Dictee Aanvangers Breskens 2016
Dicteevalkuilen (Auteur: Rein Leentfaar)
1. De betekenis van woorden is belangrijk: is een briljantje een matroos die niet goed kan zien, staat bestaansrecht in de wet, eet een jongvolwassene weleens jong belegen kaas en is spanjool plezier voor twee?
2. Hoofdletters of kleine letters is vaak de vraag: zo is het vandaag
28 mei, leest Hanneke het dictee-epistel voor, hebben wij een vliegveld Midden-Zeeland en vieren we Pasen al veel langer dan sinds de middeleeuwen.
3. De d's en t's vormen maar al te vaak een struikelblok: ik vermoedde dat de vermoede dader de benen genomen had: hij heeft pas nog gepaintballd en heeft zijn pc recent nog geüpdatet.
4. De vermaledijde koppeltekens gooien vaak roet in het eten: het is toch klip-en-klaar hoe je kant-en-klare archieven up-to-date moet houden: dat is gewoon je de touwtyfus werken!
5. Waar je erg op moet letten, is de tussen-n: zo is het apenrots, maar apekool en apenkooien. Maar waarom noem je een agent 'bonnenverkoper'?
6. Ook verkleinwoorden kunnen veel problemen geven: zo doe je een crèmepje op, neem je deel aan een dinertje in een eetcafeetje en geeft een jongetje spullen af in een depotje.
7. Kijk, een dictee voor aanvangers is natuurlijk geen vreemdetalenstudie: daarom vermeit de dicteeauteur zich maar liever niet in moeilijke woorden en vermijdt hij dus woorden als 'acte de présence'.
8. Veel gaat er ook mis met c of k: hoe schrijf je 'vakantie', 'oktober', 'cacaobeker', 'catastrofe' en 'elektriciteit'?
9. In deze moderne tijd valt niet te loochenen dat iedereen er maar wat op los googelt en uitentreuren e-mailt, berichten op Facebook liket, alsmede op datzelfde medium bepaalde personen 'ontvriendt'.
10. Ten slotte: bedankt, dat u meedeed! Zonder uw enthousiaste en consciëntieuze medewerking had dit dictee tenslotte nooit zo'n succes kunnen worden!
Toelichting Dictee Aanvangers
1) een briljant(je) is een diamant, je kunt ook briljant vioolspelen, brille is uitzonderlijke begaafdheid en brillantine doe je in je haar.
2)
jongvolwassene moet aan elkaar, net als jongbejaard, jonggestorven en
jonggetrouwd.
3)
jong belegen kaas moet los, net als een jong bestorven
[VD] weduwe.
[VD] weduwe.
4)
spanjool en fransoos moeten met kleine letter (wel: Fransman en Spanjaard): het
zijn scheldnamen.
5)
Midden-Zeeland: aardrijkskundige naam met hoofdletter:
Hoog-België, Zuid-Afrika.
Hoog-België, Zuid-Afrika.
6)
mei: maanden met kleine letter net als de dagen: dinsdag.
7)
dictee-epistel: koppelteken wegens klinkerbotsing.
8)
feesten als Pasen, Kerstmis met hoofdletter, maar afgeleide vormen met kleine
letter: tweede paasdag en kerstvakantie.
9)
middeleeuwen en krijt: geologische periodes met kleine letter.
10)
ik vermoedde: verleden tijd, maar de vermoede dader = voltooid of verleden deelwoord,
net als het begrote bedrag en de bestede gelden.
11)
gevolleybald, maar gepaintballd, vanwege de uitspraak (oh).
12)
updaten, ik update [deet], ik updatete [deette], hij heeft geüpdatet [deet].
13)
apekool is een ouderwetse, versteende uitdrukking; bij apenrotsen en apenkooien
gaat het om de gewone aap.
14)
depot is van oorsprong Frans en dan wordt het in het verkleinwoord niet 'depootje', maar depotje.
15)
vermeien (geen d!) en dus: hij vermeit (zich), vermijden (wel met d) en dus hij
vermijdt.
16)
googelen: hij googelt, zij googelde, ik heb gegoogeld.
2025 ook: googlen - ik google, hij googlet, zij googlede, wij hebben gegoogled. Wel: (iets) andere uitspraak!
17)
liken (leuk vinden op o.a. Facebook): ik like, jij liket, zij heeft geliket.
18)
ontvrienden = iemand als vriend 'doorhalen' (o.a. op Facebook):
ik ontvriend, jij ontvriendt, zij hebben ontvriend.
ik ontvriend, jij ontvriendt, zij hebben ontvriend.
19)
ten slotte (aan het eind) is los, tenslotte (per slot van rekening)
is aaneen.
is aaneen.
20)
meedoen is een ww. – dat moet aaneen.
