Oefendictee september 2024 (4)
Dictee van de Dag 1174
1. Voor de geschiedenis van de zoeaven (enk.: zoeaaf) kun je terecht in het gelijknamige museum van Oudenbosch. Bij het hijsen van de stars-and-stripes [vlag] werd The Star-Spangled Banner [volkslied] gezongen. Moet je nu bedsteeënverblijf of bedstedeverblijf schrijven? Mag allebei. Behoudens titels en eer: salvis titulis et honoribus (s.t.e.h.). Een gelelied kruis is een leliekruis (waarvan de uiteinden de vorm van een heraldische lelie hebben). Wie heeft er nog cyclostylekennis (mv. s), zeg maar: kennis van stencilen? De ster-van-bethlehem is een plant, de Kerstster, de ster van Bethlehem verwees naar Christus. Een poilu [pwaa-luu] is een soldaat aan het front (in Frankrijk in de Eerste Wereldoorlog opgekomen benaming) De Stoomwet regelt het stoomwezen. Ze hebben daar een super-de-luxe doe-het-zelfzaak. Er zijn 114 soera’s (in de Koran).
2. DMMP is dimethylmethylfosfonaat (belangrijke grondstof voor o.a. sarin [VD ook + e] (een zenuwgas). De fanfare ging van tararaboem(dijee). Je kunt een boek full colour drukken (in fullcolourdruk), maar technicolor is een filmterm. De colorfieldpainting is een stijlrichting in de abstracte schilderkunst. Al te goed is buurmans gek; die ging er dan ook met mijn hele tegoed vandoor. Een takkie of taki is in SR een praatje. Marcel Proust heeft een heptalogie (7) geschreven. Vgl. tetralogie (4) of quadrilogie en trilogie [3] (en hexalogie [6], duologie [2], pentalogie [5] of cingologie, octologie [8]). De rechtbank heeft terecht gesteld dat de terechtstelling een mal-jugé [onjuiste rechterlijke beslissing zonder beroepsmogelijkheid] was. De terza rima is een drieregelige strofe (de vorm waarin Dantes Divina Commedia geschreven is). Het waren er een tig aantal, beter: een tigtal, nog beter: tig duizend, en nog veel beter: drieduizend. Een tierceron is een hulprib (bouwkunde, niet de rib van Adam!).
3. Ze hadden het hoogste
woord, van hier tot gunter (gunder). De moeder gunde het (aan) haar
kinderen: zij gunde het hun (aan hen). In de formule 1-sport
worden
F1-wedstrijden verreden. Hier moet je mee toekunnen. Zij is een echte
tomboy [jongensmeisje]. Hij kreeg veel lof toegezwaaid. Hoelang is hij al op zoek. Hoe lang
duurt deze wandeling nog? In zijn toercaravan volgde hij de enig echte
Tourkaravaan. We hebben wat takeawaypizza’s gekocht. Niet verwarren: troiscart
= trocart (chirurgisch instrument) en trois-quarts (bijwoord,
van een gezicht, portret: niet volkomen van voren en niet volkomen van opzij
gezien, afgebeeld). Mijn trouwma heeft er een trauma aan overgehouden. Het bnw.
Tsjetsjeens verwijst naar Tsjetsjenië. Hij rookt als een Turk en ziet zwart als
een turk. Bij het de haven inroeien zou hij tegen de stroom in (op) roeien.
Spreekt hij echt Tuvaluaans?
4. De teller stond op één (een) miljoen dertig. Die jongen is een überpuber. Hij had een grote uberteit, een grote rijkdom aan kennis. Een uap is een unidentified aerial phenomenon. Een urt is een onbeduidend persoon. Die meid is behoorlijk smexy [smart en sexy]. Dat heeft dinges, meneer Van Ipschoten, meneer Dinges (huppeldepup, meneer Van der Hummes) gedaan. Zij is van streng gereformeerden huize. Hij is Vendéeër. Wat Venezolaans is, komt uit Venezuela. Een venue-en-cour is juridisch een rechtsingang. Verafgelegen, VD sub lemma: verder afgelegen, verst afgelegen. Zij was het vermoeidst [de d hoor je niet] van al. Vice versa is bij afkorting v.v. Ik heb kougevat (mijn vrouw zou niet kouvatten, geen kou vatten; onze zoon zou wel een koutje vatten): de brandstapel wilde geen vlam vatten (niet vlam vatten). Volgens GB kunnen ‘vluggertje’ en vluggerdje allebei, VD heeft alleen de t. Je hebt mooi praten met dat mooipraten van jou!
5. De plaatselijke voetbalvereniging (vv,
beter: vv’tje) hield een fancy fair (had althans fancyfairallures). Een volontair is voluntair
bezig. Gij vondt het wel goed, vindt ge dat nog steeds? Vooruit gaat het met de
geit! Zowel de voscursus als de vos-cursus hebben met onderwijs te maken,
alleen is de eerste voor vrouwen [VOS = Vrouwen Oriënteren zich op de Samenleving – vohs] en de tweede algemeen [vos = SR: voortgezet onderwijs voor senioren – vee-joo-wèhs]. Hij liet de deur wijd openstaan,
die stond dus wijdopen, was wijdgeopend. Enige -down in
top-down, rest met -down zonder streepje. Hij zou weeromkomen en het gestolene weerom geven. Maakt
hij nou een stoppy [achterwiel omhoog] of een wheelie [voorwiel]? Wied, onkruid, moet je niet verwarren met wiet of weed [marihuana]. De Wrr was in NL Wet raadgevend referendum [donorprincipe] en de WRR in NL de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid [idem] (adviesorgaan van de regering). De woorden ‘wreedaardig’ en ‘boosaardig’ lijken een contradictio in
terminis.
6. Een carcinoom is
kwaadaardig [kankergezwel], een adenoom goedaardig [gezwel uit klierweefsel]. De xeno- [transplantatie dier > mens] staat tegenover de allotransplantatie [mens > mens]. De Xetra DAX (Exchange Electronic Trading – Deutscher Aktienindex) is de officiële benaming van
de DAX. Het woord ‘eitje’ spreek je
met een ei’tje uit [klank, ei-klank]. Zoek maar eens op wat een yo-app is. Drinken jullie weleens yquem [witte bordeauxwijn]? Wet is wet: dura lex, sed
lex of lex dura, sed lex. Hij is goed in zakendoen, in goede zaken doen. Een
zeepzieder doet aan zeep zieden. Je moet voortaan de zijin- en -uitgang
gebruiken! Ze stamelde een o jaatje. Wie zorg draagt, is zorgdragend. Zotteklap is zottenpraat. Ik
ga zo ver mogelijk met je mee. In
NL-Bargoens is dik van zoute voor mekaar, in
orde, veilig. De zoutte van het gerecht wees op een hoog zoutgehalte. Zymotisch
is gistend, zymose = gisting (m.n. indien optredend bij
ziekteprocessen). Zefirisch betreft de zefier: koele, zachte westenwind.
7. Op z’n Russisch, in Russische stijl is à la russe. Charlotte-russe is room(ijs)pudding met gelei en een rand van biscuits. Een montagne russe is in de sport een achtbaan [roetsjbaan, rollercoaster] en culinair een nagerecht van vanillevla met puddingbiscuits. En lait russe is in BE (niet algemeen) koffie verkeerd (warme melk met een scheutje koffie). Met slagroom is het laatste wienermelange. Ook café au lait is koffie verkeerd: die kan gemakkelijk een café-au-laitvlek geven. Met *norw* in GB: donorwerving en snor(wagen) (VD: ongeregelde dienst voor reizigers). VD nog: donorweefsel en norwalkvirus, een bepaald norovirus dat buikgriep kan veroorzaken (Norwalk is een Amerikaanse plaats).
8. De schikgodinnen [beschikken, over leven en sterven] zijn Moiren in Griekse mythologie: de drie schikgodinnen Clotho, Lachesis en Atropos, van wie de eerste het spinrokken vasthield, de tweede de levensdraad spon en de derde die afknipte, in de Romeinse mythologie Parcen: resp. Nona, Decima en Morta en in de noordse mythologie Nornen, Urd (verleden), Verdandi (heden) en Skuld (toekomst). Een manzanilla(boom), mancenielje of dolboom is beroemd om zijn giftige melksap – uit de gifappel, de vrucht van die boom. Daarmee vergiftigden sommige Amerikaanse inheemse volkeren hun pijlen. De manzanilla is ook een lichte, droge sherry uit de streek van San Lucar en andere plaatsen in Andalusië. De kalamataolijf is een grote zwarte olijf, afkomstig uit de streek rond de Griekse stad Kalamata.
