BeNeDictee 2018-07
De 60 vet en onderstreepte woorden/woordgroepen moesten worden ingevuld.
Dian (auteur: Dian van Gelder)
1. Hoe de zeldzame voornaam Dian, qua algemene ontwikkeling zich op de meest uiteenlopende gebieden manifesteert, zoals: geloofsovertuiging, inkomensverdeling, muziek, sterrenkunde, sieraden, bouwstijl, flora en fauna, amusement, koninklijke mode, mythologie, psychologie, levensovertuiging, bescherming, tijdschriften, media, spel, sport, geografie en bevolkingsgroepen, die we successievelijk de revue zullen laten passeren.
2. Het oudtestamentisch(e) nomadenvolk, de Midianieten [etc. in dit dictee], ook gespeld Midjanieten, waren de nakomelingen van Midian, zoon van Abraham en Ketura. Ze woonden aan de Golf van Akaba en vormden een Arabische fyle [stam mensen, mv. fylen - dieren: fylum, mv. fyla]. Hun Opperwezen was Baäl-Peor. Ze openbaarden zich als vijanden van Israël. De Israëliet Gideon bracht hen echter een vernietigende nederlaag toe, waardoor er een eind kwam aan de zevenjarige overheersing door de Midianieten.
3. Het CBS publiceert cijfers over de inkomensverdeling. Op basis van het mediane inkomen van Jan Modaal kun je afleiden of jouw inkomen beneden- dan wel bovenmodaal is.
4. De mediant is de derde trap van de toonladder en de submediant is de toon die een terts onder de tonica ligt. Het zingen van klankladders heet solfegiëren en dit betreft in 't bijzonder het zich oefenen in de solfège [ut, re, mi, fa, sol, la, si zijn de aretijnse lettergrepen - Guido van Arezzo, toonladder: do-re-mi].
5. Een meridiaan is een denkbeeldige halve cirkel, lopend van
noord- naar zuidpool, om plaatsbepaling op aarde mogelijk te maken. Er zijn 360 meridianen. De meridiaan over Greenwich is vastgesteld als nulmeridiaan. Vandaaruit zijn er enerzijds 180 halve cirkels ten oosten van deze lijn getrokken tot maximaal 180° oosterlengte (cijfer + symbool + uitgeschreven woord - OL) en anderzijds 180 halve cirkels ten westen van deze lijn.
6. Wanneer je een meteorenzwerm waarneemt, lijken alle meteoren uit één punt te komen, dit punt wordt de radiant genoemd. In feite bewegen alle meteoren uit dezelfde zwerm vrijwel parallel aan elkaar, de radiant is een gevolg van het perspectief, net zoals spoorrails in de verte elkaar lijken te naderen: fallacia optica [gezichtsbedrog]. Veel meteorenzwermen zijn genoemd naar het sterrenbeeld waarin hun radiant ligt, bijvoorbeeld de Geminiden in Tweelingen.
7. De koh-i-noor [diamant Britse kroonjuwelen] is een bijzondere radiantdiamant met een tetraëdrisch [tetraëder = viervlak] viervlakrooster. Dit in tegenstelling tot een aigrette [kuifachtige tooi van edelstenen; ook bv. zilverreiger] van similidiamanten [simili: kunst, namaak], de uit thalliumhoudend [Th, chemisch element 81] glas vervaardigde kunstdiamanten, met een sterk lichtbrekend vermogen, voorzien van een agrafenversiering [versierde haak, ook krammetje bij de chirurg, mv. -en].
8. Het palladianisme is een in de zeventiende eeuw in Engeland ontwikkelde monumentale classicistische bouwstijl, gebaseerd op het werk van de Italiaanse architect Palladio (1508-1580). Palladio wist de renaissance-idealen te assimileren in een reeks uitzonderlijke villa's in Venetië. Palladio bleef zoeken naar een validatie van de relatie tussen de klassieke oudheid en zijn eigen architectuur. Hij gebruikte als eerste het klassieke segmentfronton [vlak boven klassieke gevel - met segmentboog, kleiner dan halve cirkel] in de gevel van een villa. Een van zijn traktaten [geschrift] was een uiteenzetting van een gesofistikeerd [k, geavanceerd, ook gesofisticeerd, uitspraak met s - sophisticated - sofisticeren = suiker aan bier of wijn toevoegen] proportiesysteem voor de hoogte van de kamers in de villa's.
9. In de flora de betoverende schoonheid van het venushaar adiantum [VD; plant, als geslacht, Linnaeus: Adiantum] en de zygomorfe [tweezijdig symmetrisch van planten] en diandrische bloemen. In de fauna de in de oerwouden van West-Afrika levende Cercopithecus diana ofwel de diana-aap [GB, soort meerkat]. Deze levendige aap heeft een diep purperzwarte vacht en een gezicht met een witte, lange baard, een rode plek op de rug, een witte halve maan op het voorhoofd en een witte streep op de dij. De keel en borst zijn wit.
10. Genieten kun je van een film als Indiana Jones and the Temple of Doom of je gaat naar de humoristische theatervoorstelling van een komedianteske [komedie] stand-upcomedian [solocabaret] die gek is op een sneetje hans-van-gelder [roggebrood].
11. Ook ik had een ladydianacoupe-soleilkapsel [coupe soleil =
niet-Nederlands en niet-Engels].
12. Diana was de Romeinse jacht-, maan- en geboortegodin. Haar favoriete wapen was de pijl-en-boog.
13. De leer van Sigmund Freud gaat ervan uit dat bepaald gedrag iets prijsgeeft over het onderbewuste. In de psychologie van de freudianen noem je versprekingen ook wel fehlleistungen, lapsus linguae [verspreking: enk. en mv. hetzelfde] of slips of the tongue [enk.: slip - ook: verspreking].
14. Scientology is een geestelijke beweging, opgericht door de Amerikaan L. Ron Hubbard en gebaseerd op het door hem geschreven boek Dianetics uit 1950. Aan de scientology ligt de door hem ontwikkelde theorie over de relatie tussen lichaam en geest ten grondslag. Zo zou dianetica je bevrijden van psychosomatische aandoeningen, zoals het chronischevermoeidheidssyndroom [GB: cvs, VD:
15. In de binnenstad van 's-Hertogenbosch wordt sinds 1999 een hof 'Guardianenhof' genoemd, omdat op die plaats in het verleden een minderbroedersklooster gestaan heeft. Gardianen [hoofdletter – begin zin, omdat het in VD voorkomt, ligt de u niet voor de hand - klosteroverste franciscanenklooster] zijn kloosteroversten bij de minderbroeders franciscanen of kapucijnen. Deze term benadrukt de zorg die een overste voor zijn broeders moet hebben.
16. De naam The Guardian kom je overal tegen; als Engelse krant, als Amerikaanse televisieserie, als film, als medianota en als computerspel. In het bordspel Dice Forge verdien je met de heroïsche kaart: The Guardian's owl, per ronde of een goudstuk, of een zon- of een maandiggel [diggel = scherf].
17. Tennis was een van mijn hobby's. Met enige trots kan ik vermelden dat mijn voornaam diverse malen op het scorebord van alle vier grandslamtoernooien heeft gestaan. Er was dan altijd wel een evenredig verband met de aanwezigheid van de Argentijnse tennisser David Nalbandian die via game, set en match [niet 'and': gewoon een 'Nederlandse' opsomming!] zowel de halve finales als één finale op elk van de vier grandslamtoernooien wist te bereiken.
18. In de steile laatste kilometers van de negende etappe van de Giro d’Italia 2018 zag ik Giulio Ciccone van de Bardianiwielerploeg ervanonder muizen [wielersport: onopvallend demarreren - ervantussen gaan] op het bochtige assepad [asse = as, geen mv.; met sintels verhard weggedeelte, bv. naast een kasseiweg]. Blij verrast vroeg ik mij af wat hem had doen besluiten om mijn naam op zijn nauwsluitende, aerodynamische tricot te laten prijken. Maar zoals dat gaat in de wielrennerij, ging het peloton d'r op en d'r over [niet in wdb. = een rijder of groep inhalen en meteen achter zich laten - wdb.: erop en erover]. Het regende aanvallen van de klassementsrenners maar Tom Dumoulin (Sunweb) hield knap stand en reed in zijn eigen tempo omhoog. Simon Yates (Mitchelton Scott) was op dat moment de sterkste van de klassementsrenners en won de bergrit naar de Gran Sasso d'Italia.
19. De Barbadianen zijn afkomstig van Barbados, de soevereine eilandstaat binnen het Gemenebest, ten oosten van de Antillen. De Kaapverdische Eilanden aan de westkust van Afrika kennen een tropisch klimaat. De Kaapverdianen ondervinden de invloed van de noordoostpassaat [wind] die het sterkst is vanaf oktober tot en met februari en dan blaast met een windkracht van 5 Bft (cijfer + afkorting) [windkracht wordt uitgedrukt in beaufort].
20. Djenghis Khan verenigde de Mongoolse stammen en stichtte het grootste aaneengesloten imperium in de wereldgeschiedenis. Tijdens de veldtochten onder zijn bewind vonden massale slachtpartijen onder de bevolking van veroverde nederzettingen plaats. Het waren de tijden van de Chinese Westelijke Xiadynastie en de yeti [sneeuwman, mv. s]. Hoc tempore [op het ogenblik, huidig, nu] leiden [dus: tegenwoordige tijd] karavaanroutes door het steppelandschap [mv. n/s], met grazende saiga-antilopes [mv. n/s; Centraal-Azië, Rusland – uitspraak hier dus + s - steppeantilopes - antiloop = een stof] en door de Gobiwoestijn, met door Mongoolse sjamanen en herders uit joerten [nomadentent: joert of joerte, mv. n, ook ger, mv. gers en ... yurta('s), niet:
21. Voordat de Europeanen het huidige Indiana koloniseerden, werd het gebied bevolkt door verschillende indianenstammen. De huidige grootste stad en tevens hoofdstad is Indianapolis. De staat is onderverdeeld in 92 county's [administratief onderdeel Amerikaanse staat - ook: graafschap, GB].
22. De cacique ( uitspraak s, VD ook: kazike, uitspraak z) [stamhoofd] van de Cherokee-indianen [inheems volk Noord-Amerika], geschoeid met kalfsleren mocassins, rookte in de opening van zijn tipi studie-andoor [ook: studie-an - ononderbroken] een calumet [vredespijp], onderwijl met het volste vertrouwen uitkijkend over de llano [boomloze grassteppe – uitspraak ljaa-noo]. Nee, in zijn indianenstam hoefde hij zich geen zorgen te maken over een mentaliteit van all chiefs and no Indians [topzwaar management, veel managers, weinig werknemers]. De toewijding ligt in tribal( )uitingen [bnw. = geënt op cultuur, znw. = tatoeage - Maori's] zoals muziek en lichaamsversieringen, geënt op de cultuur van het leven in stamverband.
23. Inmiddels staan we aan de mooie levensavond van de Indian summer [ook: nazomer, mooi weer oktober], maar is het uit met de pret, dus sluiten we nu af om media nox [middernacht] en dat is geen apenstreek [wel: apekool] of broodje(diana-)aapverhaal [broodje aap].
