3724 Dictee maandag 06-01-2025 (1) – dictee Oefendictee december 2024 (3), tevens Dictee van de Dag 1183 √ x

Dictee – dictee [3724]

Oefendictee december 2024 (3)

1. Oloroso is goudkleurige en enigszins zoete sherry. De patisseriebloem [patentbloem of -meel] bloeit nooit. Pembadoti is (SR) pijpaarde (o.a. gebruikt bij wintirituelen). Een pemoeda is lid van een voormalige Indonesische paramilitaire (oorspronkelijk fascistische) jeugdorganisatie. Wil je het pezo
[peper en zout] even doorgeven? Een pilatus
[mv. -sen] is een lelijke valsaard, het pilates [geen mv.] een oefenmethode voor lichaam en geest; je kunt wel pilatesen. De Pilatustrap vind je in Rome. De mokomoko is een moerasplant (SR). Pokopoko is dat poco a poco? Ik denk van wel. Poculeren (drinken, de beker rond laten gaan) doe je met een poculum (bekertje). Die muziek was zeer populair en commercieel, poppy dus. Een potica is een zekere ronde cake (Slovenië). In het Bargoens staat flippes voor geld.

2. Psilocybine is een door paddenstoelen gevormd indolderivaat, psilocine een hallucinogene stof uit bepaalde paddenstoelen en psilocybe de zwavelkop, een paddenstoelengeslacht waarvan sommige soorten, zoals het kaalkopje, worden gebruikt als geestverruimend middel. Let op de uitspraak van puggaree [puh-guh-rie] en pugree [puh-grie]
(nek beschermen tegen de zon). Gele fosfor is pyroforisch (pyrofoor – zelfontbrandend) en dus een pyrofoor. De QR-code is de quick response code [blokjescode]. Een quicheje is een taart en een quisseje een kip. Ik vernam par renommée
[bij geruchte] dat zij lesbisch is. Een chevalier sans peur et sans reproche: ridder zonder vrees of blaam. Reüsseren leidt tot een réussite [succes]. De/het Riagg – in NL Regionale Instelling voor Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg – bestaat niet meer. Praatjes heten ook wel: qu’en-dira-t-on.

3. Het Rijk gaat over ’s rijks kas. Ripieno vind je in de Italiaans barokmuziek (inzet van het volle orkest tegenover de solopartijen) en een ripiënist is elke
[e? VD] van de groepsgewijs optredende zangers die de solisten ondersteunen. Als je ADHD [attention
de­fi­cit hyperactivity dis­or­der of ‘al­le da­gen heel druk’] hebt, ben je ver-adhd’d [TH]. Dat zal je zo
een-twee-drie maar niet lukken! De repliek op
‘salam aleikum’ hoort te zijn ‘wa-aleikum as-salam’. Een sarrusofoon is een blaasinstrument, kleiner dan een saxofoon maar met een rijkere klank. De naam van een scartkabel heeft een Franse oorsprong. Een SCEN-arts is in NL een arts die als tweede, onafhankelijke arts vooraf toetst of aan de zorgvuldigheidseisen voor euthanasie is voldaan (steun en consultatie bij euthanasie in Nederland).

4. Vind jij seroendeng [geroosterde gemalen kokos met kruiden (en pinda’s)] lekker? Tja, Schots bont is schotsbont. Met een schwindel [onverwachte zet of reeks van zetten] kun je bij schaken of dammen toch nog winnen. Een sidra (mv. sidrot) is de wekelijks wisselende Thoraperikoop die in de synagoge wordt gelezen. Het kan me niets schelen: Sjaak van Buren! Wat is dat een sjokkel [schatje, ook: sukkel], zeg! Ik heb een (blue)jeans (spijkerbroek, zelfde mv.) en skinny jeans (zelfde mv., vanboven en vanonder smalle pijpen) en shabby jeans (sjofel, armoedig). Een shovel is een laadschop. Een skwal lijkt op een monoski. Een souger is een handelaar of rare kwibus. Het werd alsmaar later: spa, spader, spaadst. Ergens thuishoren voelt aan als je daar thuis voelen. De Ster van het Zuiden en de Grote Ster van Afrika zijn diamanten. In de supplychain [GB] vindt supplychainmanagement [VD, 2024, SCM] plaats. Fluorkoolwaterstof: hfk.

5. Een scoby is een symbiotic culture of bacteria and yeast: kweek van bacteriën en gist die een fermentatieproces op gang kan brengen, gebruikt bij het maken van kombucha (theezwam, gezondheidsdrankje). Dat is swag, cool (coewl) en ook nog swell (mieters). Is die tweetaktmotor nog intact? Een andere naam voor tsietsiet is tsitses: de gedenkkwasten aan de vier hoeken van het talliet
[of talles], dienend als gedenkteken aan Gods geboden. Is het nodig dat ik tandenpoets, mijn tanden poets? Het tayerblad wordt in SR als bladgroente gegeten, een taybes is een rode besvrucht die een kruising is van een braam en een framboos [naar: de rivier de Tay]. Geef mij maar een glas te-drinken. Ik vind wel dat zij het iets te goed hebben. The great Unknown bespeelde een tiple
[tie-pluh, mv. s of ‘s – dan tie-plee] (een kleine gitaar).

6. De molinologie is de leer en kennis van molens: molenkunde. De broek van Bertha, een koelzeil, moet je niet verwarren met de (dikke) bertha, mortier van het grootste kaliber van de Kruppfabriek in de Eerste Wereldoorlog. Traduttore traditore: een vertaling geeft het oorspronkelijke werk nooit precies weer. Traducere [k] leniter aevum: rustig door het leven gaan. Die man is niet klein-, maar zwaargeschapen. Het apparaat is weer up and running, de eigenaar ervan alive-and-kicking. Vanachter de eikenboom keken ze toe. Een vierel of verrel is een kwart, een vierendeel. Op welke datum valt vlaggetjesdag dit jaar? Vongole [ee, mv.] zijn venusmosselen. Een vrije beroeper is een vrijeberoepsbeoefenaar. De dief kwam
daar/erachtervandaan. De valdepeñas is een zekere wijn. Het vipassana is een soort boeddhistische meditatie.

7. De man was bijdehand; de bijdehante man nam de vrouw bij de hand, hij was een bijdehandje. Na het kerstoratorium werd de weihnachtsstol aangesneden. De meisjes gingen welvoldaan en lichtvoetig naar huis. Wie wel doet, doet wel. Wie wel doet, wel ontmoet: wie goeddoet, goed ontmoet. Dat is een welvoorziene kelder. Wat de grote leider doet, is welgedaan. Zij is een welgedane boerin. Een zeiklijster [persoon] kan niet vliegen. Goeie god, bone deus! Bono [begin zin] cum Deo: met de goede God, met Gods hulp/genade (B.C.D.). De zeilboot zeilde door de zijl (uitwateringssluis). Zo waar als ik leef: hij kwam zowaar uit de kast. Is hij nu AR-verzekerd
[all right: dat betekent allrisk] of bvz-verzekerd [basisverzekering ziektekosten]? De Wi is de Wet inburgering. Daar spreken ze West-Vlaams. Wie wiesde [ww. wiezen], was aan het whisten.

8. Het water wies snel. Na het wijd openzetten, zou de kraan wijd openstaan. Wobben was een beroep doen op de Wob [Wet openbaarheid van bestuur] (thans Woo – Wet open overheid). Bij oud en nieuw was er veel oud-en-nieuwschade. Zij wilde zich klein maken om niet gezien te worden. Kunt u wellicht dit bankbiljet kleinmaken, ik heb muntjes nodig om naar de wc, het toilet, te gaan. De ondergaande zon zou de heuvels rood kleuren, die waren daarna roodgekleurd. Een gamine is een zich als een (kwa)jongen gedragend meisje. Van je hela, hola, holadijee, houd er de moed maar in! Hatsekiedee, hatsiekiedee, hatseflats, hatsee, vooruit met de geit! Spreekwoord: wie a zegt, moet ook b zeggen. De wind zou noord/zuidwesteren. De noordwester
(-storm of storm) was hevig. Ook: zuidwester, noordooster en zuidooster (-storm of storm). Ook: noord/zuidoosteren.

9. Een zuidwester is ook een oliepak. Een friend with benefits is een vriend(in) met wie iemand seks heeft maar geen emotionele relatie, een fuckbuddy of seksvriend(in). Eet een pizza margherita en drink er een margarita (cocktail) bij! De écossaise is een (de) Schotse dans. De ivf-et is in-vitrofertilisatie gevolgd door embryotransfer. Pas op voor dat geteisem. Het hazengrauwen is de schemering (ochtend of avond); vergelijk: avondgrauwen en morgengrauwen of ochtendgrauwen. Krawaken is regionaal nachtbraken: tot aan bam, tot aan het hazen-, morgen- of ochtendgrauw. Soms wordt dat beëindigd met een grauw en een snauw. De gran reserva is Spaanse wijn die eerst op fust gerijpt is (witte wijn en rosé: minimaal een halfjaar, rode wijn: minimaal twee jaar) en vervolgens minstens drie jaar op fles.

10. Ook in het MeTootijdperk zien we nog vaak een me-too-effect. Slijzen (to slice) is in plakken snijden. De preses was praeter propter [om en nabij] praesens absens [verstrooid]. Komt het
normen-en-waardendebat [vaste uitdrukking] weer op de agenda? Een questeerder of questierder is een aflaatkramer. Grappig bedoelde krachtterm: bij Toutatis! Ook nakomertjes zijn nakomelingen. Een Korangeleerde heeft altijd een koran bij zich. Echt waar: agelovig is ongelovig of niet-gelovig. Taaladvies geeft de voorkeur aan Oranjekoortsperikelen [verwijzend naar Oranje], maar acht ook oranjekoortsperikelen denkbaar [verwijzing naar kleur oranje]. Schrijf goed: athomegevoel, ondemanddienst en atrandomaanpak. Een amortisseur is een schokbreker. Hij wil altijd de slimpie, de slimmerd, zijn. Een slendang is een sling.