Dictee – dictees [3391]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee juli 2019 (2), geheel herzien naar situatie 2023
Dictee van de dag (1023)
Oefendictee juli 2019 (2)
1.
Hij pleitte voor de-escalatie. De klavecinist(e)
speelde op zijn/haar cembalo. Een
klavertjevier is een klaver(tje) van
vier (plant, mv. klavertjesvier, VD ook:
klavertjevieren), ook klaverblad van vieren. Hij speelde de
klaverboer (VD ook: klaverenboer), een
klaver(en)kaart dus. Aan die kleredag
wil ik niet herinnerd worden. Kies maar een naam voor kleefkruid
(niet meer: klinge):
duivelsnaaigaren, klet, klever, klimharen, stekelbedstro of
tongenkruid. Koffie verkeerd is café au lait (je
kunt dus een café-au-laitvlek hebben), lait russe of
wienermelange (die is met slagroom). Hij
heeft geld bij de vleet. Het Colos/iseum
was een kolos(sus) van een amfitheater
in het oude Rome [vgl. de Kolossus van Rhodos].
Omstreeks 1300 waren de leliaards de aanhangers van de Franse koning,
de klauwaards die van de graaf van Vlaanderen (BE:
flamingant). Ook toen al!? Er was stormweer op komst, daarom
hebben we gelensd [lenzen, met geen of weinig
zeil voor de wind varen].
2.
De recensie ging over een film, waarin een licentiaat een licentieus
[losbandig] leven leidde. Echte
liefdesscènes leiden tot liefdesbaby'tjes. In een
lijf-aan-lijfgevecht wordt er vaak lijf om lijf gevochten. Met
*ecart*: ecart = koersverschil, ecarté = kaartspelen en ecarteren =
o.a. ecarté spelen, écartelé = gevierendeeld (heraldiek),
écartelé en sautoir = schuin gevierendeeld (idem),
een ecarteur is een wondhaak, een grand écart is een spagaat, een
oliecarter = een oliezinkbak, oliecartridge (houder),
ruimte- en zeecartografie We noemen ook nog: maan- en
Marscartografie. Die woning is logeabel:
gerief(e)lijk.
De afkorting lsd (ook:
lysergamide) stamt uit het Duits: lysergsäurediäthylamid,
in het Nederlands:
lysergeenzuurdi-ethylamide.
Het meervoud van maäriev [maa-aa-rief,
joods avondgebed] is maäravim
[ie]. Wist je echt dat magor
(kaas) een samentrekking is van
mascarpone en gorgonzola?
3.
Lavas heet ook: lubbestok, maggiplant of reuzenpeterselie. Een magic
mushroom is een paddo. De Maghreblanden zijn de
Noord-Afrikaanse
landen ten westen van Egypte, nl. Mauritanië, Marokko, Algerije,
Tunesië en Libië. De Maghreb is volgens VD een gebied in
Noordwest-Afrika (2002).
Deze dirigent zet een robuuste Matthäuspassion
neer [lemma 'neerzetten' – NL Mattheuspassie
– 2023 beide verdwenen!]. De
Edda is een Oudnoors [taal] prozawerk
van Snorri Sturluson. Het mattheuseffect betreft rijken en armen (wie
heeft, zal gegeven worden, ...). Een tennisjunk(ie)
heeft een passie voor iets. Wie was jouw grande
passion [e niet
uitspreken, grote liefde]? Een oratorium waarin de tekst
handelt over het lijden van Christus is een passie [ook:
passion, pah-sjohn,
Latijn: passio]. De handelsnaam voor amfetamine is benzedrine
(ook: speed – voor speedfreaks dus,
pep(middel)).
Methamfetamine [n/s] ismeta-amfetamine
[wdb]:
crystal meth, meth of tik. Een designerdrug is een chemische drug.
Ook ice is een amfetamine. Ecstasy (of xtc)
heet ook wel: lovedrug, liefdespil, MDMA [methyleendioxymethylamfetamine].
4.
O ja, en meowmeow [uitspraak:
miauw] is mephedrone
[een designerdrug]. De maghrib is in de
islam het avondgebed, een van de vijf gebeden van de salat. Een
digitale radio verzorgt digital audio
broadcasting [DAB,
een DAB-radio]. Een AM-radio
werkt met amplitudemodulatie
(middengolf) en een FM-radio
met frequentiemodulatie
(ultrakorte golf). Ze hebben die drie
nymphes du pavé [straathoer]
in het nymfaeum [monumentale
fontein] gegooid. Om onder dak te zijn, moet je een onderdak
(onderkomen) hebben. Wat valt je op bij
'orthoëpie' [leer
van de juiste uitspraak, orthofonie – niet
meer herkend als samenstelling] en ‘ortho-ester'
[chemie – samenstelling]?
Er zijn mensen die echt alle landen van de wereld bezocht hebben: ce
vain travail de voir divers pays, die ijdele moeite om
allerlei landen te gaan bekijken. Die kruiden zijn behoorlijk pedis
[puh-dihs]
(heet). De verbogen vorm van passager
(zjee, medisch,
voorbijgaand) is passagère
[zjèh]. Dat laatstverschenen boek is
pas verschenen. Een stumper(d) is ook
een jan-van-gent [maar VD, bij
jan-van-gent
vind ik dat niet terug …?]. Met één pennentrek
was het voorstel passé [verouderd, voorbij].
5. We gaan naar de bisse, de bissinge, de kermis. De pic(ca) [digitale afbeelding] had als bijschrift een lettertype met grootte twee pica('s). De poppoll pakte goed uit voor hem. 15/07/2019: in oVD 385.361 lemma's (toename: 96). In de majorpremisse komt de predicaatsterm voor (logica). Malentendu's zijn mal-à-propos [zelfde mv.] (misverstanden). Malmö's hotels zijn erg in trek: daar kun je goed je intrek nemen. Manusjes-van-alles zijn maîtres Jacques. Een mappemonde [geen e uitspreken!] is een wereldkaart. Heerlijk: pizza margherita [2023] met een glaasje margarita erbij! Mariamonogram: M en R. Mastik of mastiek: mastix, lantisk, kostbare harssoort. De scheids [bij judo] riep 'mate', de toeschouwers namen nog maar een mateetje (maté). Je kunt de referee maar beter meehebben (GB in toelichting ook wel: mee hebben). De mentee [èh, ie] troostte hem met menthe [mahn-tuh].
6. Een sahn [zaan] is de binnenplaats van een moskee. Met zijn saharienne [mouwloos colbert met opgestikte zakken] nog aan en getooid met pugree [puh-grie, g van goal, ook: puggaree – puh-guh-rie – beschermt nek tegen zon] plofte hij neer op de méridienne [sofa voor middagslaap]. Machiavellisten [M wegens begin zin] proberen pugnis et calcibus – met alle middelen – hun staatsdoelen te verwezenlijken. Je kreeg het niet, hè? Lekker puh! Ik ben dat pas gisteren gewaargeworden. Hij heeft iets onorthodox. Cachupa is een Kaapverdisch nationaal gerecht [VD, febr 2019]. Coxitis wil niet zeggen dat je te veel coxen (appels) gegeten hebt, het is een heupgewrichtsontsteking. Met *cox* verder nog: alcoxide (alcoholaat), coxartrose (slijtage heupgewricht), dementia praecox (vroegtijdige zwakzinnigheid, schizofrenie) en ejaculatio praecox (voortijdige zaadlozing, prospermie). De hand-, voet- en mondziekte wordt veroorzaakt door bepaalde coxsackie- en enterovirussen. Een heupbeen is een os coxae. De winterappel karmijn is een kruising tussen een cox en een jonathan. Vergelijk ook de karmijn [2023] de Sonnaville. De vroege ereprijs heet officieel Veronica praecox.
7. De juiste volgorde is voorbronst (pro-oestrum), oestrum/s (met paring) en metoestrum (rustperiode). De mezomme [geld] vertegenwoordigde een flinke som geld(s). Een mezzaluna is een kaasmes. Selectie met mix*: mix(tuur), mixed double (tennis), mixed grill (verschillende soorten vlees), mixed martial arts (MMA, freefight, ultimate fight), (mixed) pickles, mixed policy (gemengde verzekering), mixed zone (voor sporters en pers), mixgreep (gymnastiek), mixtum compositum (allegaartje), mixoloog (bedenker van cocktails), mixotrofe planten hebben als aanvulling mycelium nodig, mycotrofe planten leven met zwammen in symbiose. Een mizrach is een bord of plaat in de oostelijke gebedsrichting (joden). De mizuna is een Japanse bladgroente: smaakt naar mosterd. De Moerasarabieren leven bij Eufraat en Tigris (Tweestromenland, Mesopotamië met Haran, Babylon): Soemeriërs spreken de taal Akkadisch.
8. Dat moet wel een kapitale [hoofdletter] bediende geweest zijn: Monsieur Calicot. Wist je dat kajieten in het Vlaams janken is? Nuraghenjuweeltjes [uh/ee] vind je op Sardinië [uit natuurstenen opgetrokken rond bouwsel] Hoe ziet 'nashipeer' er in naskhischrift [cursief, Arabisch] uit? Nyala en koedoe zijn antilopesoorten (ook: antiloopsoorten). Van 'ouijabord' begint de uitspraak met 'wie'. Bij 'vallen' is 'vallend' het tegenwoordig deelwoord (participium praesentis) en 'gevallen' het voltooid deelwoord (participium perfectum). Een pharmaceutical is een farmahuis. Is dat nou psilocine [uit paddenstoelen] of psilocybine (dat komt uit het paddenstoelengeslacht psilocybe). Het zij maar weer gezegd: dotteren, ptca, is percutane transluminale coronaire angioplastiek. Een quatuor (BE) is een kwartet. De rabauw [vagebond] was ook nog rouwdouw [rouwdanus, ruw persoon, dirty harry, rouwdouwer, rauwdouwer]. De ruffiyaas [munten] hebben code MVR [Malediven], ringgits MYR [Maleisië – Y van Malaysia]. Let op: lekkere chebakia, Noord-Afrikaans, te koop in de gebakshop-in-shop aldaar.
