Dictee – dictees [3784]
Groot Voorburgs Dictee 2025
Het voorlezen was abominabel.
Er waren geen (goede) spelregels.
Ook de uitleg bij de na afloop geprojecteerde tekst was matig.
Vrijheid in perspectief (auteur: José Stijntjes)
1. Tachtig jaar na de bevrijding lijkt vrijheid in Nederland vanzelfsprekend, maar wie de historie kent, beseft hoe precair zij is.
2. In de sombere oorlogsjaren sprak de geëvacueerde koningin Wilhelmina haar volk moedertjelief vanuit de ballingschap toe met “Onderdanen,” – een term die hoe onconventioneel ook – wrang aandoet in een redevoering over vrijheid.
3. Want kan men werkelijk vrij zijn zolang men als onderdaan wordt geadresseerd?
4. Vrijheid is geen monolithisch [homogeen] begrip. Zij kan tegelijk bestaan uit een ravissant mooie suffragette die radicaalfeministische eenakters declameert aan mavo 4-leerlingen, en uit het majestueuze verzet tegen tirannie.
5. Neem George Maduro, de jonge Curaçaose officier die tijdens de meidagen van 1940 in Voorburg standhield tegen een overmacht, een strijd die, hoe heroïsch ook, uiteindelijk een pyrrusoverwinning bleek.
6. In gevangenschap betaalde hij de ultieme prijs. Zijn naam leeft voort in het naar hem vernoemde Madurodam maar zijn werkelijke nalatenschap is de boodschap dat vrijheid offers vergt.
7. Ook buiten het strijdgewoel reflecteerden filosofen over de essentie van vrijheid.
8. A propos [tegenwoordig ook wel – zeker in geschreven tekst: À propos - niet begin zin, alleen: à propos], in Voorburg resideerde Christiaan Huygens die voorwaar geen potjeslatijn schreef, maar par excellence [bij uitstek] een man van de wetenschap was.
9. Hij beschouwde vrijheid a priori als voorwaarde voor intellectuele ontplooiing. In zijn epistels benadrukte hij dat kennis alleen accumuleert waar nieuwsgierigheid niet door dogma’s wordt beknot.
10. Vrijheid is zelden onbegrensd. Na 1945 moest Nederland herdefiniëren hoe vrijheid gestalte moest krijgen binnen wetten en regels. En ook nu in een wereld van digitale verwevenheid, blijft zij fragiel.
11. Door versleutelingstechnologie in te voeren probeert men de privacyregelgeving te harmoniseren en de datasoevereiniteit te waarborgen.
12. In Gaza en Oekraïne woeden oorlogen die miljoenen mensen het recht op zelfbeschikking ontzeggen. Van de glasnost en perestrojka, veertig jaar geleden door Michail Gorbatsjov met veel pathos geïntroduceerd, is niets meer over en elders houdt de tirannie van één president de hele wereld in een wurggreep, een coup d’état [staatsgreep] in slow motion.
13. Tachtig jaar na de bevrijding, de tijd van gen Z [uitspraak: dzjèhn-zie/zèht]: vrijheid is niet delulu [jongerentaal: misleid door schone schijn of overspannen verwachtingen – van: delusional] maar iets wat we samen moeten blijven fixen [m.i. zou fiksen ook goedgerekend moeten worden, maar ja … jongerentaal]. Protect elkaar, slay [ww. slayen = jongerentaal: door outfit of uiterlijk een geweldige indruk maken - Engels: to slay = doden, vernietigen] de verschillen en say no tegen toxic [giftige] macht, zo blijft freedom real.
