Dictee - dictees [0928]
Nu of (n)ooit
Naar
de PZC schreef ik het volgende ingezonden stuk:
Driedubbele
ontkenning
1. In
de PZC van zaterdag 4 juni laten PZC-redacteuren (katern Zeeland, voorpagina)
over de controverse tussen provincie Zeeland en gemeente Sluis inzake de
asielzoekerskwestie wethouder Ploegaert zeggen 'niet te bestrijden dat de locatie
nooit door het COA is genoemd'. Zo'n driedubbele ontkenning (niet, bestrijden =
ontkennen en nooit) is natuurlijk verhullend taalgebruik (de lezer zoekt het
maar uit), maar in dit geval ook echt fout: 'nooit' had hier 'ooit' moeten
zijn: ... wilde niet ontkennen dat de locatie ooit door het COA is genoemd. En
nog duidelijker zou een zin zijn helemaal zonder ontkenningen: de wethouder
wilde wel bevestigen dat de locatie ooit door het COA is genoemd.
(w.g.)
Rein Leentfaar
2. Slechts
na navraag werd mij gemeld, dat dit stuk niet geplaatst zou worden, omdat
"De rubriek Ingezonden brieven alleen bedoeld is voor reacties op
berichtgeving in de PZC en niet om journalisten te wijzen op taalfouten."
3. Ik
denk dat ze het bij de PZC niet helemaal begrepen hebben. Het gaat hier niet om
een gewone spellings- of grammaticale fout (daarmee zou ik dagelijks in de PZC,
maar uiteraard ook in andere kranten, kolommen kunnen vullen, tegenwoordig ook
zelfs over d's en t's; ik zit nog te wachten op een krant die mij in de
weekendbijlage een column aanbiedt om de 'fouten van de week' door te nemen: dat
zal er wel niet van komen, men is daar heel terughoudend mee), maar om een
wezenlijke fout die de inhoud betreft.
4. Men
laat de wethouder nu zeggen: "ik heb nooit contact gehad met het COA
...", terwijl hij ongetwijfeld gezegd zal hebben: "Ik heb ooit wel
contact met het COA gehad ...".
5. De info is dus apert onjuist, niet ooit, zelfs nooit door de PZC gecorrigeerd. En ik kreeg de kans daarop dus ook niet ...
6. Raar,
dat de gemeenteraad daar niet bovenop gesprongen is? Welnee, kun je een modaal
raadslid kwalijk nemen dat hij dat gehannes met 3 x 'niet' op de juiste manier
leest? Nee, en dat houdt geen diskwalificatie van dat lezer-raadslid in. Van
een krantenredactie of -redacteur mag je echter toch wel beter verwachten?
7. Moest
ik ff [chattaal: effen, even, eventjes] kwijt ...
8. Ik wil overigens nog wel bekennen dat ik na de zin voor de eerste maal te hebben gelezen, uren heb lopen piekeren over wat er nu echt bedoeld werd: arme lezer dus!
woensdag 15 juni 2016
0928 Dictee woensdag 15 juni 2016 (1): dictee Column Nu of (n)ooit √
vrijdag 10 juni 2016
0927 Dictee vrijdag 10 juni 2016 (1): dictee Tiende Lingewaards Dictee 2016 √
Dictee - dictees [0927]
Tiende
Lingewaards Dictee 2016
Kunststukje
(auteur: Jan Werkman)
1.
"Kunst is de allerindividueelste expressie van de allerindividueelste
emotie", aldus een uitspraak van de fameuze dichter Kloos. Is hiermee het
begrip kunst geëxpliciteerd of zouden we tekortschieten als we niet verder
zouden inzoomen op de esthetiek van de beeldhouw- en schilderkunst, op de
toonkunst en op de vele facetten van de bellettrie en de poëzie?
2.
Een welles-nietesspel is niet ondenkbaar, maar in het algemeen bestaat er een
hoge mate van unanimiteit over wat figuratieve en wat abstracte schilderkunst
is. Of je het mooi vindt of niet, idyllische landschapstaferelen met
majestueuze oer-Hollandse luchten, velden met orchideeën en rododendrons, maar ook
stillevens met hazen en fazanten naast peper-en-zoutstellen geven de realiteit
weer. Een pointillist als Seurat [Georges Pierre
Seurat (Parijs, 2 december 1859 – aldaar, 29 maart 1891) was een Frans
kunstschilder en tekenaar] deed dat op zijn manier, het latere werk van
Mondriaan daarentegen is louter geometrisch en non-figuratief van aard.
3.
Het is fascinerend om te ontdekken hoe de verschillende kunststijlen, bezien in
historisch perspectief, invloed op elkaar uitoefenen: de laatmiddeleeuwse
renaissance, de rococo als reactie op de classicistische barok, het
impressionisme en het abstract expressionisme. Of het nu om aquarellen gaat,
schilderingen met olie- of acrylverf dan wel gouaches, je raakt steeds weer gebiologeerd
door de verscheidenheid aan kleurfacetten.
4.
De toonkunst, klassiek of modern, brengt menigeen in vervoering, soms zelfs in
extase. Wie raakt niet geëmotioneerd bij het horen van het gevoelige larghetto
uit het vioolconcert van Beethoven of de verstilde klanken uit het adagio van
Albinoni [Tomaso Giovanni Albinoni (Venetië, 8 juni
1671 - aldaar, 17 januari 1751) was een Venetiaans barokcomponist en violist]?
Vaak geldt: naargelang je een compositie meer beluistert, stijgt de
appreciatie.
5.
Laten we ten slotte even switchen naar een heel specifieke connotatie van het
begrip kunst, namelijk in de betekenis van onecht, artificieel. Hoe knap ook
gemaakt, de collectie van een wassenbeeldenmuseum is eerder onder amusement te
scharen dan dat het dient ter verfraaiing en een lichaamsprothese mag dan een
waar kunststukje zijn, de maker ervan zal zich niet gauw de definitie van Kloos toe-eigenen!
donderdag 9 juni 2016
0926 Dictee donderdag 9 juni 2016 (1): dictee Oefendicteetje juni 2016 √
Dictee - dictees [0926]
Oefendicteetje
juni 2016
De
zomer van 2016
1.
Vijf maanden na de louwmaand, in de wiedemaand dus, vond het Roland
Garrostennistoernooi (het Wimbledontornooi moet nog komen) plaats.
2.
De Serf Novak Djokovic (een serviele Servische service(kanon)-Serviër) versloeg
in de grand-prixfinale op die grootslemmanifestatie (grandslammanifestatie) betrekkelijk
demotisch en doodeenvoudig – simple comme bonjour – Groot-Brittanniës (Britannia's)
Andy Murray.
3.
We zagen subtiele acejes, geraffineerd serve-volleyspel (ook: service-volleyspel),
eblouissante niet-diepdoordachte lobballetjes, game-, set- en matchpunten
(ook: -points) en ATP- of WTA-afgevaardigden, crossballen, deuces, breakpoints
(ook: breekpunten), passing shots, double bagels (doublebagelpartijen), een dubbelgeslagen
backhand (ook: dubbel- of tweehandige backhand – naast de eenhandig geslagen
dito), mixeddoublepartijen (gemengddubbelpartijen) en slices die in de tiebreak
in de tramrails eindigden.
4.
Degene die de bal uit serveert, kan de partij daarmee niet uitserveren, er wel
door gebreakt of gebroken worden. Kent u overigens de volgende tennistermen:
kickservice(s), lawntennis, minibreak, qualifier, racket, racketlon, het
single, smash, in straight sets winnen, umpire(s), volleyen, een tennisdivo en
een tennispro?
woensdag 8 juni 2016
0925 Dictee woensdag 8 juni 2016 (1): dictee Groots Dordrechts (4e) Dictee √
Vierde Groots Dordrechts Dictee 2016
Een hachelijke inhechtenisneming (lokaal dictee, auteur: Caty Groen)
1. In een nanoseconde, althans zo leek het, kreeg inspecteur Rick Benson [net als vorig jaar] een welgemikte watjekouw van Alex, een robuuste Costa Ricaan.
dinsdag 7 juni 2016
0924 Dictee dinsdag 7 juni 2016 (1): dictee Groot Roois Dictee 2016 √
Dictee - dictees [0924]
Groot
Roois Dictee 2016 [volgens norm: GB, VD]
[Sint-Oedenrode]
Bakkeleien
in Indië, 1947-1949 (auteur: Mia van Boxtel)
1.
Na de malaise van de vermaledijde oorlogsjaren hoopten alle Nederlanders, van
wie velen moesten recupereren van zowel extrinsieke kwetsuren als psychische
trauma's, op een tijd(s)spanne [GB ook ss, VD niet!] van
respijt voor de reconstructie van geteisterde geboortegrond.
2.
Ongelukkigerwijs hadden de autoriteiten in Den Haag alsook de
gouverneur-generaal van Nederlands-Indië faliekant andere ambities, getriggerd
door de aspiraties van de Indiërs, die na eeuwenlange koloniale oppressie en
een kortstondige, destructieve occupatie door wreedaardige Japanners, ten
langen leste hun soevereiniteit claimden.
3.
Ten faveure van de instandhouding van de status quo werden jongemannen in
groten getale dwingend geïnviteerd hun militaire dienstplicht in Neerlands [geen ^ - VD] overzeese gebiedsdeel te vervullen;
honderd Rooienaren, timide boerenzonen en door de wol geverfde aristocraten,
rouwdouwers [GB ook: rauwdouwers] en
haantjes-de-voorste, bangebroeken en hautaine lefgozertjes, trokken samen
Indiëwaarts.
4.
Velen van hen waren ternauwernood van huis geweest, slechts enkelen hadden ooit
de zee aanschouwd toen zij aanmonsterden op troepentransportschepen als de TSS [eigenlijk 'het'; alles goed gerekend; turbinestoomschip]
Zuiderkruis en de ms [motorschip, eigenlijk 'het',
daarom ook MS – als eigennaam – goed gerekend] Weltevreden; in de Golf
van Biskaje hingen de niet-geroutineerde [GB, VD]
landrotten onvermijdelijk massaal over de reling en dat was nog maar de prelude
tot een enerverend zeeavontuur.
5.
Eenmaal gearriveerd op de kusten van Multatuli's smaragden gordel [VD: gordel van smaragd], in havens met exotische
namen als Tandjong Priok [telde niet mee] en
Soerabaja [sub lemma in VD, ook Surabaya, beide bij
NTU, goed gerekend], vergaapten onze jongens zich, onder een verzengende
zon in een wolkeloze [GB, VD] hemel en bij
zeer on-Hollandse temperaturen, aan een wriemelende, krioelende massa van
mensen, betjaks en fietsen.
6.
De op het platteland gestationeerden observeerden hoe Indische boeren rijst
verbouwden op geïnundeerde sawa's, de ploeterende karbouwen zo verschillend van
de belse [VD, informeel: Belgische] knollen
in hun eigen contreien; ze spotten bergen, extensieve desa's, roezemoezige
kampongs met het bouquet van specerijen, zo anders dan de plattebuiskachel, het
jaegerondergoed en de grauw geklede mensen thuis.
7.
Als representanten van de koloniale tirannie kreeg het krijgsvolk ervan langs [GB, VD: ervanlangs] van zijn Indische opponenten,
wier (!) belangrijkste pluspunt was dat zij beseften waar ze voor [waarvoor ze] twistten, terwijl de arme belanda's [dit is Maleis! Nederlands: blanda = witte man,
Hollander] zich afbeulden zonder enige notie van de historische, geopolitieke
of folkloristische karakteristieken van hun antagonisten.
8.
Na de repatriëring volgden (!) de duizend-en-een verhalen die niet verteld
werden, de posttraumatische stressstoornissen waarover geen psychiater zich
ontfermde – het was immers niet hun pakkie-an – en het enige wat [VD: lemma enig, 2: het enige dat helpt ... Volgens VD is 'wat' spreektaal. Andere opvattingen mogelijk!] de
rijksoverheid [GB, VD kent ook - de specifieke - Rijksoverheid]
aan appreciatie toonde was een demobilisatie-insigne, terwijl de toewijding aan
volk en vaderland van de Indiëgangers in alle talen werd doodgezwegen. Niet
senang!
zondag 29 mei 2016
0923 Dictee zondag 29 mei 2016 (5): dictee Oplossing Oefendictee Breskens √
Dictee - dictees [0923]
Oplossing Oefendictee Breskens
De opgaven stonden in blog [0915]
Voor diegenen die dit voor de eerste keer zien, zet ik de oplossing niet tussen de opgaven, maar helemaal onderaan!
1. In en rond het dorp bouwden de Duitsers vele forten en bunkers om de ..... te versterken.
a) Atlantikwal
b) Atlantikwall
c) Atlantik Wall
2. Toen de dijk in de jaren 1970 op ..... werd gebracht kwam de vuurtoren aan de zeezijde van de dijk te staan.
a) deltahoogte
b) Deltahoogte
c) Delta-hoogte
3. De ..... brengen je in circa 23 minuten van Breskens naar Vlissingen.
a) ferries
b) ferrys
c) ferry's
4. Kunstenares Carla Pols werd geboren in Rotterdam, op het ..... Resoluto, een groot vrachtschip voor de .....
a) rijnschip; rijnvaart
b) rijnschip; Rijnvaart
c) Rijnschip; Rijnvaart
5. Bij de haven vermaken de kinderen zich prima op en rond het gigantische .....
a) sardieneblik
b) sardineblik
c) sardinenblik
6. Het design van de ..... van Westerschelde Ferry BV slaagt er wel goed in om zeeziekte bij de opvarenden te voorkomen.
a) swaths
b) SWATHs
c) SWATH's
7. Het museum beschikt in de ..... over een grote collectie vogels, schelpen en koralen.
a) Tijs Verschoorzaal
b) Tijs Verschoor zaal
c) Tijs-Verschoorzaal
8. Wekelijks organiseert Rederij de Festijn ....., familiefeesten en bedrijfsuitjes.
a) vrijgezellefeesten
b) vrijgezellenfeesten
c) vrijgezelligefeesten
9. Breskens, door locals Bresjes genoemd, is een plaats in de gemeente Sluis in .....
a) Zeeuwsch Vlaanderen
b) Zeeuws Vlaanderen
c) Zeeuws-Vlaanderen
10. De bot komt voor in .....
a) zout, brak en zoet water
b) zout -, brak - en zoet water
c) zout-, brak- en zoetwater
Oplossingen:
1 = b Atlantikwall, aardrijkskundige eigennaam.
2 = a Wel Deltawerken, maar deltahoogte is een 'gewoon' woord.
3 = c ferry's net als baby's (in het Nederlands!)
4 = b rijnaak en rijnschip zijn soortnaam geworden, kleine letter, de Rijnvaart is de vaart op de Rijn.
5 = b sardine, meervoud sardines, sardien, meervoud sardienen. Daarom is in principe zowel sardineblikje als sardienenblikje goed. In de wdb. staat alleen de eerste vorm.
6 = a Tussen Vlissingen en Breskens varen volgens de wdb. meerdere swaths.
7 = a De man heette Tijs. Het (!) Jeroen Pauwkapsel kan door de woordenboeken gelexicaliseerd worden tot een (!) jeroenpauwkapsel (soortnaam), Maar Tijs Verschoor is een unieke persoon: daarom Tijs Verschoorzaal (in het museum).
8 = b Het meervoud van vrijgezel is vrijgezellen, daarom vrijgezellenfeesten.
9 = c Zeeuws-Vlaanderen komt sub lemma in VD voor. GB waagt zich niet aan die omstreden (er zijn nog een paar diehards die het met sch schrijven ...) aardrijkskundige namen!
10 = a GB heeft wel zoetwater [mag ook los!], VD zoet water [wel: zoetwatervis!]. Omdat brak water en zout water zeker los moeten, is a de beste en juiste keuze.
0922 Dictee zondag 29 mei 2016 (4): dictee Specialisten Breskens 2016 + Toelichting
NB Invulformulier dictee op aanvraag verkrijgbaar!
Dictee Specialisten Breskens 2016
Doemetoch, al voor dictee nonies in Bresjes, Gino? (Auteur: Rein Leentfaar)
1. De invite ontvingen jullie via je POP-server. Als continue e-mailchecker die mij niet gedelist had, heeft zij haar jawoord op de dictee-uitnodiging ook ge-bcc'd naar haar fiancé – met ballen, die erop reageerde met een frownie: krijgen we dan een e-ticket teruggemaild?
2. Willen jullie mij allereerst biecht horen? Ik wil een belijdenis doen: cet aveu dépouillé d'artifice moet u niet al te ad litteram nemen, maar ik vertoonde monachale neigingen: ik zag mezelf als ruig behaarde monnik in het dominicaner klooster van Monnickendam onder abbatiale voogdij.
3. Het liep anders. Ik kwam uit ergens tussen enerzijds vrijzinnig protestantisme – ook daarbij vind je zoïlussen – en anderzijds gekrookterieters met hun hel-en-verdoemenispredicaties over zondebesef. Deze laatsten waarschuwden mij: een kerkgebouw van de doopsgezinden heet vermaning, maar ook voor de Gehoefde, de Boze en Kille Kobus.
4. Af en toe krijg ik de geest. Zo zong ik mee in een geestenrei, kwam de Geest des Heren over mij, maakte ik kennis met een in de dampkring levend sylfenwezen à la Oberon, deed ik in India ayurvedakennis op, ben ik nog geheel compos mentis en lijd ik dus niet aan distractie, vereerde ik in Suriname een yorka, ontmoette ik een djinn tussen hemel en aarde en is mijn vis animae ongebroken.
5. Ik lees graag. Denk aan dick- en chicklit, maar ook aan samizdatboeken, en niet te vergeten schund. De Literatuur (GB ook: tt) met een grote L verslindt mijn andere ik. Laatst deed ik nog mee aan een cadavre exquis en arthuristiek en scandinavistiek zijn mijn grote liefdes, net als de frisianistiek.
6. Ik reis graag, laatstelijk naar takitakiland. Ik hoorde de siksiyuru's (cicades) krekelen, men offreerde mij een liter bier uit een dyogo, ik hoorde creools-Surinaamse zang en ik zag een poging tot omkoping van een obiaman (medicijnman in het wintigeloof) met tyuku's (steekpenningen). Men vertelde mij over de sergeantencoup van de latere boutisten. Tijdens het voeteren in Paramaribo leerde men mij hoe je woorden als 'madrie' en 'fietjebal' daar schrijft.
7. Ik zing graag. Van huis uit ben ik bas-bariton, niet te verwarren met de buffobas. In een solfeggioklasje leerde ik het ut, re, mi en hoe je met begeleiding van de orgelregisters bourdon en quintadeen iets moois kon laten horen. Aan zing- en scatzang heb ik me nooit gewaagd, noch aan sirenenzang – u weet wel: domicilieerden die niet bij Scylla en Charybdis?
8. Sporten doe ik ook graag. Het korfbal-abc ken ik natuurlijk op mijn duimpje. Croquet en cricket speel ik graag en het jeu de boules versmaad ik niet. Bij het golfen heb ik een vaste caddie: die wilde pas de dead ball oprapen! Godzijdank heb ik nog nooit gewhift. Ooit sloeg ik met een wedge het wedgwood aan gruzelementen. Na elke hole ga je naar de volgende teepeg.
9. Maar bovenal ben ik wetenschapper. Daar weet ik heel veel van af: uit de scheikunde ken ik aceetaldehydeverbindingen, uit de fysica de geisslerse buis, uit de metaalkunde de brinellhardheidsgraad, uit de elektrotechniek de megohm, uit de plantkunde de myriofyllische planten, uit de taalkunde de svarabhaktivocaal, uit de ruimtevaart de esanaut, uit de medische hoek de stegomyia (gelekoortsverwekker) en bij de stoffen het coir (kokosvezels).
10. O ja, het gaat over dictees en het mocht niet te gemakkelijk zijn! Welke taaltuiniersimport heeft het meeste indruk op mij gemaakt, zo vroeg men mij. Hier mijn top tien: 1) chaebol (Zuid-Koreaans industrieel conglomeraat), 2) giaur (Turks: scheldnaam niet-moslim), 3) löyly (Fins: opgieting), 4) conchiglie (Italiaans: schelpjespasta), 5) zoögloea (Byzantijns-Grieks: bacteriënklontering), 6) worcestershiresaus (Engels: zekere saus), 7) brougham (Engels: vierwielig gesloten rijtuig met één paard), 8) ghee (Hindi: geklaarde boter), 9) gaultheria (modern Latijn: bergthee) en 10) decher (Latijn: 10 stuks huiden of vellen).
Toelichting Dictee Specialisten
1) invite [uitspraak: inviet] = uitnodiging.
10) abbatiale [aa-sjaa of aa-tsjaa] = met betrekking tot abt, abdis, abdij.