
'oer-Hollands' maar goed moeten schrijven. Ja, hij staat nu een beetje voor Jan Lul, maar is daarmee natuurlijk nog geen janlul. De tweede prijs, het overduidelijke accessit (met maar veertien fouten!) ging naar de kandidaat-makelaar. Had die nu maar minstens twee van de woorden 'maître-chanteur', 'bolleboos' en 'amphigouri' goed geschreven, dan was hij eerste geweest. De uiteindelijke winnaar maakte maar 13 fouten tenslotte. Die wist dan weer niet hoe je 'een babylonische spraakverwarring', 'Trojaans paard', 'Trojan horse', 'dribbel' en 'gerecycled' moest schrijven. Uiteindelijk mocht de vicevoorzitter van de organiserende plaatselijke Rotaryclub, tevens algemeen adjunct van de dicteeorganisatie en overigens gerespecteerd adjunct-accountant de avond afsluiten. Hij hoopte dat de deelnemers veel bijgeleerd hadden en hij zag ze D.V. (Deo volente) volgend jaar allemaal graag weer terug.

 
 

 

1482 Dictee woensdag 16 januari 2019 (1): dictee Oefendictee 718 (oud) √

Dictee - dictees [1482]

Dit oude oefendictee bevat veel moeilijke en onbekende termen.

Dictee 718 (DCCXVIII) Dictee Specialisten (29-01-2014)

1. Een mise au point is een oppuntstelling, de mise-en-scène de toneelschikking. Het SaNT was vroeger het Samenwerkingsverband Nederlandstalige Terminologie. Een sawoe-manila is een sapotilleboom [melksap = grondstof kauwgo/um(mi)]. Schizomyceten [dzoo] zijn splijtzwammen en schizothymie is gespletenheid van gemoed. Daartegenover staat cyclothymie, de manisch-depressieve neurose. Het beestje bij de naam noemen: scapham scapham dicere [k]. Een scenarist [see] schrijft scenario's [uh] [draaiboek]. Pas op, dat je niet het schip in gaat met die transactie. De schrijnendste problemen worden stante pede [op staande voet] opgelost. Een scuba is een
self-contained underwater breathing apparatus (onderwaterademhalingsapparaat). Dostojevski heeft de roman Schuld en boete geschreven. Een sede-vacantist [erkent zittende paus niet] ziet sede vacante [als die zetel vacant is] zijn kans schoon. Wat betekent s.e. et o. *? Aan iets seduisants [verleidelijks] gaat seductie [verleiding] vooraf. Dat is not done. * Antwoord: salvo errore et omissione: afgezien van vergissing(en) en weglating(en).

2. Hoeveel hoofdstukken telt Zefanja [Bijbelboek VD, NBG: S – Zef. – in de Vulgaat Soph. = Sophonias]? Drie! Een segway is een soort stadsstep. Het seicento, dat zijn de jaren 1600. Wie wil er nu vérités de Monsieur de la Palisse [waarheden als een koe] verkopen? Heet dit nu seignettezout of rochellezout? Is hetzelfde. Zoek op, wat 'séjour' [verblijf(skosten)] en 'sejunctie' [onderbroken zijn van een gedachtegang] betekenen. In een scheepstekening vind je de sentenlijn [sent = lijst, gording, tijdelijk aangebracht bij bouw schip]. Het commonsensegevoel is het sens-commungevoel of de gezondverstandervaring. Ligt Sevilla wel of niet in Castilië? Nee: in Andalusië. In ieder geval dansen ze daar de seguidilla. Het farnasol behoort tot de groep der sesquiterpenen [organische verbinding]. Hij is een kei in ellenlange woorden (sesquipedalia verba). Wat sévère is, getuigt van severiteit [strengheid]. Een patrijzenoog is een versiering op sèvresporselein. De sekteleider was bezeten van sekte-ijver. Samen moesten ze maar liefst acht sémillons [wijn] afrekenen. Hun maat werd maar aangeslagen voor één sauternes [wijn, mv.].

3. Het serowsafschotverbod [Japanse gems] is tijdelijk opgeschort. Met een serinette [kanarieorgeltje] leer je kanaries zingen (echt waar!). Hij zit lelijk in de sereibel [seriebel, misère]. Sint-Bonaventura had als bijnaam de serafijnse [serafijn, engel van de hoogste rang – OT] doctor of leraar. Bij het Groene Boekje eten ze alleen maar shiitakes [2019 net als VD ook: shiitake's]. Waar play-offs [promotie] zijn, zullen ook wel playdowns [degradatie] zijn. Is het bon ton [welgemanierd] om een Sjanghaier [inwoner] te shanghaaien [overhalen tot onaangenaam werk]? Deze sheriff draagt graag shantoeng [stof uit Chinese tussorzijde]. Een thoracale ingreep heeft betrekking op de thorax [borstkas]. Op die veiling werd een originele Sherlock Holmespet geveild [anders: sherlockholmespet]. Ze verkopen daar döner [kebab] en shish kebab. Sinistromanie wil zeggen dat je links het meeste handigheid bezit, anders gezegd, linkshandig bent (en ook links handig). Dat in tegenstelling tot iemand die met dextromanie [rechts] behept is. De S-romanum is het signum-romanumgedeelte van de dikke darm (nu in VD ook de – of het – sigmoïd).

4. De siksiyuru is om zes uur 's namiddags op z'n best. We drinken er nog maar een paar silvaners [witte wijn] op. Hij is nogal sinofoob [sinofiel: China( )lievend]. Hoe ziet een sint-philippuskruis [liggend Latijns, 'gewoon' kruis] eruit? In de Grote en Kleine Sint-Bernhardpas vind je veel sint-bernards(honden). Een sicav is een Franstalig beleggingsfonds met veranderlijk kapitaal. Shoyu is sojasaus. Een sinfonietta is een kleine symfonie. In Sri Lanka wonen veel Sri Lankanen. Vroeger was dat: in Ceylon wonen veel Ceylonezen. Moeten we nu voortaan ceylonthee maar sri-lankathee (srilankathee) noemen? De kerria is een sierstruik uit Japan. Het woord 'serendipiteit' [door toevalligheden en intelligentie ontdekken waarnaar je niet op zoek was] is ontstaan uit een sprookje over de prinsen van Serendip. Aan de oud-Noorse mythologie danken we de begrippen Asen (goden), Asgard (hun verblijfplaats), Donar (dondergod), Odin (hoofdgod, ook: Wodan) en (deels) Yggdrasil [wereldboom, symbool van de kosmos].

5. De salarisdag wordt sint-salarius of Heilige Salarius genoemd. Wat zijn de overeenkomsten van en de verschillen tussen een citer [snaren en plectrum] en een sitar [tokkelinstrument Noord-India]? Het zesde zintuig is de sixième sens of de sixth sense. Een boulingrin is een verzonken grasveld voor balspelen. Hoe groot is de door jullie gesleede [ook: geslede, ww. sleden] afstand? Onder skijøring verstaan we het zich laten voorttrekken op ski's door een paard of een auto. Bij de keurmerken kennen we: CE [Europees], EKO-keurmerk [ecologisch verantwoord], Kema-keur [Instituut voor Keuring van Elektrotechnische Materialen], KIWA-keur [Keuringsinstituut voor Waterleidingartikelen], KOMO-keur [Keuringsorganisatie Materialenonderzoek] en het
Skal-keurmerk [Stichting Keurmerk Alternatieve Landbouw]. Is 'Andes' een Quechuawoord? Zou kunnen. Wat was de honderddagentournee (100 dagentournee – niet meer in wdb. – rondgang NL-regering na 100 dagen regeren) ook alweer? [NB Met de Honderd Dagen wordt de tweede regering van Napoleon aangeduid]. Bij de 100 dagenviering [BE – Chrysostomos] heeft de middelbare school nog zoveel dagen te gaan tot aan de vakantie. Wat valt er vanuit de Andes (meervoud!) nog meer te melden dan een verdwaalde himalayageit [thar] en een dito alpenroosje?

6. Wel, de andesflamingo, andesiet (een fijnkorrelig grijs of grijsrood stollingsgesteente, bestaande uit zure plagioklaas en biotiet of hoornblende en pyroxeen), het Andesvolk, de opossummuis, de paramo (nat grasland boven 3800 m in de noordelijke Andes), de quinoa [uitspraak! – kihn-waa + kie-noo-waa] (soort uit het geslacht ganzenvoet, dat boven 3000 m in de Andes voorkomt), de reuzenkolibrie en de waspalm, maar vergeet ook de andescondor en de andesgans niet. Maar zo'n reis ernaartoe, dat is voor osm [ons soort mensen] niet weggelegd. Een S.M.C. (Sacri ministerii candidatus) is een kandidaat tot het heilige leraarsambt (aspirant-dominee). Dezelfde betekenis heeft R.M.C. (Reverendi ministerii candidatus). Wat zijn dumbphone [met weinig extra functies], smartphone [wel: slim],
phone-in [radioprogramma met bellende luisteraars] en de ladyphone [speciale vormgeving voor vrouwen]. Bij het joodse paasfeest is de derde matse, die gebroken wordt, het smartenbrood.

7. Op die receptie heb ik kostelijk gesocialized. Hij heeft een sociaalgeneeskundige betrekking. Een sobstory is een tearjerker [tranentrekker]. Er ontstond veel soesa over die sousafoon. De sojaolie is op. Soixantes-neuf zijn standjes 69 [in cijfers]. Je kent ze: de arendssneb [snavel], de snebaal [met puntige kop] en snepschip of -schuit (ook: snip – puntige voorsteven, boeren en tuinders). Ook: neb! [= snavel]. Wat wordt met de transneptunische planeet bedoeld? Mogelijk een maan van Neptunus ... Ik vind haar een hanenpennig, een heibeiig wijf. Hij zal wel weer een snipper ophebben, ladderzat zijn als een snip [loopvogel]. Kun je de begrippen 'socio-economisch' [= sociaal-economisch] en 'sociolinguïstisch' [vooral op de beschrijving van het verband tussen taal, cultuur en maatschappij gericht] nader expliqueren (expliceren)? Al zijn gedweeë volgelingen zijn soumis [onderworpen gedwee]. Dat morgen is een speci [jongerentaal: speciaal] gebeurtenis. Een van de flanelsoorten is spagnolet. Zoek eens op: de Spaarnestad [Haarlem] en de sleutelstad [Leiden, stadswapen!]. De spetsnaz was de sabotage-eenheid in het Russische leger.

8. Zij hebben een splitlevelwoning. S.P.Q.R.: Senatus Populusque Romanus, senaat en volk van Rome. De strijd ging tussen staatse en Spaanse troepen. Die stap-voor-stapbenadering spreekt me wel aan. De stegomyia is de gelekoortsverwekker. Heb je die nieuwe STER-spot al gezien? Waarnaar verwijzen de grote ster van Afrika en de Ster van het Zuiden [diamanten]? Wat weet u van de tafelen der Wet [stenen tafelen, met 10 geboden, Mozes]? Op die beurs hebben wij een stand [èh]. Bij mijn buurvrouw is in het ziekenhuis een stent [buisje in bloedvat] geplaatst. De Kerstster is de ster (!) van Bethlehem [VD; NBG: Betlehem], de kerstster [plant] is de poinsettia of
ster-van-bethlehem [GB], de euforbia (of wolfsmelk) is iets anders. Is de stikkenzak van die stijve harmen, die houten klaas, stilaan, kalmpjes aan, stilletjesaan, kalm aan nog niet leeg? Deze jas is van kalmoek [dekenstof, wol, katoen]. Een voorbeeld van een stemmingsstoornis is een manisch-depressieve stoornis.

9. De PTSS is de posttraumatische stressstoornis of het posttraumatische stresssyndroom. We kennen veel persoonlijkheidsstoornissen: de paranoïde [waanideeën], schizoïde [schizofrenie: gespleten persoonlijkheid] , schizotypische [sociale isolatie; afwijkend gedrag], antisociale [tegen de (bestaande) samenleving of personen gericht gedrag], narcistische [egocentrisme, beperkt inlevingsvermogen] en theatrale [toneelspelen] persoonlijkheidsstoornis. Met MPS wordt de dissociatieve identiteitsstoornis, multipele persoonlijkheidsstoornis of meervoudigepersoonlijkheidsstoornis bedoeld. De eetbuienstoornis heet boulimia of boulimie (vraatzucht, sitomanie). Omschrijf de boulimia nervosa [= boulimie, boulimia] en de anorexia nervosa [ana, anorexia: dwangmatig niet eten]. Een dwangstoornis is een obsessief-compulsieve stoornis. Tot de autismestoornissen (ASS'en) rekenen we ook PDD-NOS (pervasive developmental disorder not otherwise specified) en asperger. ADHD ('alle dagen heel druk' of attention deficit hyperactivity disorder, ook wel: adhd) is een aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit.

10. Wat is een slaap-waakstoornis [verstoring dag-en-nachtritme]? Een slikstoornis is dysfagie. Een streng gereformeerde is strenggelovig. Op Secretaressedag droeg ze een stewardessenuniform. Duidelijke definitie: een stereotype is een stereotiep beeld etc. [zoals de voorstelling van een Fransman als een man met een snorretje die losbandig leeft]. Het was een successtory [GB ook: sss], een succès fou [daverend succes]. Op het suprême moment [ook: supreme, ook: op het moment suprême] viel het doek. De onderhandelaar kreeg een sûreté de corps [vrijgeleide]. Ze woont in een super-de-luxe buurt. Het was een suffragettefeest [kiesrecht vrouwen 1900-1910]. Een swath: een small waterplane area twinhull (met 2 onder water gelegen rompen). Zou die surseance van betaling echt doorgaan? Bedoel je 'surplusje' [uhs] of 'surplustje' [uu]? Een tabby kat (van: tabijn = stof) heeft een cyperse tekening.