Dictee - dictees [1318]
Oefendictee
april 2018 (2)
1. Zie
vorig dictee: nooit gedacht, maar vandaag moest ik aan de NSAID! Voor mij is
dat een ponteneur, een point d'honneur. Op dat pongé (soort
taf) was ponge (ereprijs) geborduurd.
Het poujadisme is een kleinburgerlijke protestbeweging met extreemfascistisch
karakter. Pralines [VD ook: pralinen] kunnen
praliné [vulling] bevatten. Een rakelijzer
is een sleis. De playboy racete op zijn reesplee naar de winkel om een
wc-pleeboy te kopen. Hij zat pauwentrots op de zelfgereide (!) bok. Ze kunnen elkaar niet luchten of zien:
Simpelmans en die saaimans. In Valerius' Gedenckclanck stond het al: Nederland!
Let op u saeck! Safe sex is veilige seks. Een sandalwood is een
sandelhoutpaard. Mag ik een sauternes van u? Hij moest zijn sardonisch gelach (!) duur betalen. Je weet het: een scuba is een
self-contained
underwater breathing apparatus. Raar woord: secondbestopinion. Waar is die URL (uniform resource locator = internetadres) van?
2. Loop
ik door Lopik, loop ik een paar Lopikers tegen het lijf. Zij zei dat jij
momenteel heit (!). Verweesde wees, wees
wijs en bid een weesgegroet met de officiële tekst van het Weesgegroet. Speel
jij basdrum of bassdrum, snaredrum of snaardrum? Zijn moeder had op zijn smoddendoek een hartstikke mooie smoddekop geborduurd. Snobbish is snobistisch. Ze zijn weer
helemaal in: de sannyasins of rajneeshies, de volgelingen
van de Bhagwan, verkorting van de Indiase goeroe Bhagwan Shree Rajneesh, stichter van de Bhagwan(beweging). Hij kikte erover dat hij op zijn
kiksen kickte. Met aloïne duiden we aloëbitter aan. Hij was blasé, zij nog
blaséër en hun vader het blasést van alle drie. Omdat ik een rastaquouère [wonderlijke figuur] ben,
hebben ze mij vast niet uitgenodigd. Ik ga zythologie, bierkunde, studeren.
Bier hoort trouwens zymotisch [gistend] te
zijn. Een narcissus is een narcistisch persoon. Hij is in het rijk van Flora
begonnen met kweken van Flora's kinderen, specifiek
suzannes-met-de-mooie-ogen.
3. Het
lemma 'coccejaans' [april 2018] bevat een al
tientallen jaren bestaande fout ... [2025: coccejanen wel met kleine c!] Verwar niet:
1) coccejaan(se) [kohk-see-jaan]
= volgeling van de Leidse hoogleraar Coccejus, voorstander van de meer
vrijzinnige richting in de gereformeerde staatskerk en 2) koksiaan(se) [kohk-sie-jaan],
scheldnaam voor de christelijk-gereformeerden (oorspronkelijk
als scheldnaam voor de volgelingen van Ds. Hendrik de Cock (1801–1842) uit Ulrum;
door associatie met kok werd het woord ook een scheldnaam voor 'iemand die veel
eet', dus een aanhanger van de kok). Met '*français*':à la française (op z'n Frans, in de Franse stijl),
Comédie-Française (= Théâtre-Français, vergelijk
Académie française – ook: de Veertigen – met devies: à l'immortalité en leden,
de immortels,
de onsterfelijken), française (dans, gewone
quadrille), Française (vrouw), la
clarté française (de helderheid in de Franse
uitdrukkingswijze), mal français (medisch,
eufemistisch: syfilis),
CPF-frank (Comptoirs
Français du Pacifique-frank) en RF
(=
République Française).
4. Liter
heeft als symbool L of l. Forza Italia! Nel mezzo di cammin di nostra vita: op
het midden van onze levensweg. De NELOS is de Nederlandstalige Liga voor
Onderwateronderzoek en -Sport. BGN (Bulgarije)
staat voor de lev: 100 stotinka. De vrouw vermande zich. En de man? Neenee,
niet doen, daar zit een nee-neesticker! Het moment suprême is het supreme (suprême) moment, het hoogtepunt. Die Suzanne (a) met de mooie ogen
(!) was voor mij een princesse lointaine. Met
DMMP (dimethylmethylfosfonaat) gemaakte
sarin(e) (net
zo'n zenuwgas als VX, soman – niet wdb. en tabun) kun je op het eerste
gezicht niet bestrijden. Met '*color*': technicolor en colorfieldpainting,
fullcolourduk is in full colour. De drukkersterm CMYK * staat voor Cyan, Magenta,
Yellow en Key, waarbij 'key' verwijst naar de k, de laatste letter van 'black'.
De drie primaire kleuren zijn dus cyaan, magenta en yellow, in het Nederlands:
RGB, rood, groen en blauw. Noam Chomsky bedacht de tgg, de
transformationeel-generatieve grammatica. Zij lijdt aan thuisitis [GB].
* [Jeroen:] Even
opletten in alinea 4: de vier drukinkten zijn cyaan, magenta, geel en
zwart (CMGZ - niet in wdb. - in het Nederlands, CMYK in het Engels). De primaire kleuren
in de kleurencirkel zijn rood, geel en blauw. Daarmee kun je handig de
complementaire kleuren uitrekenen: rood staat precies tegenover (geel
+ blauw =) groen, blauw staat tegenover (rood + geel =) oranje. Beide
zijn zogeheten subtractieve kleurmengingen. Daartegenover staat
RGB, de additieve kleurmenging, die uitgaat van licht. Als je rood,
groen en blauw mengt, krijg je wit licht. RGB wordt gebruikt bij
beeldschermen. Het is dus iets heel anders!
5. Hij
zit op de ThUK: Theologische Universiteit Kampen. een thyrs, thyrsus,
thyrsusstaf, bacchantenstaf is een klimopstaf. Het zij maar weer gezegd: een
TIA is een transient ischaemic attack, vaak voorbode van een attaque [beroerte]. Thulium (Tm 69) is nu eenmaal geen thorium (Th 90). Een touche-à-tout is een bemoeial. Trehalose
is plantensuiker. TNT is trinitrotolueen oftewel trotyl. Getroebleerd, in de
trubbels? Zoek een troubleshooter! Wat was COPD ook alweer? O ja: chronic
obstructive pulmonary disease. De schrijfwijze 'grilpan'
[van ww. grillen] is niet fout [GB, maar liever: grillpan]. De mens met zijn
umwelt zit altijd in een zekere umfeld. Nikkelglans wordt ook ullmanniet genoemd. Alle
urticaceeën behoren tot de familie Urtica (brandnetels).
Je 2 ureters komen uit in de urethra.
6. Sollen
(qua plaats) met een gevangene is
vershanghaaien. Hij had zijn brits verrinneweerd en verknoertte het daarmee
voor anderen. De vermoeidste lopers haakten het eerst af. Heb je de boel nu
weer verschlimmbessert (?) ? Met dat verguldsel is
het wel mooi geworden! Een volontair werkt voluntair. Het woord yippie komt van
Youth International Party. Wrijten, je weet wel, dat is bakkeleien. De
scheepsschilder resideerde in een van de Caricom-landen [Caribbean Community and Common Market]. De schonen-bij dage [purperwinde]
en de schonen-bij-nachte [nachtschone] hebben het loodje gelegd bij VD, de
schonen uit het Westland [perzik] en de schonen
van Boskoop [goudrenet] (nog) niet. Het meervoud van 'bonheur' is
'bonheurs', dat van bonheur-du-jour' echter 'bonheur-du-jours'. Als je oude
wonden openrijt (oprijt, ript), heeft het
slachtoffer een rijtwond te dichten.
7. Een
mine (mina) bij de oude Grieken is 1/60 van
een talent (gewicht en munt). Een APM (anti-personnel mine) krijgt als correcte
vertaling antipersoonsmijn (VD, antipersoneelsmijn
lijkt wel heel vreemd). Hobbyen doe je met hobby's, sudokuen met
sudoku's. Geef mij maar zo'n gelaarsd en gespoord hoentje. Tim, boek toe! Het
is net zover als van hier tot Timboektoe als van hier naar Tokio. Nil volentibus
arduum: voor hen die echt willen is niets te moeilijk! Een rara avis in terris
nigroque simillima cygno = (letterlijk) een
zeldzame vogel op aarde, het meest lijkend op een zwarte zwaan, een kuise vrouw
dus [men kende toen de zwarte zwanen uit Australië
nog niet!]. Incorrupta fides nudaque veritas: niet te verbreken trouw en
de naakte waarheid. Een ruwe kerel die ongegeneerd de waarheid zegt is le
paysan du Danube (boer van de Donau).
Obscura vera involvens: waarheid hullend in duistere woorden.
8. Perigordtruffels
behoren tot de lekkerste! 'Frame' is een het-woord. Die dieren, aeneasratten,
heten zo, omdat een rattenmoeder haar kroost op de rug draagt, en Aeneas dito
zijn oude vader! Het Ministerie (instelling!) van
Buitenlandse Zaken heet ook wel BuZa (BZ, ook: het
Plain, Plein 23) en het Ministerie van Binnenlandse Zaken en
Koninkrijksrelaties BZK. Het historische ministerie [gebouw!] van Cultuur, Recreatie en
Maatschappelijk Werk werd aangeduid met CRM. EL&I: Ministerie van
Economische Zaken [los ook: EZ], Landbouw en
Innovatie. IenM: Ministerie van Infrastructuur en Milieu. LNV: (historisch): Ministerie van Landbouw,
Natuurbeheer en Visserij, ook: Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.
MinDef: Ministerie van Defensie. Ook nog: OCW, O en W en OK en W. Fin. =
Ministerie van Financiën. Verouderd: SoZa = (Ministerie
van) Sociale Zaken en SoZaWe [ook: SZW]:
extra van Werkgelegenheid. VenJ: Veiligheid en Justitie. VenW: Verkeer en
Waterstaat (in 2010 opgegaan in IenM – ook wel:
V&W). Vomil: Volksgezondheid en Milieu. Voro: Volkshuisvesting en
Ruimtelijke Ordening. VROM: Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer
(in 2010 opgegaan in IenM). VWS:
Volksgezondheid, Welzijn en Sport. WVC (historisch):
Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur. Ten slotte het ministerie van de mp, de
minister-president: Ministerie van Algemene Zaken (AZ).
Criticasters op de M van Ministerie verwijs ik naar TH (p. 112:
Ministerie van Economische Zaken) en de Taaladviezen van Taalunie, Onze
Taal en Taaltelefoon!
